Logarithmau 2 Logarithms 2 @mathemateg /adolygumathemateg.

Slides:



Advertisements
Similar presentations
Exponential and Logarithmic Functions Logarithmic Functions EXPONENTIAL AND LOGARITHMIC FUNCTIONS Objectives Graph logarithmic functions. Evaluate.
Advertisements

Y Dosraniad Binomial Profion Bernoulli - Bernoulli Trials Profion sydd â dim ond 2 ganlyniad posibl. A Bernoulli trial is a random experiment with only.
Y Fframwaith Llythrennedd a Rhifedd
Edrych ar y sêr. 4 Y Daith © The Collective Worship Resource - The National Society and The Culham Institute.
NI CHEWCH DDEFNYDDIO CYFRIFIANNELL YN Y PAPUR HWN CALCULATORS ARE NOT TO BE USED FOR THIS PAPER Mathemateg Haen Ganolradd Papur 1 Tachwedd 2002 (2 awr)
TRÖEDIGAETH SAUL Actau pennod 9: 1-27 Dylunio: Gary Craig Addasiad Cymraeg: Nigel Davies Golygydd Testun: Linda Lockley.
E O Jones ©2011. Nodau Edrychwch ar y canlyniadau dysgu. Cyflwyno Fectorau. Sut i dynnu diagram fector. Amcan Nodi gofynion yr uned. Cael rhai cysyniadau.
Pan rydym yn astudio ffitrwydd person mae’n rhaid ni ei ystyried mewn cyd- destyn eang. Mae’n rhaid i ni ofyn ‘ffit ar gyfer be?’ Mae gan bob unigolyn.
BETH YW DAMCANIAETH? WHAT IS A THEORY? Nid yw gwyddonwyr yn gwybod sut mae pob dim yn gweithio. Scientists don’t understand how everything works. Mae rhai.
Y dosraniad Poisson fel brasamcan i’r Binomial. Pan mae’r nifer y treialon mewn dosraniad Binomial yn fawr iawn, a’r tebygolrwydd i lwyddo yn fach iawn,
Find the solution of the exponential equation, correct to four decimal places. e x =
C3 Chapter 3: Exponential and Log Functions
CHAPTER 5: Exponential and Logarithmic Functions
Brîff 7 Munud - Trosedd Casineb Hate Crime - 7 Minute Briefing
Y Dosraniad Poisson The Poisson Distribution
Brîff 7 Munud - Maethu Preifat Private Fostering 7Minute Briefing
Her i gludo tomatos i lawr ochr mynydd heb iddyn nhw droi’n slwtsh!
Mae ffrind da i chi’n mwynhau llwytho fideos i’r rhyngrwyd yn rhannu syniadau da ar gyfer Minecraft. Ddoe, aethoch chi i edrych ar ei neges.
Geometreg Cyfesurynnau Cartesaidd
Edrychwch tuag Ynysoedd y Gwynt!
Gweithdy ar Sgiliau Astudio
Llysgenhadon Uwchradd Comisiynydd Plant Cymru
Dirgelion yr Arfordir Ble tynnwyd y delweddau hyn? Pa fath o le arfordirol yw hwn? Allwch chi weddu’r delweddau i’r map cywir? © EDINA at University of.
Gweithdy ar Sgiliau Astudio
Adeiladu Lle i NI. (1) © The Collective Worship Resource - The National Society and The Culham Institute.
Gwybodaeth cyffredinol General information
Ffwythiannau Cyfansawdd a Gwrthdro
Warm Up 100 grams of a compound with a half-life of 5000 years
CA4 ABaCh - Gwers Un BBC Plant Mewn Angen.
ABCh – Cyfnod Sylfaen Gwers 1
MYTHAU A FFEITHIAU AM HUNAN-NIWED
Blynyddoedd Cynnar Cyfnod Sylfaen Mathemateg Gwers 1
1. BETH YDYW? WHAT IS IT? Mae rhannu gwybodaeth yn hanfodol i ymarfer diogelu – mae rhannu gwybodaeth yn wael yn cael ei nodi yn aml fel problem.
Exponential and Logarithmic Functions
Gwers 12 Dull Ymchwil Cynradd Arall
Trafodwch y penawdau hyn a chasglwch rai eich hun
Sleid i ATHRAWON yn unig
Gweithdy ar Sgiliau Astudio
Mathau o Gyfresi Types of /adolygumathemateg.
Blynyddoedd Cynnar Cyfnod Sylfaen Cymraeg Gwers 1
TYSTYSGRIF LeFel 2 MEWN TECHNOLEG EWINEDD
The Distance to the Horizon
Braslunio Cromlinau Curve /adolygumathemateg.
Logarithmau 3 Logarithms /adolygumathemateg.
Ymholiad Gwaith Maes TGAU
TRYDAN YN Y GWAITHLE Introduction
Sleid ar gyfer athrawon YN UNIG
Blynyddoedd Cynnar ABCh Cyfnod Sylfaen Gwers 1
LLITHRO A BAGLU YN Y GWAITH
Uned Fathemateg 6: Tyfu Ieuenctid yn tyfu’n dalach
CA3 – Gwneud Dewisiadau ar gyfer CA4 (2)
Strwythur y prosiect Bwrdd Newid LlC Bwrdd Cyflawni Gweithredol LlC
Sleid ar gyfer athrawon YN UNIG
Sally Holland yw Comisiynydd Plant Cymru
Calculating the Number of Moles in a Solution
Yn Eich Pen The Price is Right Mae’r Pris yn Iawn
Gweddïwch 2019 dros Gymru.
Warm Up L8-2 Obj: Identify the role of constants in y = abcx.
Fformiwlâu Adiad Trigonometreg
Fectorau /adolygumathemateg.
Cyfres Geometrig Geometric /adolygumathemateg.
Trawsffurfiadau Graffiau
Gwerthoedd Arbennig Sin, Cos a Tan
Uned 1 Taflen Gymorth/PowerPoint ar Gwestiynau Arholiad
Prosiect Sgiliau Hanfodol Hyblyg
Y Gynulleidfa Darged.
Peirianneg Uned 2 Hydref 2015 Mewnosod enw cyflwynwr.
Presentation transcript:

