سازمان جهانی مالکیت فکری سحر قلی زاده ارمغان اظهر

تاریخچه پیدایش مفهوم مالکیت های فکری قدمت مفهوم مالکیت فکری ریشه قانون گذاری به معنای امروزی در عرصه اموال فکری کشورهای انگلستان و فرانسه تأثیرگذارترین کشورها نخستین معاهده که سنگ بنای ایجاد سازمانی بین المللی در زمینه مالکیت فکری بود: سال 1883 کنگره پاریس در سال 1878 وتهیه پیش نویس برای تشکیل اتحادیه هایی برای حمایت از مالکیت صنعتی

وایپو عمدتاً دو هدف دارد: اهداف سازمان وایپو وایپو عمدتاً دو هدف دارد: هدف اول عبارتست از ارتقای حمایت از مالکیت فکری در سراسر جهان از طریق همکاری بین دولتها و در صورت لزوم با همکاری سایر سازمان های بین المللی از طریق انعقاد قراردادهای دو یا چندجانبه؛ هدف دوم وایپو ایجاد همکاری اداری بین اتحادیه های تأسیس شده به وسیله معاهدات تحت نظارت وایپو است. وایپو برای تحقق این دو هدف، علاوه بر انجام وظایف اداری اتحادیه های مذکور، اقدامات زیر را نیز انجام می دهد: 1.اقدامات تحویزی یا هنجارآفرینی، .2. اعطای کمک های فنی حقوقی .3.یکسان سازی بین المللی از طریق همکاری بین دستگاه های مسئول مالکیت صنعتی 4.اقدامات ثبتی مانند ارائه خدمات مربوط به تقاضاهای بین المللی

ارکان وایپو: ارکان وایپو عبارتند از 1. مجمع عمومی، 2. کنفرانس شامل، 3 ارکان وایپو: ارکان وایپو عبارتند از 1. مجمع عمومی، 2. کنفرانس شامل، 3. کمیته هماهنگی، 4. دبیرخانه وایپو یا دفتر بین المللی وایپو که مهم ترین رکن آن است و وظیفه نظارت بر اجرای مقررات وایپو را بر عهده دارد. این اداره در واقع دبیرخانه وایپو وسازمانهای وابسته است که توسط کلیه این اتحادیه ها ایجاد شده است و مدیریت آن بر عهده دبیرکل وایپو می باشد.

معاهده های وابسته به وایپو در زمینه مالکیت صنعتی 1 معاهده های وابسته به وایپو در زمینه مالکیت صنعتی 1. معاهده پاریس( حمایت از مالکیت صنعتی در اشکال، نشان تجاری، طراحی صنعتی، طراحی های مفید و شاخص های جغرافیایی و نیز جلوگیری از رقابت غیر عادلانه 1883) 2. معاهده مادرید (جلوگیری از منابع جعلی و دروغین کالاها و خدمات 1891) 3. اتحادیه مادرید (ثبت بین المللی نشان تجاری 1891) 4. اتحادیه هایگ (ودیعه سپاری بین المللی طرح های صنعتی 1925) 5. اتحادیه نیس (طبقه بندی بین المللی کالاها و خدمات برای ثبت نشان 1957) 6. اتحادیه لیسبون (حمایت از القاب اصیل و ثبت بین المللی آنها 1968) 7. اتحادیه لوکارنو (ایجاد و طبقه بندی بین المللی طراحی صنعتی 1968)

8.اتحادیه همکاری پتنت(patent)( طبقه بندی، جستجو و آزمودن درخواست های بین المللی برای حمایت از اختراعات 1970) 9.اتحادیه آی.پی.سی (I.P.C) (ایجاد، هماهنگی، و یکپارچگی طبقه بندی اختراعات 1971) 10. اتحادیه وین ( تأسیس طبقه بندی برای اجزای ترسیمی نشانه های تجاری 1973) 11.اتحادیه بوداپست (شناسایی بین المللی ذخایر میکروارگانیسم برای مقاصد ثبت Patent 1977) 12.معاهده نایروبی (محافظت از سمبل المپیک در برابر سوء استفاده های تجاری 1981) 13.معاهده قانونی نشانه های تجاری (ساده کردن تشریفات ثبت نشان تجاری 1994)

معاهده های وابسته به وایپو در زمینه مالکیت فکری (حق چاپ و تکثیر) 1.اتحادیه برن (حمایت از آثار ادبی و هنری 1886) 2.کنوانسیون رم (حمایت از اجرا و تولیدکنندگان گرامافون و سازمانهای پخش و اشاعه آنها تحت مدیریت یونسکو و سازمان بین المللی کار 1925) 3.کنوانسیون ژنو (حمایت از تولیدکنندگان گرامافون در برابر تکثیر غیر مجاز 1971) 4. کنوانسیون بروکسل (توزیع انتقالی سیگنالهای حاوی برنامه از طریق ماهواره 1974) 5.معاهده حق مؤلف وایپو(WCT) (حمایت از حقوق ویژه آثار ویژه 1996) 6. معاهده اجرای گرامافونی (WPPT) (حمایت از حقوق هنرمندان در اجرای زنده صوتی گرامافون 1996)

