روند ارزیابی اثرات محیط زیستی (EIA) در کشور و چالشهای موجود Environmental Impact Assessment
جايگاه ارزيابي اثرات در فرايند برنامه ريزی و مديريت محيط زيست 2 تجزيه و تحليل و جمعبندی اطلاعات (نقشه سازی) 4 3 ارزيابی توان طبيعي اکوسيستمها 7 برنامه ريزی استراتژيک 5 ارزيابی نياز اقتصادی اجتماعي زونها 8 طرحريزی 9 براورد ظرفيت برد در هر واحد مديريت 10 ارزيابی اثرات توسعه در هر واحد مديريت 11 1 شناسايي منابع: گرداوری و به هنگام کردن اطلاعات و نقشه های موجود يا توليد آن اکولوژيکي اقتصادی اجتماعي 6 سنتز نقشه های a,b,c,d با استفاده از GIS ايران در منطقه و کشور نقشه های a)طبقه بندی توان سرزمين واحدهای طبيعي (اکوسيستمها) خط مشي های: آمايش کشور طرحريزی کالبدی مديريت منابع طبيعي طرحهای جامع کشاورزی واحدهای همگن مديريت در بخش تهيه و تدوين پروژه برای هر واحد همگن روشهای مجاز محيط زيستی اجرای پروژه اجرای توسعه پايدار طبق برنامه نقشه های طبقه بندی b)درامد c)تراکم فيزيولوژيک جمعيت d)تسهيلات و خدمات واحدهای انساني (زونها) اجرای کار کار با چه روشي چقدر و چگونگي برنامه کار چه کاری در کجا جمعبندی و انطباق توان با نياز پيدا کردن توان ونياز پيدا کردن نظم در بي نظمي تعيين موجودی جايگاه ارزيابي اثرات در فرايند برنامه ريزی و مديريت محيط زيست
نیاز کشور به توسعه برای جبران عقب ماندگی های گذشته ارزیابی اثرات محیط زیستی ابزار هماهنگ سازی حفاظت محیط زیست و توسعه در کشور به دلایلی همچون : نیاز کشور به توسعه برای جبران عقب ماندگی های گذشته ایجاد اشتغال و بالا بردن سطح رفاه جامعه به عنوان دغدغه های اصلی دولتمردان کشور اهمیت والای حفظ محیط زیست به عنوان پایه و اساس زندگی و محل تامین منابع مورد نیاز انسان و همچنین به دلیل ارزش های ذاتی آن. سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان متولی اصلی حفظ محیط زیست کشور در هماهنگ سازی توسعه کشور با حفظ محیط زیست وظیفه سنگینی به عهده دارد هنر سازمان حفاظت محیط زیست این است بدون اینکه جلو چرخ توسعه کشور مانع ایجاد کند مانع از له شدن محیط زیست زیر چرخ توسعه کشور شود. این با استفاده از ابزار علمی و سیستماتیکی که متناسب با شرایط کشور باشد و تلاش و عزم راسخ دست اندر کاران حفاظت محیط زیست کشور امکان پذیر است.
