مقدمهای بر نظام حسابهای ملی و برآورد تولید ناخالص شهری عليرضا شاهرخيان
فلان شهر کمکارند و تنبل؛ عوضش فلانیها سختکوشند فلان شهر کمکارند و تنبل؛ عوضش فلانیها سختکوشند. هر چه فلانیها اهل قهوهخانه و خوشگذرانیاند؛ فلانیها باید از صبح سحر تا بوق آن حیوان باوفا کار کنند. شما هم شاید این عبارات و امثال اینها را شنیده باشید. جملاتی که سعی میکند بر مبنای یک استقرا یا مشاهده تجربی، قضاوتی کلی از میزان کارایی مردم یک شهر، به دست دیگران بدهد. اما آیا واقعا اینگونه است؟ این جملات تا چه حد صحیح هستند؟ یکی از سادهترین راهها برای راستیآزمایی این گزارهها در عصر کنونی، مراجعه به آمار است. در این مورد خاص، آمار تولید ملی با برش استانی و شهری مشخص خواهد کرد که هر استان چه میزانی در تولید ملی کشور نقش دارد و آنوقت محک علمی معتبری برای صحت یا خطا بودن آن جملات یافت خواهد شد.
مبانی و تعاریف رشد اقتصادی برای تعریف رشد اقتصادی باید با یک تعریف پیشین به نام تولید ناخالص ملی و درآمد سرانه آشنا بود. تولید ناخالص ملی به زبان ساده یعنی کل درآمدی که جمعیت یک کشور در طی یک سال تمام تولید میکنند. حال اگر این درآمد را تقسیم بر تعداد جمعیت کشور کنند، درآمد سرانه به دست میآید. اگر این درآمد سرانه نسبت به سال قبل افزایش پیدا کند به اصطلاح گفته میشود اقتصاد کشور رشد کرده است. رشد اقتصادی یعنی درآمد بالاتر و زندگی بهتر برای هر فردی که در یک کشور زندگی میکند. رشد اقتصادی یکی از شاخصهایی است که در اقتصاد کلان چه در سطح ملی و چه در سطح بینالمللی اهمیت بالایی دارد. چرا که نشان میدهد وضع اقتصاد در هر کشور چگونه است، سطح رفاه جامعه در چه اندازه است، بهرهوری سرمایه و نیروی انسانی در چه سطحی است، تورم چه اندازه است، چه مقدار سرمایهگذاری و پیشرفت در حوزه سرمایهگذاری رخ داده و خلاصه این که اوضاع اقتصاد و وضع اقتصادی هر جامعه چگونه است. گاهی این شاخص جایگاه یک کشور در بین کشورهای همتراز، همسایه یا در دنیا نشان میدهد. گاهی نیز نشان میدهد در مقیاس خود کشور در سال گذشته چه اتفاقاتی در حوزه اقتصادی رخ داده است.
تولید ناخالص داخلی (GDP) مبانی و تعاریف (ادامه) تولید ناخالص داخلی (GDP) تولید ناخالص داخلی یعنی ارزش مجموع کالاها و خدماتی که طی یک دوره معین (به طور معمول یک سال)، در داخل مرزهای یک کشور تولید میشود. محصول ناخالص داخلی یک شهر، از مجموع ارزش افزودهی فعالیتهای اقتصادی واحدهای تولیدی مستقر در آن شهر بهدست میآید. تولید ناخالص داخلی در واقع احتساب مقدار کالاها و خدمات نهایی است که در انتهای زنجیره تولید قرار گرفته است و خود آنها برای تولید و خدمات دیگر خریداری نمیشود. مثلا خرید و فروش خانهای که دو سال پیش ساخته شده در تولید ناخالص داخلی امسال محاسبه نمیشود. حتی اگر این خانه امسال خریده یا فروخته شود. البته در این معامله حق کمیسیون اخذ شده از طرفین در تولید ناخالص داخلی همان سال احتساب میشود. تولید ناخالص داخلی نشان میدهد رونق در اقتصاد در چه اندازه است. زیربناهای توسعه و ساخت اقتصاد تا کجا پیش رفته و چطور کار میکند. شرایط اقتصادی برای راهاندازی و تداوم کسب و کار چگونه و تعداد بیکاران در یک جامعه تا چه اندازه بوده و چه تعداد شغل جدید در اقتصاد ایجاد شده است؟ تولید ناخالص داخلی یک کشور در مقایسه با کشورهای دیگر در واقع حجم و ارزش اقتصاد هر کشور را نشان میدهد.
