لبی لبی
تهیه کنندگان خانمها : پیری طهماسبی کرامتی فرد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات اردبیل استاد گرامی : جناب آقای دکتر ایمان زاده تهیه کنندگان خانمها : پیری طهماسبی کرامتی فرد Custom animation effects: Grayscale picture fades to full color (Basic) To reproduce the grayscale picture effects on this slide, do the following: On the Home tab, in the Slides group, click Layout, and then click Blank. On the Insert tab, in the Illustrations group, click Picture. In the Insert Picture dialog box, select a color picture and then click Insert. On the slide, select the picture. Under Picture Tools, on the Format tab, in the bottom right corner of the Size group, click the Size and Position dialog box launcher. In the Size and Position dialog box, on the Size tab, resize or crop the picture as needed so that under Size and rotate, the Height box is set to 4.15” and the Width box is set to 6.25”. Resize the picture under Size and rotate by entering values into the Height and Width boxes. Crop the picture under Crop from by entering values into the Left, Right, Top, and Bottom boxes. Under Picture Tools, on the Format tab, in the Adjust group, click Recolor, and then under Color Modes click Grayscale (first option from the left). Right-click the grayscale picture, and then click Format Picture. In the Format Picture dialog box, in the left pane, click Shadow. In the Shadow pane, click the button next to Presets, and then under Outer click Offset Diagonal Top Right (third row, first option on the left). On the Home tab, in the Drawing group, click Arrange, point to Align, and then do the following: Click Align to Slide. Click Align Middle. Click Align Center. To reproduce the full-color picture effects on this slide, do the following: Select the grayscale picture. On the Home tab, in the Clipboard group, click the arrow under Paste, and then click Duplicate. Select the duplicate picture. Under Picture Tools, on the Format tab, in the Adjust group, click Recolor, and then under No Recolor click No Recolor. To reproduce the animation effects on this slide, do the following: On the Animations tab, in the Animations group, click Custom Animation. On the slide, select the full-color picture, and then do the following in the Custom Animation task pane: Click Add Effect, point to Entrance, and then click More Effects. In the Add Entrance Effect dialog box, under Subtle, click Fade, and then click OK. Under Modify: Fade, in the Start list, select With Previous. Under Modify: Fade, in the Speed list, select Slow. Click Add Effect, point to Entrance, and then click More Effects. In the Add Entrance Effect dialog box, under Subtle, click Expand, and then click OK. Under Modify: Expand, in the Start list, select With Previous. Under Modify: Expand, in the Speed list, select Fast. To reproduce the background effects on this slide, do the following: On the Design tab, in the Background group, click Background Styles, and then click Style 8 (second row, fourth option from the left). (Note: If this action is taken in a PowerPoint presentation containing more than one slide, the background style will be applied to all of the slides.)
:فصل 9تئوری حسابداری اسکات تجزیه و تحلیل تعارض :فصل 9تئوری حسابداری اسکات تجزیه و تحلیل تعارض
درک تئوری بازی اصولا در تئوری بازی در مورد رابطه متقابل دو یا چند بازیگر الگوهایی ارائه می شود.اغلب این تعامل یا رابطه متقابل در حالی برقرار می شود که از یک سو پدیده عدم اطمینان و از سوی دیگر اطلاعات نامتقارن وجود دارد.فرض بر این است که هریک از بازیگران صحنه می کوشد مطلوبیت مورد انتظار خود را به حداکثر برساند. در تئوری تصمیم تنها یک بازیگر وجود دارد که در برابر یک رویداد عمل میکند(این رویداد را می توان شرایط موجود دانست)در انتهای دیگر طیف، می توان بازار را به عنوان صفحه مسابقه ای به تصور درآورد که در آن تعداد زیادی بازیگر وجود دارد. اگر از دیدگاه اقتصادی این بازار کامل باشد،تعداد بازیگران بدان اندازه زیاد خواهد بود که عمل یا اقدام یک بازیگر نمی تواند برآنچه در بازار رخ می دهد اثر بگذارد(این را دیدگاه پذیرش قیمت در سیستم اقتصادی می نامند ، جایی که تصمیم گیرندگان قیمتهایی را که بازار برای اوراق بهادار تعیین کرده بود ، بدون قید و شرط ، می پذیرفتند).
