عصر اطلاعات انقلاب هاي فناوري فناوري : استفاده از دانش علمي براي تعيين روشهاي انجام امور به شيوه اي تكرار شونده انقلاب : يك رويداد تاريخي عمده كه گسستگي را در بنيان اقتصاد ‘ جامعه و فرهنگ بوجود مي آورد .

تاريخ : انقلاب صنعتي : انقلاب فناوري اطلاعات : ثلث آخر قرن هجدهم دو انقلاب فنا وري انقلاب صنعتي : ثلث آخر قرن هجدهم ماشين بخار ، ماشين نخ ريسي و ... و جايگزيني ماشين با افزار دستي انقلاب فناوري اطلاعات : در دهه 1970 ريزپردازنده 1971، ميكرو كامپيوترو سيستم عامل 1975 ، سوئيچينگ ديجيتال 1977 و رشد اينترنت در دهه 70

ويژگي مشترك اكتشافات در انقلاب فن آوري اطلاعات ويژگي مشترك اكتشافات در انقلاب فن آوري اطلاعات دسترس پذير بودن هزينه رو به كاهش افزايش كيفيت جهش كيفي و انتشار گسترده فناوري در كاربردهاي تجاري و غير نظامي

اهميت اطلاعات موفقيت شركتها : 1940، توان توليد بيشتر ، نتيجه مواجه با حجم بالايي از توليدات در انبارها 1950و 1960 ، توانايي در بازار يابي 1970 ، مهارتهاي مالي و اقتصادي مديران از 1980 داشتن اطلاعات و بهره مندي از دانش چگونگي استفاده از اين اطلاعات

تعريف فناوري اطلاعات مجموعه سخت افزار ، نرم افزار و تئوريهايي كه به نحوي اطلاعات را در اشكال مختلف جمع آوري ، ذخيره ، بازيابي ، پردازش ، نمايش ، مديريت و منتقل مي كنند.

داده : DATA مجموعه اي از حقايق و امور مسلم درباره يك پديده به خودي خود مفهوم دارند ولي كاربردي براي آنها متصور نيست فاقد معني قابل استفاده اند مواد خام مورد نياز براي تصميم گيري اند

اطلاعات Information : داده هاي سازماندهي شده ، گروهبندي شده و يا پردازش شده برخلاف داده ها معني دار هستند فرآينده هاي معمو ل تبديل داده به اطلاعات : گرد آوري داده هاي مربوط به موضوعي خاص تقسيم بندي داده ها به بخشهاي كليدي تجزيه و تحليل داده ها با محاسبات رياضي و آماري اصلاح و غلط گيري داده ها خلاصه كردن داده ها در حجم كمتر

دانش knowledge: وسيع تر ، عميق تر و غني تر از داده و اطلاعات اطلاعاتي كه با تجربه ، زمينه ، تعبير و تامل تركيب شده واقدام صحيح را ممكن مي سازد . تبديل اطلاعات به دانش در عمل به عهده خود بشر است . دانش اطلاعات داده معنا ارزش كم زياد

سواد اطلاعاتي Information literacy: براي پيشبرد دانش ، افراد علاوه بر داشتن توانايي هاي ابتدايي مانند خواندن و نوشتن ، بايد توانايي هايي نظير تفسير كردن اطلاعات و يافتن ساختارهاي اطلاعاتي را نيز داشته باشد . افراد باسواد اطلاعاتي كساني هستند كه آموخته اند چگونه بياموزند. آموخته اند كه اطلاعات چگونه و در كجا يافت مي شود . دانش چگونه سازماندهي مي شود . و چگونه بايد اطلاعات را به ديگران عرضه كرد .

سیستم های اطلاعاتی : تعريف سيستم‌هاي اطلاعات سيستم اطلاعات عبارت است از يك سيستم كامل طراحي شده براي توليد، جمع‌آوري، سازماندهي، ذخيره، بازيابي و اشاعه اطلاعات در يك مؤسسه، سازمان يا هر حوزه تعريف شده ديگر از جامعه

سیستم های اطلاعاتی : سیستم های اطلاعات مدیریتی = MIS=Management Information Systems (OIS) سیستم های اطلاعات جغرافیایی = GIS=Geographical Information Systems سیستم های اطلاعات سلامتی = HIS=Health Information Systems

