ورزش در بیماران خاص دکتر امیر حسین عابدی یکتا متخصص پزشکی ورزشی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران دانشکده پزشکی گروه پزشکی ورزشی ورزش در بیماران خاص مرکز تحقیقات پزشکی ورزشی دکتر امیر حسین عابدی یکتا متخصص پزشکی ورزشی

تقسیم بندی بیماران بیماران دیابتی بیماران فشار خونی

1- بیماران دیابتی بیماران دیابتی به دو گروه اساسی تقسیم می شوند که هرکدام توجهات خاص خود را می طلبند: دیابت تیپ I دیابت تیپ II

توجهات لازم در نسخه ورزشی بیماران دیابتی : هیدراسیون کافی چک قند خون قبل از وزرش انجام ورزش هوازی با شدت متوسط جلوگیری از خستگی بیمار

اندیکاسیون های تست ورزش قبل از تجویز نسخه ورزشی: بیمار شناخته شده CAD یا PAD سن بیشتر از 35 سال در بیماران بیش از 25 سال ، بیش از 10 سال از دیابت تیپ II یا 15 سال از دیابت تیپ I گذشته باشد داشتن هر گونه ریسک فاکتور بیماری های قلبی داشتن بیماری های میکرووسکولار( زخم پای دیابتی) وجود نوروپاتی دیابتی

منافع انجام ورزش در بیماران دیابتی افزایش حساسیت به انسولین بهبود وضعیت لیپیدهای خون کاهش ضربان قلب پایه کاهش فشار خون کاهش وزن کاهش ریسک ابتلا به بیماری های عروق کرونر

Type I Diabetes Mellitus They cannot get adequate glucose clearance from the blood because their beta cells in the pancreas are not producing insulin.

With loss of native insulin production, they are constrained to exogenously supplement themselves with insulin and to chronically exercise.

تاثیر ورزش بر کنترل قند خون ورزش با تسهیل کارکرد GLUT-4 روند ورود گلوکز به داخل سلول را انجام می دهد وبا این عمل قند خون کاهش می یابد

این تغییرات فقط در عضلاتی که در تمرینات ورزشی شرکت کنند اتفاق می افتد

ورزش در کاهش Hga1c، در بیماران دیابت تیپ I تاثیری ندارد.

Type I Diabetes A Suggested Starting Ex. Program Mode : Aerobic Frequency : 3 days a week Duration : 20-30 minutes Intensity : 45% - 85% of Max HR Borg Scale : 10 - 14 RPE

نکات مهم در بیماران دیابتی تیپ I که بیماری دیگری همراه ندارند، ورزش مشابه افراد سالم توصیه می شود. در این افراد چک قند خون هر 30 دقیقه تا دو ساعت بعد از ورزش توصیه می شود.

Type II Diabetes A Suggested Starting Ex. Program Mode : Aerobic Frequency : 4 days a week Duration : 15 - 60 minutes Intensity : 45% - 70% of Max HR Borg Scale : 10 - 14 RPE

نکات مهم در بیماران دیابت تیپ II که مشکل دیگری نداشته باشند ورزش مشابه افراد فشار خونی توصیه می شود. در این بیماران نیاز به چک متوالی قند خون وجود ندارد مگر افرادی که قند خون قبل از ورزش آنها پایین بوده باشد.

توصیه های مهم در بیماران دیابتی نوع I زمان ورزش نباید با پیک اثر انسولین تزریقی همزمان باشد بیماران دیابتی همیشه با یک همراه ورزش کنند این بیماران در حین ورزش بیسکویت یا شکلات همراه داشته باشند. به کفش مناسب و راحت در این افراد توجه خاص شود

بعد از ورزش سلامت پا ارزیابی دقیق شود. در عضلات محل تزریق انسولین ورزش انجام نشود. در صورت قند خون بالای 300 میلی گرم در دسی لیتر ورزش انجام نشود.

