بسم الله الرحمن الرحیم

نظام شبكه بهداشت و درمان کشور در یک نگاه معاونت بهداشت تير 1393 نظام شبكه بهداشت و درمان کشور در یک نگاه معاونت بهداشت تير 1393

مراقبتهاي اوليه بهداشتي Primary health care عدالت اجتماعي مشاركت مردمي همکاری بين بخشی تكنولوژي مناسب مراقبتهاي اوليه بهداشتي اصول PHC

مراقبت هاي اوليه بهداشتي چيزي فراتر از خدمات بهداشتي سنتي است و بخشي ازمفهوم گسترده‌تر توسعه ومنابع انساني را تشكيل مي دهد، و عبارتست ازگروهی ازخدمات ارایه شده برای افراد،خانواده‌ها و جوامع، به منظور ارتقا، نگاهداری، پایش و افزایش سلامت آنها.

اولويت‌هاي نظام ارائه خدمات بهداشتی درمانی دولتی در ایران اولویت خدمات پیشگیری بر خدمات درمانی اولویت مناطق محروم و روستایی بر مناطق شهری برخوردار از امکانات اولویت خدمات سرپایی بر خدمات بستری

خصوصیات نظام ارائه خدمات بهداشتی درمانی در بخش دولتی خصوصیات نظام ارائه خدمات بهداشتی درمانی در بخش دولتی ارائه خدمات در سطوح مختلف (سطح بندی خدمات و منابع) ارائه خدمات بصورت ادغام یافته سطح بندی منابع برای جمعیت های تعریف شده خدمات برنامه‌ریزی و با استانداردهای روشن و تعریف شده

سطوح ارائه خدمات شبکه بهداشتی درمانی دانشگاهی و نظام ارجاع بيمارستان تخصصی ( آموزشی) روستای قمر روستای سياري بيمارستان عمومی شهرستان مرکز بهداشتی درمانی ( شهری / روستايي) خانه بهداشت ( روستا اصلی )/ پايگاه بهداشت روستا پايگاه بهداشت (شهر)

ضرورت بکارگيری نظام ارجاع: نظام ارجاع علاوه بر اين كه راهي براي برخورداري سهلتر نيازمندان واقعي از امكانات بهداشتي درماني كشور بشمار مي رود، وسيله اي براي توزيع عادلانه منابع بهداشتي و گامي در مسير عدالت اجتماعي است. به راستي بدون چنين روشي : چگونه مي توان منابع بهداشتي و درمانی را طوري هدايت كرد كه وسيعترين گروههاي مردم از خدمات ممكن در كشور برخوردار شوند؟ چگونه مي توان مشخص كرد كه: كجا و به چه تعداد تخت بيمارستاني لازم است؟ تربيت نيروي انساني و توزيع تخصصهاي مختلف گروه پزشكي تابع چه روندي بايد باشد؟ و ...

ضرورت بکارگيری نظام ارجاع: چه وقت و چگونه مي توان نياز واقعي را تشخيص داد يا رسيدن به تعادل نسبي را تعريف كرد؟ اگر از نظام ارجاع استفاده نشود و طبق برنامه فعلی عمل شود، جز اين چاره اي خواهيم داشت كه هدف را از روي ميزانهاي متداول اين يا آن كشور اقتباس كرده و نسجيده مسابقه اي براي دستيابي به اين ميزانها بگذاريم؟ بنابراين، مناسب ترين استراتژي برای اجراي نظام ارجاع، برنامه پزشك خانواده است.

خدمات سطح دوم خدمات درمان تخصصي سرپايي يا بستري كه در اختيار ارجاع شدگان از سطح اول قرار مي گيرند و با ارائه بازخورد نتيجه از سطح دوم به پزشك خانواده ارجاع كننده، او را از نتيجه كار خويش مطلع مي سازند. خدمات تخصصي سرپايي، خدمات بستري، تجويز دارو و درخواست انجام خدمات پاراكلينيك از فعاليت‌هاي اين سطح هستند.

