بسم الله الرحمن الرحيم

تب هموراژيك كريمه - كنگو CRIMEAN-CONGO HEMORRHAGIC FEVER (CCHF) تهیه و تنظیم : دکتروحید مقدس

حداقل 18 نوع ويروس در انسان ايجاد تب هاي خونريزي دهنده ميكنند: َ حداقل 18 نوع ويروس در انسان ايجاد تب هاي خونريزي دهنده ميكنند: َ Flaviviridae Bunyaviridae Arenaviridae Filoviridae

اهميت تب هاي خونريزي دهنده تمايل به آندميك شدن شدت و وخامت بالا بودن ميزان مرگ و مير و عوارض زيان اقتصادي بدليل موارد شديد و كشنده توانايي انتقال سريع در بيما رستان-مراكز درماني و جامعه عدم وجود درمان ضد ويروسي مناسب در دسترس نبودن واكسن مناسب ايجاد رعب و وحشت در جامعه

تب هاي خونريزي دهنده ويروسي: تب لاسا تب دره ريفت تب خونريزي دهنده كريمه كنگو ابولا تب زرد تب دانگ تب خونريزي دهنده با سندرم كليوي تب خونريزي دهنده جنوب آمريكا

تاريخچه براي اولين بار در سال 1944 ميلادي بيماري در منطقه كريمه غربي اتحاد جماهير شوروي تشخيص داده شده. بعدها مشخص گرديد كه بيماري مشابهي براي سالهاي متمادي در بعضي از نواحي مرزي درياي سياه و درياي خزر شوروي سابق وجود داشته است.

در سال 1956 ميلادي در زئير و كنگو عامل بيماري از خون بچه هائي كه داراي تب بودند جدا گرديد و لذا نام اين بيماري را تب هموراژيك كريمه – كنگو در سال 1975 ميلادي آقاي سيدي در ايران بر اساس شواهد سرولوژيكي كه در انسان و دامهاي اهلي كوچك انجام داده به اين نتيجه رسيد كه احتمالا ويروس عامل اين تب در ايران پخش شده است.

در سال 1998 ميلادي اين بيماري در کشورهاي پاكستان و افغانستان گزارش و تائيد گرديد. در ايران در سال 1378و 1379 شمسي در استانهاي چهارمحال اروميه، لرستان و سيستان گزارش و تائيد گرديد. در سال 1380 مواردي از اين بيماري نيز در استان اصفهان گزارش گرديد.

سبب شناسی بیماری ويروس به گروه Arbovirus تعلق دارد كه اين گروه از ويروسها توسط بند پايان منتقل مي شوند و از خانواده Bunyaviridiae و جنس Nairo virus مي باشد.

همه گير شناسي توزيع جغرافيايي ناقلين و حيوانات حساس راههای انتقال

توزيع جغرافيايي گسترش جغرافيايي ويروس ، مشابه با گسترش جغرافيايي ناقل آن يا همان كنه است و در آفريقا ، آسيا اروپاي مركزي و شرقي ديده شده است.

ناقلين و حيوانات حساس دست كم 31 گونه از 9 جنس كنه هاي ايكسوديده و آرگاسيده بعنوان حاملين ويروس شناخته شده اند.

Hyalomma tick

بيش از 20 گونه از مهره داران مختلف نيز شناخته شده اند كه بطور طبيعي با ويروس CCHF آلوده گرديده اندميزيانهاي مهره دار براي اغلب كنه هاي ايكسوديده شامل پستانداران كوچك و پرندگان براي مراحل لاروی و نمفي و پستانداران بزرگ سم دار اهلي ميزبان كنه هاي بالغ هيالوما مي باشند عموما حيوانات اهلي عمدتا گاو , خرگوشهاي صحرايي و پستانداران وحشي بالغ عاملين انتشار ويروس و پرندگان مهاجر ناقلين كنه آلوده مي باشد.

