Konalsi GJOKA (MSc) Environmental Program Manager KONTRIBUTI I ORGANIZATAVE TE SHOQERISE CIVILE NE ZHVILLIMIN URBAN NE SHQIPERI Tendencat dhe Perspektivat MENAXHIMI MJEDISOR, instrumenti i nevojshëm drejt menaxhimit urban të qëndrueshëm. Bashkëpunimi i frytshëm me autoritetet vendore dhe grupet e interesit në nivel lokal e kombëtar Seminar Kombëtar 4 Mars 2010, Tirana International Konalsi GJOKA (MSc) Environmental Program Manager Co-Plan Institute for Habitat Development Rr. “Vaso Pasha” Nr 20 P.O.Box. 2995, Tirana, Albania Tel: +355 (0) 4 2257809/8 ; Fax: +355 (0) 4 2257807 Webpage: http//www.co-plan.org

Përmbajtja Bashkëpunimi me pushtetet lokale Prezantimi i praktikës së sukseshme me Bashkinë e Fierit Përpjekjet për të zbatuar Programin e Menaxhimit Mjedisor në Bashkinë Fier Dy fjale për iniciativën – c’farë paraqet menaxhimi mjedisor për pushtetin vendor Roli dhe angazhimi i njësive të pushtetit vendor në këtë proces Disa nga rezultatet paraprake Vështirësitë, sfidat dhe mësimet e nxjerra Këndveshtrim mbi rolin që mund të luajnë OJF në procesin e zhvillimit të qëndrueshëm të mjedisit urban Nevojat përkundrejt kapaciteteve Disa prej rrugëve për krijimin e partneriteteve Opsione për një përqasje më të integruar të punës së OJF-ve

Co – Plan Instituti për Zhvillimin e Habitatit Misioni: Co-PLAN është një organizatë jofitimprurëse që kontribuon në zhvillimin e qëndrueshëm urban dhe rajonal duke mundësuar një qeverisje të mirë, duke zhvilluar shoqërinë civile dhe duke fuqizuar pjesëmarrjen e komuniteteve. Temat ku fokusohet puna e Co-Plan Menaxhimi Urban dhe Rajonal Menaxhimi i Financave Bashkiake Menaxhimi Mjedisor Bashkiak Punë kërkimore dhe Politika Publike Zhvillimi Organizativ Institucional

Partneriteti EGUG II EGUG II - Vazhdim Menaxhimi urban dhe qeverisja e mirë vendore Partneriteti EGUG II EGUG II - Vazhdim Krijimi i sistemit të Informacionit Analiza institucionale dhe propozimet për ndryshime Zbatimin e praktikës së buxhetimit Dokumenta dhe udhëzues të procesit Ngritje e kapaciteteve Buxhetimi me pjesmarrje Plani Rregullues i Qytetit Zbërthimin e planit rregullues Udhëzues për hartimin e studimeve pjesore Strategjia e Zhvillimit të Qytetit Hartimi i metodologjisë për PIK Ngritja e kapaciteteve për hartimin e PIK

Ç’farë paraqet Programi i Menaxhimit Mjedisor për LGUs Programi i menaxhimit mjedisor ështe një perqasje sistematike për të gjetur rruget praktike për të kursyer burimet natyrore, duke reduktuar në të njëjtën kohe impaktet negative në mjedis. Mundësia për të pasur një program menaxhimi mjedisor është një skeme win-win pasi ajo mund të ndihmojë drejt për së drejti në përfitime monetare, të jep imazhin e leadershipit në mjedis, dhe ruan e mbron burimet natyrore.

