TEKNOLOGJIA INFORMATIVE KOMUNIKUESE DHE MENAXHMENTI (TIKM) (Information Communication Technology and management-ICTM) 5 megatrendet e zhvillimit bashkëkohor janë: - zhvillimi shkencor- teknologjik - globalizimi - shoqeria postindustriale - informatizimi - mbrojtja e ambientit

Mundesit qe te perdorin ICT si nje mjet edukues. Te mesuarit Sistemi I edukimit Krijimi I puneve dhe mundesit e lehta te punesimit Zhvillimi dhe aplikimi Perdorimi I ICT ne edukim

Teknologjia informative komunikuese eshte shpesh perdorim si nje sinonim per teknologjin informative, por eshte gjithashtu nje term specifik qe thekson rolin e komunikimt te unifikuar dhe integrimit

Fraza ICT eshte perdorur nga akademiket rishikues qe nga vitet e 80 por eshte bere me popullor pas perdorimit te tij ne nje raport te qeveris ne Britanin e madhe nga Denis Stervenson ne 1997. Termi ICT gjithashtu I referohet konvergjences audiovizuale dhe telefonike ose sistemin e lidhur. Ka nxites ekonomik qe bashkojne audiovizialitet, menagjmentin ndertuar dhe rrjetin telefonik me rrjetat kompjuterike duke perdorur nje sistem te unifukuar te kabllove, sinjaleve dhe menagjmetit

Information and Communication Technologies for Development Informatika dhe teknologjia e komunikimit per zhvillim I referohet ICT-s ne fushat e zhvillimit socialoekonomike, zhvillimit internacional dhe te drejtave te njeriut. Teori pas kesaj eshte sa me shume informata aq me shume informacione dhe komunikim te metutjeshme do te kete vete shoqeria

MIS jane sistem informimi te perdorur ne bashkimin, analizimin dhe perhapjen e informates per qmimet dhe informata te tjera te lidhura me ata qe mirren me ekonomi dhe fushen ekonomike te caktuar. Sistemet informative luajne role te rendesishem ne fushen e ekonomis.

Qëllimi: 1. Definimi i teknologjisë informatike dhe komunikuese-TIK (Information and Communication Technology) 2. Aftesitë e TIK 3. Ndikimi i TIK në automatizim, informatizim, dhe në rrjetizim të proceseve afariste 4. Përdorimi i TIK për qëllime afariste 5. Aplikimi i TIK në biznes dhe menaxhment

Qëllimi kryesor është të kuptojmë se si t’i përdorim kompjuterët në SI në dobi të rritjes së efikasitetit të afarizmit.

a) Aplikimi i TIK është treguar i suksesshëm: në zgjidhjen e problemeve të strukturuara (kalkulimet e shpejta dhe te sakta) më pak i suksesshëm në rastin e zgjidhjes së problemeve jo të strukturuara. b)TIK mund të përdoret për të përkrahur nivelet e ndryshme të menaxhmentit.

5 5

Hapësira e pa hijezuar paraqet problemet jo të strukturura dhe vendimet në të cilat njeriu ka rol esencial.

Çka është TIK (ICT)? TIK (ICT) – një teknologji e cila përdoret për mbledhjen, ruajtjen, procesimin dhe bartjen e informatave. TIK (ICT) përfshinë: - hardverin dhe softverin - rrjetat dhe strukturat komunikuese - strukturat e të dhënave dhe informatat

Në kuptim të gjerë TIK (ICT) përfshinë: - mikroelektronikën, - prodhimin e kompjuterëve, - teknologjinë e telekomunikimeve, - zhvillimin dhe aplikimin e softverëve - shërbimet informatike, - bazat e të dhënave

Kemi të bëjmë me: - sisteme socio-teknike sisteme, aplikimi i të cilave ne biznes ofron: mundësi të reja për menaxhmentin , produkte të reja të marketingut dhe shërbime dhe komunikim më të mirë ndërmjet individëve dhe grupeve.

Aplikimi i TIK: përmirëson komunikimin në organizatë (e-mail, Interneti, Intraneti, Ekstraneti, WWW, Bazat e te dhenave-online etj). 2) i rritë aftësitë e njerëzve për t’iu qasur dhe analizuar të dhënat.

TIK (ICT) përkrah në mënyra të ndryshme individët, grupet dhe organizatat Shembull: Në një organizatë TIK (ICT): ndihmon procesin e procesimit të informatave; lehtëson lëvizjen e lirë të informatave mbrenda dhe jashtë organizatës; kontroll dhe menaxhment cilësor; lidhje ndërmjet pjesëve të organizatës, ose lidhje të jashtme me partner afarist, konsumator dhe furnizues.

