د دوامداره پرمختګ اهداف(SDGs) First Afghanistan Conference on Sanitation – (AFCOSAN-I) SDG 6 Study Group 23 Nov 2016

د دوامداره پرمختګ اهداف (SDGs) عبارت دي له ... د نړۍ د راتلوونکې لپاره، تر ۲۰۳۰ کاله پورې د ۱۷ ګونو اهدافو یوه ټولګه ده په تفصیل سره د ۱۶۹ موخو لرونکې یوې ټولګې پر مټ یې ملاتړ کیږي په دې هکله د ملګرو ملتونو د سازمان په کچه د دوه کلونو له پاره جدی بحثونه او خبرې اترې شوې دي.

د دوامداره پرمختګ اهداف(SDGs) Link to the report: https://sustainabledevelopment.un.org/post2015/transformingourworld

زریز پراختیایي اهداف (MDGs) اووم هدف: د چاپیریال د تداوم څخه اطمئنان لسمه موخه: دهغه خلکو نسبت چې د څښاک خوندی اوبو ته دوامداره لاسرسی نه لري تر ۲۰۱۵ کال پورې ۱/۲ تر راټیټول ۳۰ ام شاخص: نسبت د خلکو کوم چې د اصلاح شویو اوبو منابعو ته په ښارونو او کلیو کې دوامداره لاسرسی لري ۳۱ ام شاخص: نسبت د ښاري خلکو چې اصلاح شوی حفظ الصحې ته لاسرسی لری

د دوامداره پرمختګ د ۱۷ ګونو اهدافو سره څه نوي شوي دی؟ د دوامداره پرمختګ د ۱۷ ګونو اهدافو سره څه نوي شوي دی؟

نړیوالتوب (Universality) لومړی، هغه څه چې تر ټولو زیات ارزښت لري، هغه دا چې دغه اهداف پر هر ملت او هر سکتور کې د پلي کیدو وړ دي. ټولو ښارونو، سوداګریو، ښوونځیو، سازمانونو ته بلنه ورکول کېږي چې ورباندې عمل وکړي. دې ته وایي: نړیوالتوب (Universality)

تړاو یا ادغام (Integration) دويم، ټول دغه اهداف له یوبل سره د یوه سیستم له لارې تړاو لري. موږ نه شو کولی چې یوازې یوهدف په یوازیتوب سره ترلاسه کړو، بلکې د یوه د لاسته راوړلو لپاره باید په ټولو باندې کار وشي. دې ته وایې: تړاو یا ادغام (Integration)

بدلون (Transformation) او په پای کې په هراړخیز ډول داسې په ډاګه شوې چې دغو اهدافو ته لاسرسی په دې هکله چې څنګه د ځمکې پر مخ ژوند وکړو، ډېرو لویو او بنسټیزو بدلونونو ته اړتیا لري. دې ته وایي: بدلون (Transformation)

World Health Organization 2 January, 2019 ۶ هدف: اوبو او حفظ الصحي ته د ټولو لاسرسی او دوامداره مدیریت ډاډمنول شپږم هدف 6.1 د څښاک اوبه 6.2 روغتیا ساتنه او حفظ الصحه 6.3 د اوبو څرنګوالی 6.4 د اوبو د کارولو اغیزمنتوب 6.5 د اوبو د سرچینو مدیریت 6.6 ایکوسیسټمونه د پلي کولو تګلارې 6.A نړیواله ملتیا او د وړتیاوو لوړول Member states decided on a single SDG goal for water and sanitation, that looks at the entire water cycle from the resource, to services, and back to the resource. The decision of member states is informed by the fact that all aspects of water touch on human development, and none should be looked at in complete isolation. Bearing this in mind, we will now focus closer on targets 6.1 and 6.2…those relating closest to the delivery of services and behaviour change. 6.B سیمه ییز ګډون

۶.۱ او ۶.۲ موخې تر ۲۰۳۰ م کال پورې، په هر اړخیزه او عادلانه توګه د ټولولاسرسی خوندي اوبو ته په مناسب قېمت سره تر ۲۰۳۰ م کال پورې د ټولو لپاره د کافي او یو شان حفظ الصحوي اسانتیاوو برابرول، په خلاصه فضا کې د سرا ګشت (رفع حاجت) ختمول او د مېرمنو، نجونو او هغوی چې په زیان منونکي وضعیت کې ژوند کوي، اړتیاوو ته خاصه پاملرنه کول.