به هر حال در تئوری بازی تعداد بازیگران ،در حالی که بیش از یک نفر است،بدان اندازه اندک است که عمل یک بازیگر بر عمل سایر بازیگران اثر میگذارد (از این رو شاهد تعارض در یک بازی خواهیم بود،یعنی جایی که بازیگران عمل دیگران را مورد توجه قرار میدهند)
تئوری بازی دو شکل دارد: 1- تعاونی (تشریک مساعی یا همکاری) 2- غیرتعاونی(بدون تشریک مساعی)
الگویی از بازی بدون همکاری:* تعارض بین مدیر و سرمایه گذار* الگویی از بازی بدون همکاری:* تعارض بین مدیر و سرمایه گذار* سرمایه گذاران برای اینکه بتوانند ریسک و ارزش مورد انتظار سرمایه گذاری خود را برآوردکنند، نیاز به صورتهای مالی دارند که اطلاعات اثرگذار و قابل اعتماد ارائه نمایند، در حالیکه مدیران براساس دو دیدگاه فرصت طلبانه یا کارایی قراردادها درصدد دست کاری در صورتهای مالی (حساب سازی) برآیند این تعارض را در چارچوب تئوری بازی در قالب یک الگوی بازی بدون همکاری ارائه می دهیم.
رابطه بین مدیر و سرمایه گذار در یک بازی بدون همکاری فرض میکنیم مدیر و سرمایه گذار هر کدام دو استراتژی دارند: استراتژی مدیران: 1. استراتژی تحریف (D) 2. استراتژی صداقت (H) استراتژی سرمایه گذار: 1. خرید سهام (B) 2. خودداری از خرید سهام شرکت (R)
بازده مطلوبیت در یک بازی بدون همکاری مدیر صداقت(H) تحریف(D) خرید (B) 60/40 20/80 سرمایه گذار خودداری از خرید (R) 35/20 35/30
می توان استراتژی های BD , RH را به راحتی رد کرد می توان استراتژی های BD , RH را به راحتی رد کرد .اگر قرار بود مدیر استراتژیH را انتخاب کند،سرمایه گذار چنین استدلال می کرد که بهتر است او استراتژی B را انتخاب نماید زیرا بازده آن مطلوبیتی برابر با 60 بود ،در مقایسه با 35 که ناشی از استراتژیR خواهد بود.از این رو،احتمال کمی وجود دارد که چنین ترکیبی از استراتژی ها به اجرا درآورد.به همین شیوه ،اگر قرار بود مدیر استراتژی Dرا انتخاب کند ، سرمایه گذار چنین استدلال می کرد که بهتر است او استراتژی R را به اجرا درآورد که در چنین حالتی ترکیب BD احتما بسیار کمی پیدا می کرد حالا به ترکیب BH توجه کنید اگر قرار بود سرمایه گذار استراتژی B را انتخاب کند در آن صورت مدیر ترجیح می داد که استراتژیBH هم مورد توجه قرار بگیرد
کدام جفت استراتژی انتخاب خواهد شد؟ تنها ترکیب RD نوعی استراتژی است که با توجه به استراتژی که بازیکن دیگر انتخاب خواهد کرد، هر یک از بازیکنان نسبت به استراتژی های خود احساس رضایت خواهد کرد، یک چنین ترکیب استراتژی را تعادل نش(Nash) می نامند. اما به هر حال، RD نمی تواند نتیجه ای باشد که به طور کامل برای آن بازی رضایت بخش است. اگر به جای ترکیب RD از استراتژی BH استفاده می شد وضع مالی دو طرف قرارداد از نظر مالی بهتر می شد.
تفاوت عمده بین تئوری تصمیم انفرادی و تئوری بازی: در تئوری تصمیم فرض بر اینست که بازده بالا یا پایین ناشی از یک سازوکار تصادفی است که قابل پیش بینی نمی باشد و آن را رویداد (طبیعت)غیر قابل پیش بینی می نامند.از این رو گاهی مسئله مطرح در تئوری تصمیم در رابطه با رویداد غیر قابل پیش بینی می تواند براساس احتمالات مفروض بازدهی کم یا زیاد ایجاد کند.ما به شیوه ای که سرمایه گذار می تواند این احتمالات را در نظر بگیرد (مورد ارزیابی قرار دهد) توجه زیادی معطوف کردیم و پس از کسب اطلاعات جدید آنها را مورد تجدید نظر قرار دادیم.ولی هنگامی که بازده ناشی از وجود یک نیروی متفکر مخالف (مدیر) باشد، این روش ناتوان می ماند.در مثال مدیر استدلال خواهد کرد که اگر سرمایه گذار اقدام به خرید نماید، بهترین کاری که وی می تواند بکند این است که دست به تحریف بزند و سرمایه گذار هم از این موضوع آگاه است. از اینرو هنگامی که اقدام مدیر بر مبنای احتمالات انجام نشود، برای سرمایه گذار درست نیست که برای هر اقدام مدیر یک احتمال خاص در نظر بگیرد.به همین شیوه،این هم درست نیست که مدیر برای هر اقدامی که سرمایه گذار به عمل می آورد احتمال خاصی در نظر بگیرد.