Logarithmau 2 Logarithms 2 @mathemateg /adolygumathemateg

Ffwythiannau Esbonyddol / Exponential Functions Ystyriwch y dilyniant rhif canlynol. / Consider the following number sequence. 4, 7, 10, 13, 16, 19, ... Gwelwn ein bod yn adio tri i gael y rhif nesaf. / We see that we need to add three to obtain the next number. Yr 𝑛fed term yw / The 𝑛th term is 3𝑛+1 Nawr ystyriwch y dilyniant rhif canlynol. / Now consider the following number sequence. 4, 12, 36, 108, 324, 972, ... Gwelwn ein bod yn lluosi efo tri i gael y rhif nesaf. / We see that we need to multiply by three to obtain the next number. 4× 3 𝑛−1 Mae hwn yn enghraifft o ffwythiant esbonyddol. Rydym yn defnyddio’r rhain mewn dilyniannau ble rydym yn lluosi efo’r un rhif bob tro. / This is an example of an exponential function. We use these in sequences where we multiply by the same amount each time.

Adlog / Compound Interest Ystyriwch fuddsoddi £1,000 mewn banc sy’n talu adlog blynyddol ar gyfradd 3%. / Consider investing £1,000 in a bank which offers yearly compound interest at a rate of 3%. Ar ôl blwyddyn / After a year: £1,000 × 1.03 = £1,030 Ar ôl dwy flynedd / After two years: £1,000 × 1.03² = £1,060.90 Ar ôl 𝑛 mlynedd / After 𝑛 years: £1,000 × 1.03𝑛 Mae hwn yn enghraifft o ffwythiant esbonyddol. / This is an example of an exponential function.

