حاکمیت خوب استاد راهنما: جناب آقای دکتر حجاریان تهیه کننده: عسکری غلام زاده پاییز 1393

حاکمیت (Governance) لغت حاکمیت (governance) دارای ریشه یونانی به معنای هدایت کردن است که اولین بار توسط افلاطون مورد استفاده قرار گرفت و بعد از آن به زبان لاتین راه پیدا کرد.

تعریف حاکمیت (Governance) حاکمیت "به کلیه فرآیندهای حکومتی اطلاق می­شود که توسط دولت، بازار یا شبکه و در سطح خانواده، اجتماعات، کشور یا سازمان­های رسمی و غیر رسمی و به وسیله قوانین، ضوابط، اعمال قدرت یا زبان اجرا می گردد".

شبکه ها، بازار، روش بالا به پایین مسیرهای اعمال حاکمیت شبکه ها، بازار، روش بالا به پایین

تفاوت حاکمیت و حکومت؟

سطوح حاکمیت حاکمیت دولتی، حاکمیت جهانی، حاکمیت خصوصی (غیرانتفاعی)، حاکمیت شرکتی،حاکمیت پروژه ای   

زمینه­های اعمال حاکمیت حاکمیت زیست محیطی، حاکمیت فضای اینترنت، حاکمیت تکنولوژی اطلاعات

مدل­های حاکمیت حاکمیت قانونی، حاکمیت مشارکتی، حاکمیت چند سطحی، حاکمیت مشترک، فراحاکمیت

حاکمیت خوب (Good Governance)  

حاکم، حکومت، حاکمیت میان سه مفهوم حاکم، حکومت و حکمرانی یا زمامداری، مفهوم آخری بیش از آن که به شخص و یا ساختار دولت و یا حکومت اشاره داشته باشد به چرخه تصمیم­گیری و اجرا باز می­گردد.  

مشخصه­های اصلی حاکمیت خوب؟

مشارکت­جوئی (Participation) مشارکت همگام زنان ومردان، کلید بنیادی واصلی زمامداری خوب است. این مشارکت هم می تواند صورت مستقیم داشته باشد و هم می تواند از طریق ساختار نمایندگی و وکالت نهاد های قانونی و مشروع واسط صورت گیرد.

حکومت قانون (Rule of law) اجرای بیطرفانه حکومت قانون نیازمند سیستم قضائی مستقل از قدرت و حرفه ای و همین طور سازمان پلیس و امنیتي بی طرف، حرفه ای، غیر سیاسی و بدور از انواع فساد می باشد.

شفافیت (Transparency) شفافیت به این مفهوم است که تصمیمات و اجرای آن­ها تابع قانون ومقررات معین معتبر و مصوب بوده و در محیط آشکار وکاملا شفاف توسط افراد و ارگان­های ذیصلاح صورت می­گیرد.  

جوابگو بودن (Responsiveness) وجود نهادها یا افراد غیرجوابگو باعث معیوب شدن چرخه زمامداری می­شود.  

رویکرد اجماعی و فراگیر (Consensus oriented) زمامداری خوب نیازمند نوعی واسطه­گری میانجیگرانه بین دیدگاه­ها وبازیگران متعدد و مختلف­المنافع برای دستیابی به سطح وسیع و مناسبی از تفاهم و اجماع برای آنچه منافع کلان جامعه خوانده شده، مي­باشد ونحوه دسترسی به آن را تعريف مي­كند.  

(Equity and inclusiveness) سهیم­سازی و انصاف (Equity and inclusiveness) سلامت و بهروزی یک جامعه به این امر بستگی دارد که همه شهروندان آن احساس کنند که سهمی در اداره و منافع آن جامعه داشته و هرگز گمان نمی­کنند که کنار گذاشته شده و یا وجود و سهم ایشان نادیده گرفته می­شود.  

بهره­وری، اثربخشی و کارآمدی (Effectiveness and efficiency) مفهوم بهره­وری در زمامداری خوب، دربرگیرنده استفاده پایدار از منابع و حفاظت از محیط زیست می­باشد.  

قابلیت حساب­کشی و مسئوليت­پذيری (Accountability) هر فرد یا سازمان و نهاد درقبال کسانی كه از تصمیمات و عملکرد آن تاثیر می­پذیرند لاجرم بایستی پاسخگو بوده و همواره درمعرض محاسبه قرار گیرند. البته قابليت حسابرسی بدون وجود شفافیت و حکومت قانون متحقق نمی­گردد.  

جمع بندی گرچه هر دولت ونهادی می­تواند خود را در زمره زمامداری خوب قرار دهد، اما پذیرش جهان­شمولي این شاخص­ها دریک جامعه باعث می­شود که اقدامات و فعالیت­ها در مسیر رسیدن به آن تعریف و تنظیم شود .