OIS سيستم اطلاعات سازماني يك سيستم اطلاعات براي كار بر روي اطلاعاتي است كه به خود سازمان مربوط مي‌شوند.  سيستم‌هاي اطلاعات سازماني براي سه مورد انجام عمليات، كنترل عمليات، و تصميم‌گيري در سازمانها استفاده مي‌شوند

OIS شامل : سیستم پردازش عملیات :(TPS) سيستم‌هاي اطلاعات سازماني كه از طريق تعريف فرايندها و رويه‌ها و پردازش اطلاعات، انجام و كنترل عمليات سازمان را به عهده مي‌گيرند.سيستم‌هاي انبارداري، كارگزيني، حسابداري، تداركات، مديريت قراردادها، فروش، كنترل موجودي، اموال، پشنهادات داخلي، مديريت نظرات مشتريان، آموزش و . . . سيستم‌هاي پردازش عمليات هستند.

OIS سیستم مدیریت اطلاعات (MIS): گونه‌اي از سيستم‌هاي اطلاعات سازماني كامپيوتري كه اطلاعات داخلي سازمان را از سيستم‌هاي پردازش عمليات مي‌گيرند و آنها را در قالب‌هاي بامعني و مفيد به عنوان گزارش‌هاي مديريت خلاصه مي‌كنند تا در انجام وظايف مديريتي مانند كنترل و تصميم‌گيري استفاده شوند.

OIS سیستم پشتیبانی تصمیم گیری (DSS): سيستم هاي اطلاعات مديريت اشكالاتي دارد كه سيستم هاي پشتيباني تصميم براي رفع آنها بوجود آمده است. سيستم اطلاعات مديريت به منظورتدارك پشتيباني شخصي براي هر مديرنمي باشد. اين ضعف سيستم اطلاعات مديريت، اقداماتي راباعث شد كه منتهي به مفهوم سيستم پشتيباني تصميم گشت. سيستم پشتيباني تصميم به عنوان يك سيستم متكي بر رايانه به منظور استفاده توسط يك مدير خاص ياگروهي ازمديران درهرسطح سازماني براي اتخاذ تصميم درفرآيند حل يك مساله نيمه ساختاري، تعريف مي شود. گونه‌اي از سيستم‌هاي اطلاعات سازماني كامپيوتري كه در تصميم‌گيريهاي نيازمند مدلسازي، فرمولبندي، محاسبه، مقايسه، انتخاب بهترين گزينه يا پيش‌بيني سناريوهاي محتمل به مديريت كمك مي‌كنند.

OIS سیستم خبره :(IDS) هوش مصنوعي فعاليت ايجاد توانايي درماشين هايي چون رايانه‌ها جهت به نمايش گذاردن رفتار هوشمندانه است كه درانسانها مشاهده مي شود. هوش مصنوعي نشان‌دهنده پيشرفته‌ترين كاربرد رايانه تابه امروز بود كه تلاش مي كند تابعضي انواع منطق انساني راتقليد كند. داده هاي برنامه هاي سيستم پشتيباني تصميم استفاده مي شود، ‌به صورت عددي بوده و برنامه ها، تأكيد براستفاده از روشهاي رياضي دارند، داده هايي كه بوسيله سيستمهاي خبره بكارمي رود نمادي تر بوده واغلب بصورت متن تشريحي مي باشند. برنامه هايي سيستم هاي خبره بربكارگيري برنامه هاي منطقي تأكيد دارند مزيت اصلي يك سيستم خبره، توانايي آن دربهبود عملكرد شخص مدير در يك قلمرو مساله خاص است. نفع دوم افزايش سرعت آن است كه مدير راازساير فعاليتها آزاد مي سازد

GIS بستری برای ذخیره ، نگهداری ، مدیریت و تجزیه و تحلیل اطلاعات جغرافیایی می باشد و جهت کار همزمان با داده هایی که وابستگی مکانی ( جغرافیایی ) و توصیفی دارند ، طراحی شده است . يعبارت ديگر GIS سيستمي است شامل نرم افزار ،سخت افزار ،داده هاو نيروي انساني كه امكان: توصيف( Exploration )، دستكاري Manipulation) ) ، تجزيه و تحليل ( Analysis ) ، ذخيره (storing) و نمايش Displaying) ) داده هاي مكاني را فراهم مي كند . اين اطلاعات به شكل چند لايه و بر مبناي مختصات و ويژگي جغرافيايي آن تعريف شده هر لايه شامل اطلاعات ويژه و در موردي خاص مي باشد هر لايه به منابع گرافيكي و جداول اطلاعاتي منتسب به آن اطلاعات اتصال دارد .