شرایط دیگری که موجب تشدید تعارض در حسابداری مالی می شود: مثال دارو و استاگتان(1990): یک بازی بین یک شرکتی که از نظر تولید، بازار را در انحصار خود دارد که درصدد است برای یک پروژه جدید با عرضه سهام سرمایه لازم را تأمین کند و شرکتی که درصدد ورود به بازاراست این پرسش مطرح است که آیا شرکت حاکم بر بازار اطلاعات را افشا نماید یا خیر؟ پاسخ به این امر بستگی دارد که شرکت حاکم بر بازار تا چه اندازه سودآور است ، اگر سود ناشی از انحصاری بودن بالا باشد و از طرف دیگر نیاز به سرمایه ای که می توان ازطریق انتشار سهام تأمین کرد جدی نباشد، شرکت حاکم بر بازار درصدد بر می آید تا بر سر راه ورد شرکت رقیب مانع ایجاد کند. این نتیجه ها بیانگر این هستند که طرح پرسش مربوط به افشای اطلاعات کامل ریشه در ساختار شرکت(صنعت) دارد. در الگوی دارو و استاگتان هر قدر در یک صنعت رقابت بیشتر باشد (که این معیار بر مبنای تهدید به ورود به صنعت محاسبه می شود) بهتر است که اطلاعات افشا شوند..
چند الگو درباره تئوری بازی که در آن همکاری وجود دارد مقصود از همکاری این است بازیکنان این صحنه می توانند قراردادی ببندند که از دیدگاه آنها مفاد آن الزام آور باشد(ضمانت اجرایی داشته باشد) اغلب این نوع موافقت نامه ها را قرارداد می نامند دو نوع مهم قرار داد: 1.قرارداداستخدامی 2.قرار داد وام .تئوری نمایندگی شاخه ای از تئوری بازی است که درآن طرح قرارداد مورد مطالعه قرار می گیرد تا در نماینده ای که به شیوه ای بخردانه عمل میکند انگیزه ایجاد شود و در زمانی که امکان دارد منافع نماینده با منافع موکل (مالکان شرکت) در تضاد باشد از جانب موکل (مالک شرکت) عمل نماید
تئوری نمایندگی : قرار داد استخدامی بین مالک شرکت و مدیر خلاصه مسئله:یک شرکت ساده که از یک مالک (موکل یا کسی که اصالتا عمل می کند) و یک مدیر (نماینده) را در نظر میگیریم. θ1 نشاندهنده روزهای خوب که اگر روزهای خوب وجود داشته باشد بازده پایان دوره شرکت100= x1 θ2 نشاندهنده روزهای بد که اگر روزهای بد وجود داشته باشد بازده پایان دوره شرکت50 = x2 a1 (سخت کوشی) مدیر پس از استخدام a2 (کم کاری) بازدهی مربوط به نمایندگی تلاش مدیر a1 (سخت کوشی) a2 (کم کاری) بازده احتمال بازده احتمال x1 (بازده زیاد) 100 دلار 0/6 100 دلار 0/4 x2 (بازده کم) 50 0/4 50 0/6
حالا فرض کنیدکه مالک امور شرکت را اداره نمی کند و این مسئولیت بر عهده مدیرگذارده شود. فرض کنید که مدیر پس از استخدام دو گزینه پیش روی دارد: سخت کوشی که با a1 نشان داده می شود و کم کاری که با a2 نشان می دهیم. نوع اقدام یا میزان فعالیت مدیر بر احتمال توزیع این بازدهی ها اثر می گذارد. از دیدگاه آماری، توزیع بازده مشروط بهa1 می تواند توزیع بازده مشروط به a2 را تحت الشعاع قرار دهد.
