بسم الله الرحمن الرحیم
Atomic Absorption Spectrophotometery طیف سنجی جذب اتمی Atomic Absorption Spectrophotometery
تعریف روش اسپکترو متری جذب اتمی روشی برای تعیین حضور (آنالیز کیفی) و غلظت (آنالیز کمی) عنصر فلزی خاص در یک نمونه می باشد
. اصول پایه طیف سنجی جذب اتمی 1-همه اتم ها می توانند نور جذب کنند . 2-طول موج نوری که جذب می شود برای هر عنصر متفاوت بوده و مختص همان عنصر است . 3-میزان نور جذب شده مستقیما به غلظت اتمهای جذب کننده نور یا به عبارتی به غلظت عنصر مورد نظر در نمونه محلول بستگی دارد
قسمت های تشکیل دهنده 1-منبع نور 2- دیسک چرخان 3-شعله 4- نمونه 5-مونوکروماتور 6-آشکار ساز
اساس کار فرآیند ابتدا توسط لامپهای کاتدی توخالی یا تخلیه الکتریکی تولید پرتو تک رنگ می کند(الکترون های اتم ها با جذب طول موج مشخصی (انرژی) می توانند به سطوح بالاتر انرژی بروند و برای مدت کوتاهی به حالت برانگیخته درآیند و این مقدار انرژی جذب شده برای هر اتم با اتم دیگر متفاوت است )و محلولِ حاوی عنصر مورد نظر، بوسیله یک شعله که به عنوان مثال با هوا و استلین می سوزد در دمای 2000 درجه سلسیوس (درجه حرارتی پایین تر از طیف تابشی) بخار می شود. در اثر بخار شدن، قسمت اعظم عناصر موجود در محلول به حالت خنثی در می آید و پرتوی تابش شده از لامپهای کاتدی (لامپ مخصوص برای هر عنصر) توسط اتم های خنثی شده، جذب می شود میشود
تنوع دستگاهی دارای 2نوع سیستم حرارتی بوده که اولی به صورت شعله و دومی به صورت کوره است
کاربردهای جذب اتمی غلظت عناصر کمیاب سمی موجود در آب آشامیدنی و چند عنصر معمول دیگر، مانند کلسیم، سدیم و همچنین مقادیر بسیار ناچیز غلظت فلزات دیگر توسط این روش، قابل اندازه‌گیری است. طیف‌سنج های جذب اتمی همچنین برای تعیین اینکه آیا سطح درمانی داروهایی نظیر لیتیم در خون، تامین شده است یا خیر و همچنین برای تعیین تراکم آهن در هوای محیط کار، مورد استفاده قرار می‌گیرد. از جمله کاربردهای دیگر آن عبارتند از: سنجش سرب یا کادمیوم در یک قطره خون ، سنجش نقره در آب باران مصنوعی، جستجوی ناخالصی در آلیاژها و فعال کردن واکنش-گرها، آنالیز آب، آنالیز مستقیم هوا، آنالیز مستقیم سنگ معدن فلزات و فلزهای تصفیه شده، سنجش عناصر آلیاژی در فولاد همانند منگنز، منیزیم، کروم، مس، نیکل، مولیبدن، وانادیم، کبالت، تیتانیوم، قلع، آلومینیوم و سرب.
مزایای دستگاه دستگاه طیف‌سنجی جذب اتمی دارای مزایایی است که در زیر آورده شده است: 1- حساسیت خوب آن برای عناصر مختلف 2- ساده بودن دستگاه 3- تعیین غلظت عناصر مختلف بوسیله یک محلول 4- دقت، صحت، تکرارپذیری خوب و سرعت بالا
عيب دستگاه وجود نیاز به یک لامپ منبع جداگانه برای هر عنصر مورد تجزیه است
محدودیتهای روش طیف‌سنجی جذب اتمی این تکنیک به کندی صورت می گیرد و برای آنالیز چند عنصر روشی بسیار طولانی و خسته کننده است
نوع ماده این نوع آنالیز توانایی آنالیز حدود 75 عنصر فلزی و شبه فلزی را دارا می باشد.ولی توانایی آنالیز مواد غیر فلزی را به صورت مناسب ندارد. مواد به صورت محلول مورد آنالیز قرار میگیرند.
دقت : دقت این روش در حد ppm می باشد و برای برخی عناصر تا غلظت 1ppm قابل تشخیص است.
منابع 1-خلاصه سمینار درس روشهای پیشرفته آنالیز مواد دانشکده مهندسی مواد-دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد؛ نیمسال اول 90-89 2-www.irannano.org 3- http://edu.nano.ir/index.php?actn=papers_vie w&id=141&action2=print