در پرندگان گونه های گنجشک ضمن نقش در انتقال کنه ها و گسترس بیماری،نسبت به بیماری مقاوم میباشد . در مقابل شتر مرغ فوق العاده حساس و در مناطق آلوده شیوع زیادی را نشان می دهد.

بعضی از اقداماتی که در دامپزشکی صورت میگیرد مانند اخته کردن ،شاخ بری ،اقدامات کشتارگاهی ودستکاری و بازرسی های بعد از کشتار می تواند بیماری را منتقل نماید ضمن اینکه له کردن کنه های آلوده در بین انگشتان عامل مهم انتقال بیماری است .

3-راههای انتقال عفونت از سه طریق منتقل میشود گزیده شدن توسط کنه آلوده تماس با خون و لاشه و مواد آلوده کننده دامی که دچار ویرمی در هفته اول میباشد در بیمارستان تماس با خون و مواد آلوده کننده بیمار نظیر خون و ترشحات

CCHF: short duration viraemia Fever Virus / Antigen Neutralizing / IgG ELISA Antibodies IgM Antibodies 3-7 days 3-15 days Time Incubation Disease

حيوانات با گزيده شدن توسط كنه آلوده مبتلا به عفونت مي شوند تصور مي رود كه مهمترين منبع اكتساب ويروس توسط كنه مهره داران كوچكي است كه كنه هاي نا بالغ هيالوما از آنها تغذيه مي كنند كنه بعد از آلودگي براي تمام طول مدت رشد خود آلوده بوده و عفونت را به مهره داران بزرگ گاو و گوسفند منتقل مي كند. (Trans-statial trans mission) از طرف ديگر عامل بيماري مي تواند از طريق تخمدانها به نسل هاي بعدي كنه هم منتقل شود (Trans- ovarial transmission)

CCHFV transmission Larvae Nymphs Adults Eggs Man Small vertebrates trans-ovarial trans-stadial Man Small vertebrates Small vertebrates Birds Livestock tick lifecycle Large vertebrates amplifier hosts for virus and ticks

علائم باليني در دام حيوانات اهلي و وحشي بنظر نمي رسد كه علائم بيماري را نشان دهند . هر چند كه ويروس بمدت 3 تا7 روز در خون و بافت آنها وجود دارد در اين مدت حيوانات براي انسان و كنه ها عفونت زا مي باشند بعد از اين مرحله بعلت ايجاد پاد تن ديگر نمي تواند انسان و كنه ها را آلوده نمايد

در انسان در صورتيكه عفونت ناشي از گزش كنه باشد دوره نهفتگي بيماري 3-1 روز و حداكثر 9 روز است دوره نهفتگي بدنبال تماس با خون يا بافت آلوده 6-5 روز و حداكثر 13 روز ثبت شده است بعد از دوره كمون داراي دو دوره متفاوت در بيمار شرح زير است.

الف) بروز علائم غير خونريزي تا روز سوم كه شامل تب ، لرز، درد عضلاني، گلودرد ، درد شكم، تهوع، استفراغ، اسهال ، پر خوني بافت ملتحمه ب) بروز علائم خونريزي كه از روز سوم تا چهارم بصورت خونريزي جلدي و مخاطي روي تنه ، ساق پاها و دهان ظاهر مي گردد در خونريزي از معده ،بینی، لثه و رحم در اينگونه بيماران شايع است. مرگ بيمار ناشي از كم خوني ، خونريزي شديد و عفونت است(درصد مرگ مير 30 تا 50 در صد مي باشد)

علائم باليني بيماري CCHF دوره كمون: گزش كنه حداكثر 9 روز تماس بابافتها و خون آلوده حداكثر 13 روز مرحله قبل از خونريزي:حداكثر 3 روز مرحله خونريزي دهنده: حدود 4روز دوره نقاهت : 3-16 روز

