DOMESTIC VIOLENCE دکتر لیلا گیاه چین متخصص پزشکی قانونی و مسمومیتها

spousal abuse Domestic violence (also domestic abuse, spousal abuse, battering,family violence and intimate partner violence) is a pattern of behavior , which involves violence or other abuse by one person against another in a domestic context, such as in marriage or cohabitation

خشونت عملي است كه با قصد ايجاد درد و جراحت جسمي و روحي و عاطفي به فرد ديگر انجام مي شود . يكي از رايج ترين خشونتهای خانگی همسرآزاري است به صورت خشونت فيزيكي، جنسي، رواني و اقتصادي و اجتماعي مطرح مي شود (2005، .(Glees

همسر آزاري به عنوان يكي از انواع خشونتهاي خانگي، شامل هرگونه رفتاري است كه به صورت عملي توسط همسر نسبت به زن صورت ميگيرد. اين نوع خشونت، دربرگيرنده بدرفتاريهاي جسماني، عاطفي و جنسي ميباشد كه به منظور اعمال سلطه، اقتدار و تحكيم قدرت خود نسبت به زن و ديگراعضاي خانواده به كار ميرود. . - Anderson M L, Leigh. I W. Internal consistency and factor structure of the revised conflict tactics scales in a sample of deaf female college students. J Fam Violence. 2010.25.pp:483-475.

WHO تعريف سازمان بهداشت جهاني هرگونه عمل خشونت آميز شوهر عليه زن که منجر به صدمه عاطفي ورواني، جسمي يا جنسي در وي شده يا احتمال تأثير بر سلامت او به صورت پنهان يا آشکار را داشته باشد همسرآزاري ناميده مي شود. اعمال خشونت آميز :آزارهاي کلامي، رواني، عاطفي، اقتصادي، جسمي،جنسي و حتي مرگ

WHO بر خشونت علیه زنان به وسیله ی محارمشان تأکید می کند و حتی رابطه ی جنسی توأم با زور یا تحقیر جنسی را نیز در تعریف خشونت قرار می دهد.

تعاریف دیگری از خشونت خانگی رفتار خشن یک عضو خانواده علیه یک عضو دیگر کنترل سایر اعضای خانواده با به کار گیری زور و رفتارهایی که از نظر جسمی ،جنسی و روانی خشونت آمیز هستند. تجاوز فیزیکی یک عضو خانواده نسبت به عضو یا اعضای دیگر آن.

این باور غلط که یک فرد (Abuser) حق سلطه و کنترل دیگری را دارد موجب خشونت و سوء استفاده می شود . در بعضی جوامع افراد بر این باورند که خشونت رابطه ی معمول میان زن و مرد است و مردان باید خشن باشند در این جوامع آمار دقیق خشونت خانگی را نمیتوان به دست آورد .

انواع خشونت خانگی: خشونت جسمی خشونت روانی(تحقیر، دشنام، از بین بردن اعتماد به نفس) خشونت جنسی خشونت اقتصادی(در مضیقه ی مالی دائمی قرار دادن) خشونت اجتماعی(انزوای اجتماعی ،ممانعت از برقراری روابط اجتماعی)

انواع خشونت فیزیکی: پرتاب شیء به سمت فرد سیلی زدن لگد زدن، گاز گرفتن یا ضربه با مشت وارد آوردن ضربه با شیء تهدیدبا سلاح گرم یا چاقو شلیک با اسلحه یا وارد کردن ضربه با چاقو

از هر سه زن یک نفر توسط یکی از اعضای خانواده یا یک آشنا مورد خشونت فیزیکی یا رابطه ی جنسی اجباری قرار میگیرد . تعاریف اولیه ی همسر آزاری محدود به خشونت فیزیکی می شد اما تدریجاً این تعریف گسترده تر شد و جنبه های دیگر خشونت را نیز در بر گرفت. طبق تعریف صرف عمل حتی اگر آثار ظاهری ضرب و جرح باقی نگذارد یا حتی اگر در حد تهدید باشد خشونت خانگی محسوب میشود . در قرن 21 تعریف گسترده تری پذیرفته شده و حتی واژه ی Rape در بین زوجین که در زوجیت یکدیگرقرار دارند به کار می رود و حتی محبوس کردن (ایزوله کردن اجباری) همسر نیز در این تعریف قرار میگیرد .

