Ph¬ng ph¸p d¹y häc ®¹i häc Khoa S ph¹m- §HQGHN Bé m«n Ph¬ng ph¸p - C«ng nghÖ d¹y -häc Gi¶ng viªn: TS. NguyÔn Ngäc BÝch Email: eduf@vnu.edu.vn
Tæng quan vÒ d¹y häc ®¹i häc Môc tiªu chung Tæng quan vÒ d¹y häc ®¹i häc Tiªu chÝ ®¸nh gi¸ “s¶n phÈm” ®µo t¹o ®¹i häc C¸c ph¬ng ph¸p d¹y häc ®¹i häc Thùc hµnh gi¶ng d¹y
PhÇn I:Tæng quan vÒ d¹y-häc 1. Bèi c¶nh & yªu cÇu thay ®æi Toµn cÇu hãa Kinh tÕ tri thøc C«ng nghÖ th«ng tin §Þnh híng thÞ trêng Gi¸o dôc Cung øng ®µo t¹o Cung øng c¬ héi häc tËp & ph¸t triÓn n¨ng lùc thÝch øng
2. D¹y/Häc/ D¹y-Häc TruyÒn thèng §óng (HiÖn ®¹i) ND d¹y-häc ND d¹y-häc Tù ®iÒu khiÓn D¹y (truyÒn ®¹t) Häc (LÜnh héi) Céng LÜnh héi TruyÒn ®¹t t¸c §iÒu khiÓn Tù §iÒu khiÓn §iÒu chØnh
3. Thµnh tè c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh d¹y-häc D-H Môc tiªu Néi dung Ph¬ng ph¸p Ph¬ng tiÖn M«i trêng KT-§G
4. B¶n chÊt cña d¹y häc ®¹i häc Ph¸t triÓn tri thøc vµ n¨ng lùc t duy (logic, trõu tîng, tù ®iÒu chØnh, phª ph¸n, s¸ng t¹o) Ph¸t triÓn n¨ng lùc nghiªn cøu vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò T¨ng cêng kh¶ n¨ng häc tËp ®éc lËp vµ lµm viÖc hîp t¸c X©y dùng phong c¸ch l·nh ®¹o vµ qu¶n lý
PhÇn II Tiªu chÝ ®¸nh gi¸ “s¶n phÈm” ®µo t¹o ®¹i häc C¸c kü n¨ng c¬ b¶n Tù gi¸c vµ linh ho¹t C¹nh tranh lµnh m¹nh HiÓu biÕt VH vµ QHQT Cã kh¶ n¨ng ra quyÕt ®Þnh Lµm viÖc nhãm T duy phª ph¸n C«ng nghÖ th«ng tin KiÕn thøc gi¶i to¸n c¬ b¶n Kü n¨ng nãi vµ viÕt tèt S¸ng t¹o vµ thÝch øng Kh¶ n¨ng ®¸nh gi¸
/ H«m qua Ngµy mai Ngêi t duy Ngêi häc Tiªn phong thùc hiÖn Ph¶n øng l¹i TiÕp nhËn ChuyÓn giao L¹c hËu §ång nhÊt Ngêi t duy Tiªn phong thùc hiÖn T×m tßi s¸ng t¹o Ph¸t triÓn §a d¹ng TiÕn bé
PhÇn III Ph¬ng ph¸p d¹y häc ®¹i häc Nguyªn t¾c lùa chän ph¬ng ph¸p d¹y häc Môc tiªu Néi dung §èi tîng ngêi häc Kh¶ n¨ng ngêi d¹y §iÒu kiÖn ¸p dông
theo chu tr×nh häc tËp cña David Kolb C¸ch thøc häc tËp theo chu tr×nh häc tËp cña David Kolb Kinh nghiÖm cô thÓ Thö nghiÖm tÝch cùc Trõu tîng hãa Quan s¸t ph¶n ¸nh Tri thøc ®iÒu chØnh Tri thøc héi tô -T×nh huèng -§ãng vai -LËp KH hµnh ®éng/DA -Thùc hiÖn TN/NC -C©u hái -Th¶o luËn nhãm/c¶ líp -ThuyÕt tr×nh -NC tµi liÖu LÜnh héi ChuyÓn hãa Tri thøc ph©n kú Tri thøc ®ång hãa
C¸c ph¬ng ph¸p d¹y häc c¬ b¶n theo môc tiªu ¸p dông + Ph©n tÝch Tæng hîp §¸nh gi¸ Nhí + HiÓu D¹y häc trùc tiÕp: diÔn gi¶ng, th¶o luËn, nghiªn cøu trêng hîp, seminar .... Môc tiªu Tr×nh diÔn, thùc hµnh, nhãm, t×nh huèng, th¶o luËn ... Nghiªn cøu, gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, dù ¸n nhãm, ra quyÕt ®Þnh ...