عــلا ئم ا پيدميولوژيك : عــلا ئم ا پيدميولوژيك : 1 ـ سابقه گزش با كنه يا له كردن كنه بادست 2 ـ تماس مستقيم با خون تازه يا ساير بافتهاي دامها و حيوانات بيمار 3 ـ تماس مستقيم با خون ، ترشحات يا موا د دفعي بيمار قطعي يا مشكوك به CCHF 4 ـ اقامت يا مسافرت در يك محيط روستايي كه ا حتمال تماس با دامها يا كنه ها وجود داشته است

Prehemorrhagic period CCHFعلائم بالینی Polymerase Chain Reaction: The first 9 days after onset IgM (7 days-4 months) and IgG (7 days-5 years) Myalgia, Fever, Nausea-vomiting Diarrhea Bleeding from various sites (hematemesis, melena, etc.) somnolence PLTs DIC WBC AST ALT Death (10-40%) 5 d 10 d days Incubation 3-6 days Prehemorrhagic period 1-5 days Hemorrhagic period 2-5 days Convelescence

تشخيص ويروس را مي توان طي 8 روز اول بيماري از تلقيح خون بيمار به محيط كشت سلولي جدا نمود در روز دهم بيماري آنتي بادي هاي IgGوIgM با استفاده از روش ELISAوEIA در سرم قابل تشخيص باشند.

بعد از 5 تا 7 روز از شروع IgM قايل تشخيص است و از روز 8 تا 10 پس از آلودگي IgG پديدار و افزايش مي يابد IgM معمولا مي تواند تا سه ماه ماندگار باشد و پس از آن از بين مي رود ولي IgG تا سه سال و بيشتر باقي خواهد ماند.

آنتي ژنهاي ويروسي با استفاده از روش ايمنو فلورسنت و ياEIA در نمونه هاي بافتي مي توان نشان داد . روش PCR كه يك روش مولکولي براي تعيين ژنوم ويروسي مي باشد براي تشخيص بيماري استفاده مي شود.

درمان اختصاصي : استفاده از داروي ضد ويروسي ريبا درمان كمك كننده شامل تصحيح آب و الكتروليت و كنترل حجم خون و در صورت لزوم جايگزيني آن درمان اختصاصي : استفاده از داروي ضد ويروسي ريبا ويرين((Ribavirin هم بصورت وريدي هم از طريق خوراكي اثرات قابل ملاحظه اي در بهبودي دارد .

پيشگيري و مبارزه يك واكسن غير فعال شده كه از طريق مغز موش ساخته شده در مقياس خيلي كم در اروپاي شرقي استفاده شده ولي با اين وجود واكسني كه داراي كارائي لازم در عين حال بي خطر براي انسان باشد در مقياس بالا و جود ندارد براي پيشگيري موارد ذيل پيشنهاد مي گردد:

با توجه فراواني و گستر دگي ناقل بيماري كه كنه مي باشد كنترل كنه ها با سمپاشي بدن دام و اماكن دامي در حقيقت اقدامی جهت پيشگيري است. آموزش به مردم در ارتباط با راههای انتقال بيماري و روشهاي حفاظت شخصي جهت جلوگيري از گزش كنه

افرادي كه با دام سر و كار دارند ضمن اقدامات عملي جهت محافظت از خود در مقابل گزش كنه نظير پوشيدن دستكش و ساير لباسهاي محافظت كننده و استفاده از موارد دور كننده بند پايان طوري كار كنند كه از تماس با ترشحات و خون دام خودداري نمايند افرادي كه در بيمارستانها با اينگونه بيماران در تماس هستند بايد احتيا طات هم جانبه در مورد وسايل و كليه ترشحات و خون بيمار انجام دهند.

اقدامات دامپزشکی استان در خصوص C.C.H.F.

صدا و سیما(زیر نویس) تراکت و پوستر آموزش پرسنل آموزش سلاخ ها و قصاب ها