Brynhildur Tinna Birgisdóttir Læknanemi NEURAMINIDASA HEMLAR Brynhildur Tinna Birgisdóttir Læknanemi

Neuraminidasa hemlar Oseltamivir Tamiflu® Zanamivir Relenza®

Hamla virkni neuraminidasa ensímsins Lyfhrif Hamla virkni neuraminidasa ensímsins Ensímið hjálpar losun nýmyndaðra veiruagna frá sýktum frumum og getur bætt aðgengi veira í gegnum slím að yfirborði þekjufruma, sem leiðir til veirusýkingar annarra frumna. Lyfið sest í virkniset (active site pocket) ensímsins og hindrar þannig virkni þess.

Lyfjahvörf Oseltamivir Zanamivir Frásogast hratt úr meltingarvegi Virkjast í lifur (oseltamivir karboxylat) Óveruleg próteinbinding Skilst út með þvagi t½ 6-10 klst. Zanamivir Hár styrkur í öndunarvegi Lítil blóðþéttni Skilst óbreytt út með þvagi t½ 2,5-5 klst. Zanamivir is highly concentrated in the respiratory tract; 10 to 20 percent of the active compound reaches the lungs, and the rest is deposited in the oropharynx. Five to 15 percent of the total dose is absorbed and excreted in the urine.

Ábendingar Sýking með inflúensu A eða B veiru Dæmigerð inflúensueinkenni þegar inflúensa er að ganga í samfélaginu Einkenni í minna en 2 sólarhringa Má einnig nota í forvarnarskyni EINKENNI: byrja yfirleitt skyndilega með vöðvaverkjum, liðóþægindum, höfuðverk, köldu, hósta og særindum í hálsi. Í FORVARNARSKYNI: Vörn eftir útsetningu eftir samskipti við klínískt greint inflúensutilvik hjá fullorðnum og börnum eins árs eða eldri þegar inflúensuveira er í gangi í samfélaginu.

Hversu mikið hjálpa lyfin? Einkenni vara einum degi styttra en ella ef inntaka hefst < 48 klst. frá upphafi einkenna. Hlutfall sjúklinga, sem meðhöndla þarf með sýklalyfjum vegna fylgikvilla inflúensu sýkingar, lækkar. Oseltamvir: úr 12,7% í 8,6% Zanamivir: úr 27% í 20% INNTAKA < 48 KLST.: Fjölgun veira í öndunarvegi toppar 24 - 72 klst. eftir að einkenni koma fram. Lyf eins og neuraminidasi sem verka á fjölgun veira verður því að nota sem fyrst. Því fyrr, því meiri stytting einkenna. TÍMALENGD EINKENNA: Vara í 5,2 daga í stað 4,2 daga (p<0,0001) ef oseltamivir. FYLGIKVILLAR: Berkjubólga, miðeyrnabólga. Dýratilraunir sýna að neuraminidasinn hefur hlutverk í synergismanum milli inflúensu veirusýkingar og sýkingar með Strep. pneumoniae. Neuraminidasa hemlar minnka þannig líkur á secondary bacterial lungnabólgu.

Neuraminidasa hemlar sem forvörn Vegna návígis við sýkta einstaklinga: Oseltamivir og zanamivir minnka líkur á sýkingu 70-90% effective Þegar inflúensufaraldur geisar í samfélagi: Óbólusettir einstaklingar 6 vikna meðferð lækkaði tíðni inflúensuveikinda NNT 28 Börn Oseltamivir 80% effective í að varna sýkingu hjá börnum > 1 árs Bólusettir aldraðir VEGNA NÁVÍGIS: Til dæmis fyrir einstaklinga þar sem margir í fjölskyldunni eða á vinnustaðnum eru að veikjast. 10 daga meðferð. Aðeins oseltamivir notað í þessum tilgangi. 6 VIKNA MEÐFERÐ: Tíðni lækkaði úr 4,8% í 1,2% (p=0,0006). BÖRN: Oseltamivir er þó aðeins samþykkt hérlendis fyrir börn > 13 ára eða börn > 40 kg í þessum tilgangi.

Meðferðarform og -skammtar Oseltamivir Mixtúruduft eða hylki Einstaklingar > 1 árs Skammtastærðir > 13 ára 75 mg 2x á dag í 5 daga 1 til 12 ára 2 mg/kg Má nota fyrirbyggjandi fyrir einstaklinga > 13 ára Zanamivir Innöndunarduft (Diskhaler) 5 mg/skammt Einstaklingar > 12 ára Skammtastærðir 2x á dag í 5 daga Ekki hefur verið sýnt fram á öryggi og virkni oseltamivírs við meðferð og til þess að fyrirbyggja inflúensu hjá börnum yngri en eins árs vegna toxicitets á CNS. Ekki hefur verið sýnt fram á öryggi og virkni oseltamivírs til varnar gegn inflúensu hjá börnum 12 ára eða yngri.