یعنی هر قدر در مورد عملیات شرکت، مدیر تلاش بیشتری نماید، احتمال این که بازده بالا رود، بیشتر است. سخت کوشی مدیر باعث می شود احتمال این که شرکت عملکرد عالی داشته باشد، افزایش یابد. البته به همین نسبت این احتمال هم وجود داردکه بازده کم شود، زیرا عواملی ورای کنترل مدیر وجود دارند. ولی با افزایش تلاش او احتمال این که بازده کاهش یابد، بسیارکم می شود. به بیان دیگر، دست کم، برخی ازعوامل اثرگذار بر بازده، در کنترل مدیریت هستند. همچنین باید تلاشهای مدیر را درسطحی بسیارگسترده تفسیر کرد. هر قدر مدت زمان کار مدیر افزایش یابد، تفسیرکردن واقعی نتیجه تلاشها، مشکل تر می شود
بازده برای هر دو طرف قرارداد قابل مشاهده است بازده برای هر دو طرف قرارداد قابل مشاهده است. این فرض باعث می شود بر سیستم حسابداری و صورتهای مالی فشار زیادی وارد آید تا اطلاعات را، به صورت کامل و دقیق، ارائه نمایند، به گونه ای که هر دو بازیگر این صحنه تمایل داشته باشند که سود خالص گزارش شده را به عنوان معیاری از بازده بپذیرند. حالا از دیدگاه مالک شرکت به این مسئله نگاه کنید. مالک خواهان مدیری است که سخت کوش باشد، یعنی کسی که a1 را انتخاب کند، زیرا احتمال بازده مشروط a1 نسبت به a2 بیشتر است.
حالا فرض کنید که مدیر یک حقوق ثابت 25 دلاری دریافت می کند حالا فرض کنید که مدیر یک حقوق ثابت 25 دلاری دریافت می کند. در این حالت، مطلوبیت مشروط و مورد انتظار مالک براساس هر اقدامی به صورت زیر می شود: که در این رابطه EUo(a1) نشان دهنده مطلوبیت مورد انتظار مالک است، با فرض این که مدیر a1 را انتخاب کند. درست همانند آنچه در تئوری تصمیم داشتیم، ما فرض می کنیم که بازیگران این صحنه می خواهند مطلوبیت مورد انتظار خود را به حداکثر برسانند. در نتیجه مالک خواهان این است که مدیر a1 را انتخاب کند، زیرا مطلوبیت مورد انتظار آن بیشتر است.
حالا فرض کنید چنین مدیری استخدام شود، آیا در واقع بدان گونه که مورد خواست مالک است ، a1 به اجرا در خواهد آمد؟ در تئوری بازی و بویژه در تئوری نمایندگی یک بازیکن عمل یا اقدامی را که مورد خواست بازیکن دیگر است انجام نخواهد داد ، فقط بدان سبب که بازیکن می گوید خواستار آن است. بلکه، هر بازیکن عمل یا اقدامی را انتخاب می کند که مطلوبیت مورد انتظار او را به حداکثر برساند. در نتیجه اگر مدیر a1 را انتخاب نماید، باید بدین دلیل باشد که مطلوبیت مورد انتظار مدیر، دست کم ، برای a1 به اندازهa2 است. این فرض با تجزیه و تحلیل اقتصادی متفاوت است، زیرا فرض می شود که شرکت به شیوه ای عمل می کند که سود را به حداکثر برساند. یکی از ویژگیهای متمایز و مهم تئوری اثباتی حسابداری و تئوری بازی این است که همه طرفهای قرارداد به گونه ای رفتار می کنند که مطلوبیت مورد انتظار به حداکثر برسد.
عدم مطلوبیت میزان فعالیت a1 = 2 عدم مطلوبیت میزان فعالیت a2 = 1.7 حال اگر فرض کنید که مدیر ضدکار است، این بدان معنی است که مدیر با کارکردن زیاد مخالف است و هر قدر نوع کار نیاز به تلاش بیثتری داشته باشد او بیشتر از این کار تنفر دارد. در نتیجه، ما فرض می کنیم: عدم مطلوبیت میزان فعالیت a1 = 2 عدم مطلوبیت میزان فعالیت a2 = 1.7 حالا می توانیم مطلوبیت مورد انتظار مدیر را محاسبه کنیم و برای هر نوع عمل یا اقدام، عدد متعلق به عدم مطلوبیت را از آن کم نمائیم. EUm (a1) =3 EUm (a2) = 3.3 دراین رابطه EUm (a1) نشان دهنده مطلوبیت مورد انتظار مدیر است با فرض این که مدیرa2 هم به همین شیوه عمل می کند. بنابراین ما می دانیم که مدیر ترجیح می دهد a2 را انتخاب کند و این چیزی مغایر با خواست مالک شرکت است. در این رابطه سایر عوامل تغییر نمی کنند، زیرا بدون توجه به هر عامل دیگری، مدیر حقوق ثابتی برابر با 25 دلار دریافت می کند. این که نماینده میل دارد کم کاری کند نمونه ای از خطر اخلاقی می باشد.
