Title: A survey of transitional shifts in Physical Activity Behavior among Birjand Universities employees Based on Transtheoretical Model, A longitudinal study, Iran, 2014 By: Mitra Moodi
مقدمه به طور متوسط یک سوم اوقات روزانه افراد در محلهای کار سپری میشود این در حالیست که امروزه اکثر مشاغل به صورت بیتحرک هستند اطلاعات سازمان بهداشت جهانی نشان میدهد که سبک زندگی بدون تحرک یکی از ده علت عمده مرگ و میر میباشد از مزایای فعالیت بدنی بر قشر کارکنان، بهبود عملکرد و ارتقا سلامت آنها میباشد، همچنین باعث افزایش کیفیت خدمات و کاهش آسیبدیدگی کارکنان میشود که متعاقبا به رضایت شغلی آنها خواهد انجامید نتایج مطالعات مختلفی که بر روی شاغلین دانشگاههای ایران انجام شده بود نشان داد بیش از 65% آنها سبک زندگی بیتحرکی داشتند
مقدمه در پژوهشهای انجام شده بر استفاده از مدلهای آموزش بهداشت به منظور شناسایی عوامل مؤثر بر اتخاذ و حفظ رفتار ورزشی تأکید شده است مدلهایی که بر پایه آنها تحقیقات تجربی بیشتری انجام شده و حمایت بیشتری را برای توضیح رفتار ورزشی ارائه کردهاند عبارتند از: مدل اعتقاد بهداشتی، تئوری انگیزش محافظت، تئوری عمل منطقی، تئوری رفتار برنامهریزی شده، تئوری خودکارآمدی و مدل فرانظری، از این میان تنها مدل فرانظری (ttm) یک مدل چند مرحلهای است
معرفی مدل فرانظری این مدل به وسیله پروچسکا و دیکلمنت ارائه شده بیشترین توجه به این مدل در زمینه ورزش بوده طبق مدل ttm افراد از نظر آمادگی برای اتخاذ رفتار جدید تفاوت دارند و آمادگی برای تغییر را میتوان از طریق چهار سازه کلیدی این مدل یعنی: مراحل تغییر، توازن در تصمیمگیری، خودکارآمدی و فرآیندهای تغییر، دریافت سازه مراحل تغییر بازتابی از آمادگی انگیزشی افراد برای تغییر میباشد که شامل 5 مرحله مجزا است
STAGES OF CHANGE Relapse Pre-contemplation Contemplation Preparation Not active, no intentions Contemplation Not active, intentions Preparation Some activity, not enough Action Just started last 6 months Maintenance Active longer 6 months Progress Relapse
Pros & cons of exercising DECISIONAL BALANCE Pros & cons of exercising I would be healthier if I exercised (pro) It is expensive to join a health club (con) Cons are high in early stages Pros become higher in later stages Decisional balance less important in later stages
Self Efficacy The confidence that you can be active in challenging situations and overcome temptations Example: I am confident I can be active when I feel I do not have much time Self-efficacy should increase across the stages of change
Processes of Change "the cognitive, affective, and behavioural strategies and techniques people use as they progress through the different stages of change over time" 10 Cognitive and behavioral strategies
Transtheoretical Model Precontemplation Contemplation Preparation Maintenance 10 Processes of Change Decisional Balance Self-efficacy HOW WE CHANGE
معرفی مدل فرانظری نقطه قوت مدل فرانظری تاکید بر ماهیت پویا تغییر رفتار بهداشتی است یکی از انتقادات وارده بر مدل فرانظری این است که اکثر مطالعات انجام شده بر پایه آن، به صورت مقطعی هستند که در نشان دادن ماهیت پویا تغییر با شکست مواجه میشوند برای درک درست تغییر رفتار -که طبق تعریف مدل فرانظری تغییر رفتار در طی زمان رخ می دهد- به مطالعات طولی نیاز است
هدف کاربردی از آنجایی که مطالعهای طولی بر پایه مدل فرانظری در ایران یافت نشد با توجه به اینکه مطالعه الگوهای گذار از مراحل تغییر رفتار فعالیت بدنی در کارمندان میتواند به درک بهتر رفتار فعالیت بدنی و مهمترین پیشگویی کنندههای آن در این گروه بینجامد، متعاقبا میتواند به عنوان راهنمایی برای محققین و برنامهریزان جهت مداخلات عملی به کار رود، مطالعه حاضر با هدف تعیین الگوهای طبیعی گذار از مراحل تغییر رفتار فعالیت بدنی در کارکنان دانشگاههای بیرجند در سال 93 انجام شد.