فرایند ارزیابی اثرات طرحهای توسعه بر محیط زیست پیشنهاد پروژه نیاز به EIA غریالگری عدم نیاز یه EIA حیطه یابی بررسی اولیه محیط زیستی تجزیه و تحلیل اثرات برنامه های مدیریت و کاهش اثرات مشارکت مردمی گزارش EIA تحویل دوباره مشارکت مردمی اغلب در این دو بخش مورد توجه است ولی ممکن است درهر مرحله دیگر نیز مورد توجه قرار گیرد مرور گزارش اصلاح عدم تایید تصمیم گیری تایید اطلاعات تولید شده در این بخش به اثربخشی EIA در آینده کمک می کند اجرای برنامه های مدیریت و پایش
مراحل گردش كار و بازنگري و تصويب گزارشهاي ارزيابي در ايران
مفاهیم و اصول ارزیابی زیست محیطی استراتژیک مفاهیم و اصول ارزیابی زیست محیطی استراتژیک EAIC Environmental Assessment Information Center
ارزیابی زیست محیطی استراتژیک چیست؟ ارزيابي زیست محیطی استراتژیک عبارتست از فرايندي براي شناسايي و ارزيابي پيامدهاي زيست محيطي ناشي از سياست‌ها، طرح‌ها و برنامه‌هاي (Policies, plans and programme) موجود يا آينده و هر گونه فعالیت های کلان دیگر با هر نام و تعریف که در مقياسي بزرگتر از يك پروژه صورت مي‌گيرد. EAIC Environmental Assessment Information Center
ارزیابی زیست محیطی استراتژیک درچه جاهایی کاربرد دارد؟ ارزیابی زیست محیطی استراتژیک در سطوح مختلف تصمیم گیری کاربرد دارد این سطوح را می توان از کلی به جزیی به صورت زیر تعریف کرد: سیاست: مجموعه ای از فعالیت ها که به وسیله حکومت ها برای رسیدن به اهداف خاص پیگیری می شود یا تصمیمی کلی برای رسیدن به اهداف استراتژیک و بلند مدت معین با اولویت ها، مقررات و سازوکارهای مشخص برای دستیابی به آن اهداف است. برنامه: مجموعه ای از دستورات مدون که از یک سیاست کلی پیروی می کند و با اهداف میان مدت و با ذکر کلیات فعالیت ها و سرمایه گذاری های تقریبی لازم برای رسیدن به آن اهداف در ارتباط است. طرح : اقدامات لازم برای تخصیص منابع موجود به منظور تحقق برنامه های میان مدت EAIC Environmental Assessment Information Center
چرا ارزیابی زیست محیطی استراتژیک؟ ارزيابي زيست محيطي پروژه هاي منفرد نمي تواند آثار عميق پروژه هاي عمراني و تصميم ها و برنامه هاي توسعه را پيش بيني نمايد. آثار تجمعي پروژه های منفرد مي تواند از توان طبيعي محيط زيست فراتر رود. بايد ساز و كار مناسبي تعريف شود كه بتواند علاوه بر پروژه هاي عمراني، برنامه ها و سياستگذاري هاي كلان را نيز پيش از آنكه به اجرا درآيند مورد ارزيابي قراردهد. اين نوع ارزيابي نبايد تنها به مقوله محيط زيست محدود شود بلكه تبعات اجتماعي، اقتصادي و بهداشتي فرايندهاي توسعه نيز مي بايد همزمان و به صورت يكپارچه مورد ارزيابي قرارگيرد. EAIC Environmental Assessment Information Center
طرح ها و برنامه هایی که ارزیابی استراتژیک زیست محیطی باید برای آنها الزامی شود: آمایش سرزمین نفت و گاز وانرژی توسعه و مدیریت منابع آب صنعت و معدن حمل ونقل توسعه شهری و روستایی گردشگری کشاورزی جنگل ومرتع شیلات مدیریت پسماندها EAIC Environmental Assessment Information Center