Ffwythiannau Esbonyddol / Exponential Functions Rhaid i chi wybod sut i blotio graff o’r ffwythiant esbonyddol 𝑦= 𝑎 𝑥 , ble mae 𝑎 yn bositif. / You need to know how to plot a graph of the exponential function 𝑦= 𝑎 𝑥 , where 𝑎 is positive. Enghraifft / Example Sylwch bod 𝑦= 2 𝑥 yn dyblu bob tro, tra bod 𝑦= 1 2 𝑥 yn haneru bob tro. / Note that 𝑦= 2 𝑥 doubles each time, whilst 𝑦= 1 2 𝑥 halves each time. Nodyn / Note: 1 2 𝑥 = 1 𝑥 2 𝑥 = 1 2 𝑥 = 2 −𝑥 . Yn gyffredinol / In general, 𝑎 −𝑥 = 1 𝑎 𝑥 . 𝒙 –5 –4 –3 –2 –1 1 2 3 4 5 𝑦= 2 𝑥 1 32 1 16 1 8 1 4 1 2 8 16 32 𝑦= 1 2 𝑥 TABLE MODE

Ffwythiannau Esbonyddol / Exponential Functions 𝑦= 1 2 𝑥 𝑦= 2 𝑥 Mae bob ffwythiant o’r ffurf 𝑦= 𝑎 𝑥 yn mynd trwy’r pwynt (0, 1). (Pam?) Every function of the form 𝑦= 𝑎 𝑥 passes through the point (0, 1). (Why?) www.desmos.com/calculator

Ffwythiannau Esbonyddol / Exponential Functions Ymarfer 1 / Exercise 1 Ar bapur graff addas, plotiwch y ffwythiannau 𝑦= 3 𝑥 a 𝑦= 1 3 𝑥 . On suitable graph paper, plot the functions 𝑦= 3 𝑥 and 𝑦= 1 3 𝑥 .

Ffwythiannau Esbonyddol / Exponential Functions Ymarfer 1 / Exercise 1 Ar bapur graff addas, plotiwch y ffwythiannau 𝑦= 3 𝑥 a 𝑦= 1 3 𝑥 . On suitable graph paper, plot the functions 𝑦= 3 𝑥 and 𝑦= 1 3 𝑥 . 𝒙 –5 –4 –3 –2 –1 1 2 3 4 5 𝑦= 3 𝑥 1 243 1 81 1 27 1 9 1 3 9 27 81 243 𝑦= 1 3 𝑥

Ffwythiannau Esbonyddol / Exponential Functions 𝑦= 1 3 𝑥 𝑦= 3 𝑥 www.desmos.com/calculator

Ffwythiannau Esbonyddol / Exponential Functions Ymarfer 2 / Exercise 2 Arbrofwch efo www.desmos.com/calculator i ymchwilio i siâp 𝑦= 𝑎 𝑥 ar gyfer gwerthoedd gwahanol o 𝑎. Beth sy’n digwydd ar gyfer 𝑎=1? Experiment with www.desmos.com/calculator to explore the shape of 𝑦= 𝑎 𝑥 for different values of 𝑎. What happens for 𝑎=1?

Rhif Euler / Euler’s Number Ystyriwch fuddsoddi £1 mewn banc sy’n talu adlog ar gyfradd 100%. / Consider investing £1 in a bank which offers compound interest at a rate of 100%. Faint o arian sydd gennych ar ôl blwyddyn? / How much money do you have after a year? Mae hyn yn dibynnu ar y nifer o randaliadau yn ystod y flwyddyn. / This depends on the number of instalments during the year. Rhandaliadau / Instalments Arian ar ôl blwyddyn / Money after a year 1 (100% ar ôl blwyddyn / after a year) 1× 2 1 =£2 2 (50% bob chwe mis / every six months) 1× 1.5 2 =£2.25 3 (33. 3 % bob pedwar mis / every four months) 1× 1. 3 3 =£2.37 4 (25% bob tri mis / every three months) 1× 1.25 4 =£2.44 𝑛 1+ 1 𝑛 𝑛

Rhif Euler / Euler’s Number Fel mae 𝑛 yn cynyddu, mae’r arian yn cynyddu, ond nid am byth. Wrth fodelu efo taenlen Excel, gwelwn bod yr arian yn setlo lawr i’r gwerth £2.71... Mae’r rhif yma’n arbennig mewn mathemateg, ac yn cael ei adnabod fel rhif Euler, 𝑒. I bum lle degol, 𝑒=2.71828. As 𝑛 increases, the amount of money increases, but not indefinitely. Modelling using an Excel spreadsheet, we see that the money settles down to the value £2.71... This is a special number in mathematics, known as Euler’s number, 𝑒. To five decimal places, 𝑒=2.71828. 𝑒= lim 𝑛→∞ 1+ 1 𝑛 𝑛 Mae’r ffwythiant esbonyddol 𝑦= 𝑒 𝑥 yn arbennig: mae graddiant y graff yn hafal i werth 𝑒 𝑥 ar unrhyw bwynt ar y graff. Hynny yw, mae 𝑑 𝑑𝑥 𝑒 𝑥 = 𝑒 𝑥 . The exponential function 𝑦= 𝑒 𝑥 is special: the gradient of the graph is equal to the value of 𝑒 𝑥 at any point on the graph. In other words, 𝑑 𝑑𝑥 𝑒 𝑥 = 𝑒 𝑥 .

