به نام خدا آشنایی با وبومتریک
وبومتریک (Webometrics) چیست؟ رتبه‌بندی وبومتریک شاخصی است برای رتبه‌بندی وب‌سایت‌های دانشگاه‌ها و مراکز علمی، آموزشی و تحقیقاتی دنیا که توسط آزمایشگاه سایبرمتریک(CINDOC) واحدی از انجمن ملی تحقیقات اسپانیا تهیه شده است. وبومتریک (در سال 2013) حدود 12000 دانشگاه دنیا را بر اساس اطلاعات مبتنی بر وب آنها سالیانه دو بار در دی ماه و تیر ماه تحلیل می‌کند.
شاخص‌های وبومتریک شاخص‌های مورد محاسبه در رتبه‌بندی وبومتريكس به شرح زير می‌باشد: شاخص وزن رويت پذيری (Visibility) 50 % اندازه و حجم سايت (Size) 20 % تعداد فايل‌های غنی اطلاعاتی (Rich Files) 15 % تعداد مقالات بازيابی شده از طريق اسكولار گوگل (Google Scholar)
شاخص رويت پذيري (Visibility) 50% قابليت مشاهده از سوي ديگران و ميزان لينک هايي که مراکز ديگر به سايت اصلي داده باشند. صرف وجود وب سايت در يك دانشگاه يا موسسه تحقيقاتي و وجود صفحات متنوع و متعدد در آن دليل بر وجود امكان دسترسي به منابع موجود در وب سايت آن دانشگاه يا موسسه نيست. قابليت جستجوپذيري صفحات وب يك دانشگاه از طريق موتورهاي جستجو و امكان بازيابي منابع موجود در وب سايت با كمك ابزارهاي جستجو كه تحت عنوان شاخص Visibility از آن ياد مي‌كنند اولين شاخص از شاخص‌هاي رتبه‌بندي وبومتريكس يا وب سنجي است. يكي از معيارهاي اندازه‌گيري اين شاخص تعداد پيوندهاي (لينك) داده شده به صفحات وب سايت دانشگاه توسط ديگر سايت‌هاست. (In Link)
شاخص‌های موثر در قابلیت مشاهده یا (Visibility) : • تعداد External inlink های که در سایت‌های دیگر به سایت دانشگاه موردنظر داده‌اند. • تنوع لینک‌ها (تعداد لینک‌های داخل وب سایت دانشگاه) • تعداد self link های وب سایت دانشگاه • وب سایت‌های دانشگاهی کشور حداقل می بایست دو زبانه باشند زیرا سنجش معیارهای اصلی رتبه اغلب وابسته به زبان انگلیسی است. • لینک بازگشت به وب سایت دانشگاه
چند توصيه در خصوص قابلیت مشاهده یا (Visibility) : معرفي خدمات و امكانات واحد مربوطه درج صفحات كاربردي و مرتبط پربازديد جهت جذب مخاطب تبادل لينك با ساير دانشگاه‌ها و واحدهاي هم تراز درج لينك واحدهاي دانشگاهي در صورت استفاده در اخبار يا صفحات راه‌اندزي بخش انگليسي سايت جهت معرفي واحد.
اندازه و حجم وب سايت (Size) 20% تعداد صفحات موجود در وب سايت دانشگاه يكي از شاخص‌هاي موثر در ارزيابي وبومتريكس دانشگاه‌هاست. اين شاخص مربوط به اندازه يا حجم اطلاعاتي است كه بر روي وب سايت دانشگاه قرار مي‌گيرد. تعداد صفحات وب‌سایت هر دانشگاه به‌صورت جستجو ازطریق جستجوگرهایی (Search Engine) مانند Google، Yahoo، Live Search و Exalead محاسبه می‌شود.
شاخص های موثر در اندازه و حجم وب سایت موسسه (Size): • تعداد صفحات وبی دانشگاه یا مرکز پژوهشی • دامنه واحد، همه سایت‌های زیر مجموعه دانشگاه باید زیر مجموعه دامنه دانشگاهی خود باشند چراکه دامنه های متفاوت در رتبه بندی لحاظ نمی‌شود. • تعداد زیر دامنه‌های مستقل وب سایت • توانایی در تولید الکترونیکی دانش (شامل دسترسی به مقالات بین المللی و مجلات بین المللی) و دسترسی به پایگاه های اطلاعاتی مهم داخلی و خارجی از طریق وب سایت دانشگاه ها • ارائه برنامه های آموزشی الکترونیکی در وب سایت دانشگاه ها
چند توصيه در خصوص اندازه و حجم وب سایت موسسه (Size): تكميل نمودن سايت هاي تحت دامنه دانشگاهي استفاده از مطالب كاربردي و مفيد استفاده حداكثري از امكانات پنل مديريتي سايت استاندارد سازي صفحات ايجاد شده و به روز رساني مرتب آن
فايل‌هاي غني اطلاعاتي (rich files) 15% بی‌شک وجود منابع اطلاعاتی در قالب فایل‌های الکترونیک بر روی وب سایت هر موسسه می‌تواند دلیلی بر غنای علمی آن موسسه و حجم تولید دانش توسط آن موسسه باشد. بدین ترتیب شاخص سوم در حیطه شاخص‌های رتبه‌بندی وبومتریک موسسات آموزش عالی، تعداد فایل‌های علمی مرتبط با پسوند PDF، PS، DOC و PPT موجود در وب سایت مرکز مربوطه است. به هرحال انتشار نتایج علمی به صورت الکترونیک به یکی از سه شکل فایل‌های PDF، Word و یا اسلایدهای Power Point صورت می‌گیرد.
