იდენტობის ჩამოყალიბება საერთაშორისო სასწავლო გაცვლითი პროგრამების კონტექსტში ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი 2013 წელი ნინო სხირტლაძე ნინო ჯავახიშვილი

საკითხი ერიკსონი იდენტობას განიხილავს, როგორც ბიოლოგიური მოცემულობის, გამოცდილების პირადი ორგანიზაციისა და კულტურული გარემოს პროდუქტს. იდენტობის ჩამოყალიბების პროცესზე ორიენტირებული მოდელი მაკადამსის ცხოვრების ისტორიის მოდელი

კვლევის თეორიული ჩარჩო იდენტობის პროცესზე ორიენტირებული მოდელი-ლუქსი და სხვები იდენტობის ჩამოყალიბება ხუთი პროცესის სახით განიხილავს: ალტერნატივების ძიება (exploration in breadth), სიღრმისეული ძიება (exploration in depth) არჩევანის გაკეთება (commitment making), არჩევანთან იდენტიფიკაცია (identification with commitment) და მუდმივი ძიება (ruminative exploration).

კვლევის თეორიული ჩარჩო თანამედროვე სოციო-ისტორიული კონტექსტი, გლობალიზაცია ზემოქმედებას ახდენს იდენტობის ჩამოყალიბების პროცესზე, ეს ვლინდება ბიკულტურული - ერთდროულად ლოკალური და გლობალური იდენტობის ჩამოყალიბებასა და იდენტობის აღრევაში.

კვლევის თეორიული ჩარჩო სასწავლო გაცვლითი პროგრამების მონაწილეები საერთაშორისო მიგრანტების დიდი პოპულაციის ერთ-ერთი ქვეჯგუფია, რომელიც დგება განსხვავებული კულტურული/ნაციონალური გარემოს პირისპირ. სავარაუდოდ, ეს ზეგავლენას ახდენს პიროვნულ იდენტობაზე. პიროვნული იდენტობა - მიზნები, ღირებულებები და შეხედულებები, რომლებიც ცხოვრების სხვადასხვა ასპექტს უკავშირდება (საქმიანობა, მორალური სტანდარტები, სექსუალური და პარტნიორული ცხოვრების სტილი, ოჯახური ურთიერთობები, პოლიტიკური შეხედულებები და ასე შემდეგ)

კვლევის თეორიული ჩარჩო კვლევები იმ ჯგუფის შესახებ, რომელთა კულტურული იდენტობა ცვლილების პროცესშია ჯერ არ არსებობს (Schwartz, Montgomery & Brionis 2006). თითქმის არ არსებობს კვლევები არა ხანგრძლივ, არამედ მოკლევადიან კონტაქტებზე სხვადასხვა კულტურის წარმომადგენელთა შორის, რომელმაც შეიძლება ზეგავლენა მოახდინოს პიროვნებასა და იდენტობაზე (Sassenberg & Matschite 2010).

მეთოდი მონაწილეები 60 ადამიანი 18 დან 27 წლამდე. მონაწილეთა ერთი ნაწილი ჩართულია სხვადასხვა საერთაშორისო სასწავლო გაცვლით პროგრამაში სულ ცოტა 10 თვის განმავლობაში; მეორე ნაწილი არ იღებს მონაწილეობას გაცვლით პროგრამებში.

მეთოდი სქემა პრე და პოსტ დიზაინი, რომელიც გულისხმობს ახალგაზრდა ადამიანების ორი ჯგუფის კვლევას ორჯერ 10-11 თვის ინტერვალით.

მეთოდი ინსტრუმენტები მაკადამსის ცხოვრების ისტორიის ინტერვიუ მაკადამსის ცხოვრების ისტორიის ინტერვიუ იდენტობის ფორმირების განზომილებების კითხვარი

კვლევის კითხვები და შედეგები იცვლება თუ არა იდენტობის გარკვეული ასპექტები (მიზნები, ღირებულებები, შეხედულებები) სხვა ქვეყანაში სწავლის გამოცდილების შედეგად? როგორ განსხვავდება იდენტობის ეს თავისებურებები იმ ახალგაზრდების იდენტობის თავისებურებებისაგან, რომლთაც მსგავსი გამოცდილება არ მიუღიათ?

შედეგები კვლევის პროცესის მონაწილეთა ნარატივების დამუშავება მოხდა თემატური ანალიზის გამოყენებით. გამოიკვეთა ცვლილების შემდეგი ასპექტები: საკუთარი თავის ძიება და პიროვნული ზრდა დამოუკიდებლობა და ინდივიდუალიზმი ტოლერანტობის ზრდა კულტურა და ღირებულებები ყოველდღიური ცხოვრების ორგანიზება და ცხოვრების ჯანსაღი წესი.

კვლევის კითხვები და შედეგები აისახება თუ არა სოციალური გარემოს სირთულე იდენტობის სტრუქტურაზე იმ მონაწილეებთან, რომელთაც აქვთ საზღვარგარეთ სწავლის გამოცდილება? განსხვავდებიან თუ არა ეს ადამიანები იმავე ასაკის ადამიანებისაგან იდენტობის სტრუქტურის სირთულის თვალსაზრისით?

შედეგები 29 1.64 1.07 0.9 0.8 27 1.34 .93 0.9 ექსპერიმენტული Time 1 ჯგუფი N საშუალო სტ. გადახრა ექსპერიმენტული Time 1 Time 2   29 1.64 1.07 0.9 0.8 საკონტროლო 27 1.34 .93  0.9

კვლევის კითხვები და შედეგები როგორ იცვლება იდენტობის ფორმირების პროცესების განზომილებები (გადაწყვეტილების მიღება, გადაწყვეტილებასთან იდენტიფიკაცია, ალტერნატივების ძიება, სიღრმისეული ძიება და გამუდმებული ძიება) საზღვარგარეთ სწავლის გამოცდილების შედეგად? განსხვავებულია თუ არა იდენტობის ფორმირების განზომილებები იმ ჯგუფისაგან, რომელსაც მსგავსი გამოცდილება არ ჰქონია?

