ریسک در بهداشت و درمان چگونه است؟ This slide compares HC with other potentially hazardous activities and industries. It is exceedingly dangerous: comparable to mountain climbing in the risk of a fatality, and exceeding road traffic accidents in the number of people killed each year. Error problem QuIC Report to the President: Doing What Counts For Patient Safety (2000). www.bmjpg.com/thu27/m9_1.ppt

مدیریت ریسک در مراقبت سلامت مدیریت خطر :  شناسایی ، بررسی ، تجزیه و تحلیل ، و ارزیابی خطرات و انتخاب با صرفه ترین روش : تصحیح ، کاهش یا حذف خطرات قابل شناسایی

رویکرد مدیریت ریسک رویکردهای "واکنشی" و ”پیش گیرانه” آموختن از چیزهایی که اشتباه انجام شده است (واکنشی - Reactive) جلوگیری از خطرات بالقوه که در خدماتی که مراکز درمانی ارائه می کنند تاثیر می گذارد (پیش گیرانهProactive - )

7 مرحله در فرایند مدیریت ریسک زمینه سازی شناسایی ریسک تحلیل ریسک ارزیابی ریسک استراتژی جهت کاهش، حذف و یا انتقال ریسک بررسی ونظارت مداوم ارتباطات موثر و مشاوره

کدام یک از منابع اطلاعاتی را برای شناسایی خطرات استفاده کنیم؟ تجارب قبلی افراد با تجربه در سازمان اسناد و مدارک ، گزارش ها ، پروتکل ها ، روش های اجرایی، برنامه ها ، آموزش ،... بازرسی ، ممیزی داخلی ، هشدارها، حوادث و سوانح ثبت شده، شکایات... مصاحبه ها ، نظرسنجی ها ،...

مثالی از مدیریت خطر در رابطه با ایمنی بیمار on 2 May 2oo7 نه (9) راه حل ایمنی بیمار the WHO World Alliance for Patient Safety (WAPS) in collaboration with WHO Collaborating Centre for Patient Safety Solutions

مراحل مدیریت ریسک زمینه سازی شناسایی ریسک تحلیل ریسک ارزیابی ریسک استراتژی حذف یا کاهش ریسک بررسی و نظارت ارتباطات موثر و مشاوره

زمینه سازی شناسایی خدمات ارائه شده شناسایی فرایند ها شناسایی مشتریان ادغام ایمنی و مدیریت ریسک در برنامه کلان بیمارستان تعهد مدیران در اجرای برنامه ایمنی ایجاد فرهنگ ایمنی و طراحی سازوکار مسولیت و پاسخگویی

شناسایی مخاطرات ایجاد سازوکار تشخیص و تشخیص مخاطرات شناسایی مخاطرات ایجاد سازوکار تشخیص و تشخیص مخاطرات رویکرد های شناسایی مخاطرات 1- رویکر های گذشته نگر RETROSPECTIVE 2- رویکر های اینده نگر PROSPECTIVE

رویکرد گذشته نگر اموختن از اشتباهات و حوادث و رویدادهایی که در گذشته روی داده اند . از تکنیک های مورد استفده در این رویکرد RCAتحلیل علل ریشه ای مخاطرات است

رویکرد اینده نگر ریسک ها قبل از وقوع شناسایی میشوند . با اتخاذ تدابیر لازم از وقوع مخاطرات پیشگیری گردد یا اثار ان ضعیف شود منابع شناسایی مخاطرات : سیستم گزارش دهی – شبه حوادث((near misses

روش های ارزیابی ریسک پیشگیرانه(proactive risk assessment( risk matrix1- failure mode and effect analysis :FMEA

منابع اطلاعاتی شناسایی خطرات تجارب گذشته افراد با تجربه در بخش نتایج ممیزی- هشدارها – حوادث ثبت شده – شکایات نظرسنجی ها اسناد و مدارک بیماران - برنامه ها – پروتکل ها

تحلیل ریسک دو رویکرد تحلیل ریسک ها: تحلیل واکنشی یا گذشته نگر((REACTIVE ANALYSIS تحلیل مخاطرات پس از وقوع – با ابزار RCA تحلیل اینده نگر((PROACTIVE شناسایی مخاطرات احتمالی و پیشگیری از وقوع انها – با استفاده از ابزار ماتریکس ارزیابی ریسک یا FMEA

