Gramadeg ar draws y Cwricwlwm Magu hyder a datblygu sgiliau Dr Angharad Naylor NaylorAW@cf.ac.uk Ysgol y Gymraeg, Prifysgol Caerdydd

Nod y gweithdy Adnabod ffyrdd o gyflwyno gramadeg ar draws y cwricwlwm a phwysigrwydd hynny Edrych ar sut y mae modd defnyddio gramadeg fel llinyn cyswllt Defnyddio llenyddiaeth fel sbardun ar gyfer adnabod a chymwyso gwybodaeth ramadegol

Sut ydych chi’n teimlo wrth feddwl am ddysgu / addysgu / astudio gramadeg y Gymraeg?

Y FANYLEB (Safon Uwch) Adran benodol ar ‘ddefnyddio iaith’ Uned 3 – Defnyddio Iaith, a Barddoniaeth – Arholiad Ysgrifenedig (2 awr) Disgwylir i ymgeiswyr ateb dau gwestiwn. Adran A: Defnyddio Iaith Gosodir cwestiynau cyfansawdd yn cynnwys gwahanol fathau o ymarferion ieithyddol. Gall yr arholwr osod cwestiynau megis yr isod: (i) cywiro gwallau mewn testun/ cyfieithu testun i'r Gymraeg (ii) newid berfau o'r person cyntaf i'r trydydd person/ presennol i'r gorffennol / unigol i'r lluosog (iii) ysgrifennu'n bersonol ar amrywiaeth o ffurfiau

Ond... asesu ... cywirdeb cywair eglur / clir gwybodaeth ramadegol hyder

Creu cwricwlwm gramadeg Adeiladu patrymau a gwybodaeth trwy wneud Cymhwyso – ar lafar, yn ysgrifenedig, = rhuglder Concrete doing Reflective reviewing Abstract Making new links Active experience planning / applying Cylched Kolb (1976) Meddwl am gywirdeb – trafod / datrys problemau / adfyfyrio Gweld y patrymau a’r wybodaeth mewn cyd-destunau eraill

Felly... Abstract Making new links Gramadeg Gweld y patrymau a’r wybodaeth mewn cyd-destunau eraill Felly... Gramadeg Ffilm a llafaredd Barddoniaeth Rhyddiaith Y ddrama a llafaredd Y Gymraeg yn y gymdeithas / Byw yn y Gymraeg Trawsieithu Cymhwyso: Ar lafar Yn ysgrifenedig rhuglder + hyder

Gramadeg trwy lenyddiaeth Atgyfnerthu gwybodaeth a datblygu sgiliau

Gweithgareddau 1. Adnabod termau ac enghrefftiau (adeiladu) 2. Treiglo – adnabod rheolau (adlewyrchu ar yr wybodaeth) 3. Adnabod patrymau trwy lenyddiaeth – a’u defnyddio (creu cysylltiadau newydd) Cymhwyso – creu o’r newydd

Cerdd enghreifftiol Jones, Tudur Dylan. 2015. Fesul Gair. Llandysul: Gomer

Adnabod enghreifftiau Chwiliwch am enghreifftiau o’r rhannau ymadrodd isod: Ansoddeiriau Enwau Enw benywaidd Enw gwrywaidd ‘yn’ traethiadol Berfenw Berf Rhagenwau

Creu patrymau newydd mor goch â mor dywyll â mor swnllyd â Defnyddiwch batrymau o gerdd / rhyddiaith / testun fel sbardun i greu patrymau eraill / cysylltiadau newydd + adolygu ac atgyfnerthu gwybodaeth mor goch â mor dywyll â mor swnllyd â mor ddisglair â

Syniadau posibl (mae llawer mwy!) Dull Gweithgareddau (e.e.) Dysgu trwy dasgau (Task-based Learning TBL) Bylchau gwybodaeth, jigso, datrys problemau, tasgau cyfathrebu Dysgu cyfathrebol (Communicative Language Teaching CLT) Jigso, cwblhau tasgau, casglu gwybodaeth, rhannu gwybodaeth, chwarae rôl Dysgu cydweithredol (Collaborative Language Learning CLL) Asesu gan gymheiriaid Yr iaith gyflawn (The Whole Language) Defnyddio llenyddiaeth – gweithgareddau cydweithredol Manyleb AI – Yn ystod y cwrs dylid rhoi cyfleoedd i ymgeiswyr ddarllen ac ymateb i ystod o ddeunyddiau gwahanol gan gynnwys peth deunydd dilys, e.e llythyrau, llyfrau gwybodaeth, stori/nofel ar gyfer dysgwyr, cerddi, ffurflenni, adroddiadau, bwletinau Approaches and Methods in Language Teaching 2014 Jack C. Richards and Theodore S. Rodgers

I grynhoi Abstract Making new links Gramadeg Gweld y patrymau a’r wybodaeth mewn cyd-destunau eraill I grynhoi Gramadeg Ffilm a llafaredd Barddoniaeth Rhyddiaith Y ddrama a llafaredd Y Gymraeg yn y gymdeithas / Byw yn y Gymraeg Trawsieithu Cymhwyso: Ar lafar Yn ysgrifenedig rhuglder + hyder

Sut gall Ysgol y Gymraeg eich helpu chi? Ymweliadau / gweithdai? Nodiadau? Llawlyfrau? Hyfforddiant? Cysylltwch ag Angharad Naylor: Naylor AW@cf.ac.uk Cyrsiau Hyfforddiant Iaith: Cynllun Sabothol Llywodraeth Cymru Cwrs peilot, ardal y De-ddwyrain – Ebrill 2017 Manylion cyswllt: Lowri Davies – DaviesLW@cf.ac.uk

Diolch yn fawr iawn am wrando. Os bydd gennych unrhyw gwestiwn neu syniadau ynghylch pa gymorth yr hoffech (nodiadau / ymweliadau / gweithdai gyda disgyblion) – cysylltwch! NaylorAW@cf.ac.uk @angharadnaylor @ysgolygymraeg