د زریزو پراختیایی او دوامداره پرمختګ اهدافو موخې د زریز پراختیایي هدف موخه(1990 – 2015): دهغه خلکو نسبت چې د څښاک خوندي اوبو او لومړنیو حفظ الصحوي اسانتیاوو ته دوامداره لاسرسی نه لري (۱/۲) نیمایي ته راټیټول د دوامداره پرمختګ د هدف موخې( 2016 – 2030): تر ۲۰۳۰ م کال پورې، په هر اړخیزه او عادلانه توګه د ټولولاسرسی خوندي اوبو ته په مناسب قېمت سره تر ۲۰۳۰ م کال پورې د ټولو لپاره د کافي او یو شان حفظ الصحوي اسانتیاوو برابرول، په خلاصه فضا کې د سرا ګشت (رفع حاجت) ختمول او د مېرمنو، نجونو او هغوی چې په زیان منونکي وضعیت کې ژوند کوي، اړتیاوو ته خاصه پاملرنه کول.

د زریز پراختیایي او دوامداره پرمختګ د موخو شاخصونه د زریز پراختیایي موخې شاخصونه: د هغو وګړو نسبت چې د څښاک د اوبو له اصلاح شویو سرچینو څخه ګټه پورته کوي د هغو وګړو نسبت چې د حفظ الصحې له اصلاح شویوآسانتیاوو څخه ګټه پورته کوي د دوامداره پرمختګ موخو شاخصونه: د هغو وګړو سلنه چې د څښلو د اوبو له هغه خدمتونو څخه ګټه پورته کوي چې په خوندي توګه تنظیم شوی وی د هغو وګړو سلنه چې د حفظ الصحې له هغه خدمتونو څخه ګټه پورته کوي چې په خوندي توګه تنظیم شوی وی، پدې شرط چې د اوبو او صابون په واسطه د لاس مینځلو د آسانتیاوو لرونکی وی د دومداره پرمختګ موخې ډیرې آرماني او پیچلۍ دی. دغه موخې اضافي ابعاد رامنځته کوی لکه– لاسرسی، موجودیت، توانمندی، مدیریت

د موخو د شاخصونو تعریفونه – زریزې موخې د زریز پراختیایي موخې شاخصونه – تعریفونه: اوبه رسونه: هغه کورنۍ چې خپلې د څښاک اوبه د کورونو د اوبو رسونې له سیستم (د اوبو له نل څخه)، له عامه نل، له برمه یې کوهي، له کیندل شوي خوندي کوهي، له خوندي چینې او د باران له راغونډو شویو اوبو څخه ترلاسه کوي. محدودیتونه: د اوبو خوندیتوب او پایښت نه دی منعکس شوي. روغتیا ساتنه: هغه کورنۍ چې له داسې تشنابونو څخه ګټه پورته کوي کوم چې د عامه کانالیزیسیون او یا له سپټیک کوهي سره وصل وی او یا هم له داسې تشنابونو څخه کار اخلي چې اوبه په کې اچول کیږي او یا هم له عادي بیت الخلاء ګانو او هواکش لرونکي پیپ واله بیت الخلاء ګانو څخه کار اخلي. هغه کورنۍ چې له پرمختللو مشترکو تشنابونو څخه کار اخلي، په کې شاملې ندي. محدودیتونه: د فاضله توکيو او محتویاتو دفع کول په آزاده فضأ کی نه دي منعکس شوي.

د موخو د شاخصونو تعریفونه – دوامداره پرمختګ موخې د دوامداره پرمختګ موخو د شاخصونو تعریفونه: اوبه رسونه: هغه وګړي چې د څښاک اوبو له اصلاح شویو سرچینو څخه ګټه پورته کوي، چې عبارت دي له: د لاسرسي وړ: چې د کور په محوطه کې شتون ولري. موجودیت: هر کله چې ورته اړتیا وي خوندي: د غایطه او نورو اولیه کیمیاوي توکو پر مټ له ککړيدو څخه خوندي وي. روغتیا ساتنه: هغه وګړي چې د روغتیا ساتنې له اصلاح شویوخدمتونو (د اوبو او صابون په واسطه د لاس مینځلو د آسانتیاوو په ګډون) څخه ګټه پورته کوي، چې عبارت دي له: له نورو کورونو سره ګډ نه وي فاضله توکي په خوندي توګه ځاي په ځای دفعه او یا هم ټاکل شوي سیمي ته لېږدول کېږی.