الزامات و امتیازات عضویت در وایپو *ارائه شواهد و مدارک لازم و کافی مبنی بر تعهدات کشور عضو به رعایت حقوق دارایی های فکری *عمل با سایر اتباع کشورهای عضو مانند اتباع خود و اعطای کلیه امتیازات حقوقی و قانونی *ایجاد سازمانی با عنوان اداره مالکیت صنعتی ( یا نام مشابه) *همکاری کشورهای عضو به منظور اعلام اختراعات، نشان تجاری، و کلیه دارایی های معنوی مخترعین، مبتکرین، صاحبان فعالیت های تجاری و صاحبان آثار فکری *اعطا مرکز حل اختلاف داوری وایپو و خدمات مراکز آکادمی جهانی وایپو به اعضا *همکاری بین گمرک کشورهای عضو در جهت جلوگیری از سوءاستفاده از سایر کشورها

عضویت ایران ایران از جمله کشورهایی است که به وایپو پیوسته است، ولی پذیرش معاهده استکهلم (که سند تأسیس وایپو است) به تازگی توسط ایران انجام شده است. ایران عضو اتحادیه پاریس بود و طبق بند یک معاهده .استکهلم میتوانست برای عضویت در این سازمان قدم بردارد. لایحه عضویت ایران در سال 1377 در دولت و مجلس را از و جهت میتوان ارزیابی کرد: 1. نیاز به قانون گذاری جدید به علت عدم کفایت قانون موجود در ایران؛ 2. که به نظر مهم ترین است، رسیدن به سازمان تجارت جهانی می باشد، چرا که پس از انعقاد تریپس (Trade Related aspects of Intellectual Property) روابط بین وایپو و WTO تقویت شده است.

وایپو و تجارت جهانی معرفی موافقت­­­­نامه تریپس مهم ترین ویژگی ها ی موافقت نامه تریپس پوشش انواع مختلف حقوق مالکیت فکری :حق مولف، حق نسخه برداری و حقوق جانبی، حقوق اجرا کنندگان ، تولیدکنندگان آثار صوتی ، سازمان پخش رادیو تلویزیونی، علائم تجاری، علائم جغرافیایی، طرح های صنعتی، حق اختراع و اطلاعات افشا نشده کنوانسیون پاریس، کنوانسیون برن، کنوانسیون بین المللی حمایت از اجراکنندگان و تولیدکنندگان آثار صوتی و سازمان های پخش رادیویی و معاهده مالکیت های فکری در خصوص طرح های ساخت مدارهای یکپارچه

داوری وایپو مرکز داوری و میانجی گری وایپو یکی از بخش های مستقل سازمان جهانی مالکیت فکری است که در سال 1994 با هدف ارتقا بخشیدن به حل اختلافات ناشی از مالکیت های فکری و یا اختلافات مرتبط به آن، از طریق روشهای غیر قضایی است (. Alternative Dispute Resolution) این مرکز تنها مرکز تخصصی اختلافات ناشی از فناوری و مالکیت های فکری است . هرچند خدمات این مرکز تنها به چنین اختلافاتی محدود نمی شود. دعاوی ناشی از مالکیت فکری شامل اختلافات برآمده از ثبت اختراعات، علائم تجاری یا لیسانس های استفاده از حق مؤلف، تحقیق و قراردادهای توسعه نرم افزاری و یا اختلافات برآمده از قوانین انتقال تکنولوژی، قراردادهای توزیع کالا، فرانشیز و استفاده هم زمان از نام تجاری نام برد.

منابع 1.سازمان جهانی مالکیت فکری: کنوانسیونها، معاهدات و موافقت نامه‌ها [کتاب]/ تالیف سازمان جهانی مالکیت فکری؛ ترجمه وحید بزرگی 2.بررسی مقایسه ای حقوق مالکیت فکری در سازمان جهانی تجارت و سازمان جهانی مالکیت فکری [کتاب]/ مولف سازمان جهانی مالکیت فکری؛ مترجم وحید بزرگی 3.سازمان جهانی مالکیت معنوی (وایپو) [کتاب]/ گردآوری و تنظیم بهزاد صابری انصاری؛ [برای] دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی 4.www.wipo.int/amc/en/center/caseload/htm/ 5.www.wipo.int/sme/.