THÁI ĐỘ XỬ TRÍ BƯỚU GIÁP NHÂN TS BS LÂM VĂN HOÀNG BVCR

Nội dung DỊCH TỄ NGUY CƠ BƯỚU GIÁP NHÂN CÁC XÉT NGHIÊM THỰC HIỆN TRÊN BƯỚU GIÁP NHÂN VAI TRÒ FNA TUYẾN GIÁP UNG THƯ GIÁP

Các cơ chế gây bướu giáp 1. Kích thích: a. TSH: cơ chế feedback trong suy giáp nguyên phát b. Kháng thể kháng thụ thể Thyrotrophin gắn kết vào thụ thể TSH, kích thích tế bào tuyến giáp phì đại

Các cơ chế gây bướu giáp 2. Viêm 3. Thâm nhiễm Viêm giáp cấp (vi trùng) Viêm giáp bán cấp (Siêu vi) Không do viêm: Viêm giáp tự miễn lympho bào 3. Thâm nhiễm Tân sinh (adenoma / carcinoma) Không tân sinh (cyst)

Bướu giáp không độc tính bướu giáp đơn thuần bướu giáp nhân Lan tỏa hay có nhân Không tăng chức năng tuyến giáp Nguyên nhân gây bướu : Thiếu hụt iode Rối loạn tổng hợp hormon giáp sử dụng các chất gây bướu

Thiếu hụt iode Rối loạn thiếu hụt iode Nguyên nhân BG hay gặp nhất toàn cầu (750 triệu người) Lưu hành ở Nam Mỹ, Phi châu, Á châu, Âu châu

Hậu quả rối loạn thiếu hụt iode Đần đôn Phù niêm Suy giáp nặng: Chậm tăng trưởng Thiểu năng trí tuệ Thần kinh: Thiểu năng trí tuệ, chậm tăng trưởng câm-điếc BG Endocrinology, ed 5: 2129-2145, 2006

Xác định tình trạng thiếu hụt iode iodine niệu: chỉ số chính xác đánh giá sự hấp thu iode Thiếu hụt Iodine : iode niệu < 100 μg/L Iode niệu Mức độ LS 50-99 μg/L Nhẹ 20-49 μg/L Trung bình < 20 μg/L Trầm trọng

Rối loạn sinh tổng hợp hormone giáp Bất thường về chuyển hóa: Vận chuyển iode chủ động Oxy hóa Hữu cơ hóa Kết đôi *J Med Genet 42:379-89, 2005

Chất sinh Bướu giáp Thực phẩm/ hoá chấtchemicals có thể ảnh hưởng quá trình sinh tổng hợp hormone giáp* Cây họ cải: goitrin (hiệu ứng thionamide) Khoai mì, bắp ngô, đậu lima : cyanoglucosides ( ức chế vân chuyển và hữu cơ hóa iode) Hạt kê, đậu nành: flavonoids (ức chế peroxidase) *The Thyroid: A fundamental and clinical text: 294-316, 2000

Đánh giá khởi đầu bướu giáp lan tỏa Vòng cổ to ra có phải là bướu giáp ? Di động theo nhịp nuốt ? Các nguyên nhân thường gặp của ‘cổ to’: Cổ có nhiều mỡ Cổ hình vành khăn

Các triệu chứng của bướu giáp đơn thuần, bướu giáp nhân Có thể phát hiện tình cờ không triệu chứng Phát hiện qua kiểm tra sức khỏe , qua siêu âm các triệu chứng có thể có Nuốt vướng Đau vùng cổ Khàn giọng Hạch kèm theo

Các xét nghiệm đánh giá Siêu âm tuyến giáp Xét nghiêm hormon tuyến giáp ( FT3 , FT4, TSH) Xạ hình tuyến giáp FNA tuyến giáp khi khảo sát bướu giáp nhân

SIEÂU AÂM GIAÙP Soá löôïng nhaân, Kích thöôùc Tính chaát nhaân, bôø Hieän dieän daáu voâi hoaù trong nhaân Tính chaát voâi hoaù

CÁC HÌNH ẢNH NGHI NGỜ TRÊN SIÊU ÂM VỀ UNG THƯ GIÁP

SIEÂU AÂM DOPPLER Hình aûnh taân sinh maïch maùu, 80-95% taân sinh maïch maùu ngoaïi vi laø böôùu laønh 70-90% böôùu giaùp aùc tính phaân phoái töùôi maùu trong nhaân

ÑAËC ÑIEÅM XAÏ HÌNH Nhaân taêng xaï Nhaân ñaúng xaï Nhaân giaûm xaï U laønh, adenome, ít aùc tính Nhaân ñaúng xaï Adenome Nhaân giaûm xaï Nang giaùp Adenome tuyeán giaùp Vieâm giaùp Ung thö giaùp Ung thö di caên

Kỹ thuật hình ảnh khác CT và MRI Không thường quy . Có thể đánh giá kích thước, các cấu trúc liên quan .

Images of a large, asymmetric multinodular goiter Images of a large, asymmetric multinodular goiter. (A) Chest radiography shows marked tracheal deviation to the right (arrow). (B) Chest CT confirmed the presence of a large substernal goiter on the left to the level of tracheal bifurcation.