اوبه او روغتیا ساتنه له نورو موخو سره تړاو #1 بې وزلي #2 لوږه #3 روغتیا #4 پوهنه #5 جندر #6 اوبه او روغتیا ساتنه #11 ښارونه

د حفظ الصحې د خدمتو زینه او د پرمختګ نښې MDG/SDG د خدمت قدمونه د پرمختګ د نښو درک SDG 6.2 د حفظ الصحې خوندي مدیریت شوي خدمتونه اصلاح شوی شخصی (مستقلانه) آسانتیا چې انساني فاضله مواد په خوندي توګه په همدې محل کې او یا هم بلې سیمې ته تر لیږدولو وروسته تصفیه شي، علاوه له دی څخه د لاس مینځلو د آسانتیا موجودیت چې اوبه او صابون هم ورسره وي MDG continuity د حفظ الصحې لومړني خدمتونه اصلاح شوی شخصي (مستقلانه) آسانتیا، چې فاضله مواد له انساني تماس څخه لیرې وي د حفظ الصحې ګډ خدمتونه اصلاح شوی ګډه آسانتیا، چې فاضله مواد له انساني تماس څخه لیرې وي (چې د نورو کورنو سره شریک وي) د روغتیا ساتنې نیمګړي خدمتونه ناقصه آسانتیا کومه چې فاضله مواد له انساني تماس څخه نه جلا کوي د خدمتونو نشتون په آزاده فضأ کې رفع حاجت Starting with sanitation, the proposed indicator for SDG target 6.2 is ‘Proportion of population using safely managed sanitation services including a handwashing facility with soap and water’ This represents a higher service threshold and a new ‘rung’ at the top of the sanitation ladder used by JMP during the MDGs The purpose of the ladder is to capture progressive improvements from no service at all (open defecation) and use of unimproved latrines (fixed point defecation), to using a basic sanitation facility (which safely separates excreta from human contact). This was the old MDG standard and we distinguish between facilities which are private and those which are shared with other households. In order to meet the new SDG standard, you not only need to use an improved facility which is not shared with other households (now classed as basic) but the faecal wastes produced should either be safely disposed on site, or transported and treated offsite. This reflects a consensus that we need to address management of faecal wastes along the entire sanitation chain. Last but not least the proposed global SDG indicator combines use of safely managed sanitation services and the presence of handwashing facilities with soap and water. This means that we will need to monitor handwashing much more systematically in future. Many countries already have data but we know that in many regions rates of handwashing are low. So, every country has choices to make between moving people beyond the bottom rung, and helping people who are already on the ladder, to move further up. The mix of resource allocation and use of strategies will vary between countries, depending on their specific context. It is the purpose of this meeting to provide an overview of the common frameworks and tools available to support countries on this journey.

د څښاک د اوبو د خدمتونو زینه او د پرمختګ نښې MDG/SDG د خدمت قدمونه د پرمختګ د نښو درک SDG 6.1 خوندي مدیریت شوې د څښاک اوبه اصلاح شوی آسانتیا چې د کور په محوطه کی واقع وی، د اړتیا په صورت کې د لاسرسي وړ او پرته له ککړتیا څخه وي MDG continuity د څښاک د اوبو لومړنی یا اولیه خدمتونه داسې اصلاح شوی آسانتیا چې د کور څخه پداسي واټن کې وي چې ورته تګ او راتګ له ۳۰ دقیقو څخه زیات وخت ونه نیسي د اوبو نیمګړي خدمتونه داسې ناقصه آسانتیا چې د ککړتیا پر وړاندې خوندي نه وي د خدمتونو نشتون سطحي اوبه The proposed indicator for SDG target 6.1 is ‘Proportion of population using safely managed drinking water services’ This represents a higher service threshold and a new ‘rung’ at the top of the drinking water service ladder used by JMP during the MDGs The ladder aims to capture progressive improvements from no service at all (surface water) and use of unimproved water sources (no protection against contamination), to using an improved water source (helps protect against contamination) which was the old MDG standard. If you have an improved facility close to home (within 30 minutes) this is now classed as a basic level of service (accessibility, quality, quantity) but the SDGs aim higher. In order to be classed as safely managed the improved facility should firstly be located on premises (accessibility), secondly water should be available when needed (available), and thirdly it should be free from contamination (quality)

فراګیر: اولیه خدمتونه د ټولو لپاره او حرکت د بل قدم په لور Our core accountability will be on making sure everyone has at least a basic level of service, although we will also focus on the more ambitious goal of “safely managed” services and facilities embedded in SDG 6. The balance between interventions focusing on a “basic” level of service and on moving people up the ladder towards “safely managed” services will be informed by the specific context. Where the capacity and resources of the government and other partners increase, UNICEF will move towards upstream work and away from large-scale service deliver.