Ç’farë paraqet Programi i Menaxhimit Mjedisor për LGUs Përmirësimi i Performancës Mjedisore në Qeverisjen Lokale duke përdorur Menaxhimin e Mbetjeve Urbane në Fier si pilot Hartimi i raportit fillestar mbi efektet në mjedis të aktivitetit të ndërmarrjes (Initial Environmental Review) Hartimi i politikës mjedisore për organizatën – Krijimi i sistemit të Menaxhimit Mjedisor Auditimi Mjedisor i aktivitetit të Ndërmarrjes së Pastrimit (i brëndshëm dhe i jashtëm) Hartimi i deklaratës mjedisore dhe publikimi i saj

Rezultatet paraprake, vështirësitë dhe mësimet e nxjerra Firmosja e një MoU dhe krijimi i grupeve të punës në Bashkinë Fier Shkëmbim eksperiencash Monitorimi i punës së Ndërmarrjes së pastrimit Analiza institucionale dhe e grupeve të interesit Analiza financiare e ndërmarrjes së pastrimit Studimi fillestar Mjedisor (hapi I parë i EMS) Trainime dhe workshope në lidhje me EMS në të gjitha nivelet Hartimi i deklaratës mjedisore dhe publikimi i saj Pergatitja e instrumentave për Auditimin mjedisor të bashkisë Përgatitja e Visionit, objektivave dhe opsioneve për EMS Vështirësitë Bashkitë nuk kanë politika për të ofruar shërbime në harmoni me mjedisin Edhe në rastet kur ekziston legjislacioni apo rregulloret e brendshme ato nuk janë të qarta Mungojne mekanizmat dhe instrumentat për të garantuar zbatimin e ligjit (sist. Jo eficent për mbledhjen e taksave dhe gjobave) Praktika jo efektive dhe efikase në drejtim të ofrimit të shërbimit (raporti të ardhura/subvencionim) Kapacitete jo të mjaftueshme teknike Ndërgjegjësim i ulët mjedisor (brenda dhe jashte bashkisë) Nuk janë të qarta detyrat dhe përgjegjësitë e cdo aktori Nuk ka transparencë në marrjen e vendimeve

Roli që mund të luajnë OJF në proçesin e zhvillimit të qëndrueshëm të mjedisit urban Nevojat perkundrejt kapaciteteve Lehtësimi i proceseve të ndryshme nëpërmjet fushatave sensibilizuese (Nevojë e konsiderueshme - mund të jenë më konkrete/adresim dhe mesazh i qartë /ka nevojë per nje platforme të integruar kombëtare për fushata të strukturuara në fusha dhe sektorë të ndryshëm) Ngritja e kapaciteteve teknike brenda njësive të qeverisjes lokale (Nevojë e konsiderueshme - kapacitete të kufizuara) Të monitorojnë cilësinë e kryerjes së shërbimeve dhe të ushtrojnë presion për arritjen e rrezultateve të kënaqshme (watch dog organisation – Domosdoshmëri / s’kanë mjetet dhe mekanizamat e duhura, informacion) Të lobojnë dhe krijojnë partneritete me LGUs – krijimi i platformave të debatit dhe ushqimi here pas here i tyre – kërkon njohuri teknike dhe akses informacioni dhe rrjetezim te mire (politik)

Rruget e mundshme te krijimit të partneriteteve Roli që mund të luajnë OJF në procesin e zhvillimit të qëndrueshëm të mjedisit urban Rruget e mundshme te krijimit të partneriteteve Me marveshje bashkëpunimi Në bazë të praktikave të suksesshme dhe afatgjata Ndërtimi i skemave win win Kredibiliteti Lobimit për cështje të interesit të përbashkët

Roli që mund të luajnë OJF në procesin e zhvillimit të qëndrueshëm të mjedisit urban Si mund të forcohen organizatat Krijimi i kapaciteteve brenda OJF-ve në të gjitha rastet Mbështetje e orjentuar nga kërkesa e njesive vendore Përqasje “incrementale” shkallët një nga një – krijimi i themeleve të qëndrueshme Njohja me kontekstin aktual – politikat, aktorët dhe zhvillimet mjedisore Vullnetarizmi përkundrejt mbështetjes financiare Bashkëpunimi midis organizatave për të plotësuar pikturën