Giíi thiÖu mét sè m« h×nh d¹y häc c¬ b¶n D¹y häc trùc tiÕp ¤n tËp tr×nh bµy néi dung thùc hµnh cung cÊp ph¶n håi thªm më réng bæ sung D¹y vµ d¹y l¹i B¾t ®Çu Vßng 3(nÕu cÇn) Vßng 2
D¹y häc dùa trªn vÊn ®Ò X¸c ®Þnh X©y dùng môc tiªu n/c thu thËp d÷ liÖu Ph©n tÝch KÕt luËn (®äc, quan s¸t sù t¬ng ph¶n/m©u thuÉn) (lËp kÕ ho¹ch gi¶i quyÕt vÊn ®Ò) (t×m kiÕm mèi liªn hÖ vµ khuynh híng tõ d÷ liÖu) (kh¼ng ®Þnh kÕt qu¶/híng gi¶i quyÕt vÊn ®Ò) (thu thËp th«ng tin theo kÕ ho¹ch)
D¹y häc qua nghiªn cøu 1. Møc ®é Møc ®é 1: Tæng quan c¸c häc thuyÕt, nguyªn t¾c vµ quan ®iÓm vÒ lÜnh vùc häc tËp tõ c¸c nghiªn cøu Møc ®é 2: Tãm t¾t c¸c kÕt qña nghiªn cøu Møc ®é 3: Ph©n tÝch ®Çy ®ñ c¸c phÇn cña c¸c b¸o c¸o nghiªn cøu hoµn chØnh Møc ®é 4: Tæng hîp c¸c b¸o c¸o nghiªn cøu hoµn chØnh Møc ®é 5: ®iÒu tra, ®¸nh gi¸ mét dù ¸n nghiªn cøu nhá Møc ®é 6: Tham gia vµo mét nghiªn cøu ®îc tµi trî/trî lý nghiªn cøu. Møc ®é 7: Thùc hiÖn mét nghiªn cøu ®éc lËp
2. C¸c bíc thùc hiÖn Lùa chän, x¸c ®Þnh vÊn ®Ò nghiªn cøu phï hîp víi môc tiªu, néi dung vµ kha thi. LËp kÕ ho¹ch triÓn khai nghiªn cøu Ký hîp ®ång nghiªn cøu NghiÖm thu san phÈm nghiªn cøu
3. MÉu hîp ®ång häc tËp Sinh viªn: M«n häc: Ngêi híng dÉn: LÜnh vùc chuyªn m«n: Ngµy b¾t ®Çu: Ngµy kÕt thóc: Ch ký cña sinh viªn Sè ®iÖn tho¹i liªn l¹c (cña sinh viªn): Fax: Ch ký cña ngêi híng dÉn: Sè ®iÖn tho¹i liªn l¹c: Fax: Môc tiªu häc tËp C¸c vÊn ®Ò cÇn nghiªn cøu Ph¬ng ph¸p vµ c¸c nguån hç trî nghiªn cøu Tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ - dù kiÕn kÕt qu¶ - tiªu chÝ ®¸nh gi¸
M«i trêng d¹y häc tÝch cùc (M« h×nh O-P-LA- R) §Þnh híng häc tËp Häat ®éng häc tËp LËp kÕ ho¹ch Ph¶n ¸nh 40
1. §Þnh híng häc tËp Khi b¾t ®Çu mét chñ ®Ò míi gi¸o viªn sÏ t×m hiÓu vÒ lo¹i vµ néi dung chñ ®Ò x¸c ®Þnh mèi quan hÖ víi c¸c chñ ®Ò ®· häc tríc ®ã kiÓm tra kiÕn thøc c¬ b¶n cã liªn quan x¸c ®Þnh môc tiªu cÇn häc cña chñ ®Ò míi chØ dÉn c¸c ho¹t ®éng häc tËp cÇn thiÕt x¸c ®Þnh c¸c môc ®Ých d¹y häc cÇn ®¹t x¸c ®Þnh c¸c nguån hç trî d¹y häc chØ ra nh÷ng vÊn ®Ò khã/ dÔ hiÓu nhÇm khi d¹y häc chñ ®Ò nµy.