بيمارستانهاي تخصصي كامل و اختصاصي مركز بهداشت استان سطح سوم بيمارستانهاي عمومي مركز بهداشت شهرستان مديريت و برنامه‌ريزي سطح دوم خدمات بهداشتي تخصصي و بستري خدمات درمان سطح اول مركز بهداشتي درماني شهري مركز بهداشتي درماني روستايي خانه‌هاي بهداشت يا پايگاه بهداشت روستايي تابعه پايگاههای بهداشت تابعه

خدمات سطح سوم خدمات فوق تخصصي سرپايي يا بستري که در اختيار ارجاع شدگان از سطوح اول و دوم قرار مي‌گيرند و بازخورد لازم را براي سطح ارجاع كننده فراهم مي سازند. در اين سطح نيز خدمات فوق تخصصي، تجويز دارو و درخواست انجام خدمات پاراكلينيك صورت مي گيرند.

پیشگیری کلیه اقداماتی است که به منظور جلوگیری از بروز ، قطع یا کاهش سرعت سیر بیماری به کار می آید. سطوح پیشگیری 1. مقدماتی 2.سطح اول 3.سطح دوم 4.سطح سوم پیشگیری مقدماتی جلوگیری از ظهور و پیشرفت عوامل خطر یا از میان بردن عوامل خطر مثال:ازچاقی کودکان جلوگیری کنیم چون کودکان چاق امروز، بزرگسالان چاق آینده هستند. از آلودگی هوا جلوگیری کنیم – ترغیب ورزش صبحگاهی  

پیشگیری اولیه به حالتی اطلاق می شود که درآن تلاش می شود از طریق تأثیرات بر اشخاص و اجتماع مانند حفظ وضعیت بهداشتی محل زیست افراد و ایمن سازی بر علیه بیماریهای عفونی سبب حفظ و ارتقای تندرستی شویم ( پیشگیری از بیماری با کنترل علل و عوامل خطرزا است) مثل کنترل چاقی و کنترل آلودگی هوا و ترک سیگار پیشگیری ثانویه عبارت است از ایجاد تمهیدات لازم و تدابیر برای افراد و جمعیت ها برای شناسایی زودرس و مداخله سریع و کارساز برای بهبود مشکل سلامت پیش آمده یا به عبارتی کلیه اقداماتی که بیماری را متوقف می کند ( بیماری آشکار شده یا پنهان ) مثل تشخیص سرطان رحم با پاپ اسمیر یا درمان سل

پیشگیری ثالثیه شامل تدابیر در دسترس به منظور کاستن یا از میان بردن نقص ها و ناتوانی های دراز مدت و به حداقل رساندن رنج های حاصله از انحراف موجود در تندرستی و ارتقای تطابق بیمار با حالت های درمان ناپذیر است اقدام در این مورد وظیفه کادر های درمانی است. هنگامی که نقص عضو و ناتوانی کاملاً جا افتاده و مستقر شده باشد بازتوانی می تواند نقش پیشگیری کننده داشته باشد مثل استفاده از داروهای بتا بلوکر برای کاهش خطر مرگ در بیمارانی است که از انفارکتوس میوکارد نجات یافته اند.

جمعیت کل کشور: 77.857.000 نفر جمعیت کل روستایی: 21.444.000 نفر وضعیت جمعیتی کشور: جمعیت کل کشور: 77.857.000 نفر جمعیت کل روستایی: 21.444.000 نفر جمعیت کل شهری: 56.413.000 نفر جمعیت حاشیه نشین: 8.500.000 نفر جمیت کلان شهر ها: 21.548.716 نفر