روشهای محاسبه تولید ناخالص داخلی تولید ناخالص ملی را میتوان به سه روش محاسبه کرد: روش تولید یا ارزش افزوده روش مخارج یا هزینه روش درآمد ( محاسبه بر اساس میزان درآمد)
محاسبه تولید ناخالص داخلی به روش مخارج تولید ناخالص داخلی = C + I + G + (X-M) C = consumer spending = هزینه های مصرف کننده I = investment = سرمایه گذاری G = government spending = مخارج دولت X = exports = صادرات M = imports = واردات
محاسبه تولید ناخالص داخلی به روش ارزش افزوده برای محاسبه تولید ناخالص ملی به روش ارزش افزوده، اقتصاد ایران به چهار بخش عمده فعالیت به شرح زیر تقسیم میشود. هر یک از این بخشها نیز خود دارای زیربخشهایی هستند: الف – بخش کشاورزی : شامل زراعت، دامپروری، شکار، جنگلبانی، ماهی گیری و .... ب – بخش نفت : شامل نفت خام و فراوردههای نفتی ج – بخش صنایع و معادن : شامل معدن، صنعت و آب و برق و گاز، ساختمان د – بخش خدمات : شامل بازرگانی، هتل داری، حمل و نقل، ارتباطات و خدمات، موسسات پولی و مالی، خدمات عمومی، خدمات مستغلات و خدمات حرفهاي و تخصصي و ...
نقشه جغرافیایی جهان بر اساس تولید ناخالص داخلی
میزان تولید سرانه هر فرد در استانهای کشور
برآورد تولید ناخالص داخلی شهر (GCP) و ارزش افزوده هر بخش اقتصادی شهر الف) در گام نخست، داده های زیر گردآوری شده است: محصول ناخالص داخلی استان؛ آمار اشتغال استان و شهر (برای برآورد تعداد افراد شاغل در هر رشته فعاليت اقتصادي، از حاصلضرب «جمعیت کل» و ضریب «توزیع نسبی شاغلان 10 ساله و بیشتر در هر یک از گروههای عمده فعالیت» استفاده شده است.)؛ برآورد داده های بهرهوری سرانه نیروی کار استان و شهر؛ متوسط درآمد خانوار شهری نسبت به روستایی. ب) روش کار براي برآورد تولید ناخالص داخلی شهر (GCP) و ارزش افزوده هر بخش اقتصادی شهر شیراز ، به شرح زير بوده است: شاخص بهرهوری سرانه نیروی کار استان به صورت نسبت تولید ناخالص داخلی استان به تعداد افراد شاغل استان محاسبه شده است. شاخص بهرهورى سرانهى نيروى كار نشان میدهد که هر شاغل در یک دوره بررسی، چه میزان ارزش افزوده ایجاد کرده است. براى محاسبهى توليد ناخالص داخلى شهر شیراز، ابتدا بهره ورى نيروى كار در هر يك از زيربخشهاى اقتصاد استان و شهر شیراز يكسان فرض شده است. بنابراين، با در دست داشتن تعداد شاغلان شهر شیراز (تعداد فعالان منهای تعداد بیکاران) و بهرهورى سرانهى نيروى كار در استان، به وسیله حاصلضرب این دو، توليد ناخالص داخلى شهر شیراز براى سالهای مختلف برآورد شده است. سپس با توجه به اینکه بیشترین حجم تولید ناخالص داخلی در شهرهای بزرگ به دست میآید «متوسط درآمد خانوار شهری نسبت به روستایی» در آن ضرب شده است.
حسابهاي كلان اقتصاد آمارهاي مالي دولت (GFS) آمارهاي پولي و مالي (MFS) Government Finance Statistics آمارهاي پولي و مالي (MFS) Monetary and Financial Statistics جريان وجوه (FOF) Flow of Funds ترازپرداختها (BOP) Balance of Payments حسابهاي ملي (SNA) System of National Accounts
حسابهاي كلان اقتصاد نظام حسابهاي ملي متشكل از مجموعه اي منسجم، سازگار و يكپارچه از حسابهاي كلان، ترازنامه ها، و جداول است كه مطابق با مفاهيم، تعاريف، طبقه بندي ها و قواعد حسابداري پذيرفته شده بين المللي تهيه مي گردند. از آنجا كه اين سيستم از نتايج همه حسابهاي مورد اشاره استفاده مي كند، از نقشي محوري و هماهنگ كننده برخوردار است.