Aukaverkanir Oseltamivir Zanamivir Ógleði, uppköst og kviðverkir Öndunarerfiðleikar Höfuðverkur Niðurgangur Útbrot

Frábendingar Ofnæmi fyrir lyfjunum Meðganga og brjóstagjöf Asthmi og langvinn lungnateppa (zanamavir) Lyfið hraðar ekki bata hjá fólki > 65 ára né hjá sjkl. með: langvinna öndunarfærasjúkdóma / hjartasjúkdóma ónæmisbælingu Ekki þekktar milliverkanir við önnur lyf FÓLK > 65 ÁRA: Hraðar ekki bata en fækkar hlutfalli þeirra sem fá sýklalyf vegna fylgikvilla veirusýkingarinnar. KRÓNÍSKIR ÖNDUNARFÆRASJÚKDÓMAR: t.d. astmi eða COPD, geta fengið bronchospasma (wheezing), gefa skal bronchodilatora með.

Meginkostur neuraminidasa hemlana er að ónæmi er mjög sjaldgæft. Ónæmi fyrir lyfjunum I Meginkostur neuraminidasa hemlana er að ónæmi er mjög sjaldgæft.

Ónæmi fyrir lyfjunum II Oseltamivir Ekki vísbendingar um að fram komi lyfjaónæmi í tengslum við notkun Tamiflu. 0,4% fullorðinna og 4,1% barna 1-12 ára reyndust í rannsóknum bera tímabundið inflúensuveiru A með minnkað næmi. Engar vísbendingar um ónæmi hjá inflúensu B in vitro eða í klínískum rannsóknum. Slæmt hversu há tíðni er af ónæmum stofnum meðal barna þar sem þau eru mikilvægir smitberar. Enn hafa engir oseltamivir ónæmir vírusar sýnt sig að geta smitast milli manna en þetta er þó áhyggjuefni. Allar ónæmar arfgerðir eru veikari en samsvarandi villigerðar (wild-type) arfgerðir → líklega síður smitandi.

Ónæmi fyrir lyfjunum III Zanamivir Ekki hefur orðið vart við veirur með minnkað næmi gegn zanamivir í sýnum sem tekin hafa verið hjá sjúklingum fyrir og eftir meðferð, í klínískum rannsóknum.

Heimsfaraldur I Ef upp kæmi heimsfaraldur (pandemia) inflúensu Erfitt af hamla útbreiðslu því einkenni koma fram eftir að einstaklingur verður smitandi Bóluefni sem til eru myndu ekki duga til varnar Framleiðsla nýrra bóluefna næði ekki að hamla útbreiðslu Heimsfaraldur kemur upp ef til verður inflúensu stofn sem: stór hluti population er ónæmur fyrir smitast auðveldlega manna á milli veldur sjúkdómi H5N1 uppfyllir tvö þessara skilyrða

Heimsfaraldur II Eru neuraminidasa hemlarnir lausnin? Verka á allar undirgerðir neuraminidasa Verka því gegn öllum stofnum inflúensu Eru mikilvægir í undirbúningi fyrir (heims)faraldur Ekki til nægilegt magn í heiminum nú til að meðhöndla þá sem myndu sýkjast As a class, the neuraminidase inhibitors are effective against all neuraminidase subtypes and, therefore, against all strains of influenza, a key point in epidemic and pandemic preparedness and an important advantage over the adamantanes, which are effective only against sensitive strains of influenza A.

Heimsfaraldur III H5N1 stofninn sem kom upp 2004 var/er næmur fyrir bæði oseltamivir og zanamivir Mörg lönd hafa birgt sig upp af oseltamivir Um mitt ár 2005 fannst ónæmur H5N1 vírus í sjúklingi í Víetnam Er nauðsynlegt að lönd birgi sig einnig upp af zanamivir? Veirustofnarnir sem ollu faröldrum 1918 og 1997-1999 voru næmir fyrir neuraminidase hemlum.

Heimsfaraldur IV Viðbragðsáætlun Landslæknisembættisins Til eru meðferðarskammtar fyrir tæpan þriðjung þjóðarinnar, eingöngu ætlaðir til notkunar ef heimsfaraldur brýst út Forgang á lyfin hljóta Einstaklingar > 60 ára Fólk með undirliggjandi sjd. Heilbrigðisstarfsfólk fær fyrirbyggjandi meðferð Fyrri heimsfaraldrar hafa ekki sýnt meiri sækni í fólk í áhættuhópum heldur en heilbrigt fólk.

Takk fyrir