طرح ریزی یک قرارداد برای حل مسئله خطر اخلاقی یک راه این است که مالک چنین مدیری را استخدام نکند، ولی هر مدیر حقوق بگیر دیگری که به روش بخردانه عمل کند، a2 را انتخاب خواهدکرد. درنتیجه مالک یا باید شرکت را تعطیل کند و یا این که خودش مدیریت آن را بر عهده بگیرد. بنابراین راه های زیادی پیش رو داریم: استخدام مدیر و اجرای a2 مالک می تواند کار را ادامه دهد، اجازه بدهد مدیرa2 را به اجرا درآورد و به جای مطلوبیت 55 به مطلوبیت 45 توجه کند. ولی، چنین به نظر می رسد که این کار هم محتمل نباشد، زیرا مالک می تواند بهتر از این عمل کند.
نظارت مستقیم: اگر مالک بتواند، بدون تحمل هزینه، بر نوع عمل و اقدامی که مدیر انجام می دهد نظارت نماید، این مسئله حل خواهد شد. در چنین حالتی ، مفاد قرارداد استخدامی اصلاح می شود، مبنی بر این که اگر a1 به اجرا درآید حقوق مدیر 25 دلار و اگر غیر از آن عمل نماید حقوق وی 12 دلار خواهد بود. می توان به راحتی ثابت کرد که مدیر a1 را انتخاب خواهد کرد، زیرا انتخاب a2 باعث می شود که حقوق و پاداش وی به 12 دلار و مطلوبیت مورد انتظار او به 1.76 برسد. این نوع قرارداد را اولویت نخست می نامند. که باعث می شود که مالک شرکت به حداکثر مطلوبیت قابل حصول (55) دست یابد و نماینده یا مدیر هم می تواند به مطلوبیت مورد نظر خود (3) دست یابد.
متاسفانه، اغلب نمی توان قرارداد مبتنی بر اولویت نخست را بست (قابل دسترسی نیست).ماهیت نوع کار مدیریت به اندازه ای پیچیده است که در واقع امکان ندارد مالک از راه دور بر این موضوع نظارت نماید که آیا در واقع مدیر سخت کوش می نماید یا خیر.(مدیر از میزان تلاش خود آگاه است،ولی مالک شرکت از این اطلاعات خبری ندارد این شکل خاص از نامتقارن بودن اطلاعات را خطر اخلاقی می نامند). نظارت غیر مستقیم: با توجه به اینکه نمی توان به صورت مستقیم ، بر میزان کار و تلاش مدیریت نظارت کرد یا آن را مشاهده نمود ولی تحت شرایطی می توان مقدار کار انجام شده را به مدیر نسبت داد.جدول قبلی نمونه ای از بازده ثابت (پشتوانه ثابت) بود ،در جدول زیر بازده با توجه به نوع اقدام مدیر تغییر می کند.از دیدگاه تئوری نمایندگی این حالت را بازده متغیر (پشتوانه متغیر) می نامند، یعنی مجموعه بازدهی های محتمل متفاوت است و با توجه به نوع اقدامی که به عمل می آید مقدار آن تغییر می کند.
بازدهی مربوط به نمایندگی تلاش مدیر a1 (سخت کوشی) a2 (کم کاری) بازده احتمال بازده احتمال x1 (بازده زیاد) 100 دلار 0/6 100 دلار 0/4 x2 (بازده کم) 50 0/4 40 0/6 با توجه به جدول روشن است که اگر مالک مشاهده نماید که بازده 40 دلار است، او خواهد دانست که مدیر a2 را انتخاب کرده است،اگر چه وی به صورت مستقیم کار او را مشاهده نکرده است. از اینرو مالک درصدد بر می آید مفاد قرارداد را اصلاح و و به مدیر پیشنهاد کند که حقوق وی 25 دلار خواهد بود،ولی اگر بازده 40 دلار باشد حقوق او به 12 دلار خواهد رسید. EUm(a1) = -2=3 EUm(a2) = 0/4 +0/6 -1/7 =2/38
اگر بازده 40 دلار باشد، جریمه 13 دلاری دلیلی است که نماینده (مدیر) a1 را انتخاب کند. در مورد جدول 2-9 )جدول اول) و وجود بازده (پشتوانه) ثابت، نظارت کار ساز واقع نخواهد شد. دلیل این است که اگر بازده 50 دلاری مشاهده شود آن با a1 یاa2 سازگار است و در مورد بازده 100 دلاری هم به همین شیوه استدلال می شود. از این رو، مالک با مشاهده بازده نمی تواند نوع عمل را به مدیر نسبت دهد. و چنین به نظر می رسد که ما می توانیم با تکیه بر نظارت غیر مستقیم اطمینان یابیم که بتوان قرارداد از نوع اولویت نخست را بست.