شاخص های موثر در تعداد فایل‌های غنی اطلاعاتی (Rich Files): صفحات شخصی محققان: این شاخص شامل تعداد و عناوین مقالات، تعداد کنفرانس‌ها ارائه شده، تعداد پیش نویس‌ها، تعداد فایل‌های داده‌ای خام می‌باشد. انباره‌ها ( شامل تعداد انباره های موضوعی) تعداد hosting های تخصیص یافته از دانشگاه تعداد منابع و مواد آموزشی مربوط به دانشجویان گزارشات سازمانی تعداد کتابخانه‌های الکترونیک که این معیار خود شامل تعداد موجودی‌های الکترونیک کتابخانه به تفکیک پایان نامه، طرح پژوهشی، نقشه‌ها و ....) می‌باشد.
چند توصيه در خصوص تعداد فایل‌های غنی اطلاعاتی (Rich Files) استفاده از گزارشات سازماني منابع علمي و كتابخانه‌اي تكميل اطلاعات مربوط به رفرنس‌هاي درسي در دانشكده‌ها استفاده از فايل‌هاي آموزشي مرتبط
تعداد مقالات بازيابي شده از طريق اسكولار گوگل (Google Scholar) 15% جستجوگر علمی Google یا Google Scholar امکان بازیابی و محاسبه تعداد مقالات و ارجاعات صورت گرفته به هر موضوع را فراهم نموده و براساس شاخص فوق مجدداً وب سایت‌ها رتبه‌بندی و ارزیابی می‌شوند.
چند توصيه در خصوص تعداد مقالات بازيابي شده از طريق اسكولار گوگل (Google Scholar) 15% تعداد مقالات علمي موثر در وبومتريک مربوط به مقالاتي است که در 5 سال اخير منتشر شده باشند. مقالات علمي جهت پذيرش مي‌بايست فرمت‌بندي مقاله را رعايت كرده باشند. درج مقالات اساتيد كه در مجلات معتبر علمي انتشار يافته است.
راهکارهای ارتقاء رتبه وبومتریک دانشگاه: تمامي افراد دانشگاه بايد براي افزايش معيار وبومتريك همكاري داشته باشند. ارتقا ساختار و محتواي وب سايت دانشگاه تمامي زيرسيستم‌ها به صورت زيردامنه‌اي از دامنه اصلي دانشگاه باشند و از توليد زيردامنه‌هاي متفرقه جلوگيري شود. به روز رساني مرتب صفحات اساتيد رزومه خود را در سايت وارد نمايند و آنرا به روز كنند ايجاد و توسعه وب سايت انگليسي در كنار وب سايت فارسي با دانشگاه‌هاي ديگر ارتباط برقرار شود تا طي يك تمايل دو طرفه لينك دانشگاه‌ها در وب سايت يكديگر قرار گيرد كه اين امر موجب افزايش ميزان inlink دانشگاه‌ها مي‌گردد.
راهکارهای ارتقاء رتبه وبومتریک دانشگاه: استفاده از SEO (Search Engin Optimization) بهينه سازي صفحات وب براي موتورهاي جستجو حمايت از توليدات دانشجويي فایل‌های اسلایدهای دروس تئوری اساتید و جزوات درسی اساتید در فرمت (ppt, pdf, Doc) در سایت در بخش مربوطه قرار گیرد. ارائه منابع اطلاعاتي مكمل با حفظ قانون مالكيت‌هاي معنوي طراحي سبك و ساده سايت بدون عناصر گرافيكي سنگين در كنار جذاب بودن سايت با فونت و فرمت مناسب معرفي اساتيد، دانشجويان، مديران و كاركنان با حفظ حريم‌هاي شخصي فعال شدن وب سايت واحدهاي تحت دانشگاه از جمله بيمارستان‌ها، مراكز بهداشتي درماني و ... با ارائه معرفي خدمات و راهنماي شهروندان
excellence openness impact presence Word rank university 1 23 3 Harvard 36 365 43 154 37 Peking University 571 601 272 719 364 Tehran University of medical science 5490 3855 6922 4988 6562 Hormozgan University of medical science