د SDG 6 د ګروپ مثال – د څښاک اوبه – افغانستان د MDG څخه SDG ته

د MDG څخه SDG ته – د څښاک د اوبو خدمات

د MDG څخه SDG ته – د څښاک د اوبو خدمات اولیه اوبو ته تګ او راتګ له ۳۰ دقیقو څخه زیات وخت ونه نیسي

د MDG څخه SDG ته – د څښاک د اوبو خدمات د خوندي مدیریت اساسات

د MDG څخه SDG ته – د څښاک د اوبو خدمات د خوندي مدیریت اساسات

د MDG څخه SDG ته – د څښاک د اوبو خدمات د خوندي مدیریت اساسات

د MDG څخه SDG ته – د څښاک د اوبو خدمات د خوندي مدیریت اساسات

د MDG څخه SDG ته – د څښاک د اوبو خدمات د خوندي مدیریت اساسات

د SDG 6 د ګروپ مثال – حفظ الصحه– افغانستان د MDG څخه SDG ته

د MDG څخه SDG ته – د حفظ الصحې خدمات

د MDG څخه SDG ته – د حفظ الصحې خدمات

د MDG څخه SDG ته – د حفظ الصحې خدمات

د MDG څخه SDG ته – د حفظ الصحې خدمات

د MDG څخه SDG ته – د حفظ الصحې خدمات

د فاضله موادو د حرکت دیاګرام

حقیقت او ارقام په ۲۰۰۰ میلادي کال کې د افغانستان ۳۰.۳٪ خلکو د اوبو اصلاح شویو خدماتو ته لاسرسی درلود، چې دغه رقم تر ۲۰۱۵ میلادي کال پورې ۵۵.۳٪ ته لوړ شو، دا په دې معنی چې په دغه دوره کې نږدې ۱۱.۵ میلویونه خلکو د اوبو اصلاح شویو خدمتونو ته لاسرسی پیدا کړی دی. لا تر اوسه هم ۴۴.۳٪ خلک چې نږدې ۱۴ میلیونه خلک کیږی په افغانستان کی د څښاک د اوبو اصلاح شویو خدماتو ته لاسرسی نلري. په ۲۰۰۰ میلادي کال کې د افغانستان ۲۳.۴٪ خلکو د حفظ الصحې اصلاح شویو خدماتو ته لاسرسی درلود، چې دغه رقم تر ۲۰۱۵ میلادي کال پورې ۳۲٪ ته لوړ شو، دا په دې معنی چې په دغه دوره کې نږدې ۵.۴ میلویونه خلکو حفظ الصحې اصلاح شویو خدمتونو ته لاسرسی پیدا کړی دی. لا تر اوسه هم ۶۸٪ خلک چې نږدې ۲۱.۷ میلیونه خلک کیږی په افغانستان کی د حفظ الصحې اصلاح شویو خدماتو ته لاسرسی نلري.

لنډیز دغه اهداف نړیوال او پر ټولو هېوادونو د پلي کیدو وړ دي. ترپوښښ لاندې اهداف د زریزو پراختیایې اهدافو په پرتله په زیاته اندازه آرماني دي. نړیوال شاخصونه د خدمتونو د یوې لوړې کچې څرګندوي او د صعود له پاره د نویو ګامونو ښکارندوي دي. په (WASH) کې ښکیل اړخونه باید د زریزو پراختیایې اهدافو یا (MDGs) څخه د دوامداره پرمختګ اهدافو یا (SDGs) ته انتقال، په خپلو داخلي کړنو او اړیکو/مفاهمه کې شامل کړي. هېوادونه د ملي اهدافو د ټاکلو او د هغو پر وړاندې د پرمختګ د تعقیب له پاره ملاتړ ته اړتیا لري.

له پاملرنې څخه مو نړۍ مننه پوښتنې ؟؟؟