مالک شرکت را به مدیر اجاره می دهد: در چنین حالتی ، احتمالا مالک وسوسه شود و به مدیر بگوید:بسیار خوب، من تسلیم می شوم.شرکت در اختیار شماست، شما آن را اداره کنید و اجاره ای به مبلغ 47.38 دلار به من بدهید.در چنین حالتی،مالک هیچ توجهی به نوع کار مدیر نمی کند،زیرا بدون توجه به نوع کار او یک اجاره ثابت،47.38 دلاری دریافت خواهد کرد.این حالت را شخصی کردن مسئله تصمیم گیری مدیریت می نامند.مطلوبیت مورد انتظار مدیر این گونه خواهد بود: EUm(a1) = 0/6 + 0.4 - 2 = 3 EUm(a2) = 0/4 +0/6 -1/7 =2/17 ولی توجه کنیدکه در چنین قراردادی مطلوبیتی را که مالک دریافت خواهد کرد به 47/38 دلار می رسد در مقایسه با قرارداد مبتنی بر اولویت نخست که مقدار آن به 55 دلار می رسید.در نتیجه وضع مالک،از نظر ثروت،بدتر خواهد شد.
سهمی از بازده به مدیر داده شود: طبق این قرارداد سهمی از بازده به مدیر داده می شود. فرض کنید مالک 32% بازده را به مدیر پیشنهاد می دهد: EUm(a1) = 0/6 + 0.4 - 2 = 3 EUm(a2) = 0/4 +0/6 -1/7 =2/96 بنابراین همانگونه که مورد خواست مالک شرکت است مدیر به جای a2 در صدد بر میاید a1را انتخاب نماید در اینجا مفاد قرارداد موجب ایجاد انگیزه می شود. با توجه به مفاد قراداد، مدیر می خواهد اقدام را انجام دهد.این جنبه از قرارداد را انگیزه مشترک (اشتراک منافع می نامند).مالک و مدیر اشتراک منافع دارند، زیرا هردو خواهان این هستند که شرکت به بهترین شکل ممکن عمل نماید. EU(a1) =0/6(100-32)+0/4(50-16)=54/4مطلوبیت مورد انتظار مالک
خلاصه اینکه 1. چنین به نظر می رسدکه در یک قرارداد بین مالک و مدیر میزان تلاش مدیر یا نماینده مالک قابل مشاهده نباشد، زیرا در جوامع صنعتی توسعه یافته یکی از ویژگیهای شرکتها این است که مالکیت ازکنترل تفکیک می شود. این نمونه ای از نامتقارن بودن اطلاعات است که منجر به خطر اخلاقی می شود، بدین معنی که پس از امضاء شدن قرارداد، در صورتی که چنین امکانی وجود داشته باشد، مدیری که به روش بخردانه عمل نماید با استفاده از این مزیت که میزان تلاش یا فعالیت وی قابل مشاهده نیست، دست به کم کاری می زند. 2 . ماهیت قرارداد مطلوب، به میزان زیادی، به چیزی بستگی دارد که به وسیله هر دو طرف قرارداد قابل مشاهده باشد. می توان قراردادها را برحسب معیار عملکرد تنظیم نمود که به وسیله مالک و مدیر قابل مشاهده باشد. 3 . به جای سود خالص می توان عملکرد مدیر را بر مبنای شاخص های دیگری ، مانند قیمت سهام، تعیین کرد. کارآترین معیار سنجش بازده (یا ترکیبی از معیارها) به ساختار سازمانی شرکت و عوامل محیطی بستگی دارد.
تئوری نمایندگی: قرارداد بین مدیر و دارندگان اوراق قرضه در اینجا با ذکر مثالی از دیدگاه خطر اخلاقی، قرارداد بین دارنده اوراق قرضه (موکل) و مدیر شرکت (وکیل) را بررسی می نماییم. اگر وام دهنده از نظر ریسک خنثی باشد با این مسئله روبرو می شود که آیا 100 دلار به یک شرکت با نرخ بهره اسمی 12% وام بدهد و یا همین مبلغ را در اوراق قرضه دولتی با بازده 10% سرمایه گذاری نماید. مدیر می تواند یکی از دو مورد زیر را انتخاب کند: :a1بابت وام هیچ بهره ای پرداخت نمی کند. :a 2 بهره زیادی پرداخت خواهد کرد.