ابزار های اینده نگر ارزیابی ریسک ابزار ماتریکس ارزیابی ریسک روشی است کیفی که بر مبنای دو مولفه احتمال وقوع ریسک و شدت ریسک( یعنی پیامدها و نتیجه بالقوه ریسک و شدت نتایج یعنی میزان بد بودن نتایج برای بیمار یا کارکنان یا سازمان یا محیط زیست یا شکایات ) بر مبنای اسکور بندی کیفی ( ناچیز – جزءِ ی- متوسط -بالا -فاجعه امیز) یا اسکور بندی کمی (1-2-3-4-5) انجام میشود.

ابزار تحلیل حالات بالقوه خطا و اثار ان ( FMEA) رویکرد گام به گام برای شناسایی حالات بالقوه شکست یا اسیب در ارائه یک خدمت با هدف پیشگریری از وقوع یا کاهش اثرات ان اساس FMEA چه خطایی با چه احتمالی در وقوع و شناسایی و شناسایی اثرات و عوارض خطر و علل ان و کاهش وقوع و کاهش اثرات ان کاهش نقاط ریسک (risk point افزایش اثر بخشی و کاهش هزینه ها

مراحل انجام FMEA تشکیل تیم مشخ کردن فرایند یا خدمت مورد نظر فهرست کردن حالات بالقوه خطا و ریسک در فرایند تعیین اثرات بالقوه هر یک از خطاها تعیین علل بروز هر یک از خطاها فهرست کنترل های جاری برای شناخت هر یک از خطاها محاسبه اولویت ها اجرا و پیاده سازی اقدامات پیشگیرانه و اصلاحی

گام اول تشکیل تیم تیمی متشکل از کارشناسان با اشراف کامل مشاور انجام تحلیل FMEA تعیین فرایند تحت مطالعه

گام دوم تعیین پروسیجر های که در ان احتمال بروز خطا زیاد است مثل دوز داروها دستورات تلفنی ثبت دستی دستورات استفاده از ابزارهای کنترل کننده مث پمپ های تزریق تعیین ریسک هایی که منجر به حادثه و رویداد فاجعه امیز شوند مثل استفاده از دارو ها و پروسیجر های عمل جراحی یا تزریق خون و فراورده های ان مهار فیزیکی(یا خدمات ارائه شده به جمعیت با ریسک بالا یا فرایند احیا فرایند های استفاده با ریسک بالا انسولین داروهای شیمی درمانی لیدوکایین کلووپتاسیم میدازولام داروهای ضد انعقادی بلوکر های عضلانی و عصبی

گام دوم مشخص کردن گام های یک فرایند منابع اطلاعاتی در تشخیص فرایند ها گزارش اختیاری حوادث مشاهده فرایند های پر خطر مرور پرونده های پزشکی بیماران پیمایش های صورت گرفته در بین کارکنان و بیماران داده های بهبود عملکرد

مشخص کردن گام های یک :گام سوم فرایند را به صورت نمودار جریان کار تصویری میکنیم گام های انجام کار را شماره گذاری میکنیم اگر فرایند پیچیده است بخشی از ان را برای تحلیل انتخاب کنید ورود گامها یا فعالیت را در فرم fmeaوارد میکنیم اعضای تیم حالات بالقوه خطا را جلو هر یک از فعالیت ها لیست میکنند با استفاده از بارش افکار

گام چهارم فهرست کردن حالات بالقوه خطا برای هر یک از انها اعضای تیم حالات بالقوه خطا را جلو هر یک از فعالیت ها لیست میکنند با استفاده از بارش افکار حالات بالقوه خطا شرح فعالیت

گام پنجم تعیین اثرات بالقوه بروز هر یک از این خطاها اثرات بروز خطا حالات بالقوه خطا شرح فعالیت

گام ششم تععین علل بروز هر یک از این خطا ها علل بروز خطا اثرات بروز خطا حالات بالقوه خطا شرح فعالیت

