نکاتی درباره تجزيه گر های خود کار مرکز تحقيقات آزمايشگاههای رفرانس آزمايشگاه بيوشيمی سيميِن سحابی آبان 1385

دستگاه تجزيه گر خودكار: تعريف مورد قبول از سوي IUPAC اصطلاح Automation مي باشد كه جايگزيني است براي انجام آزمايش به روش دستي Manual از جمله فوايد دستگاه اتوميشن حذف كار تكراري و يكنواخت است كه سبب ايجاد خطا درآزمايش و افزايش عدم دقت مي شود . IUPAC : International Union of Pure and Applied Chemistry

تقسيم بندي دستگاههاي تجزيه گر: 1) Batch Analyzer: در هر سري آزمايش “Run “بر روي تمام نمونه ها يك واكنش معين انجام مي شود . مانند Monarch 2) Random Access Analyzer: در اين تجزيه گرها ابتدا كليه تستهاي انتخابي مربوط به نمونه اول انجام شده و سپس تستهاي مربوط به نمونه بعدي انجام مي شود . مانند RA – Hitachi

ساختمان کلی تجزيه گر های خودکار 1-منبع نوری ( هالوژن تنگستن ) 2- مونو کروماتورRA: Filter Hitachi: Grating 3- کووت:RA يكبارمصرف : Hitachi قابل شستشو Autolab : كووت مركزي (Flow cell ) 4- فتودتكتور( آشكارساز) : تبديل انرژي نوري به الكتريكي 5- بازوی مکنده نمونه Sample Probe : 6- بازوی مکنده معرف Reagent Probe : 7- انکوباتور RA : محيط خشك Hitachi : بن ماري 8

8- شستشوي Probe , RA : Traf Hitachi : آب ديونيزه Autolab : فيلتر كاغذي 9- مخلوط کنندهRA : تخليه با فشاروحركات منقطع Hitachi : قاشقك همزن Monarch : نيروي گريز ازمركزحاصل از چرخش 10- واحد پردازش

عوامل ايجاد خطا : 1-تكنولوژيست : پارامتر نادرست تهيه نادرست معرفها 2-ابزار : آلودگي : كووت ظرف نمونه ظرف معرف عملكرد نامناسب : پروبها انكوباتور سيستم فتومتري سيستم شستشو( تداخل : Carry Over ) 3- معرفها : استفاده از معرفها با كيفيت نامناسب نگهداري معرفها در شرايط نامناسب

ارزيابی اوليه سيستم های تجزِيه گر خودکار 1- کنترل سيستم هيدروليک انتخاب تستی که کمترين حجم نمونه و بيشترين حجم معرف را داشته باشد،مانند آلبومين،تکرار اين تست برای يک نمونه کنترل 15 الی 20 بار و محاسبه پراکندگی CV< 3 % 2-کنترل حرارت محفظه واکنش انتخاب تستی که به تغِِِييرات حرارت حساس باشد مانند آنزيمها، تکرار اين تست برای يک نمونه کنترل 15 الی 20 بار و محاسبه پراکندگی CV < 7 % 3-کنترل عمل مخلوط کردن انتخاب تستی که دارای حجم نهايِی زياد باشد مانند کراتينين، تکرار اين تست برای يک نمونه کنترل 15 الی 20 بار و محاسبه پراکندگی

) Carry Over( کنترل تداخل 1- تداخل وابسته به نمونه : انجام آزمايش روی نمونه هايی با غلظت گلوکز ( 50 , 500 mg/dL) و يا تست ALT در غلظت هاي Low , High با ترتيب ( H-H-H-L-L-L-H-... ) و در نهايت محاسبه CV نمونه هاي با غلظت Low 2 - تداخل وابسته به معرف : انتخاب تستهای آنزيمی افزايشی و کاهشی ( NADH  NAD ) انجام آزمايش بر روی يک نمونه با 30 بار تکرار به روال ذيل 1-LDH 2-LDH 3-LDH-ALT 4-LDH 5-LDH 6-LDH-ALT …. و در نهايت محاسبه CV تست LDH 30- LDH –ALT

Calibration مجموعه اعما لی که ارتباط بين مقادير يک کميت وارزشهای منتسب به آن را تعيين ميکند الزامات کاليبراسيون: - دارا بودن کاليبراتورمعتبر ، تاريخ داروکافی برای استفاده 6 ماه - توجه به همخوانی متد کيتهای مورد استفاده ومتد كاليبراتور مورد استفاده - توجه به بروشور در مورد نحوه و زمان مورد نيازبرای حل کردن کاليبراتور - نگهداری مناسب بعد از حل کردن ( تقسيم درلوله در بسته و فريزکردن )

نکات مهم در کاليبراسيون -عدم استفاده از کنترل دقت بجای کاليبراتور -عدم استفاده ازاستاندارد های مائی در تجزيه گرهای خودکاربه علتهای: 1-ويسکوزيته کم(عدم مکش صحيح) 2- پايداری کم استاندارد نسبت به کاليبراتور - استفاده از کاليبراتـورو کنترلهای مورد توصِيه سازنده کيت يا استفاده از کاليبراتـورو کنترلهای هماهنگ - توجه به محدوديت در کاليبراسيون آنزيمها : لزوم استفاده از فاکتور توصيه شده سازنده در صورت لزوم کاليبراسيون استفاده از روش توصيه شده HDL - توجه به غلظت مناسب کاليبراتور در مورد پارامترهائی مانند

نکات مهم در کاليبراسيون - عدم تصحيح فاکتور پس از انجام دادن کاليبراسيون - استفاده از برنامه های کنترل کيفی داخلی