Në kryerjen e detyrave të cilat më parë nuk ka qenë e mundur të kryhen Në automatizimin e disa veprimeve të njeriut Për përmirësimin dhe rritjen e aftësive të njerëzve për të kryer punët

automatizimin e disa veprimeve të njeriut (robotizimin dhe automatizimin kompjuterik) përmireson aftësitë e njeriut për të kryer disa punë: e rritë efikasitetin e menaxherëve në punë kontrollin dhe koordinimin e afarizmit, marrje të vendimeve cilësore dhe planifikim strategjik

Keqeperdorimi i TIK (ICT): Shembull: Interneti - transferi ilegal i fajllave, kopjim të muzikës, e-mailat e pa dëshiruar (spam) dhe te ashtuquajturve junk e-mails. 2004, yahoo dhe servise te tjera kanë ndërmarrë veprime për të vu jashtë biznesit derguesit e spam-eve. 2004, Kongresi i sindikatave të Britanisë së Madhe (UK Trade Union Congress) ka raportuar për një varg problemesh në vende të punës të shkaktuara nga monitorimi elektronik i të punësuarve.

3. TIK (ICT) dhe informimi TIK ka një potencial te veçantë për të informuar. Me ç’rast: TIK fokusohet ne operacionet aktuale dhe proceset sipas së cilave kryhet puna.

TIK përdoret për të analizuar informatat të cilat përdoren në operacione të përditshme gjatë transaksioneve dhe procedurave administrative dhe kryerjes së operacioneve nga dita në ditë.

TIK (ICT) bene deponimin e te dhenave, analizen e tyre dhe manupulimin me to. Shembull: Kuptimi i strukturës demografike të konsumatorëve Shprehitë e tyre blerëse Llojet e produkteve/shërbimeve që i preferojnë Monitorimi i trendeve të shitjes etj.

Data Warehousing Data Mining Data Warehousing i deponon të dhënat në format të përdorshëm elektronik . Data Mining ndihmon gjatë analizës së trendeve dhe parashikimeve, përmbledhjes së të dhënave dhe paraqitjes së kërkesave përmes complex query.

Shembull: Bankat e përdorin teknologjinë: për të gjetur mostrat e përdorimit të kartelave të rrejshme kreditore (fraudelent credit card use)…

4. TIK d Komunikimi me kohë dhe i saktë ka rëndësi të madhe në të gjitha format dhe principet e përgjithshme të komunikimit në SIM (MIS). Komunikimi bashkëkohor është kryesisht elektronik dhe kryhet në saje të përdorimit të veglave: e-mail, voice mail, videokonferencat, transferet kompjuteristike-kompjuteri etj. Rëndësi të veçantë ka përdorimi i rrjetave lokale, kombëtare dhe të gjëra, të cilat mundësojnë transmetimin dhe pranimin e të gjitha llojeve të informatave.

Perfundim: TIK (ICT) përdoret për të lidhur (përmes rrjetave) dhe integruar të dhënat dhe informatat TIK (ICT) e bazuar në rrjeta lehtëson ndarjen e informatave 3) Në rrjeta TIK (ICT) mund të perdoret duke mundësuar kombinimet: one-to-one, one-to- many ose many-to-many.

4) Përdorimi i drejtë i rrjetave dhe TIK (ICT) ka ndihmuar këmbimin e informatave ndërmjet njerëzve dhe institucioneve 5) TIK (ICT) dhe rrjetat e ndryshuan mënyrën se si punojnë organizatat dhe si zhvillohet komunikimi mbrenda tyre dhe me partner të jashtëm. 6) Ato iu ndihmuan punetorëve të punojnë më mirë, të komunikojnë më lehtë njëri me tjetrin dhe të këmbejnë njohuritë në mënyrë sistematike.

Teknologjitë bazë të TIK (ICT) dhe të rrjetave të domosdoshme në një SIM (MIS) të cilat kanë potencial të transformojnë afarizmin e ogranizatave perfshijnë: Internetin, Intranetin, Ekstranetin, EDI, WWW etj.

Burimet fizike Burimet digjitale Burimet njerzore Burimet sociale Perdorimi efektiv I ICT-S ne qasje, adaptim dhe krijimin e njohurive me lehte. Burimet fizike Burimet digjitale Burimet njerzore Burimet sociale

Pyetje Qka eshte teknologjia informative? Qka do te thote fraza ICT? Nga kush u perdore per here te pare kjo fraze? Qka jane MIS-ja? Qfare qellime ka TIK? Cili eshte qellimi kryesore i ICT-se? Qfare aplikimi ka TIK-i? Permendeni disa shembuj te aplikimit te TIK? Tregoni perdorimin e TIK? Shembuj te keqperdorimit te TIK-it? Qka eshte Data warehausing dhe mining?