آمار خشونت خانگی سالیانه درآمریکا6میلیون یک الی چند بار در معرض خشونت خانگی قرار می گیرند. 70الی 80درصد کودکان در این کشوربطور مستقیم شاهد خشونت بین والدین و 30 الی 40 درصدآنها همزمان با مشاهده ی خشونت خود نیز موردخشونت قرار می گیرند. بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی تجاوز و خشونت خانگی بیش از بیماریهایی نظیر سرطان پستان و رحم وتصادفات سبب از بین رفتن سلامتی زنان 15 الی 44ساله میشود. خشونت خانگی90 درصد نسبت به زنان، 8-7درصد دو طرفه و3-2 درصد نسبت به مردان می باشد. در امریکا وانگلستان29-8درصد زنان حامله ای که مورد بد رفتاری جسمی قرارگرفته اند و نیمی از زنانی که به قتل رسید اند توسط شوهرانشان به قتل رسیده اند.

در آمريکا ۸ تا ۱۲ ميليون زن سالانه در معرض خشونت قرار مي گيرند و1/8ميليون زن توسط شوهران خودمضروب مي شوند. در فراتحليلي كه در آمريكا انجام شده: آزار و اذيت كه با هدف كنترل در آوردن و تسلط انجام مي پذيرد 90 درصد از سوي مردان نسبت به زنان بوده ، 7-8درصد از سوي زنان نسبت به مردان مي باشدو2-3درصد دو جانبه ميباشد. (Breckline,2005)

در ايران آمار دقيقي از خشونت خانگي گزارش نشده و در مطالعات مختلف نتايج يکساني به چشم نمي خورد در مطالعه اي در شهر زابل فراواني خشونت خانگي ۳۶% در شهرکرد شيوع همسرآزاري در زنان باردار را ۵/67% غرب تهران نيز شيوع همسرآزاري در زنان باردار59/7% در واقع زنان ايراني تمايلي به بحث و گفتگودرباره ي خشونت خانگي و گزارش آن ندارند Shamsesfandabad H, Emamipur S. Study of PartnerViolence Scale & Factors Affected It.Women Research Journal 2003 بنا به گزارش سازمان بهزيستي ايران در سال 1384 ، ظرف شش ماه، هشت هزار موردخشونت خانگي عليه زنان گزارش شده است، به طور متوسط روزانه حدود 44 مورد خشونت به اطلاع مسئولان مي رسد، درحالي كه بسياري از موارد ديگر ممكنه هيچ وقت به نهادهاي رسمي گزارش نشود ، بيش از 60 درصد زنان ايراني، دست كم يك بار در زندگي خود، قرباني خشونت خانگي بوده اند. (طرح مقابله باخشونت خانگي عليه زنان ، خبرآنلاين ) دلايلي چون خجالت، ترس و مقصر دانستن خود، صدمه ناشي از خشونت و کتک خوردن از شوهر، نيز سبب مي شود که زنان اين موضوع را مطرح نکنند. Ahmadi B, Naseri S, Mohammadian A. Viewpoint of The Men & Women In Tehran About Home Violence Against Women In Iran, A Qualitative Study. Scientific Journal of School of Public Healthand Institute of Public Health Research 2008

10آسیب خیلی مهم و مهم از دیدگاه پاسخ دهندگان در این پژوهش عبارتند از: بر اساس نتایج تحقیق( واحدبررسی مسائل و بحران های اساسی جامعه ایران در سال 1389) 10آسیب خیلی مهم و مهم از دیدگاه پاسخ دهندگان در این پژوهش عبارتند از: بیکاری(87/9)،اعتیاد(81/3)،فقر(72)،طلاق(41/2)،خانواده نابسامان(35/7)،سرقت(30/7)،رشوه خواری(28/7)،فحشا(/27)،ناهنجاری های آموزشی(25/3) ،دختران فراری(23/8). د ر حالی که مهاجرت(27/6)،مشکلات جوانان(26/6)،همسر آزاری(26/2)،خودکشی (25/7)و.. از نظر پاسخگویان کم اهمیت و بی اهمیت بودند.