وضعیت واحد های ارائه خدمت در نظام شبکه موجود کشور: تعداد مراکز بهداشتی ودرمانی روستایی: 2423 تعداد مراکز بهداشتی ودرمانی شهری: 2350 تعدادپایگاه بهداشت غيرضميمه شهری: 1913 تعداد خانه های بهداشت: 17638

وضعیت نیروی انسانی رسته بهورزی در خانه های بهداشت : وضعیت نیروی انسانی رسته بهورزی در خانه های بهداشت : تعداد پست مصوب بهورزی : 37.245 نفر تعداد بهورزان شاغل : 31.757 نفر تعداد پست بلاتصدی بهورزی کشور : 5.322 نفر

وضعیت نیروی انسانی رسته پزشکان عمومی در کل مراکز بهداشتی درمانی شهری و روستایی کشور تعداد پست مصوب پزشکان عمومی : 8.758 نفر تعداد پزشکان عمومی شاغل : 5.164 نفر تعداد پست بلاتصدی پزشکان عمومی کشور : 3.850 نفر

وضعیت نیروی انسانی سایر رسته ها در کل مراکز بهداشتی درمانی شهری و روستایی کشور تعداد کل پست مصوب : 51.177 تعداد کل شاغلین : 22.420 تعداد کل پست های بلا تصدی: 25.756

وضعیت تكميل خانه هاي بهداشت موجود از نظر استاندارد فضاي فيزيكي تعداد کل خانه بهداشت در دست احداث: 1955 باب اعتبار موردنياز براي احداث هر خانه بهداشت: 80 ميليون تومان مبلغ تخصيص داده شده تاكنون: 30% از اعتبار موردنياز

فهرست خدمات کلی بهداشتی و درمانی که در مراکز شهری و روستایی ارائه می گردد 1- واکسیناسیون 100% جمعیت هدف تحت پوشش نظام شبکه 2- خدمات مراقبتی گروههای سنی (کودکان زیر 8سال ، مادران باردار، سالمندان و .... ) 3- خدمات بهداشت محیط و حرفه ای - نظارت بر اماکن عمومی و اماکن تهیه و توزیع مواد غذایی - نظارت بر سلامت آب آشامیدنی در شهرها و روستاها - نظارت بر کارخانجات و کارگاه های فعال در کشور - نظارت بر معاینات شغلی کارگران در کشور 4- خدمات بیماریابی و مراقبت (surveillance) بیماریها (نمونه گیری از بیماران اسهالی، تهیه لام خون محیطی از بیماران تب دار، سیستم گزارش بیماریها ی هدف و ... ) 5- خدمات بهداشت دهان و دندان (خدمات سطح اول دندانپزشکی، آموزش بهداشت دهان و دندان) 6- آموزش عمومی مردم از طریق خانه های بهداشت و مراکز شهری و روستایی 7- ویزیت بیماران سطح اول توسط پزشکان عمومی در مراکز شهری و روستایی 8- تامین داروهای اولیه و آزمایشات سطح اول در مراکز شهری و روستایی

فهرست خدمات جدید که باید در قالب برنامه تحول بهداشت ارائه گردد 1- ارتقاء آموزش عمومی جامعه با هدف افزایش دانش سلامت مردم و توانمندسازی آنان با خود مراقبتی 2- کاهش عوامل خطر سلامت فردی و اجتماعی با اصلاح شیوه زندگی مردم (اصلاح عادات غذایی مردم،ترویج ورزش و تحرک بدنی،ترک سیگار و دخانیات و الکل،مدیریت استرس در زندگی و ...) 3- توانمندسازی پرسنل شاغل در حوزه بهداشت کشور - ارتقاء تحصیلی بهورزان - ارتقاءتحصیلی سایر پرسنل - باز آموزی و آموزش های مدون 4- افزایش مراقبت ها و غربالگری در بیماران واگیردار بخصوص در سل ، ایدز، زئونوز و ... 5- افزایش مراقبت ها و غربالگری در بیماران غیرواگیر بخصوص در دیابت، فشارخون، بیماریهای قلبی وعروقی و سرطان ها 6- تامین واکسن پنتاوالان 7- تامین مکمل دارویی برای جمعیت تحت پوشش شهری و روستایی کشور