2. LËp kÕ ho¹ch häc tËp Khi b¾t ®Çu mét chñ ®Ò míi gi¸o viªn sÏ chØ dÉn vµ dù tÝnh thêi gian nghiªn cøu tríc chñ ®Ò (®Þnh híng nguån hç trî, ®äc tµi liÖu, x¸c ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò theo ®Þnh híng nhiÖm vô...) lªn kÕ ho¹ch vµ thêi gian d¹y häc X©y dùng néi quy thùc hiÖn d¹y häc X¸c ®Þnh tiªu chÝ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ häc tËp ChØ dÉn c¸c h×nh thøc d¹y häc cô thÓ §Þnh híng bµi tËp hoÆc nhiÖm vô häc tËp tiÕp theo
3. C¸c ho¹t ®éng häc tËp Khi b¾t ®Çu mét chñ ®Ò míi gi¸o viªn sÏ chØ dÉn c¸c ho¹t ®éng /h×nh thøc ph¬ng ph¸p häc tËp theo môc tiªu vµ néi dung gîi ý c¸ch thøc chiÕm lÜnh néi dung (x©y dùng b¶n ®å kh¸i niÖm, b¶ng tæng kÕt, graph...) c¸ch thøc thu thËp th«ng tin bæ trî häc tËp gióp ®Þnh híng thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô häc tËp. tham gia hç trî c¸c ho¹t ®éng cña sinh viªn vµ cã nh÷ng ph¶n håi tÝch cùc ®Ó t¨ng cêng tÝnh chñ ®éng, s¸ng t¹o vµ tinh thÇn hîp t¸c cña ngêi häc.
4. Ph¶n ¸nh dµnh thêi gian vµ t¹o c¬ héi tèi ®a ®Ó sinh viªn tr×nh bµy vµ th¶o luËn kÕt qu¶ tõ c¸c ho¹t ®éng häc tËp gióp sinh viªn tù ®¸nh gi¸ vµ ®iÒu chØnh ph¬ng ph¸p häc tËp ®Ó ®¹t kÕt qu¶ tèt h¬n x©y dùng c¸c h×nh thøc kiÓm tra møc ®é ®¹t hiÖu qu¶ d¹y häc c«ng bè c¸c tiªu chÝ ®¸nh gi¸ thêng xuyªn kÕt qu¶ häc tËp thêng xuyªn lÊy ý kiÕn ph¶n håi cña sinh viªn vÒ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng d¹y häc vµ nh÷ng mong muèn c¶i thiÖn ®Ó ®iÒu chØnh
C¸ch thøc qu¶n lý líp häc Tæ chøc MT HT cã ®Þnh híng Quan hÖ G§- NT ThiÕt kÕ néi qui líp häc cã hiÖu qu¶ X©y dùng hå s¬ häc tËp Qu¶n lý giái hay Kû luËt thÐp?
PhÇn IV- Thùc hµnh gi¶ng d¹y 1. ThiÕt kÕ bµi gi¶ng theo híng d¹y häc tÝch cùc §Æc trng cña gi¸o ¸n Kh«ng ph¶i lµ b¶n copy néi dung Hµnh v¨n kiÓu ®iÖn tÝn Tr×nh bµy logic CËp nhËt thêng xuyªn Gi¸o ¸n = KÕ ho¹ch d¹y häc
Qui tr×nh chuÈn bÞ bµi gi¶ng Môc tiªu Néi dung Ph¬ng tiÖn Ho¹t ®éng d¹y- häc §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ häc tËp Tæng kÕt ®Þnh híng ND míi Dù kiÕn t×nh huèng Ph¬ng ph¸p
S¬ ®å minh ho¹ triÓn khai bµi gi¶ng Môc tiªu Néi dung 1 Néi dung 3 Néi dung 2 VÊn ®Ò1 VÊn ®Ò 2 VÊn ®Ò 3 VÊn ®Ò 4 Häat ®éng 1 Häat ®éng 2 VÝ dô 1 VÝ dô 2
2. NhiÖm vô thùc hµnh gi¶ng d¹y Lùa chän vµ thiÕt kÕ d¹y häc mét môc tiªu theo chñ ®Ò/vÊn ®Ò (tuú chän) H×nh thøc: triÓn khai theo nhãm vµ c¸ nh©n Tiªu chÝ ®¸nh gi¸: gi¸o viªn + häc viªn (theo mÉu ®¸nh gi¸)
