با یاد پروردگار حسهای ویژه دکتر ظهیری
گوش (Ear) عضو اصلی شنوایی و حفظ تعادل است. بخش شنوایی: مسئول جمع آوری ، هدایت، تقویت و تبدیل انرژی صوتی به انرژی الکتریکی و انتقال آن به مغز است. بخش تعادلی: با گوش داخلی مرتبط است و تحت نظارت مخچه می باشد و پیام هایی که از مخچه به عضلات منتقل می شود منجر به حفظ تعادل می شود.
از منظر مکانی گوش به 3 قسمت تقسیم می شود: گوش خارجی (External Ear)، گوش میانی (Middle Ear)، گوش داخلی) Internal Ear)
گوش خارجی (External Ear) شامل لاله گوش (Auricle) و مجرای گوش خارجی (External Acoustic Meatus)
لاله گوش (Auricle) ساختمانی غضروفی می باشد که با پوست پوشیده شده ارتعاشات صوتی را جمع کرده و به مجرای گوش خارجی منتقل می کند. نرمه گوش (Lobule): قسمت تحتانی گوش می باشد که فاقد غضروف است و محتوای بافت چربی و همبند می باشد.
مجرای گوش خارجی (External Acoustic Meatus) 1/3خارجی غضروفی و 2/3 داخلی استخوانی است. محتوی غدد ویژه ای است که ماده مومی شکلی را به نام سرومن (Seromen) ترشح می کند که از نفوذ ذرات گرد و غبار به داخل گوش جلوگیری می کند.
گوش میانی (Middle Ear) فضایی به شکل مکعبی است که در داخل استخوان گیجگاهی قرار دارد. به این فضا حفره صماخی (Tympanic cavity) گویند. سطح درونی این فضا با مخاط ممتد با مخاط پوشاننده حلق مفروش شده است. حاوی استخوانچه های چکشی، سندانی و رکابی می باشد. استخوانچه ها در حد فاصل جدار خارجی (پرده صماخ) و جدار داخلی قرار دارند.
این استخوانچه ها با هم مفصل شده و امواج صوتی را از گوش خارجی به گوش داخلی منتقل می کند. این فضا دارای دو عضله به نام عضله کشنده پرده صماخ و رکابی نیز می باشد. حفره صماخی دارای جدارهای فوقانی ، تحتانی، داخلی خارجی ، قدامی و خلفی می باشد.
جدار خارجی پرده صماخ این جدار را می سازد. چرده صماخ از خارج توسط پوست و از داخل با مخاط پوشیده می شود. پرده صماخ با زاویه 55 درجه نسبت به مجرای گوش خارجی قرار دارد.
جدار داخلی استخوانی می باشد. دارای دو سوراخ است، یکی در بالا به نام سوراخ یا دریچه بیضی (Fenestra vestibuli) که قاعده استخوان رکابی بر روی آن قرار دارد. دریچه دیگر در پایین قرار د ارد به نام سوراخ گرد یا دریچه حلزونی (Fenestra cochlea) که با پرده ای غشایی پوشیده شده است.
جدار خلفی با سوراخی با سلولهای هوایی زائده ماستوئید استخوان گیجگاهی مرتیط می شود.
جدار قدامی با شریان کاروتید داخلی مجاور است. با جدار طرفی حلق بینی بواسطه مجرای شنوایی (شیپور استاش ) مرتبط می باشد. عفونت های حلق از طریق این مجرا می تواند به گوش میانی منتقل شود.
جدار فوقانی سقف حفره با کمک یک تیغه استخوانی نازک از حفره کرانیال جدا می شود. این جدار با با پرده های مغزی و لوب گیجگاهی مغز مرتبط است.
جدار تحتانی کف حفره با ورید ژوگولار داخلی مجاور است.
گوش داخلی) Internal Ear) در سمت داخل گوش میانی و در استخوان گیجگاهی قرار دا رد. بدلیل پیچ وخم زیاد به labyrinth موسوم است. شامل لابیرنت استخوانی و لابیرنت غشایی است.
لابیرنت استخوانی شامل سه بخش است: مجاری نیم دایره، دهلیز و حلزون
مجاری نیم دایره شامل سه مجرا در سه جهت فوقانی قدامی، خلفی و خارجی (افقی) می باشد. این سه مجرا توسط 5 سوراخ به دهلیز باز می شود (دو عدد از مجاری دارای یک سوراخ مشترک هستند).
دهلیز فضایی است در سمت داخل گوش میانی و حد فاصل حلزون و مجرای نیمدایره قرار دارد و در خارج توسط سوراخ بیضی به گوش میانی و در داخل به سوراخ گوش داخلی مرتبط می شود.
حلزون شبیه حلزون است . لوله ای مارپیچی با قطر 3 میلی متر است که حول محور مخروطی 2/5 دور پیچیده شده. مجرای درونی آن با تیغه ای استخوانی بطور ناقص دو بخش می شود. بخش بالایی مجرای دهلیزی نام دارد و به سوراخ بیضی ختم می شود. قسمت پایینی مجرای صماخی نام دارد و به سوراخ گرد ختم می شود. درون این مجرا مایع پری لنف جریان دارد.
لابیرنت غشایی: فضایی پر پیچ و خم است که در داخل لابیرنت استخوانی قرار دارد و با مایع اندولنف پوشیده می شود. این لابیرنت دارای بخش های مجاری نیم دایره ، اوتریکول و ساکول و حلزون می باشد.
مجاری نیم دایره غشایی با قطری کمتر در درون مجرای نیمدایره ای استخوانی هم نام خود است. با 5 سوراخ به اوتریکول ختم می شود. هر کدام از مجاری در محل اتصال به اوتریکول اتساع یافته و آمپول نام می گیرد. در آمپول ساختمانی به نام تاج ) Crista) وجود دارد که نسبت به حرکات مایع اندولنف حساس است و ابتدای رشته های عصب تعادلی در آن قرار دارد.
اوتریکول و ساکول در دهلیز لابیرنت استخوانی قرار دارد. ایندو توسط مجرایی بهم متصل می شوند. مجرای نیمدایره غشایی به اوتریکول باز می شود. ساکول با مجرای Reunien به حلزون غشایی مرتبط می شود. در دیواره داخلی اوتریکول و ساکول برجستگی هایی به نام ماکولا وجود دارد که به ابتدای رشته های عصب تعادلی مرتبط می باشد.
حلزون لوله ای غشایی و نازک است که درون حلزون لابیرنت استخوانی قرار دارد. بر روی غشاء قاعده ای آن اجسام کورتیCortis organs قرار دارد که عضو شنوایی است.
عصب زوج 8 مغزی( شنوایی تعادلی) از گوش داخلی منشا می گیرد. دارای دو قسمت است: شاخه حلزونی: از سلولهای شنوایی اجسام کورتی پیام ها را دریافت می کند. شاخه دهلیزی: از سلولهای مژه دارواقع در تیغه های آمپولای مجاری نیمدایره غشایی و ماکولای اوتریکول و ساکول آغاز می شود. این دو همراه هم از سوراخ گوش داخلی وارد حفره کرانیال می شود.