بازده بر اساس قرارداد بین وام دهنده و مدیر ) a1بدون بهره) a2 (بهره) X1 (بهره پرداخت شده) بازده احتمال 12دلار 99% 90% X2 (ورشکستگی) 100- 1% 10% در این جدول احتمالات مشروط به نوع عمل یا اقدامی است که مدیر انجام خواهد داد از اینرو اگرa1 انجام شود،99%احتمال دارد که . وام دهنده بهره را دریافت کند ، و 1%احتمال دارد که او هیچ مبلغی دریافت نکند (1_99%) آیا وام دهنده خواهان اینست که 100دلار به شرکت وام بدهد ؟راه دیگر اینست که اوراق قرضه دولتی بخرد که بازده آن به 10% یا 10 دلار خواهد رسید سود مورد انتظار حاصل از سرمایه گذاری در شرکت به 5/48دلار میرسد ETR= 0/5(12*0/99 – 100*0/01) + 0/5(12*0/9 – 100*0/1) = 0/5*10/88 + 0/5*0/8 = 5/44+0/4 = 5/84 در این رابطه ETR (Expected total return) نشان دهنده کل بازده مورد انتظار است .
اولین عبارت درون پارانتز نشان دهنده بازده مورد انتظار وام دهنده است مشروط بر اینکه a1انجام شود، 50%احتمال دارد که a1انجام شود. به همین شیوه ،عبارت دوم درون پارانتز نشان دهنده بازده مورد انتظار است مشروط بر اینکه a2انجام شود هم چنین50% احتمال دارد کهa2انجام شود. بنابراین کل بازده مورد انتظارفقط به 5/84دلار یا 5/84%کل مبلغ وام خواهد رسید دلیل آن این است که اگرa2انجام شود احتمال ورشکستگی باعث خواهد شد که بازده مورد انتظار بسیار به کمتر از نرخ اسمی 12%برسد . این سرمایه گذار میتواند در جای دیگری 10%به دست آورد بنابراین چنین وامی به (شرکت) نخواهد داد
شرکت برای جلب توجه وام دهنده چه نرخ اسمی را اعلام خواهد کرد؟ (0/1*100-0/9*R) 0/5 + (100*0/01 - R*0/5(0/9 = 10 عدد 10 کل بازده مورد نظر سرمایه گذار را نشان می دهد. R: نرخ اسمی مورد نظر سرمایه گذار R=16/40 بنابر این شرکت برای جلب نظر وام دهنده باید نرخ بازده اسمی را بیش از 16% اعلام کند به نظر میرسد که از نظر مدیر نرخ بهره 16%بسیار بالا باشد به ویژه این که او در سود خالص سهیم است. در نتیجه امکان دارد مدیر درصدد براید قراردادی کارآتر ببندد و بدان وسیله نرخ بهره را پائین آورد. یک راه اینست که خود را متعهد به اقدام a1نماید یک راه برای انجام دادن چنین کاری این است که در قرار داد وام یک بند بگنجاند مدیر در قرارداد وام بندی به این مضمون میفزاید که: 1- اگر نسبت پوشش بهره کمتر از سطح معینی برسد شرکت هیچ سود تقسیمی پرداخت نکند. 2-اگر نسبت بدهی ها به حقوق صاحبان سهام از سطح معینی بالاتر رود شرکت حق گرفتن وام اضافی نداشته باشد 3-مدیر متعهد می شود که بابت وام هیچ بهره ای پرداخت نکند.