آموزش مانیتورینگ قند خون حین ورزش به خصوص در ورزش های با شدت بالا در صورت وجود قند خون بین 80 -100 اسفاده از یک کربوهیدرات ساده (بیسکویت ) قبل از شروع ورزش آموزش کاهش دوز انسولین تزریقی به نسبت شدت ورزش انجام شده

در صورت امکان عدم استفاده از بتا بلاکرها جهت جلوگیری از ماسکه شدن علایم هیپوگلیسمی حین ورزش

علایم هیپوگلیسمی تعریق کاهش جهت یابی تغییر در وضعیت خلقی بیمار سرگیجه سبکی سر گزگز در اندامها گرسنگی سردرد

اضطراب تشنج اختلالات گفتاری

2- بیماران با فشار خون بالا Almost all of us will be hypertensive one day

در بیش از 90% بیماران علت بروز فشارخون مشخص نمی شود که به اینها فشار خون اولیه گفته می شود. در 10% بیماران یک علت زمینه ای برای فشارخون پیدا می شود مثل فئوکروموسیتوم که به آن فشار خون ثانویه گفته می شود.

مشخص شدن نوع فشار خون قبل از تجویز ورزش جهت جدا کردن علت های اولیه فشارخون الزامی است.

Blood Pressure Classification BP Classification SBP mmHg DBP mmHg Normal <120 and <80 Prehypertension 120–139 or 80–89 Stage 1 Hypertension 140–159 or 90–99 Stage 2 Hypertension >160 or >100

منافع کاهش فشارخون Average Percent Reduction Stroke incidence 35–40% Myocardial infarction 20–25% Heart failure 50%

عوامل موثر در بروز فشارخون سن بیش از 60 سال جنسیت مرد (خانمها بعد سن منوپوز ریسک برابر دارند) سابقه فامیلی بیماری های قلبی عروقی سیگار رژیم غذایی غنی از کلسترول وجود بیماری های همزمان مانند دیابت و چربی خون بالا مصرف الکل وجود زندگی بدون تحرک (کارمندی)

تغییرات لازم جهت جلوگیری از بروز فشارخون کاهش وزن کاهش مصرف نمک به کمتر از 2.4 گرم در روز دریافت مقادیر کافی پتاسیم، کلسیم و منیزیوم در غذای روزانه عدم مصرف الکل ورزش با شدت متوسط در اغلب روزهای هفته قطع مصرف سیگار

در هر بیمار با فشارخون متوسط تا شدید باید وجود دیگر ریسک فاکتورهای قلبی و عروقی بررسی شود.

لازم است در بیماران مرد بالای 40 سال و زن بالای 50 سال تست ورزش جهت رد بیماری های قلبی گرفته شود.

Exercise Prescriptions for Patients With Borderline-to-Moderate Hypertension Frequency 5 days/week as a minimum Intensity Start at 50-60% maximum HRR & slowly increase to 70%; within 6 weeks work at 85% HRR or from 50-90% of maximal heart rate Duration Start with 20-30 min/day of continuous activity for first 3 wk, then 30-45 min/day for next 4-6 wk, and 60 min/day as maintenance

توجهات نسخه ورزشی در بیماران با فشارخون متوسط در حین ورزش افزایش فشار خون امری طبیعی است . این افزایش تا فشار SBP < 230 mmHg; DBP < 110 mm Hg قابل قبول می باشد در بیماران با هیپرتروفی بطن توجه بیشتر به مانیتورینگ فشارخون و عدم استفاده از ورزش های ایزومتریک الزامی است.

ACSM Guidelines Say ……. در صورتیکه قبل از شروع ورزش ( در حال استراحت) فشارخون بیمار >200/115 باشد می بایست از ورزش خودداری شده و جهت ارزیابی مشکلات قلبی و عروقی و کنترل فشارخون به متخصصین مربوط ارجاع شود.

در صورتیکه فشارخون حین ورزش بیش از >260/115 گردد باید ورزش را سریعا قطع کرد .

نکاتی در باره ورزش در بیماران فشارخون در هفته های ابتدایی شروع ورزش نباید از ورزش های قدرتی، مثل وزنه زدن استفاده شود. حدالمقدور از ورزشهای ایزومتریک اجتناب گردد به خصوص در مراحل ابتدایی شروع ورزش.

از ورزشهای با شدت بالا خودداری شود در صورت انجام منظم ورزش با کنترل روزانه فشارخون ،میزان داروهای مصرفی بیمار تعدیل گردد. مصرف نمک محدود شود.

مصرف الکل محدود گردد. به قطع استفاده از سیگار کمک کنیم. از روش های کاهش استرس استفاده کنیم.

thanks