گام هفتم فهرست کردن کنترل های جاری به منظور شناسایی هر یک از این خطا ها اعضای تیم باید کنترلهای موجود و جاری را شناسایی و فهرست نمایند

گام هشتم محاسبه اولویت ها اقدامات پیشنهادی عدد اولویت ریسکRPN قابلیت شناسایی خطا D میزان وقوع خطا O شدت خطا(S کنترل های جای علل بروز خطا اثرات بروز خطا حالات بالقوه بروز خطا شرح فعالیت

محاسبه عدد اولویت ریسک شدت اثر خطا severity میزان وقوع خطا occurrence قابلیت کشف خطا detection RPN=OXSXD هر چه عدد اولویت ریسک بالاتر باشد اولویت ان برای انالیز جامع و تخصصیص منابع بیشتر است گاهی ممکنست خطایی PRN پایینی داشته باشد ولی شدت بالا یا احتمال بالایی دارد در اولویت قرار گیرد

جدول رتبه بندی شاخص شدت اثر خطا شرح اسیب امتیاز مرگ یا از دست دادن کارکرد بدن 5 کاهش دادن دائمی یکی از کارکرد های بدن 4 جراحت و اسیب موقتی که زمان بستری را افزایش میدهد 3 جراحت یا اسیب موقت که نیاز به اقدامات درمانی و مداخله دارد 2

جدول رتبه بندی میزان وقوع خطا احتمال وقوع خطا امتیاز خیلی بالا –هر بیست مورد یک مورد رخ میدهد -معمول 5 بالا- هر صد مورد یک مورد -مکرر 4 متوسط-از هر 200 مورد یکبار –هر چند وقت یکبار 3 کم-از هر 1000 مورد یکبار 2 بسیار کم – نامحتمل-از هر 10000 مورد یک بار 1

جدول رتبه بندی کشف خطا قابلیت کشف امتیاز بسیار کم -ممکنست تا بعد از ترخیص کشف نشود یا نیاز به کنترل های بیشتر خارج از فرایند باشد صفر مورد از هر ده مورد 5 کم- در صورت توجه و هوشیاری سایر افراد کشف میشود دو مورد از 10 مورد 4 متوسط -در صورت توجه و هوشیاری ارائه دهنده خدمت کشف میشود پنج مورد از هر ده مورد 3 بالا – حین ارائه خدمت توسط ارائه دهنده کشف میشود هفت مورد از ده مورد 2 از بروز خطا با یک دستورالعمل مدون یا استفاده از دستگاه پیشگیری بعمل میاید نه مورد از ده مورد کشف می شود 1

گام نهم اجرا و پیاده سازی اقدامات پیشگیرانه و اصلاحی روش بارش افکار برای شناسایی اینکه تا چه حد اقدامات میتواند احتمال وقوع را کاهش دهد یا شدت انرا کاهش شدت یا افزایش احتمال شناسایی مخاطره قبل از وقوع و اثرات این اقدامات بر سایر فرایند ها و شناخت موانع اجرا زمان لازم برای اجرا حتی المکان راه حل ها کوتاه مدت باشد ابتدا پایلوت اجرا میکنیم بعد در صورت موفقیت اجرا میکنیم شاخص هایی برای اثربخشی اقدام اصلاحی در نظر میگیریم برخی استراتژی های بهبود : استفاده از فناوری استفاده از الارم ها اموزش پروتکل ها ...

ادامه:ارزیابی اثر بخشی اقدامات پس از اجرا مجددا ضریب RPN را برای فرایند محاسبه کنیم کاهش ضریب به معنی اثر بخشی اقدام اصلاحی است اگر کاهش نیافته FMEAرا تکرار میکنیم مثال انتخاب داروی ضد درد

کیس مورد مطالعه خانمی 70 ساله با سابقه دیابت بدلیل نامعلوم در منزل زمین میخورد و دچار اسیب زانو شده به انکال محترم ارتوپدی زنگ میزنند و درخواست ویزیت دارند خواهشمند است مخاطرات احتمالی بالینی و غیر بالینی مربوط به بیمار لیست شده و مطابق گامهای گفته شده در FMEA اولویت بندی و مداخلا اصلاحی لازم مطرح گردد و اثر بخشی انها سنجیده شود