Þátttaka fullorðinna með skerðingar af ýmsum toga Upplifun og reynsla notenda Síðari hluti

Sjónarhorn rannsakenda í rannsóknum á upplifun og reynslu notenda af þátttöku Gagnrýna þátttökuhugtakið eins og það kemur fyrir í ICF Hlutlæg mynd og hlutlægar mælingar Gagnrýna áherslu á líflæknisfræðileg sjónarhorn einkennamiðuð þjónusta sjálfstæði (independence) - geta séð um sig án aðstoðar Gagnrýna „þöggun“ fatlaðs fólks, t.d. takmarkaða aðkomu þess að vinnu við ICF flokkunarkerfið takmarkaða aðkomu að rannsóknum sem snúast um líf þeirra líf ekki hlustað á kröfur fatlaðra um sjálfræði (autonomi), tækifæri og aðgengi fyrir alla Vara við faglegum yfirráðum og „valdi“ fagfólks yfir lífi notenda Hvetja til þess að hlustað sé á notendur lögð sé áhersla á umhverfið í víðum skilningi Guðrún Pálmadóttir

Hammel, Joy o. fl. (2008). What does participation mean Hammel, Joy o.fl. (2008). What does participation mean? An insider perspective from people with disabilities. Rannsóknarsnið Rýnihóparannsókn með nálgun grundaðrar kenningar Undirbúningur rannsóknar í samvinnu við hagsmunasamtök fatlaðra Þátttakendur 63 þátttakendur í allt Fjölbreytilegar aðstæður og heilsufarsvandar Gagnasöfnun Rýnihópaumræður – 6 hópar Gagnagreining Sífelldur samanburður Niðurstöður Kjarnahugtak: Virðing og reisn Sex meginþemu Guðrún Pálmadóttir

Þemun 6 leggja grunn að gátalista (Tafla II) Niðurstöður Þátttaka snýst um gildi Persónuleg gildi – það sem skiptir mann máli Sameiginleg og samfélagsleg gildi – það sem ætlast er til af manni Þátttaka er leið til að tjá þessi gildi Þátttaka er afleiðing af þessum gildum Þátttaka birtist í ýmsum myndum Kjarnahugtakið „Virðing og reisn“ er samofið öllum birtingamyndum þátttöku Fatlaðir séu virtir sem manneskjur til jafns við aðra Sérstaða fatlaðra sé virt – ekki bara meðtekin Fatlaðir taki þátt á eigin forsendum Það sé viðurkennt að aðrir geta lært af fötluðu fólki Þemun 6 leggja grunn að gátalista (Tafla II) Guðrún Pálmadóttir

Virðing og reisn Þátttaka og gildi Hlutdeild sem hefur merkingu Að vera „hluti af Hafa val og vera við stjórn Persónuleg og samfélagsleg ábyrgð Þátttaka og gildi Aðgengi og tækifæri Hafa áhrif og veita öðrum stuðning Félagsleg tengsl, vera meðtekinn og eiga aðild

Þátttaka og gildi Hlutdeild sem hefur merkingu – Að vera „hluti af einhverju“, t.d. athöfn, aðstæðum, félagslegum atburði eða hópi Ekki háð framkvæmdafærni eða sjálfstæði við athafnir Hlutdeild ýmist í samfélagi annarra eða í einrúmi Krefst ákveðins öryggis en kallar líka á áskorun (jafnvel áhættu) og tækifæri Hafa val og vera við stjórn Hvernig og hvenær að taka þátt, með hverjum Vera sinn eigin „herra“ – hafa umboðið yfir eigin lífi Aðgengi og tækifæri Félagsleg aðild og tækifæri til jafns við aðra – hönnun, upplýsingar Vera álitinn jafningi – ekki sem „afbrigði“ sem þarf að miskunna sig yfir Viðurkenndur sérfræðingur í eigin þörfum og málefnum Guðrún Pálmadóttir

Þátttaka og gildi, frh. Persónuleg og samfélagsleg ábyrgð Ábyrgð á sjálfum sér og eigin örlögum Ábyrgð á fjölskyldu sinni og nánasta félagslega umhverfi Leggja eitthvað af mörkum til samfélagins Hafa áhrif og veita öðrum stuðning Hafa skuldbindingar Starfa innan og/eða utan nánasta umhverfis Gefa af sér til annarra – gera eitthvað fyrir aðra (ekki bara þiggja) Félagsleg tengsl, vera meðtekinn og eiga aðild Persónuleg og náin tengsl / Opinber og almenn tengsl Gefa og þiggja – búa yfir reynslu sem vert er að deila Eiga aðild að samfélagi bæði ófatlaðra og fatlaðra Guðrún Pálmadóttir

„Þátttökuhjólið“ Þátttaka tekur á sig ýmsar myndir sem eru ólíkar eftir einstaklingum, aðstæðum þeirra (persónulegum og umhverfistengdum) og lífsskeiði. Guðrún Pálmadóttir

Samantekt Þátttaka er flókið og margbreytilegt fyrirbæri sem er samofin persónulegu og samfélagslegu gildismati Engin uppskrift að eða viðmið um hvað þátttaka er Fólk þarf að hafa frelsi til að skilgreina og útfæra þátttöku á sinn eigin og sérstaka hátt – það er engin uppskrift Allir hafa rétt til að taka þátt og þurfa að taka ábyrgð á eigin þátttöku Þátttaka er ekki skilgreind í formi ákveðinna athafna eða tíðni framkvæmda Guðrún Pálmadóttir