Ffwythiannau Esbonyddol / Exponential Functions Ymarfer 3 / Exercise 3 Ar bapur graff addas, plotiwch y ffwythiant 𝑦= 𝑒 𝑥 . On suitable graph paper, plot the function 𝑦= 𝑒 𝑥 .

Ffwythiannau Esbonyddol / Exponential Functions Ymarfer 3 / Exercise 3 Ar bapur graff addas, plotiwch y ffwythiant 𝑦= 𝑒 𝑥 . On suitable graph paper, plot the function 𝑦= 𝑒 𝑥 . Estyniad / Extension: O wybod bod 𝑑 𝑑𝑥 𝑎 𝑥 = ln (𝑎)× 𝑎 𝑥 , arbrofwch efo plotio’r graffiau 𝑦= 𝑎 𝑥 a 𝑦= ln (𝑎) × 𝑎 𝑥 ar gyfer gwerthoedd gwahanol o 𝑎. Given that 𝑑 𝑑𝑥 𝑎 𝑥 = ln (𝑎)× 𝑎 𝑥 , experiment with plotting the graphs of 𝑦= 𝑎 𝑥 and 𝑦= ln (𝑎) × 𝑎 𝑥 for different values of 𝑎. 𝒙 –5 –4 –3 –2 –1 1 2 3 4 5 𝑦= e 𝑥 0.0067 0.0182 0.0498 0.1353 0.3679 2.7183 7.3891 20.0855 54.5982 148.4132 TABLE MODE

Ffwythiannau Esbonyddol / Exponential Functions Mae unrhyw ffwythiant o’r ffurf 𝑦= 𝑎 𝑥 yn ffwythiant esbonyddol, ond mae’r ffwythiant 𝑦= 𝑒 𝑥 yn cael ei adnabod fel y ffwythiant esbonyddol. 𝑦= 𝑒 𝑥 Any function of the form 𝑦= 𝑎 𝑥 is an exponential function, but the function 𝑦= 𝑒 𝑥 is known as the exponential function. www.desmos.com/calculator

Y ffwythiant esbonyddol / The exponential function 𝑦 𝑦= 𝑒 2𝑥 𝑦= 𝑒 𝑥 O gychwyn efo cromlin y ffwythiant 𝑦= 𝑒 𝑥 , mae’n bosib ei gywasgu ar hyd yr echelin–𝑥, efo ffactor graddfa 1 𝑘 , i roi cromlin y ffwythiant 𝑦= 𝑒 𝑘𝑥 . Starting with the curve of the function 𝑦= 𝑒 𝑥 , it is possible to compress it along the 𝑥–axis, with scale factor 1 𝑘 , to give the curve of the function 𝑦= 𝑒 𝑘𝑥 . www.desmos.com/calculator 0.35 0.7 𝑥

