مروری بر تدوین برنامه ملی غنی سازی آرد با آهن و اسید فولیک سخنران : دکتر سلطانعلی محبوب دوازدهمین کنگره سراسری تغذیه ایران آبان ماه 1391 اصفهان

تاریخچه : * در سطح بین المللی : ممالک پیشرفته تجربه بیش از 50 سال را در غنی سازی مواد غذایی دارند . * در سطح منطقه شرق مدیترانه : بیش از 12 کشور در منطقه برنامه غنی سازی آرد را به مورد اجرا گذاشته اند.

در سطح ملی : * در سال 1996 مطالعه ای در سطح کوچک در اصفهان و با حمایت WHO به مورد اجرا گذاشته شد. * در سال 2001 با حمایت مالی و فنی WHO/UNICEF/MI یک پروژه پایلوت غنی سازی آرد با آهن و اسید فولیک در استان بوشهر بمرحله اجرا در آمد. * در سال 2004 این پروژه به استان های سیستان و بلوچستان گسترش یافت و MI از اجرای این برنامه در استان فارس و UNICEF از شروع آن در کرمان حمایت نمود .

* در سال 2005 یک پروژه پایلوت در شهر دیلمان بوشهر با پرمیکس جدید حاوی ویتامینهای A , B1 B2 ، نیاسین و اسید فولیک و مواد معدنی روی و آهن اجرا گردید تا راههای مقابله با کمبود سایر ریزمغذی ها نیز مورد بررسی قرار گیرد.

تدوین برنامه ملی غنی سازی: * در تدوین برنامه ملی غنی سازی آرد با آهن و اسید فولیک یک فرآیند طولانی طی گردید به شرح زیر : * در سال 2004 وزار ت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی قراردادی با WHO منعقد کرد تا نسبت به تدوین برنامه ملی غنی سازی آرد با آهن و اسید فولیک اقدام نماید. * در روزهای 6-5 ژوئیه سال 2005 اولین سمینار و کارگاه فنی با شرکت بیش از 100 نفر از شرکت کنندگان و با حضور سه نفر از کارشناسان WHO در تهران تشکیل شد تا وضعیت موجود را تجزیه و تحلیل نمایند .

به دنبال این کارگاه هفت کارگروه علمی با شرکت متخصصان و صاحب نظران مربوطه تشکیل شد تا در زمینه های زیر مطالعات عمیق تری را انجام دهند :

* بررسی وضعیت ریز مغذی ها * بررسی وضعیت آسیاب ها و هزینه- اثربخشی * قانون گذاری * سیستم نظارت و پیگیری * ارتباطات و بازرگانی * کنترل کیفی * نقش سازمانی

نتیجه گیری کلی از بررسی وضعیت موجود : * کم خونی و کمبود آهن در تمام گروههای سنی شیوع دارد. * در مجموع دریافت آهن جوابگوی نیازها نمی باشد. * دریافت سرانه متوسط روزانه نان در کشور 320 گرم است که 54 درصد دریافت آهن را تشکیل میدهد.

سوالات عمده در تدوین برنامه ملی: سوال اول : چرا آهن زیرا که: * برنامه های موجود نمی توانند از بروز کمبود آهن پیشگیری کرده و یا میزان آن را کاهش دهد . * کم خونی و کمبود آهن هنوز هم شیوع بالایی دارد. * میزان دریافت روزانه آهن کافی نیست.

سوال دوم :چرا اسید فولیک زیرا که : * به علت اهمیت اسید فولیک در پیشگیری CHD و NTD * نتایج مطالعات در سطح کوچک در مورد کمبود اسید فولیک در کشور * توصیه های منطقه ای * تجربیات ممالک پیشرفته

* نان غذای غالب در کشور است سوال سوم : چرا آرد بعنوان حامل زیرا که : * نان غذای غالب در کشور است * این نوع غنی سازی از نظر فنی قابل اجرا و مقرون به صرفه است * تجربیات سایر کشورها * عدم اثرگذاری بر روی طعم ، مزه و رنگ نان

* در اکتبر سال 2006 نتایج منتشر شده کارگروه های هفتگانه توسط دکتر مجبوب و همکاران جمعبندی و به صورت یک گزارش سنتز به اولین سمینار مشورتی ارائه گردید. * در روزهای 20-19 نوامبر سال 2006 پیش نویس برنامه ملی که توسط همان اکیپ تهیه گردیده بود جهت بحث و بررسی به دومین سمینار مشورتی ارائه شد .

* در نوامبر 2006 یک شورای مشورتی با جضور سه مشاور از WHO و WHO /EMRO تشکیل گردید.

* نظرات اصلاحی صاحبنظران ملی و بین المللی در روزهای 23-21 نوامبر 2006 ملحوظ گردید. * در دسامبر 2006 برنامه ملی غنی سازی آرد با آهن و اسید فولیک به دفتر WHO تسلیم شد. * این برنامه بعداً توسط وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی و WHO بصورت کتابی به چاپ رسید .

NATIONAL PLAN on Iron Malnutrition and Flour/Food Fortification in Iran Prepared by: Dr. Soltan Ali Mahboob, professor of Nutrition Research Center, Tabriz University of Medical Sciences Zahra Abdollahi, MSPH, Senior expert of Nutrition Department, MOH&ME Hamed Pouraram, MS, senior expert of Nutrition Department, MOH&ME December 2006

فرازي از مقدمه نماينده WHO The challenging task of coordination and synthesizing the work of the technical groups was undertaken by Prof.S.Mahboob along with Dr.M.Ebrahimi-Mamegani,assistiant professor, and Dr.R Mahdavi , Associate Professor, all from the Tabriz University of Medical Sciences. All of them deserve special recognition and gratitude.

فرازي از مقدمه مقام محترم وزارت بهداشت- درمان و آموزش پزشكي This book will be a good example for the countries in the region to develop the national food / flour fortification plan in order to combat micronutrient deficiencies

فرازي از مقدمه مدير كل دفتر بهبود تغذيه وزارت بهداشت- درمان و آموزش پزشكي This book could be a model of developing the national food/ flour fortification plan.

با تشکر گاه خورشید و گهی دریا شوی گاه کوه قاف و گه عنقا شوی گاه خورشید و گهی دریا شوی گاه کوه قاف و گه عنقا شوی تو نه این باشی نه آن در ذات خویش این فزون از وهم ها وز بیش بیش با تشکر