Methods
روش کار مطالعه: توصیفی- تحلیلی آینده نگر با دوره پیگیری 6 ماهه مطالعه: توصیفی- تحلیلی آینده نگر با دوره پیگیری 6 ماهه نمونه: کلیه کارکنان معاونتهای آموزشی و پژوهشی دانشگاههای بیرجند از 200 شرکتکننده، 179 نفر پرسشنامههای هر دو بررسی را تکمیل نمودند. به دلیل اطلاعات ناقص پرسشنامههای 172 نفر برای تحلیل نهایی استفاده شد. نرمافزار spss-16 و سطح معناداری 0/05= α آزمونهای آماری کای اسکوئر، دقیق فیشر، مک نمار، تی زوجی، تی مستقل، آنالیز واریانس یکطرفه و آنالیز واریانس چند متغیره برای دادههای فاقد توزیع نرمال از آزمونهای ناپارامتری معادل
ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه مشتمل بر پنج بخش: بخش اول : اطلاعات دموگرافيک، بخش دوم : مراحل تغيير، مقیاس مارکوس، شاخص کاپا = 0/70 بخش سوم: سازه توازن در تصمیمگیری، مقياسBlanchard ، (0/90=α و 0/73=r) بخش چهارم : فرآيندهاي تغيير، مقياس Norman ، (0/93=α و 0/79=r ) بخش آخر : خودکارآمدي: مقياس Nigg ، (0/93=α و 0/82=r )
Results
از 172 شرکت کننده، 93 نفر (54/1%) زن بودند. دامنه سنی شرکتکنندگان از 24 تا 60 سال و با میانگین 937/8 سال دامنه سابقه کاری کارکنان از 1 تا 32 سال و با میانگین 8/513 سال 62/3% شرکتکنندگان تحصیلات لیسانس و اکثر آنها (84/5%)، متاهل 75 نفر (44/6%) سابقه عضویت در باشگاه ورزشی را داشتند
نگهداری: M، عمل: A، آمادگی: PA، تفکر: C، پیشتفکر: PC توزیع فراوانی نسبی مراحل تغییر رفتار فعالیت بدنی در ابتدای مطالعه و پیگیری 6 ماهه نگهداری: M، عمل: A، آمادگی: PA، تفکر: C، پیشتفکر: PC
تغییرات مراحل تغییر از شروع مطالعه تا پیگیری 6 ماهه
میانگین و انحراف معیار سازههای مدل فرانظری در ابتدا مطالعه و پیگیری 6 ماهه برحسب الگوهای گذار
Conclusion
نتایج نشان داد در ابتدای مطالعه 70/3% افراد در مراحل پیش عملیاتی رفتار فعالیت فیزیکی یعنی مراحل پیش تفکر، تفکر و آمادگی قرار داشتند که این میزان در 6 ماه بعد به 75/6% رسیده بود. این نتایج مشابه با آمار شیوع بیتحرکی در کارکنان دانشگاههای ایران بود. این افزایش 5/3 درصدی، به علت ورود درصد بیشتری از افراد به مرحله پیشتفکر در پیگیری 6 ماهه بود. تغییرات انتقالی در هر کدام از مراحل تغییر به استثنای مرحله عمل نشان داد حدود 50 تا 60 درصد افراد در پیگیری 6 ماهه نیز در همان مرحله قبلی خود قرار داشتند. در مرحله عمل اکثر افراد توانسته بودند با حفظ رفتار فعالیت بدنی به مرحله نگهداری وارد شوند.