Ffwythiannau Esbonyddol / Exponential Functions Graddiant y ffwythiant 𝑦= 𝑒 𝑘𝑥 yw 𝑘 𝑒 𝑘𝑥 . Hynny yw, 𝑑𝑦 𝑑𝑥 =𝑘 𝑒 𝑘𝑥 neu 𝑑𝑦 𝑑𝑥 ∝ 𝑒 𝑘𝑥 . Mae hyn yn fodel da ar gyfer digwyddiadau yn y byd naturiol fel dadfeiliad ymbelydrol neu twf poblogaeth. Er enghraifft, os yw cyfradd cynnydd poblogaeth o facteria mewn cyfrannedd union â’r nifer o facteria, 𝑦, yna 𝑑𝑦 𝑑𝑡 =𝑘𝑦. Mae cyfradd newid 𝑦= 𝑒 𝑘𝑡 mewn cyfrannedd union ag 𝑦, felly mae ffwythiant esbonyddol yn fodel da i’r sefyllfa yma. Mae hafaliad o’r ffurf 𝑦=𝐴 𝑒 𝑘𝑡 yn rhoi model esbonyddol, ble mae 𝐴 a 𝑘 yn gysonion. The gradient of the function 𝑦= 𝑒 𝑘𝑥 is 𝑘 𝑒 𝑘𝑥 . Therefore 𝑑𝑦 𝑑𝑥 =𝑘 𝑒 𝑘𝑥 or 𝑑𝑦 𝑑𝑥 ∝ 𝑒 𝑘𝑥 . This is a good model for events in the natural world such as radioactive decay or population growth. For example, if the rate of increase of a population of bacteria is directly proportional to the number of bacteria, 𝑦, then 𝑑𝑦 𝑑𝑡 =𝑘𝑦. The rate of change of 𝑦= 𝑒 𝑘𝑡 is directly proportional to 𝑦, so an exponential function is a good model for this situation. An equation of the form 𝑦=𝐴 𝑒 𝑘𝑡 gives an exponential model where 𝐴 and 𝑘 are constants.

Twf a dadfeiliad esbonyddol / Exponential growth and decay Dadfeiliad esbonyddol / Exponential decay 𝐴 𝑦= 𝐴𝑒 𝑘𝑡 𝑦= 𝐴𝑒 −𝑘𝑡 www.desmos.com/calculator www.desmos.com/calculator Twf esbonyddol / Exponential growth 𝐴

Ffwythiannau Logarithmic / Logarithmic Functions Mae gwrthdro ffwythiant esbonyddol yn ffwythiant logarithmic. / The inverse of an exponential function is a logarithmic function. 𝑦= 𝑎 𝑥 log 𝑎 (𝑦) = log 𝑎 ( 𝑎 𝑥 ) Cymryd logarithm bôn 𝑎 o bob ochr. / Taking logarithms (base 𝑎) of each side. log 𝑎 (𝑦) =𝑥 log 𝑎 (𝑎) Rheolau logarithm. / Rules of logarithms. log 𝑎 (𝑦) =𝑥 Diffiniad logarithm. / Definition of a logarithm. Gwrthdro y ffwythiant esbonyddol 𝑦= 𝑎 𝑥 yw’r ffwythiant logarithmic 𝑦= log 𝑎 (𝑥) . The inverse of the exponential function 𝑦= 𝑎 𝑥 is the logarithmic function 𝑦= log 𝑎 (𝑥) .

Ffwythiannau Logarithmic / Logarithmic Functions Mae 𝑦= 𝑎 𝑥 o hyd yn bositif. / 𝑦= 𝑎 𝑥 is always positive. 𝑦= 2 𝑥 𝑦= 1.5 𝑥 𝑦=𝑥 O hyd yn pasio trwy (0, 1). / Always passes through (0, 1). 𝑦= log 1.5 (𝑥) 𝑦= log 2 (𝑥) Nid yw log 𝑎 (𝑥) yn bodoli ar gyfer gwerthoedd negatif o 𝑥. / log 𝑎 (𝑥) does not exist for negative values of 𝑥. O hyd yn pasio trwy (1, 0). / Always passes through (1, 0). www.desmos.com/calculator

Logarithm Naturiol / Natural Logarithm Gwrthdro 𝑦= 𝑒 𝑥 yw 𝑦= log 𝑒 (𝑥) sydd yn cael ei ysgrifennu fel 𝑦= ln (𝑥) ac yn cael ei adnabod fel y logarithm naturiol. The inverse of 𝑦= 𝑒 𝑥 is 𝑦= log 𝑒 (𝑥) which is written 𝑦= ln (𝑥) and is known as the natural logarithm. 𝑦= 𝑒 𝑥 𝑦=𝑥 𝑦= ln (𝑥) Mae’r echelin–𝑥 yn asymptot. / The 𝑥–axis is an asymptote. Mae’r echelin–𝑦 yn asymptot. / The 𝑦–axis is an asymptote. www.desmos.com/calculator

Ffwythiannau Esbonyddol / Exponential Functions Cwblhau DAE Cwestiwn 15. / Complete SAMs Question 15. Cwblhau ymarferion o’r gwerslyfr. / Complete exercises from the book.