محاسبه بازده مورد انتظار وام دهنده تحت شرایط جدید: فرض کنید از دیدگاه وام دهنده 100% احتمال دارد که مدیر a1و صفر درصد احتمال دارد که a2را انتخاب کند . از این دیدگاه ،اگر شرکت نرخ اسمی 12% اعلام کند، کل بازده مورد انتظار وام دهنده به 10/88خواهد رسید: 1(12*0/99 – 100*0/01) + 0(12*0/9 – 100*0/1)=10/88 از انجا که این مبلغ از 10دلار مورد نظر بیشتر است، وام دهنده درصدد دادن وام بر خواهد آمد
جنبه های کاربردی تئوری اثباتی حسابداری الگوی نمایندگی از هلمز ترام در الگوی نمایندگی فرض می شود که تلاش مدیر (نماینده) به گونه ای است که بوسیله ی مالک قابل مشاهده نیست ولی هر دو طرف قرارداد (مالک و مدیر) می توانند بازده را مشاهده کنند. مالک از این جهت که می داند مدیر برای افشای اطلاعات صادقانه و درست انگیزه ندارد به سود خالص گزارش شده اعتماد نکرده و بر مبنای آن قرار دارد منعقد نمی کند.اگر مالک سود خالص گزارش شده را قابل اعتماد نداند هیچ گاه حاضر نخواهد شد قرار دادی را بر مبنای سود خالص تدوین نماید بنابراین مشاهده میکنیم که قرارداد میتواند در فرآیند تدوین اصول پذیرفته حسابداری و حسابرسی ایفای نقش نماید اصول پذیرفته شده حسابداری می تواند قابلیت اعتماد سود خالص را ارتقاء دهد
حسابرسی به سه طریق موجب افزایش اطمینان به سود خالص گزارش شده می شود: 1- اطمینان به درستی سیستم کنترل داخلی 2-اطمینان به رعایت اصول پذیرفته شده حسابداری 3- حسابرس مستقل است و احتمال ندارد که تحت نفوذ نامعقول مدیر قرارگیرد از دیدگاه بستن قرارداد سودمندی سود خالص به رویه حسابداری بستگی دارد چون سود خالص محاسبه شده بر مبنای هزینه تاریخی با میزان کار و تلاش مدیر همبستگی دارد در بستن قرارداد مورد استفاده قرار می گیرد.
با فرض این که بازده قابل مشاهده است هلمز ترام ثابت می کند که قرارداد مبتنی بر بازده در مقایسه با قرارداد مبتنی بر اولویت نخست کارایی کمتری دارد (هزینه برتر است) آیا می توان مفاد قرارداد را بر مبنای سود خالص و قیمت سهام گذاشت تا بدین وسیله هزینه های نمایندگی متعلق به قرارداد مبتنی بر اولویت دوم را کاهش داد و بر کارایی آن افزود؟ هلمز ترام ثابت می کند که پاسخ به این پرسش مثبت است مشروط بر این که قیمت سهام به وسیله هر دو طرف قرارداد مشاهده شود و نیز این که آن بتواند اطلاعاتی در مورد میزان کار و تلاش مدیر (بیش از آن که در معیار یا شاخص بازده گنجانده شده است )مخابره نماید
ضمانت اجرایی قراردادها مفاد قراردادها پس از امضا ضمانت اجرا پیدا می کنند با فرض اینکه قراردادها ناقص هستند احتمال زیادی وجود دارد که بتوان درباره مفاد قرارداد دوباره به مذاکره نشست ولی به نظر نمیرسد که پس از تغییر در یک اصل پذیرفته شده حسابداری بتوان مفاد قرارداد را به گونه ای تغییر داد که موجب کاهش یافتن نگرانی های مدیریت درباره رویه های حسابداری شود در واقع بستن قرار داد بدین جا می انجامد که آن یک قرارداد است و ضمانت اجرایی دارد از اینرو رویدادهای پیش بینی نشده بر شرکت و (یا) مدیر هزینه هایی تحمیل خواهند کرد اگر تغییر در مقررات حسابداری به گونه ای باشد که به نفع مدیر تمام نشود احتمالا ناخشنودی خود را از دست حسابدارانی ابراز خواهند نمود که چنین تغییری ایجاد کرده اند (و نه در برابر طرفهای دیگر قرارداد)
2- دارای نوسان بیشتری شود. در تجزیه و تحلیل نهایی رابطه متقابل بین مدیران و سرمایه گذاران در قالب یک بازی در می آید در حالی که تئوری بازی با نگرانی های مدیران درباره رویه های حسابداری سازگار است.تئوری مزبور به درک نتیجه تحقیق لو کمک می کند مبنی بر این که سرمایه گذاران هم نگران رویه های حسابداری هستند. یکی از تفسیرهایی که می توان درباره نتیجه تحقیق لو نمود این است که بازار اوراق بهادار کارایی لازم را ندارد. تفسیر دیگر از نتیجه تحقیق لو نمود این است که مدرک یا شاهدی درباره کارایی بازار به دست می دهد. درک این دیدگاه به اثری که تلاشهای موفقیت آمیز بر سود خالص گزارش شده می گذارد بر میگردد. تلاشهای موفقیت آمیز باعث می شود که : 1-سود خالص کاهش یابد. 2- دارای نوسان بیشتری شود.
تا آنجا که بدانید، به دیگران بیاموزید ، مارصفت بر گنجینه علم حلقه مزنید و جویندگان را از این گنج سرشار بی بهره مسازید. حضرت علی ( ع)