رابطه بین ارزیابی زیست محیطی استراتژیک و ارزیابی اثرات زیست محیطی ارزيابي‌هاي زيست محيطي در مقياس يك پروژه را مي‌توان جزيي از ارزيابي زيست محيطي در مقياس سياستگذاري به حساب آورد. براي مثال در بخش انرژي يك رشته تصميمات مرتبط با يكديگر وجود دارد كه در نهايت به تصويب پروژه‌هاي مختلف مي‌انجامد. تصميم گيري‌هاي پايه و اوليه در سطح سياستگذاري انجام مي‌شود در مرحلة بعد تصميمات كم دامنه‌تري در چارچوب سياستگذاري اتخاذ خواهد شد. انجام ارزيابي زيست محيطي گزينه‌هاي مربوط به توليد انرژي قبل از اتخاذ اين گونه تصميمات به شناسايي هزينه‌ها و منافع زيست محيطي و از آن طريق به انتخاب گزينه برتر كمك مي‌كند. اين گزينه مي‌تواند تركيبي از منابع انرژي حرارتي، آبي و بادي باشد. سپس در مرحله بعد هر نيروگاه برقابي يا هر نيروگاه زغال سنگي تحت ارزيابي زيست محيطي مختص مكان ويژه‌اي كه براي آن مورد نظر است قرار مي‌گيرد. در این شرایط ارزيابي زيست محيطي تك تك پروژه‌ها نيازمند صرف هزينه و زمان كمتري خواهد بود و به جزئيات كمتري خواهد پرداخت. EAIC Environmental Assessment Information Center
جايگاه EIA وSEA فعاليت ها و انواع و طبقات ارزيابي (Lee & Walsh, 1992) سطح دولت برنامه هاي استفاده از سرزمين (SEA) طبقه فعاليت و نوع ارزيابي (داخل پرانتز) فعاليت هاي بخشي و چند بخشي سياست ها طرح ها برنامه ها پروژه ها (EIA) ملي/ فدرال طرح ملي آمايش سرزمين سياست ملي حمل و نقل سياست اقتصادي كشور طرح بلند مدت توسعه راه هاي كشور برنامه 5 ساله توسعه راه احداث راه و بزرگراه منطقه اي / استاني طرح آمايش مناطق طرح استراتژي توسعه منطقه اي زير منطقه اي طرح آمايش زير منطقه برنامه سرمايه گذاري زير منطقه اي محلي طرح آمايش محلي پروژه محلي احداث تأسيسات زير بنائي EAIC Environmental Assessment Information Center
پیوستگی ارزیابی اثرات زیست محیطی همگام با فرایند تصمیم گیری سیاست ها برنامه ها طرح ها پروژه ها ارزیابی اثرات محدوده SEA محدوده EIA EAIC Environmental Assessment Information Center
دیدگاه ارزیابی اثرات زیست محیطی( در سطح یک پروژه) EAIC Environmental Assessment Information Center
دیدگاه ارزیابی زیست محیطی استراتژیک EAIC Environmental Assessment Information Center
مفهوم توسعه پایدار سرمایه گذاری کافی در آموزش و پرورش و سلامت جمعیت استفاده از منابع نباید به شیوه ای باشد که با بهره برداری بیش از اندازه از ظرفیت تولیدی زمین بدهی های محیط زیستی برای نسل آینده به وجود آید. استفاده پایدار و مدیریت منابع صرفه جوئی در مصارف منابع جلوگیری از تخریب و آلودگی منابع
توسعه پایدار یعنی توسعه ای طرفدار مردم طرفدار ایجاد شغل سازگار با طبیعت کاهش فقر
اهمیت ارزیابی محیط زیستی، کمک به …. تصمیم گیری راهبردی ادغام اصول پایداری در برنامه ریزی و سیاست گذاری برقراری چارچوبی برای بررسی اثرات تجمعی شناسایی و بحث در مورد گزینه های راهبردی پیش بینی اثراتی که ممکن است در سطح پرو ژه رخ دهد، بهبود و تقویت ارزیابی اثرات محیط زیستی
مشکلات ارزیابی اثرات زیست محیطی بودجه مالی کم و محدود فرآیندهای غیر رسمی نبود قوای اجرایی در زمینه سیاست ها و قوانین زیست محیطی فقدان سیاست های روشن و صریح زیست محیطی ضعف مدیریت اداری و نهادی نبود ساختار مناسب جهت هماهنگی بین بخشی عدم هماهنگی ادارات و سازمان های دولتی با بخش خصوصی اولویت ندادن به ملاحظات زیست محیطی در برنامه ریزی های ملی نبود دانش و اطلاعات کافی و پرسنل متخصص در زمینه مسائل زیست محیطی و خصوصا ارزیابی اثرات زیست محیطی