نظريه حسابهاي ملي حسابهاي ملي بر اين انديشه استوار است كه مي توان فعاليتهاي اقتصاد ملي را مانند فعاليتهاي اقتصادي يك فرد، يك خانوار يا بنگاه، در قالبي كمي ارزشگذاري نمود. بعبارت ديگر مي توان اقتصاد ملي را نيز مانند يك بنگاه داراي درآمد، هزينه، سرمايه گذاري، دارايي و بدهي محسوب نموده و آنها را بر اساس كميت پولي بيان كرد.
نظريه حسابهاي ملي فعاليتي اقتصادي محسوب مي شود كه محصول آن ايجاد مطلوبيت نموده و بوسيله پول، بعنوان ابزار رايج براي مبادله، قابل ارزشگذاري باشد. بنابراين محصولاتي كه در بازار مورد مبادله قرار مي گيرند، محصولاتي كه بصورت غيربازاري ( با قيمتي غيراقتصادي يا رايگان) عرضه مي گردند و محصولاتي كه به منظور خودمصرفي توليد مي شوند، نتيجه يك فعاليت اقتصادي قلمداد مي گردند.
نظريه حسابهاي ملي « توليد كالاها و خدمات، كسب درآمد از طريق فروش محصولات توليدي، فروش نيروي كار، در اختيار قرار دادن دارايي خود بمنظور استفاده ديگران، مصرف كالاها و خدمات، پس انداز، انباشت انواع دارايي، وام گيري و وام دهي» مقولاتي اقتصادي هستند كه واحدهاي اقتصادي فعال در جامعه نظير خانوارها، بنگاهها، دولت و در نتيجه اقتصاد ملي با آن سروكار دارند.
اهداف و كاربرد هاي نظام حسابهاي ملي (SNA) ارائه تصوير عملكرد اقتصادي و رفتار متغيرهاي اقتصاد كلان ، واحدها و بخشهاي نهادي فراهم آوردن اطلاعات مورد نياز بمنظور تجزيه و تحليل اقتصاد كلان ابزاري براي سياستگذاري و تصميم گيري اقتصادي امكان پذير ساختن مقايسه هاي بين المللي
دارايي ها در SNA داراييهاي غيرمالي داراييهاي توليد شده داراييهاي ثابت( مشهود و نامشهود) موجودي انبار (مواد اوليه، كار در جريان ساخت، كالاهاي ساخته شده) اشياء قيمتي(فلزات گرانبها، عتيقه جات، كارهاي هنري) داراييهاي توليد نشده داراييهاي توليد نشده مشهود(زمين، معادن زيرزميني، جنگلها و جانوران وحشي،آبها) داراييهاي توليد نشده نامشهود(حق اختراع، قراردادهاي اجاره و نظايرآن،سرقفلي)
دارايي ها در SNA داراييهاي مالي طلاي پولي و SDR پول در گردش و سپرده ها وام ها سهام و ساير داراييهاي مشابه ذخاير فني بيمه ساير حسابهاي دريافتني/پرداختني
سير تحول نظام حسابهاي ملي (SNA) سيستم حسابهاي ملي سال 1953 6 حساب اصلي و 12 جدول تكميلي در زمينه حسابهاي توليد، مصرف، انباشت و مبادلات خارجي محاسبات به قيمت جاري سيستم حسابهاي ملي سال 1968 تفصيل حساب توليد باگنجاندن جدول داده - ستانده تفصيل خالص وام دهي/استقراض با استفاده اقلام جريان مالي ( جدول جريان وجوه مالي) محاسبات به قيمتهاي جاري و ثابت
ابعاد و ويژگيهاي SNA نقش هماهنگ كننده و مركزي SNA در ميان آمارهاي توليد شده توسط سازمانهاي بين المللي (IMF , ILO, FAO,UN) نظير GFS,MFS,BOP,… تعبيه سيستم مياني بمنظور برقراري ارتباط بين سطوح خرد و كلان ارائه حسابها بصورت نهادي (علاوه بر طبقه بندي فعاليتي براي حسابهاي توليد و ايجاد درآمد) براي كليه حسابها توالي كامل حسابها براي بخشهاي نهادي و كل اقتصاد
بخشهاي نهادي در SNA شركتهاي غيرمالي شركتهاي مالي دولت عمومي خانوار موسسات غيرانتفاعي در خدمت خانوار دنياي خارج