عوامل موثر بر خشونت: 1.عوامل فردی: اختلالات روانی ، شخصیتی ،سوء مصرف مواد ،جوان بودن زوجین ،حاملگی ، تجربه ی خشونت در کودکی (به عنوان شاهد یا قربانی ) سوء مصرف الکل و مواد نه به عنوان علت بلکه به عنوان عامل موثر در خشونت خانگی می باشد به طوری که با افزایش مصرف الکل خشونت های جدی تر افزایش می یابد و با درمان وابستگی به الکل سطح خشونت در خانواده کاهش می یابد 2. طبقه ی اجتماعی(نژاد ، قومیت ، فرهنگ) 3. ساختار اجتماعی: در جامعه ای که تقسیم قدرت نامناسب است و حاکمیت مردان بر زنان یک امر طبیعی به حساب می آید پرخاشگری و خشونت به عنوان یک ویژگی مردانه و فرمانبرداری به عنوان یک ویژگی زنانه محسوب میشود در نتیجه استفاده از خشونت هم در سطح کلان (جامعه)و هم در سطح خرد(خانواده) به عنوان راه حلی مشروع و مجاز درنظر گرفته می شود.

در ايران خشونت نسبت به زنان غالباً از سالهاي نخست ازدواج آغاز مي شود به نحوي که در سال ۱۳۷۵ از هر ۱۰۰زن آزار ديده که به پزشکي قانوني مراجعه کرده بودند، ۸۱ مورد پيش از پايان اولين سال ازدواج بوده است. خشونت عليه زنان در همه ي مناطق جغرافيايي و همه ي سطوح اقتصادي و رفاهي ديده مي شود.ولي به نظر مي رسد که شيوع و شدت آن با موقعيت هاي پايين اجتماعي‐ اقتصادي مرتبط باشد. نداشتن توافق اخلاقي،بي علاقگي، خودخواهي، اعتياد، نداشتن اعتقادات مذهبي،اختلاف سني و ناتواني جنسي از عوامل ديگر اشاره شده درمطالعات مختلف است.

مشکلات اخلاقي مشکلات اقتصادي (مسكن) مشکلات جنسي اختلاف فرهنگي و طبقاتي و ميزان تحصيلات دخالت خانواده و اطرافيان شوهر پيروي از الگوهاي مردسالارانه بيکاري اعتياد شوهر خود محوري تعدد زوج

خشونت جنسی: تعریف:برقراری هرگونه رابطه ی جنسی اجباری توام با زور وبا نارضایتی وخارج از روابط قرار دادی میان دوجنس مخالف. امروزه وجود روابط قراردادی نظیر ازدواج نمی تواند اجبار را توجیه کند. اتیولوژی: افزایش میل جنسی ضعف جنسی عدم لذت جنسی عدم آمیزش مناسب عدم آموزش زوجین تنفر از همبستری باهمسر

تئوری های ارائه شده به عنوان علل همسرآزاری: تئوری منابع(Resource Theory) تئوری خرده فرهنگ خشونت ( Subculture of Violence Theory) تئوری فمینیست ها تئوری روابط بین فردی(Interpersonal Relationship Theory)

تئوری منابع(Resource Theory) هرچه منابع (اجتماعی ،شخصی، اقتصادی) بیشتری در اختیار فرد باشد فرد قدرت بیشتری یافته و نیاز به استفاده از اعمال زور کاهش می یابد. در مقابل کاهش سطح آموزش و مشاغل با سطح پایین و در افراد با درآمد پایین خشونت خانگی بیشتر رخ می دهد.به طوریکه در خانواده هایی که زیر خط فقر قرار دارند شیوع (DV) 50 درصد بیشتر از خانواده های معمول است.