در این مطالعه افراد در 4 دسته بیتحرک پایدار، فعال پایدار و اتخاذکنندگان ورزش و ترککنندگان ورزش قرار گرفتند. نتایج نشان داد بالاترین فراوانی نسبی به ترتیب مربوط به الگوهای فعال پایدار، بیتحرک پایدار، ترککنندگان ورزش و اتخاذکنندگان ورزش بوده است. اگرچه در برخی مطالعات افراد قرار گرفته در مرحله آمادگی نیمه فعال و متفاوت از افراد مرحله عمل و نگهداری در نظر گرفته میشوند اما در این دستهبندی میتوان گفت افراد مرحله آمادگی، فعال و مشابه با افراد مرحله عمل و نگهداری در نظر گرفته شدهاند. بنابراین اگرچه الگوی فعال پایدار بالاترین فراوانی را به خود اختصاص داده است این مساله میتواند به علت قرارگیری درصد بالایی از افراد در مرحله آمادگی در شروع مطالعه (30/2) و 6 ماه بعد (27/3) باشد.
در مطالعه حاضر هیچ اختلاف آماری معنیداری در میانگین نمره سازههای مدل فرانظری از شروع مطالعه تا پیگیری در گروه بی تحرک پایدار مشاهده شد و در گروه فعال پایدار تنها اختلاف آماری معنیدار مربوط به کاهش نمرات منافع درک شده بود. در گروه برگشتکنندگان کاهش معنیداری در میانگین نمرات خودکارآمدی، فرآیندهای رفتاری و شناختی مشاهده شد و در گروه اتخاذکنندگان افزایش معنیداری در میانگین نمره خودکارآمدی و منافع درک شده مشاهده شد.
در پیگیری میانگین نمره فرآیندهای شناختی گروه اتخاذکنندگان به صورت معنیداری کمتر از گروههای فعال پایدار بود. در مطالعه کاردینال و همکاران گروه فعال پایدار نسبت به اتخاذکنندگان نمرات فرآیندهای شناختی بالاتری را گزارش کردند که با نتایج مطالعه حاضر همخوانی داشت در شروع مطالعه میانگین نمره خودکارآمدی گروه اتخاذکنندگان ورزش به صورت معنیداری کمتر از گروههای فعال پایدار بود. در پیگیری میانگین نمره خودکارآمدی گروه بیتحرک پایدار به صورت معنیداری کمتر از گروه فعال پایدار و اتخاذکنندگان ورزش بود همچنین میانگین نمره خودکارآمدی گروه ترککنندگان ورزش به صورت معنیداری کمتر از گروههای فعال پایدار و اتخاذکنندگان ورزش بود.
محدودیت مطالعه حاضر استفاده از روش خودگزارشدهی برای تکمیل پرسشنامهها و همچنین تکیه بر حافظه افراد بود که باعث ایجاد تورش یادآوری میشد بنابراین تفسیر و تعمیم نتایج نیاز به احتیاط بیشتری دارد. همچنین محدودیت دیگر مطالعه وجود حجم نمونه کم بود که اجازه استفاده از سایر الگوهای گذار مطالعات قبلی را به دلیل تعداد اندک افرادی که در هر گروه قرار می گرفتند نمیداد بنابراین پیشنهاد میشود مطالعات طولی دیگری با حجم نمونه بیشتر هم در زمینه رفتار فعالیت بدنی و هم سایر رفتارهای بهداشتی انجام شود. نتایج این مطالعه حمایت نسبی از اعتبار درونی مدل فرانظری فراهم آورد. به نظر میرسد مداخلات مبتنی بر این مدل با توجه به نقش سازههای منافع درک شده، خودکارآمدی و فرآیندهای تغییر بتواند در اتخاذ و حفظ رفتار فعالیت بدنی کارکنان دانشگاههای بیرجند موثر باشد.
با تشکر از توجه شما عزیزان با تشکر از توجه شما عزیزان