შედეგები ჯგუფი N საშუალო სტან. გადახრა ექსპერიმენტული Time 1 Time 2 29 სტან. გადახრა ექსპერიმენტული Time 1 Time 2   29 4.3 3.9 0.5 0.9 საკონტროლო 27 3.8 0.6 0.7

შედეგები ჯგუფი N საშუალო სტან. გადახრა ექსპერიმენტული Time 1 Time 2 29   29 3.3 0.8 1.1 საკონტროლო 27 3.6 3.7 0.9 1.3

შეჯამება კვლევის შედეგებმა უჩვენა რომ საერთაშორისო გაცვლითი სასწავლო პროგრამები იწვევეს პიროვნული იდენტობის ცვლილებას; ეს გამოვლინდა როგორც იდენტობის ჩამოყალიბების პროცესების თავისებურებებში, ისე შინაარსში.

გამოყენებული ლიტერატურა Arnett J. (2002). The psychology of Globalization. American Psychologist, Vol. 57 No. 10. Arnett J. (2011). Emerging Adulthood(s) The Cultural Psychology of a New Life Stage in Arnett J.A. Bridging Cultural and Developmental Approaches to Psychology. Oxford University Press. Bamberg M. (2011). Identity and Narration (chap. 8) in Schwartz S.J.; Luyckx K.; Vignoles V.L.;(eds) Handbook of Identity Theory and Research. Springer. Beck U., Beck-Gernsheim (2002). Individualization. Sage publication, pp 22-29.   Benet-Martinez V.; Oishi S. (2008). Culture and Personality. in O.P. John, R.W. Robins, & L.A. Pervin (Editors), Handbook of personality: Theory and research. New York, NY: Guilford Press. Benet-Martinez V., Lee F., Leu J. (2006). Biculturalism and Cognitive Complexity. Journal of cross-cultural psychology. vol.37 No. 4 386-407.

გამოყენებული ლიტერატურა Chen S.X.; Benet-Martinez V.; Bond M. H. (2008). Bicultural Identity, Bilingualism, and Psychological Adjustment in Multicultural Societies: Immigration-Based and Globalization- based Acculturation. Journal of Personality. 76:4. Cote J.E. Levine C. (2002). Identity Formation, Agency, and Culture. Lawrence Erlbaum Associates   Cote J. (2006) Identity Studies: How Close Are We to Developing a Social Science of Identity?—An Appraisal of the Field. Identity: An International Journal of Theory and Research. 6(1), 3-25. Erickson, E. H. (1968). Identity: Youth and Crises. The McCrow- Hill. Gergen, K.J., & Gergen , M. M. (1988). Narrative and the self as relationship. Advances in Experimental Social Psychology, 21, 17- 56.

გამოყენებული ლიტერატურა Lawrence J.A.; Dodds A.E.(2007). “Myself the Project” Socio-cultural Interpretations of Young Adulthood (ch. 19) in Valsiner R. (ed) The Cambridge Handbook of Socio-cultural Psychology 404-419.   Luyckx K.; Schwartz S.J.; Goosens L.; Soenens B.; Beyers W. (2008). Developmental Typologies of Identity Formation and Adjustment in Female Emerging adults: A latent Class Growth Analysis Approach. Journal of Research on Adolescence. 18(4) 595-619. Luyckx K., Schwartz S.J., Berzonsky M.D., Soenens B., Vansteenkiste M., Smits I.& Goossens L. (2008). Capturing ruminative exploration: Extending the four-dimensional model of identity formation in late adolescence. Journal of research in Personality. 42, 58-82. Marcia J.; Kroger J. (2011). The Identity Statuses: Origins, Meanings, and Interpretations (chapter 2 ) in Schwartz S.J.; Luyckx K.; Vignoles V.L.;(eds) Handbook of Identity Theory and Research. Springer.

გამოყენებული ლიტერატურა McAdams, D. P., Anyidoho, N. A., Brown, C., Huang, Y. T., Kaplan, B., & Machado, M. A. (2004). Traits and stories: Links between dispositional and narrative features of personality. Journal of Personality, 72(4),761-784. McAdams, D. (2008). Personal narratives and life-story. Chapter 8 un John Robins & Pervin (eds) Handbook of Personality , Theory and research 3rd edition; Guilford Press 242-262.   McAdams P. (2008). The Life Story Interview. The Foley Center for the Study of Lives Northwestern University Revised: February, www.sesp.northwestern.edu/foley/

გამოყენებული ლიტერატურა Rodrigues L., Schwartz S.J. Whitebourne S.K. (2010). American Identity Revisited: The Relation between National, Ethnic and Personal Identity in a Multiethnic Sample of Emerging Adults. journal of Adolescent Research.25 (2) 324-349.   Rothe E.M., Pumariega A.J., Sabagh D. (2011). Identity and Acculturation in Immigrant and Second Generation Adeolescents. Adolescent Psychiatry, 1, 72-81. Sam, L.D.; Berry J.W. (eds) (2006). The Cambridge Handbook of Acculturation. Cambridge University press, 11-25. Schwartz S.J., Montgomery M.J. Brionis E.(2006). The Role of Identity in Acculturation among Immigrant People: Theoretical Propositions, Empirical Questions and Applied Recommendations, Human Development vol 49. 1-30.

გმადლობთ!