تئوری خرده فرهنگ خشونت مورد پذیرش ترین تئوری است. خشونت از اوائل دوران کودکی شکل میگیرد. دنیا محل خطرناکیست لذا برای زنده ماندن باید برای مقابله به مثل آماده بود.

تئوری فمینیستها قدرت نابرابر مردان نسبت به زنان را به عنوان عامل موثر در خشونت مطرح می کند. خشونت روش کنترلی مردان علیه زنان است. در فرهنگی که زنان را شهروند درجه دو به حساب می آورد مردان علیه زنان خشونت به خرج می دهند.

تئوری روابط بین فردی بر طبق این نظریه مجموع عوامل زیر در بروز خشونت موثرند: 1-جدائی اجتماعی زوجین 2-غیر هماهنگی شبکه های حمایتی 3- عدم تساوی زوجین 4-وابستگی شدید عاطفی زوجین 5-تمرکزقدرت(مرد سالاری) 6-عدم مواجهه صحیح با خشونت و شبکه های خشونت

تئوریهای مطرح شده توسط سایر گروه ها 1-نظریه نظم جهان:خشونت گسستن از نظم جهان است. 2-نظریه مذهبی خشونت:انسان برای گریختن از مرگ به خشونت رو می آورد. 3-نظریه زیست شناختی خشونت:پرخاشگری یک غریزه بنیادی است(فروید) مرکزی در هیپوتالاموس است که درصورت تحریک باعث خشونت میشود.در پستانداران عالیتر مثل انسان این مرکز تحت کنترل قشر مغز قرار دارد. در افراد با آسیب مغزی ممکن است رفتارهای غیر معمول مشاهده شود که به دلیل کاهش قدرت کنترل قشر مغز است. 4-نظریه ناکامی:ناکامی موجب پرخاشگری است. 5-نظریه خشونت به عنوان تنبیه 6-نظریه نظارت اجتماعی:چون خانواده حریم خصوصی دارد وجامعه نمی تواند نظارت بر آن داشته باشد مرد خشونت را حق خود می داند. 7-نظریه نظم اجتماعی: در جامعه ای که زن نقش فرمانبرو مرد نقش حاکم را دارد برای رعایت نظم خشونت مرد مجاز است.

در تحقيقي در ايالات متحده ،نشان داده شد مرداني كه داراي سطح تحصيلات پايين تري نسبت به زنان بو دند در مقايسه با مرداني كه سطح تحصيلات آنان يكسان بود يا بالاتر بودند، به طور معني داري بيشترمرتكب خشونت در خانواده مي شدند، ، اين يافته ها نشان داد كه سطح پايين تر درآمد شوهران نسبت به همسرانشان باعث افزايش خشونت توسط شوهران مي شود و زنان بادرآمد نسبي بالاتر احتمالاً خشونت بيشتري در برابر شوهرانشان مرتكب مي شوند. (مايلز، 2006) اجباري بودن ازدواج و تعدد زوجات از امور مؤثر در بروز خشونت خانگي عليه زنان در ايران است. در یک پژوهش درباره زنان كتک خورده در اصفهان و پلدختر به اين نتيجه رسيد ندكه نود درصد خانواده هايي كه در آنها خشونت مشاهده شده، ازدواج تحميلی و اجباري داشته اند. (عبدي پور 1379 وهاشمي نسب 1385) بسياري از زنانِ قرباني خشونت تمايلي به جدايي از همسر ندارند. (معظمي 1385)

انواع و عضوآسيب ديده درزنان قرباني همسرآزاري انواع و عضوآسيب ديده درزنان قرباني همسرآزاري آسيب ضربي اکيموز اريتم تورم دررفتگي آسيب جرحي خراشيدگي پارگي بريدگي شکستگي

عضو آسيب ديده سرو گردن اندام خلف تنه سينه شکم

افتراق صدمات در خود زنی هدف در خودزنی - مجروح و مصدوم جلوه دادن خویش هدف در خودزنی - مجروح و مصدوم جلوه دادن خویش برای محکوم کردن دیگران -مجازات دشمنان یا رقبا -مظلوم نشان دادن خود و ایجاد حس همدردی -بهره مادی (غرامت و ...) زنان معمولاًکمتر خودزنی می کنند -زنها در روی گونه ها و پیشانی خود و سپس درقسمتهای دیگر وبیشتر در قفسه سینه -مردان بر روی بازوها ،ساعد و سینه و شکم و کمتر در سایر نقاط