GIS GIS قادر به پاسخگویی به سوالاتی چون موارد ذیل می باشد الف) چه چيز در مكان وجود دارد ؟ به اين ترتيب مي توان مشخص كرد كه چه چيزهايي(اطلاعاتي) در يك مكاني قرار دارند . يك مكان ممكن است به روشهاي مختلف توصيف شود مثلاً نام مكان ، آدرس ، كدپستي و يا مختصات ( طول و عرض ) جغرافيايي. ب) وقايع در چه مكانهايي رخ مي دهند ؟ اين سوال عكس سوال قبل است به اين مفهوم كه GIS مي تواند مكانهايي را كه داراي شرايط و ويژگيهاي خاصي هستند مشخص كند (به عنوان مثال نقاطی با ميانگين بارندگي بيش از ۳۰۰ ميلي متر در سال یا نقاطي كه شيوع مالاریا در آنها بالاست). ج) روند وقايع به چه صورت است ؟ اين مورد كه مي تواند دو سوال قبل را نيز شامل شود به بررسي وجود و يا روند تغييرات در طول زمان مي پردازد.

GIS GIS قادر به پاسخگویی به سوالاتی چون موارد ذیل می باشد د) چه الگوهاي مكاني وجود دارند ؟ اين سوال پيچيده تر و فني تر است و به دنبال يافتن الگوهايي براي وقايع خاص مكاني مي باشد . به عنوان مثال آيا تصادفات جاده اي بيشتر در نقاط خاصي رخ مي دهد ؟ و آيا يك بيماري خاص در نقاطي با خصوصيات جغرافيايي خاص شيوع بيشتری دارد ؟ ه) اگر شرايط خاصي به وجود آيد ، چه پي آمدهايي خواهد داشت ؟ اين مورد به بررسی وقایعی كه ممكن است تحت شرايط خاص به وجود آيد مي پردازد(از طريق مدل سازي)، به عبارت ديگر رخدادها و پي آمدها را پيش بيني مي كند( به عنوان مثال اينكه اگر يك ماده سمي وارد منابع آب سطحی يك منطقه شود شدت و سرعت گسترش آلودگی به چه صورت خواهد بود؟). و) سوالات غير مكاني : به عنوان نمونه اين سوال كه : « به طور متوسط به ازاء تعداد خاصي از جمعيت يك منطقه، چه تعداد بيمارستان وجود دارد ؟» سوالي است كه نياز به دانستن اطلاعات خاص مكاني از قبيل طول و عرض جغرافيايي ، آدرس و يا فاصله مكانها از يكديگر ندارد اما GIS مي تواند پاسخ آن را ارایه کند. ز) سوالات مكاني : سوالاتي از قبيل : « نزديك ترين مسير براي امداد رساني به يك نقطه خاص كدام است ؟» و يا « آيا فاصله بين مراكز درماني با استانداردهاي موجود مطابقت دارد يا خير ؟» از جمله سوالاتي هستند كه براي پاسخ دادن به آنها دانستن اطلاعات مكاني ضروري است .

GIS

تقسيم بندي HISها سيستم هاي مديريت اطلاعات بهداشت HMIS = Health Management Information Systems سيستم هاي پشتيباني براي تصميم گيري بهداشت HDSS = Health Decision Support System

HMIS استفاده از IT در سازمانهاي خوش ساختار و غير خوش ساختار كه در خصوص مراقبت از سلامت فعاليت مي كنند جهت : جايگزيني امور دستي و پردازش اطلاعات با اتوماسيون جريان اطلاعات شبيه سازي و مديريت فعاليتها ي سازمانهاي فوق IT در تسهيل بهره وري مديريت ارزيابي

مثال : نگهداري و پردازش اطلاعات بيماران گزارش گيري از ميزان مصرف يك دارو ، شيوع يك بيماري خاص بيشتر كار هاي دفتري

HDSS فرم پيشرفته تر HMIS كاربرد نتنها در دستيابي به كارايي در پردازش اطلاعات بلكه در افزايش اثر بخشي تصميم گيري در اموري كه پيچيده گي دارند مديران ، سياستگزاران عرصه سلامت ، متخصصين باليني ، پرستاران و ديگر اشخاص حرفه اي حوزه سلامت