وضعیت شاخص های بهداشتی اصلی کشور: میزان مرگ نوزادان : 8/64 درصد اماکن مواد غذایی دارای معیارهای بهسازی و بهداشتی: 90 % میزان مرگ کودکان زیر 59-1 ماهه : 5/7 میزان دسترسی خانوارهای روستایی به آب آشامیدنی: 90/69 درصد سالمندان مراقبت شده توسط پزشک : 8/2 % درصد کم خونی در زنان باردار : 16% مرگ مادران باردار در صدهزار: 19/5 درصد کم خونی در کودکان زیر 6 سال : 11% درصد کل سزارین : 54 % تعداد موارد بیماریابی موارد عفونت HIV در سال 91: 1540 درصد پوشش کل واکسیناسیون : 99% میزان بروز موارد جدید سل ریوی اسمیر مثبت در صد هزارنفر جمعیت : 7/09

پنج علت اول مرگ در کشور : 2- سکته مغزی: 11/33 % 3- حوادث: 8/34 % 1- سکته قلبی : 24/14 % 2- سکته مغزی: 11/33 % 3- حوادث: 8/34 % 4- بیماریهای قلبی ناشی از فشارخون : 3/98 % 5- سرطان معده : 2/61 %

وضعیت داروها و مکمل های دارویی درمراکز شهری و روستایی کشور در مراکز روستایی کشور با توجه به اجرای برنامه پزشک خانواده روستایی از سال 84 تا پایان سال 92 در حدود 270 قلم داروی سطح اول توسط واحدهای دارویی مراکز و یا داروخانه های خصوصی طرف قرارداد تامین می شد . در سال جاری بر اساس تفاهم نامه مشترک پزشک خانواده روستایی با بیمه سلامت مقرر شد تعداد 270 قلم دارو به 350 قلم افزایش یابد . درمراکز شهری داروتامین نمی شودومردم ازداروخانه های خصوصی سطح شهرتامین می کنند. مکمل های دارویی شامل چهار قلم داروی زیر است: 1- قطره مولتی ویتامین 2- قطره آهن 3- قرص اسید فولیک 3- قرص مولتی ویتامین در سالهای قبل به علت عدم تامین اعتبار از سوی وزارت بهداشت این مکمل ها برای جمعیت روستایی تامین نمی شد که مقرر است در سال جاری بطور کامل تامین گردد .

انتظارات از مقام عالی وزارت: 1- مساعدت برای بازنگری و تصویب تشکیلات سازمانی نظام بهداشتی کشور در دانشگاه ها با هدف - استقلال اداری و مالی مراکز بهداشت استان ها و شهرستان ها - ارتقا اقتدار بخش بهداشت استانها در تعامل با سایر دستگاه ها و ارگان ها - قابلیت ارائه خدمات جدید بهداشتی و درمانی به مردم 2- اختصاص مجوز استخدامی برای جذب بهورزان، پزشکان و نیروی انسانی مورد نیاز مراکز روستایی و محروم کشور 3- افزایش سهمیه طرح نیروی انسانی و سهمیه پیام آوران بهداشت 4- حمایت اجرای برنامه تحول سلامت در بخش بهداشت کشور 5- تخصیص منابع اعتباری لازم برای آموزش سلامت جامعه با مشارکت سایر دستگاههای اجرایی و رسانه ملی و استانی 6- مساعدت درجهت تقویت هرچه بیشتر اجرای برنامه پزشک خانواده بويژه پاسخگويی سطوح بالا به مقتضیات نظام ارجاع 7- کمک به اجرای کامل برنامه پزشک خانواده شهری در دو استان مازندران و فارس

تشکر از حسن توجه شما