3. Mét sè gîi ý Yªu cÇu c¬ b¶n khi viÕt mét môc tiªu môc tiªu ®îc tr×nh bµy hÖ thèng theo c¸c cÊp ®é nhËn thøc môc tiªu cÊu tróc tÝnh chÝnh x¸c tÝnh trän vÑn c¸c nhiÖm vô cu¶ môc tiªu ph¶i tr×nh bµy cô thÓ vµ dÔ hiÓu chØ râ kÕt qu¶ ph¶i hoµn thµnh
Nh÷ng ®éng tõ thêng sö dông trong x¸c ®Þnh môc tiªu vµ nhiÖm vô theo cÊp ®é nhËn thøc ¸p dông, tÝnh to¸n, x©y dùng, chøng minh, s¾p xÕp, lËp kÕ ho¹ch, thiÕt kÕ .... Ph©n tÝch, ph¶n chøng, tranh luËn, lo¹i trõ, ph©n lo¹i, ph¸n ®o¸n, ph©n biÖt, l©p biÓu ®å.... §¸nh gi¸ Tæng hîp Ph©n tÝch ¸p dông HiÓu Nhí BiÕn ®æi, kÕt hîp, gi¶i quyÕt, x©y dùng, thiÕt kÕ, tæng qu¸t, ph¸t minh, v¹ch kÕ ho¹ch, tiªn ®o¸n, dù ®o¸n, cÊu tróc l¹i, dù th¶o , viÕt... §Þnh nghÜa, kÓ tªn, liÖt kª, x¸c ®Þnh vÞ trÝ, ®Æt tªn, nh¾c l¹i, ®¸nh vÇn, ph¸t biÓu, kÓ chuyÖn, ®iÒn vµo chç trèng, ghi nhí, ghÐp nghÜa... LËp luËn, miªu t¶, lµm s¸ng tá, gi¶i thÝch, s½p thø tù, diÔn t¶ l¹i, viÕt l¹i, tãm t¾t l¹i, t×m nguån gèc, dÞch... §¸nh gi¸, chän lùa, so s¸nh, ra quyÕt ®Þnh, xÐt ®o¸n, ph©n lo¹i u tiªn, x¸c ®Þnh gi¸ trÞ, b¶o vÖ ...
§Æt môc tiªu cho phÇn d¹y vÒ HÖ tiªu ho¸ Mét sè vÝ dô vÒ c¸ch ®Æt môc tiªu vµ c©u hái kiÓm tra môc tiªu ®¹t ®îc §Æt môc tiªu cho phÇn d¹y vÒ HÖ tiªu ho¸ Sau khi häc xong bµi, häc sinh cÇn: §Þnh nghÜa hÖ tiªu ho¸ VÏ vµ ph¸t biÓu chøc n¨ng cña bé m¸y tiªu ho¸ Cho vÝ dô vµ ph©n biÖt vÒ c¸c chÊt dinh dìng kh¸c nhau Gi¶i thÝch c¬ chÕ ho¹t ®éng cña hÖ tiªu ho¸ ®Ó hÊp thô dinh dìng ViÕt 1 thùc ®¬n cã lîi cho søc khoÎ trong 1 tuÇn leo nói §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña chÕ ®é dinh dìng
§Æt c©u hái kiÓm tra môc tiªu ®¹t ®îc cña bµi häc vÒ Nam cùc Mét sè vÝ dô vÒ c¸ch ®Æt môc tiªu vµ c©u hái kiÓm tra môc tiªu ®¹t ®îc (tiÕp theo) §Æt c©u hái kiÓm tra môc tiªu ®¹t ®îc cña bµi häc vÒ Nam cùc Nhí: Ai lµ ngêi ®Çu tiªn t×m ra Nam cùc? X¸c ®Þnh vÞ trÝ Nam cùc trªn b¶n ®å. HiÓu: Nªu sù kh¸c nhau gi÷a cùc B¾c vµ cùc Nam? ¸p dông: §Ò xuÊt mét ph¬ng tiÖn kü thuËt phï hîp cho cuéc th¸m hiÓm Nam cùc Ph©n tÝch: So s¸nh thêi tiÕt ë cùc Nam vµo 01/12 vµ 01/06 trong cïng mét n¨m Tæng hîp: H·y ghi l¹i c¶m nhËn cña b¹n trong ngµy ®Çu tiªn tíi Nam cùc (gi¶ sö b¹n ®Õn Nam cùc) §¸nh gi¸: Cã ý kiÕn cho r»ng: nªn gi÷ Nam cùc nh lµ mét lôc ®Þa hoang. Tr×nh bµy quan ®iÓm cña b¹n vÒ vÊn ®Ò nµy