نحوه افتراق خودزنی از صدمات واقعی در موارد بکار بردن اجسام سخت - محلهای شایع محلهایی هستند که زیرپوست بلافاصله استخوان وجود دارد :پیشانی،قفسه سینه،دوطرف ستون فقرات ساعدها وساق پاهاکه باکشیده شدن شی محکم فلزی کبودی با طول وعرض دلخواه بدست می آید خودزنی :ضایعه از ابتدا تا انتها یکنواخت است ،تمامی پستیها وبلندیها را سیر می کند و در تمامی طول خود یک اندازه کبودی و خونمردگی ایجاد می نماید ،اغلب متعدد متوازی و متقاطع هستند . صدمه واقعی :خونمردگی شدید در محل اصابت وهرچه از محل اصابت دورتر شود محوتر و بکلی ناپدید می شود و در نقاط برجسته شدیدتر است.

اثرات خشونت خانگی 1-اثرات اجتماعی: وراثت اجتماعی خشونت خانگی(آموختن خشونت در خانواده)آموزه های کودک درمحیط پر خشونت: A- کسانی که به کودک عشق می ورزند یا او آنها رابسیار دوست داردهمان کسانی هستند که یکدیگر ویا حتی او را مورد خشونت قرار می دهند. -Bرفتارخشن با اعضای خانواده از نظر اخلاقی امری خالی از اشکال است. C-وقتی راه حل های دیگر به نتیجه نمی رسدخشونت مجاز است. (افزایش خشونت صرفا در فرزندان ذکورخانواده رخ نمی دهد.) فرار از خانه:که می تواند به افزایش بزهکاری منجر شود. فرار از مدرسه:به علت خشونت درمحیط خانه کودک دچار افت تحصیلی میشودواگر آموزگار هوشیار نباشد واو هم کودک یا نوجوان را سرزنش کند از مدرسه می گریزد. تمایل به رفتارهای بزهکارانه:مصرف مواد،تمایل به خود کشی،دیگرکشی مشکلات در برقراری روابط اجتماعی:کارآیی پایین در محیط کار،خلق افسرده ،رفتارهای پرخاشگرانه

علائم جسمانی نظیرناخن جویدن،لکنت زبان 2-اثرات جسمانی _روانی: اختلال خواب،اختلال در غذا خوردن ،افسردگی،وابستگی نامتعارف عاطفی،فرمانبرداری ومطیع بودن بیش از حد،کاهش اعتماد به نفس جهت دادن خشونت به سمت مادر،سرزنش خود،اضطراب وترس،خشونت کلامی،انزوا،گوشه گیری،خیال بافی، علائم جسمانی نظیرناخن جویدن،لکنت زبان 3-اعتیاد به مواد مخدر:جهت کاستن استرس به مواد رو می آورد. 4-انحرافات جنسی 5-در خانمهای باردارخشونت موجب سقط جنین ،زایمان زودرس،تولد نوزاد کم وزن ومرگ داخل رحمی جنین

EFFECTS OF DOMESTIC VIOLENCE Anxiety Chronic depression Chronic pain Death Dehydration Dissociative states Drug and alcohol dependence Eating disorders Emotional "over-reactions" to stimuli Health problems Malnutrition

Panic attacks Repeated self-injury Self neglect Sexual dysfunction Sleep disorders Somatization disorders Suicide attempts Inability to adequately respond to the needs of their children

پيامدهاي رواني خشونت افسردگي depression بدني سازي somatization سوء مصرف مواد substance use احساس بي كفايتي inadequacy وفقدان حرمت خود self-esteem اختلال هاي خلقي و اضطرابي به خصوص رفتارهاي خود تخريبي self-defeating PTSD و اقدام به خودكشي suicide (فوگارتي، 2008)