بخشهاي نهادي درSNA - شركتهاي مالي بانك مركزي ساير شركتهاي سپرده پذير شركتهاي سپرده پذير ساير ساير واسطه گران مالي بجز شركتهاي بيمه و بازنشستگي شركتهاي درگير در فعاليتهاي جنبي مالي شركتهاي بيمه و بازنشستگي
بخشهاي نهادي درSNA - بخش دولتي دولت عمومي شركتهاي دولتي دولت مركزي شركتهاي مالي شركتهاي غيرمالي دولت ايالتي شركتهاي پولي شامل بانك مركزي دولت محلي شركتهاي مالي غيرپولي صندوق تامين اجتماعي
بخشهاي نهادي درSNA - دولت عمومي دولت مركزي دولت مياني (ايالتي) دولت محلي (شهرداريها) صندوق تامين اجتماعي
بخشهاي نهادي درSNA - دولت عمومي دولت مركزي وضع ماليات بر كليه واحدهاي مقيم و واحدهاي غيرمقيم فعال ارائه خدمات جمعي نظير دفاع، امور خارجه، اداره امور و امنيت عمومي و نيز خدمات فردي نظير آموزش و بهداشت دولت مياني (ايالتي) قابليت وضع قوانين، محاكم داوري و دستگاه اجرايي دولت ايالتي تنها در محدوده منطقه خود آن دولت وضع ماليات بر كليه واحدهاي مقيم در آن منطقه و تخصيص همه يا بخشي از آن بمنظور اعمال سياستهاي خود ثبت دارايي ها و بدهي ها بحساب خود و مستقل از دولت مركزي استخدام افراد مستقل از نظام اداري دولت مركزي
بخشهاي نهادي درSNA - دولت عمومی دولت محلي (شهرداريها) قابليت وضع قوانين، محاكم داوري و دستگاه اجرايي دولت ايالتي تنها در محدوده منطقه خود آن دولت كه كوچكترين واحد جغرافيايي مستقل محسوب مي شود. امكان وضع ماليات بمنظور تامين مالي هزينه ها با اين ملاحظه كه دولت محلي بيشتر به دريافتي ها وانتقالات از سطوح بالاتر دولت وابسته است. امكان ثبت دارايي ها و بدهي ها بحساب خود و مستقل از سطوح بالاتر دولت ارائه خدماتي مانند آموزش با قيمتهاي نازل، خدمات بهداشت عمومي، مهدكودك، پرورشگاه، گورستان، خدمات فرهنگي، موزه ها، كتابخانه ها و ...
حسابهاي SNA حسابهاي جاري حساب توليد (چه مقدار درآمد از توليد ايجاد مي شود) حساب ايجاد درآمد (چه نوعي از درآمد ايجاد مي شود) حساب تخصيص درآمد (كدام نهاد كدام نوع از درآمد را دريافت مي كند) حساب توزيع ثانويه درآمد (انتقالات جاري بين نهادها) مصرف درآمد قابل تصرف (هزينه هاي مصرفي نهايي)
حساب توليد مصارف مصرف واسطه ارزش افزوده منابع ستانده ستانده بازاري ستانده غيربازاري
محاسبه و برآورد توليد معادله اصلي روش توليد (ارزش افزوده= مصارف واسطه- ارزش ستانده) ارزش ستانده = ارزش كل فروش يا ساير موارد كاربرد محصولات + ارزش تغييرات در موحودي انبار محصولات توليد شده ستانده ستانده بازاري ستانده براي خود مصرفي ساير ستانده هاي غيربازاري
تقويم يا ارزش گذاري ستانده به قيمت عوامل عبارتست از مبلغ قابل دريافت توسط توليدكننده از خريدار بابت فروش يك واحد از محصول منهاي هرگونه ماليات بعلاوه هرگونه يارانه. در اين نوع ارزش گذاري خالص ساير مالياتهاي بر توليد نيز كسر مي گردد. به قيمت پايه عبارتست از مبلغ قابل دريافت توسط توليدكننده از خريدار بابت فروش يك واحد از محصول منهاي هرگونه ماليات بعلاوه هرگونه يارانه. در اين نوع ارزش گذاري خالص ساير مالياتهاي بر توليد كسر نمي گردد. به قيمت توليدكننده عبارتست از مبلغ قابل دريافت توسط توليدكننده از خريدار بابت فروش يك واحد از محصول منهاي هر گونه ماليات بر ارزش افزوده VAT يا مالياتهايي كه قابل كسر كردن هستند.