Kỹ thuật hình ảnh khác PET scan: Tái tạo hình ảnh 3 chiều. Sử dụng phát hiện di căn ung thư giáp Vai trò còn bàn cải Crippa F, Alessi A, Gerali A, et al: FDG-PET in thyroid cancer.  Tumori  2003; 89:540-543 Urhan M - PET Clin - July, 2007; 2(3); 295-304.

FNA TUYẾN GIÁP

CHOÏC HUÙT TEÁ BAØO BAÈNG KIM NHOÛ: Chæ ñònh: Nhaân laïnh ñôn ñoäc Nhaân khoâng ñaùp öùng ñieàu trò Toån thöông ña nhaân Choáng chæ ñònh Bn roái loaïn ñoâng maùu Beänh nhaân ñang cöôøng giaùp naëng

BIEÁN CHÖÙNG Ñau, xuaát huyeát Phuø neà tuyeán giaùp thoaùng qua Thoaùi hoaù nang Nhòp chaäm thoaùng qua Lieät daây thanh aâm thoaùng qua Hình thaønh noát voâi hoaù Hoaïi töû nhaân, xô hoaù Cöôøng giaùp thoaùng qua Taêng thyroglobuuline

BIEÁN CHÖÙNG HIEÁM GAËP Ngaát Raùch tónh maïch Thuûng khí quaûn Hoaïi töû taïi choã Gieo raéc teá baøo ung thö

GIAÙ TRÒ CHAÅN ÑOAÙN CUÛA FNA Ñoä nhaïy 83-95% Ñoä chuyeân 92%- 97% Aâm giaû 0.3-6% Döông giaû 0-10%

DỤNG CỤ CHỌ HÚT TẾ BÀO

Thao taùc choïc huùt sau khi xaùc ñònh vò trí nhaân beänh nhaân tö theá naèm ngöõa ñöôïc loùt goái döôùi vai duïng cuï choïc huùt teá baøo.

Hình chọc hút tế bào tuyến giáp

KỸ THUẬT CHỌC HÚT GHI NHỚ: đầu kim được xem như là dao cắt tế bào Áp lực trong ống chich 10cc từ 4-8 cc Sử dụng kím 25 để hạn chế tình trạng chảy máu

HÌNH ẢNH KÉO LAME TẾ BÀO

Tiêu chuẩn lam tế bào Lam chứa tối thiểu 2 khúm tế bào Mỗi khúm có > 10 tế bào không nhiều hồng cầu

Những sai sót làm sai lệch kết quả Chọc hút nhiều hồng cầu, dịch keo Lam kéo dày chứa nhiều hồng cầu Sau khi kéo lam để ngoài quá lâu làm khô biến dạng tế bào

Phaân loaïi trong chaån ñoaùn teá baøo hoïc 1. Nghi ngôø 2. Phình giaùp 3. Ung thö giaùp Daïng nhuù Daïng tuûy Daïng nang Bieät hoùa keùm Hurth cell 4. Vieâm giaùp

Chaån ñoaùn teá baøo hoïc nghi ngôø Toån thöông daïng nang Taêng saûn laønh tính ( adenomatous hyperplasia) U laønh tính nang ( follicular adenoma) Carcinom tuyeán daïng nang( follicular carcinoma) Carcinom tuyeán dang nhuù bieán theå nang (follicular variant of papillary thyroid carcinoma)

Nang tuyeán giaùp bình thöôøng

TEÁ BAØO NANG TUYEÁN Nhaân ñoàng daïng, maøng nhaân trôn laùng, nhieãm saéc chaát coù haït Baøo töông nhaït Teá baøo saép seáp kieåu toå ong

carcinoâm teá baøo hurthle: teá baøo ña dieän, nhaân naèm leäch taâm, nhaân lôùn

Carcinome tuyến giáp dạng nhú:tb biểu mô hơi lớn tập hợp thành những mảng, những nhú. Bào tương thay đổi. Nhân hình trứng, sáng, có rãnh,

Carcinome tuyến giáp dạng tuỷ : tế bào đa dạng, thường kết hợp tb hình thoi và những tb dạng tương bào, nhân dạng muối tiêu, mô đệm dạng bột

Carcinome tuyến giáp thoái sản: Rất nhiều tb với hình ảnh ác tính, tb hình thoi, dạng tb gai, đại bào nhiều nhân, nhân quái

Điều trị Nội khoa Iode vô cơ Extrait thyrodien Hormon giáp : Hormon T3 : cynomel ít sử dụng Hormon T4 berlthyrox liều 50-200 mcrg/ ngày Thời gian 6 tháng – 1năm có thể kéo dài hơn Bướu giáp nang: Chọc hút nang, chích ethanol vào trong nang Ngoại khoa : phẫu thuật Điều trị xạ trị bướu giáp nhân

Toùm laïi Böôùu giaùp nhaân caàn phaûi thöïc hieän chaån ñoaùn Ñieàu trò noäi khoa vôùi Thyroxinphaûi caân nhaéc Sieâu aâm giaùp vaø FNA tuyeán giaùp coù vai troø quan troïng trong chaån ñoaùn sôùm

CÁM ƠN SỰ THEO DÕI CỦA CÁC ANH CHỊ ĐỒNG NGHIỆP