NDT آزمون‌های غیر مخرب بازرسی و آزمون مواد و قطعات مهندسی بدون آنکه به کارایی و سرویس دهی نهایی آن‌ها آسیبی برسد.
آزمون‌های غیر مخرب روش‌های متداول در بین آزمون‌های مخرب: آزمون چشمی Visual Testing (VT) آزمون مایع نافذ Penetrant Testing (PT) آزمون ذرات مغناطیسی Magnetic Particle Testing (MT) آزمون جریان‌های گردابی Eddy Current Testing (ET) کاربرد اصلی: آزمون سطحی و زیرسطحی آزمون پرتونگاری Radiographic Testing (RT) آزمون فراصوتی Ultrasonic Testing (UT) کاربرد اصلی: آزمون عمقی
NDT کدام روش بهتر است؟ به شرایط و متغیر‌های زیادی بستگی دارد.
آزمون مایع نافذ
آزمون مایع نافذ Penetrant Testing (PT) Dye Penetrant Inspection (DPI) Penetrant Flaw Detection (PFD) Liquid Penetrant Inspection (LPI) بازرسی و آزمون سطحی شناسایی ناپیوستگی‌های سطحی ( ناپیوستگی‌هایی که به سطح رسیده‌اند ) قابل کاربرد برای کلیه مواد مهندسی به جز مواد متخلخل ( جاذب مایعات )
آزمون مایع نافذ: آزمون سطحی ممکن است با آزمون مایع نافذ شناسایی شود ناپیوستگی‌های سطحی: پیوستگی‌هایی که به سطح رسیده‌اند با آزمون مایع نافذ قابل شناسایی نیستند زیرسطحی داخلی آزمون مایع نافذ فقط توانایی شناسایی ناپیوستگی‌های سطحی را دارد. برای ایجاد شدن نشانه از ناپیوستگی مایع نافذ باید بتواند در ناپیوستگی نفوذ کند.
آزمون مایع نافذ مثال: چوب پارچه سرامیک‌های لعاب‌کاری نشده آزمون مایع نافذ برای موادی که متخلخل و جاذب مایعات هستند قابل کاربرد نیست. مثال: چوب پارچه سرامیک‌های لعاب‌کاری نشده
مراحل آزمون تمیزکاری اولیه اعمال مایع نافذ حذف مایع نافذ اضافی روی سطح اعمال آشکارساز بازرسی تمیزکاری نهایی
آزمون مایع نافذ مایع نافذ اعمال شده روی سطح قطعه به کمک اثر مویینگی داخل منافذ سطحی نفوذ می‌کند.
اصول: اثر مویینگی برهم کنش نیروهای چسبندگی و پیوستگی کوژی یا کاوی سطح مایع داخل لوله
Capillarity The ability of a material to enter opening examples: tube or defects The formula = 2S Cos W = Capillary pressure S = Surface tension = Contact angle W = Width of opening
کشش سطحی کشش سطح بالا کشش سطحی پایین مثال: آّب مثال: چربی
Surface Tension From the formula Capillary pressure = 2S Cos O W The higher the surface tension the higher the capillary pressure Should penetrant have high or low surface tension?
زاویه تماس زاویه تماس قابلیت ترکنندگی شکل قطره کمتر از 90 درجه زیاد زاویه تماس قابلیت ترکنندگی شکل قطره کمتر از 90 درجه زیاد 90 درجه متوسط بیشتر از 90 درجه کم
کوژی یا کاوی سطح مایع در لوله مویی زاویه تماس میزان قابلیت ترکنندگی را مشخص می‌کند زاویه تماس کمتر = قابلیت ترکنندگی بیشتر
سطح مایع نافذ باید در لوله مویی مقعر باشد Meniscus مقعر صاف محدب سطح مایع نافذ باید در لوله مویی مقعر باشد
American terms Static Penetration Parameter SPP = Cos Kinetic Penetration Parameter KPP = Cos = Surface tension = Viscosity
آزمون مایع نافذ مایع نافذ به سطح اعمال می‌شود به علت اثر مویینگی داخل منافذ کشیده می‌شود. حذف مایع نافذ اضافی
حذف مایع نافذ اضافی از سطح
آزمون مایع نافذ اعمال آشکارساز
آزمون مایع نافذ آشکارساز بر سطح اعمال می‌شود. مایع نافذ بر اثر جاذبه مویینگی معکوس از منافذ روی سطح کشیده می‌شود.
Penetrant Testing نشانه‌ها مایع نافذی که به روی سطح کشیده شده است روی سطح از ناپیوستگی نشانه تشکیل می‌دهد نشانه‌ها
مزایای آزمون مایع نافذ قابل کاربرد برای مواد غیر فرومغناطیس قابل کاربرد برای قطعات بزرگ با ابزارهای قابل‌حمل توانایی بازرسی همزمان تعداد زیادی نمونه قابل استفاده برای قسمت کوچکی از یک مجموعه پیچیده ساده، ارزان و تفسیر راحت حساسیت بالا
محدودیت‌های آزمون مایع نافذ عدم توانایی در شناسایی ناپیوستگی‌های زیرسطحی و عمقی نیاز به آماده‌سازی دقیق سطح غیر قابل کاربرد برای مواد متخلخل وابستگی به دمای قطعه و محیط عدم تکرارپذیری قطعی نیاز به سازگاری مواد شیمیایی مورد استفاده در آزمون
سیستمهای تقسیم‌بندی بر اساس نوع مایع نافذ بر اساس فرایند حذف مایع نافذ اضافی بر اساس نوع آشکارساز
مایع نافذ با حساسیت دوگانه سیستمهای تقسیم‌بندی نوع مایع نافذ مایع نافذ رنگی مرئی ( ایجاد تباین رنگی ) مایع نافذ فلوئورسنتی مایع نافذ با حساسیت دوگانه
مایع نافذ با تباین رنگی معروف به مایع نافذ مرئی رنگی استفاده از نور سفید: نور روز یا نور سفید مصنوعی رنگ مورد استفاده در مایع نافذ : معمولاً قرمز
مایع نافذ فلوئورسنتی فلوئورسنت: توانایی مواد برای تبدیل یک طول موج به طول موج دیگر 570nm 365nm نور فرابنفش ( نور UV ) نور مرئی رنگ فلوئورسنتی
فلوئورسنس و طیف مرئی الکترومغناطیس 365nm انتشار نور سبز فسفری 570nm جذب نور فرابنفش Dual تبدیل طول موج رنگ فلوئورسنتی 10 100 200 300 400 500 600 700 nm فرابنفش مرئی
لامپ فرابنفش
منبع تولید امواج فرابنفش نزدیک فلوئورسنس منبع تولید امواج فرابنفش نزدیک ( UV-A ): لامپ قوس بخار جیوه + فیلتر اقدامات ایمنی اجتناب از نگاه مستقیم به نور عدم استفاده از لامپ در صورت ترک خوردن، آسیب دیدن و قرار نگرفتن کامل در محل خود.
طیف مرئی الکترومغناطیس 100 -280nm 280 – 315nm انتشار نور فرابنفش مضر UV-C UV-B UV-A 315 - 400nm 10 100 200 300 400 500 600 700 فرابنفش مرئی
Fluorescent v Colour Contrast بیشترین حساسیت مربوط به مایع نافذ فلوئورسنتی مشکل تر بودن حذف مایع نافذ فلوئورسنتی اضافی از سطح