تقويم يا ارزش گذاري مصارف واسطه به قيمت خريدار عبارتست از مبلغي كه خريدار بابت خريد كالاها و خدمات خريداري شده پس از كسر VAT يا مالياتهاي كسر كردني مشابه مي پردازد. در قيمت خريدار، بعكس ساير قيمتها، هزينه هاي حمل و نقل منظور مي گردد. ارزش افزوده بسته به اينكه ارزش ستانده به قيمت عوامل، پايه يا توليدكننده تقويم شده باشد، تقويم مي شود.
حساب ايجاد درآمد مصارف جبران خدمات خالص مالياتهاي بر توليد و واردات مازاد عملياتي/ درآمد مختلط منابع توليدناخالص داخلي به قيمت بازار
اتحادهاي اساسي در حسابهاي ملي توليد ناخالص داخلي به قيمت بازار برابر است با (+)هزينه هاي مصرفي نهايي خصوصي (+) هزينه هاي مصرفي نهايي دولتي (+) تشكيل سرمايه ثابت ناخالص (+) خالص تحصيل اشياء قيمتي (+) تغيير در موجودي انبار (+) صادرات به قيمت f.o.b (-) واردات به قيمت f.o.b
اتحادهاي اساسي در حسابهاي ملي توليد ناخالص داخلي به قيمت بازار برابر است با مجموع ارزش افزوده ها به قيمت توليد كننده (+) ماليات بر واردات (-) يارانه به واردات (+) VAT كسر نشدني مجموع ارزش افزوده ها به قيمت پايه (+) ماليات برمحصول (-) يارانه به محصول
اتحادهاي اساسي در حسابهاي ملي توليد ناخالص داخلي به قيمت بازار برابر است با مجموع ارزش افزوده ها به قيمت عوامل (+) ماليات بر محصول (-) يارانه به محصول (+) ساير مالياتهاي بر توليد (-) ساير يارانه هاي به توليد
حساب مصرف درآمد مصارف هزينه مصرف نهايي پس انداز منابع درآمد قابل تصرف خانوارها دولت پس انداز منابع درآمد قابل تصرف
حساب مصرف درآمد و مصرف درآمد تعديل شده مصرف نهايي: عبارتست از مصرف خانوارها، دولت عمومي يا موسسات غيرانتفاعي در خدمت خانوار از كالاها و خدمات بنحويكه منجر به توليد كالاها و خدمات ديگر نشده و موجب ارضاء بخشي از نيازهاي فردي يا جمعي گردد. كالاها و خدمات فردي (Individual goods) : عبارتست از كالاها و خدماتي كه توسط خانوارها مورد تقاضا و مصرف قرار مي گيرند تا بخشي از نيازهاي آنها را ارضاء نمايند. اين كالاها و خدمات همواره در بازار قابل خريد و فروش مي باشند، اگر چه بصورت رايگان يا به قيمتهاي نازل نيز عرضه ميشوند.
حساب مصرف درآمد و مصرف درآمد تعديل شده خدمات جمعي (Collective goods) : خدماتي كه بطور همزمان براي تمامي اعضاء جامعه يا تمامي اعضاء بخش خاصي از جامعه توليد و ارائه مي شود. فعاليت مربوط به اداره امور و امنيت عمومي در سطوح ملي يا محلي را مي توان نمونه اي از اين خدمات دانست. خدمات جمعي را مي توان معادل كالاي عمومي (Public goods) در نظريات اقتصادي محسوب نمود.