Why do abused woman stay? 1-وابستگی مالی زن 2-اعتقاد به این امر که آنها قادر به تغییر رفتار مهاجم خودمی باشند. 3-جلوگیری کردن ازتغییر وضعیت فرزندان 4-بسیار از زنان شغل ندارند. 5-در بسیاری از موارد والدین یا در دسترس نمی باشند یا موافق جدا شدن زن نمی باشند. 6-زن نگران از دست دادن دوستان یا ارتباطات فامیلی که با فامیل همسرش دارد است. 7-زن هیچگونه مایملکی ندارد. 8- خطر از دست دادن حق حضانت فرزندان 9-نگرانی از افت سطح زندگی پس از جدایی ومخالفتهای فرزندان به همین دلیل(خصوصا توسط فرزندان بزرگتر)

مداخله

۱- مداخله در بحران ۲- مداخله بر روي قرباني ۳- مداخله بر روي مرتکب ۴- مداخله بر روي بچه هايي که شاهد خشونت عليه شريک جنسي هستند ۵- مداخله بر رو ي زوج ها يا خانواد ه . مداخلات اساسي بر روي مرتکب خشونت عبارتند ا ز : ۱- کنترل اجتماعي ۲- برنامه هاي رواني- آموزشي ۳- روان درماني. مداخلات کنترل اجتماعي مسائل کيفري - مدني است

اعتياد به مواد مخدر، الكل و سيگار با شخصيت افراد، رابطه دو جانبه تأثير زنداني کردن مهاجم را روي زنان قرباني بررسي کرده و نتيجه گرفته که زنان قرباني بعد از زنداني شدن مهاجم درک بهتري از حقوق خود دارند. Rahmatian AA. Victim's Perxeptions of Injunctions in Domestic Violence Cases. Iran J 2008; 12(1): 36-42. اعتياد به مواد مخدر، الكل و سيگار با شخصيت افراد، رابطه دو جانبه و متقابل دارد، از يك طرف سوء مصرف اين مواد برشخصيت فرد معتاد تاثير ميگذارد و از طرف ديگر افراد باانواع ويژگيهاي شخصيتي نظير شخصيتهاي وابسته،گرايش بيشتري به سوء مصرف پيدا مي كنند و تاثيرمتقابل اين عوامل زمينه ساز همسر آزاري در اين افراد مي باشد. بنابراین استفاده از الكل و مواد مخدر، قضاوت راناقص مي كند، بازداري را كاهش و پرخاشگري را افزايش مي دهد. *Sadeghi F. Saee, S.Domestic Violence And Women's Strategies In DealingWith It.Iranian Journal of social.2009. 1.pp:1-39. .[Text in Persian] *Halamandaris, K F. Power KG. Individual differences, Social support and coping with the examination stress: A study of the psychosocial and academic adjustment of first year home students. Personality and individual differences. 1999.26.pp:665-685.

دادن و گرفتن حمايت خانوادگي و اجتماعي، از عمده ترين روشهاي مقابله و جلوگيري از اعمال خشونت مردان عليه همسرانشان است زنان آسيب ديده، در حمايت اجتماعي و سلامت روان نمره پاييني كسب ميكنند Wenzel S L. Tucker J S. Elliott M N. Marshall G N.Williamson S L. Physical violence against impoverished women: A longitudinal analysis of risk and protective factors. Women's Health Issues.2004. 14 (5).pp: 144-154. مسئولين بهداشت كشور اقدامات مسئولين بهداشت كشور اقدامات پيشگيرانه ا ي در جهت كاهش همسرآزاري و افزايش حمايت اجتماعي براي زنان آسيب ديده فراهم نمايند و با بالا بردن سطح آگاهي افراد جامعه نسبت به ملاك هاي همسرآزاري،كسب حمايت اجتماعي و آموزش مهارت هاي مقابله اي وحل مساله به زنان آسيب ديده، گام موثري جهت حفظ وتداوم نهاد خانواده و سلامت زنان بردارند.

لنگه های چوبی درب حیاطمان؛گر چه کهنه اند و جیرجیر می کنند؛ولی خوش به حالشان که لنگه ی هم اند

با تشکر از توجه شما