Dr Lisa Sheppard (Sheppardlc@Caerdydd.ac.uk) Addysgu Barddoniaeth Dr Lisa Sheppard (Sheppardlc@Caerdydd.ac.uk)

Nod y sesiwn Ymgyfarwyddo â’r fanyleb newydd a’r deunyddiau asesu enghreifftiol Ystyried yr wybodaeth a’r sgiliau dadansoddi a dehongli y mae disgwyl i fyfyrwyr eu harddangos wrth ateb cwestiynau asesu Cyflwyno syniadau am weithgareddau a deunyddiau ychwanegol a all helpu myfyrwyr ddatblygu’r sgiliau a’r wybodaeth honno

Y FANYLEB NEWYDD - Uned 3: iaith a barddoniaeth Adran B: Barddoniaeth Gosodir cwestiwn ar y farddoniaeth isod. Wrth ymateb yn bersonol disgwylir i ymgeiswyr drin y materion canlynol: cynnwys y cerddi, themâu, arddull ac ymateb i destun y cerddi. Yn ogystal disgwylir i'r ymgeiswyr ystyried dehongliadau eraill (disgyblion eraill, athrawon a beirniaid llenyddol) a dylid eu hyfforddi i ddyfynnu a defnyddio termau beirniadaeth lenyddol yn briodol. Wrth drafod y farddoniaeth dylid hyfforddi ymgeiswyr i ddefnyddio iaith yn y cywair priodol gan roi ystyriaeth i'r pwrpas a'r gynulleidfa. Nodir isod enwau'r cerddi i'w hastudio. Daw'r cerddi o'r gyfrol Fesul Gair. Iwan Rhys: Caerdydd Grahame Davies: Lerpwl Gwion Hallam: Dim ond serch Myrddin ap Dafydd: Twyll Tudur Dylan Jones: Newyddion

Deunyddiau asesu enghreifftiol

Gweithgaredd un Rhoi pennill yn ei gyd-destun Copi mawr o’r gerdd Uwcholeuwyr Post-its Defnyddiwch gwahanol liwiau i gysylltu elfennau o’r pennill gyda elfennau tebyg yng ngweddill y gerdd

Gweithgaredd 2 Technegau Arddull Sut i osgoi trafodaeth sylfaenol – ‘Mae odli’n bwysig oherwydd mae’n gwneud i’r gerdd lifo’ Cysylltu’r technegau arddull â phrif neges y gerdd / tensiwn yn y gerdd

tensiwn ‘The thing to do is to look for a contrast or opposition in the poem, a contrast which is at the heart of and informs the whole poem’ John Peck, How to Study a Poet, t. 4 Oes rhywbeth annisgwyl neu od yn y gerdd? Pam yr ydych yn teimlo ei fod yn od? A oes rhywbeth yn newid yn ystod y gerdd?

Enghraifft - ODLI Cyfleu’r syniad bod y drws i’r gymuned Gymraeg yn agor i groesawu siaradwyr newydd? Cyfleu’r syniad bod y Gymraeg yn agor drysau, yn cynnig cyfleoedd? Tensiwn rhwng drws yn agor a drws yn cau? Dangos sut y mae’r sefyllfa wedi newid yn ddiweddar – mwy o Gymraeg yn cael ei siarad na mewn cyfnodau cynt. Rhowch gynnig ar wneud yr un peth trwy edrych ar enghreifftiau o oferu yn y gerdd.

Gweithgaredd 3 Cysylltu’r gerdd â’r byd ehangach Ble i ddod o hyd i wybodaeth eilaidd?

Adnoddau a Ffynonellau Eilaidd Am wybodaeth ystadegol: Cyfrifiad 2011 – Ystadegau Allweddol am Gymru http://webarchive.nationalarchives.gov.uk/20160105160709/http://www.ons.gov.uk/ons/rel/census/cyfrifiad- 2011/ystadegau-allweddol-ar-gyfer-awdurdodau-unedol-yng-nghymru/stb-2011-key-statistics-for-wales---welsh.html Statiaith http://statiaith.com/blog/cyfrifiad-2011/siartiau-am-y-gymraeg-o-gyfrifiad-2011/sgiliau-yn-y-gymraeg-yn-ol-oed-fesul- awdurdod-lleol/

Am wybodaeth yn y Gymuned: Mentrau Iaith: http://www. mentrauiaith Am wybodaeth yn y Gymuned: Mentrau Iaith: http://www.mentrauiaith.cymru/ Urdd Gobaith Cymru: http://www.urdd.cymru/cy/ Cyngor Lleol (tudalenau addysg?): http://www.rctcbc.gov.uk/CY/Resident/SchoolsandLearning/Schoolsandlearning.aspx Cymdeithas yr Iaith: http://cymdeithas.cymru/ Dyfodol yr Iaith: http://www.dyfodol.net/?lang=en Comisiynydd y Gymraeg: http://www.comisiynyddygymraeg.cymru/Pages/Croeso.aspx Papurau Bro: http://www.dinesydd.com/ Sefydliadau Cymraeg: e.e. Yr Hen Lyfrgell (Caerdydd), Tŷ’r Gwrhyd (Pontardawe)

Awgrymiadau am ddeunyddiau pellach Mae Ysgol y Gymraeg yn bwriadu creu llyfryn o weithgareddau i’w defnyddio yn nosbarthiadau Cymraeg Safon Uwch/UG Ail Iaith. Mae croeso mawr ichi gysylltu gydag awgrymiadau am ddeunyddiau pellach a fyddai’n diwallu’ch anghenion: SheppardLC@Caerdydd.ac.uk