حسابهای ملی – مروری بر معادلات اساسی عرضه و تقاضا کل عرضه کالاها و خدمات = کل تقاضای کالاها و خدمات عرضه و تقاضا در یک اقتصاد باز ستانده + واردات = مصرف واسطه + مصرف نهایی + تشکیل سرمایه + صادرات
حسابهای ملی – مروری بر معادلات اساسی ارزش افزوده ارزش افزوده = ستانده - مصرف واسطه
حسابهای ملی – مروری بر معادلات اساسی تولید ناخالص داخلی (روش تولید) ستانده ناخالص+ مالیات ها - یارانه ها - مصرف واسطه = GDP ارزش افزوده ناخالص+ مالیات ها - یارانه ها = GDP
حسابهای ملی – مروری بر معادلات اساسی تولید ناخالص داخلی (روش هزینه نهایی) هزینه مصرف نهایی + تشکیل سرمایه ناخالص + صادرات- واردات = GDP
حسابهای ملی – مروری بر معادلات اساسی تولید ناخالص داخلی (روش درآمد) جبران خدمات کارکنان + مالیات ها - یارانه ها + مازاد عملیاتی ناخالص / درآمد مختلط = GDP
حسابهای ملی – مروری بر معادلات اساسی درآمد ناخالص ملی (GNI) تولید ناخالص داخلی + جبران خدمات کارکنان و درآمد دارایی دریافتی از دنیای خارج - جبران خدمات کارکنان و درآمد دارایی پرداختی به دنیای خارج = GNI
حسابهای ملی – مروری بر معادلات اساسی درآمد ناخالص ملی قابل تصرف (GNDI) درآمد ناخالص ملی + انتقالات جاری دریافتی از دنیای خارج - انتقالات جاری پرداختی به دنیای خارج = GNDI
حسابهای ملی – مروری بر معادلات اساسی درآمد ناخالص ملی قابل تصرف (GNDI) هزینه مصرف نهایی + پس انداز ناخالص = GNDI
حسابهای ملی – مروری بر معادلات اساسی پس انداز ناخالص GNDI - هزینه مصرف نهایی = پس انداز ناخالص
حسابهای ملی – مروری بر معادلات اساسی خالص وام دهی / وام گیری- net lending/net borrowing پس انداز ناخالص + خالص انتقالات سرمایه ای دریافتی - تشکیل سرمایه ثابت ناخالص = خالص وام دهی / وام گیری
حسابهای ملی – مروری بر معادلات اساسی خالص وام دهی / وام گیری از نگاه دارایی ها و بدهی های مالی خالص تملک دارایی های مالی - خالص ایجاد بدهی های مالی = خالص وام دهی / وام گیری
حسابهای ملی – مروری بر معادلات اساسی ارزش ویژه – net worth ارزش کل دارایی های مالی و غیرمالی - ارزش کل بدهی ها = ارزش ویژه = ثروت ملی خالص
)نماگرهای عملکرد اقتصادی( کاربردهای SNA )نماگرهای عملکرد اقتصادی(
حسابهای ملی – نماگرهای عملکرد اقتصادی گروه 1: عملکرد عمومی اقتصاد تولید ناخالص داخلی سرانه: سطح توسعه اقتصادی در مقایسه با سایر کشورها نرخ رشد تولید ناخالص داخلی: عملکرد اقتصاد
حسابهای ملی – نماگرهای عملکرد اقتصادی گروه 2: بهره وری و هزینه نیروی کار ارزش افزوده به ازای هر نفر ساعت نیروی کار: بهره وری نیروی کار جبران خدمات به ازای هر نفر ساعت نیروی کار: هزینه نیروی کار
حسابهای ملی – نماگرهای عملکرد اقتصادی گروه 3: توزیع درآمد جبران خدمات کارکنان / ارزش افزوده ناخالص: سهم درآمدی جبران خدمات در تولید ناخالص داخلی مازاد عملیاتی / ارزش افزوده ناخالص: سهم درآمدی سرمایه در تولید ناخالص داخلی
حسابهای ملی – نماگرهای عملکرد اقتصادی گروه 4: سرمایه گذاری تشکیل سرمایه ثابت ناخالص / تولید ناخالص داخلی: سهم سرمایه گذاری در کالاهای سرمایه ای از تولید ناخالص داخلی دارایی ثابت تولید شده ناخالص / تولید ناخالص داخلی: برآورد نیاز به کالاهای سرمایه ای تولید شده برای حصول یک واحد نرخ رشد در تولید ناخالص داخلی تشکیل سرمایه ثابت ناخالص / تغییر در تولید ناخالص داخلی: تقریبی برای نسبت سرمایه به تولید (در شرایطی که نرخ رشد مثبت و با ثبات باشد قابل استفاده است) دارایی ثابت ناخالص / ستانده (بر حسب نوع فعالیت): نسبت سرمایه به تولید
حسابهای ملی – نماگرهای عملکرد اقتصادی گروه 5: پس انداز پس انداز / تولید ناخالص داخلی: نرخ پس انداز کشور پس انداز/ تشکیل سرمایه ثابت ناخالص: تامین مالی داخلی سرمایه گذاری پس انداز بخش نهادی / کل پس انداز: سهم بخش نهادی از کل پس انداز پس انداز خانوارها / درآمد قابل تصرف خانوارها: نرخ پس انداز خانوارها
حسابهای ملی – نماگرهای عملکرد اقتصادی گروه 6: عملکرد دولت کسری بودجه دولت/ تولید ناخالص داخلی: نرخ کسری بودجه دولت درآمد/ هزینه (بجز پرداختی های مربوط به اصل و فرع بهره): درصورتی که کمتر از یک باشد، سیاستهای بودجه ای دولت نیازمند بازنگری است تشکیل سرمایه ثابت/ کل هزینه ها: سهم سرمایه گذاری در کالاهای سرمایه ای از کل هزینه های دولت هزینه های بهره ای/ کل هزینه ها: فشار پرداختها بابت بدهی ها روی هزینه های دولت
حسابهای ملی – نماگرهای عملکرد اقتصادی گروه 6: عملکرد دولت - دنباله مالیاتها/ تولید ناخالص داخلی: بار مالیاتی مالیات شرکتها/ تراز درآمد اولیه شرکتها: بار مالیاتی روی شرکتها (درست، منصفانه، زیاد) مالیات بر درآمد افراد/ درآمد ملی ناخالص خانوارها: بار دولت روی خانوار (درست، منصفانه، زیاد)
حسابهای ملی – نماگرهای عملکرد اقتصادی گروه 7: عملکرد نظام بانکی نرخ مطالبات معوق (عدم بازپرداخت بیش از سه ماه): امکان نکول بدهی بانکها/ دارایی بانکها: وضعیت بانکها از نظر سلامت – در صورتی که این نسبت کمتر از یک باشد سالم قلمداد می شود
حسابهای ملی – نماگرهای عملکرد اقتصادی گروه 8: عملکرد تجارت خارجی واردات / تولید ناخالص داخلی ؛ نرخ رشد واردات: اتکای به واردات ؛ عامل رشد صادرات / تولید ناخالص داخلی ؛ نرخ رشد صادرات: سیاستهای معطوف به افزایش صادرات (واردات + صادرات) / تولید ناخالص داخلی: درجه باز بودن اقتصاد (صادرات – واردات) / تولید ناخالص داخلی: شکاف صادرات - واردات
حسابهای ملی – نماگرهای عملکرد اقتصادی گروه 9: تراز پرداختها کسری تراز جاری خارجی/ تولید ناخالص داخلی: قابلیت واردات کشور و نرخ جاری رشد اقتصادی ( بیش از 3 درصد نگران کننده است) (بهره + اصل) / صادرات ( باز پرداخت بدهی ها): توانایی بازپرداخت بدهی ها (انتظار می رود کمتر از 30 درصد باشد)
حسابهای ملی – نماگرهای عملکرد اقتصادی گروه 10: ذخایر ارزی حجم ذخایر ارزی: توانایی تامین مالی واردات و جلوگیری از بروز بحران ارزی
حسابهای ملی – نماگرهای عملکرد اقتصادی گروه 11: قیمت ها شاخص قیمت تولیدکننده، شاخص قیمت مصرف کننده، شاخص قیمت واردات، شاخص قیمت صادرات: نرخ بهره: نرخ ارز: نرخ دستمزد: شاخص قیمت سهام: شاخص های مربوط به تراز داخلی و خارجی اقتصاد
نگاهی به نتایج حسابهای ملی ایران (1386-1375)
با تشکر از توجهتان