بسم الله الرحمن الرحيم

Spss یک برنامه نرم افزار آماری است که برای ورود داده ها، اصلاح و ویرایش داد ها،توصیف و توزیع دادها، انجام آزمون های آماری متفاوت مورد استفاده قرار می گیرد.

SPSS آموزش مقدمه برنامه SPSS که مخفف Statistical Package for the Social sciences «بسته آماری برای علوم اجتماعی» است، یکی از قدیمی ترین، برنامه های کاربردی در زمینه تجزیه و تحلیل های آماری و به ویژه برای داده های اجتماعی و رفتاری است. که از قابلیت های این نرم افزار می توان به موارد زیر اشاره کرد: - آمار توصیفی: رسم نمودارها و چارت های گوناگون، محاسبات مربوط به میانگین، میانه، انحراف معیار، واریانس و... - آمار استنباطی(تحلیل های آماری): ازمون فرض ها، بیان روابط و تفاوت ها و... - همچنین برای مدیریت داده ها(داده کاوی)

داده ؟ اطلاعات؟ شاخص؟ مفاهیم؟ دانش و آگاهی؟

متغیرآماری: هر ویژگی یا صفت مورد مطالعه که از یک فرد به فرد دیگر تغییر می کند را متغیر آماری گویند. مشاهده یا داده: مقدار یا اندازه متغیر را مشاهده یا داده می نامند. انواع متغیرها: کیفی ، کمی

انواع مقیاس ها: مقیاس اسمی: این مقیاس تنها برای شناسایی افراد یا مکان ها به کار می رود و افراد ،موضوعات یا ویژگی ها را در دو مقوله یا بیشتر طبقه بندی می کند و اعضای هر طبقه صفات مشترک دارند. مقیاس ترتیبی: این مقیاس برتری را بیان کرده وموضوعات را براساس درجه دار بودن یا نبودن صفت مورد نظر اندازه گیری می کند.از بالاترین تا پایین ترین.

مقیاس فاصلهای:ویژگی هایی شبیه مقیاس های اسمی و ترتیبی دارد، فواصل از پیش تعیین شده اند.دراین مقیاس صفر مطلق وجود ندارد. مقیاس نسبتی:بالاترین دقیق ترین مقیاس است.خصوصیات سایر مقیاس ها را داراست و از صفر مطلق نیز برخوردار است.

How to open SPSS Go to START Click on PROGRAMS Click on SPSS INC

اجزاء اصلي پنجره ويرايشگر داده ها 1- نوار عنوان اولين نوار افقي پنجره ويرايشگر داده ها كه مطابق شكل زير , عنوان آن Untitled - SPSS Data Edittor مي باشد .

2- منوي اصلي Spss داراي يك منوي اصلي كه مشتمل بر يك سري دستور قابل اجرا است. با انتخاب يك دستور با استفاده از موشواره، آن دستور قابل اجراست.

File كار با فايلها از طريق گزينه File امكان پذير است. ايجاد فايل جديد، باز كردن فايلهاي موجود، نمايش داده ها، ذخيره فايلها، چاپ عمليات و… و نهايتاً خروج از spss با دستور Exit، از جمله قابليتهاي اين منو مي باشد.

Edit جهت جستجو داده، جايگزيني، كپي كردن داده ها، جا به جايي در فايلها از دستورات منوي Edit استفاده مي شود.

View جهت حذف يا نمايش ميله ابزار، خطوط زمينه در ويرايشگر داده ها، تغيير قلم و عنوان مقادير از اين منو استفاده مي شود .

Data مطابق شكل جهت تعريف متغيرها و مقادير آنها، رفتن به مورد خاص (Case)، تنظيم داده ها، تركيب فايلها، و وزن دادن به موردها، از اين مورد استفاده مي شود .

Transform براي ايجاد و محاسبه متغيرهاي جديد، كد گذاري مجدد، جايگزيني مقاديرمفقود (Missing) و… از اين منو استفاده ميشود.

Analyze 15 گزينه از 16 گزينه اين منو تمامي گزارشهاي آماري در مورد داده ها از آماري توصيفي شامل جداول توصيفي، ميانگين، انحراف معيار تا آمار استنباطي شامل ضريب همبستگي، رگرسيون چند متغيره، و … از طريق اين منو قابل اجرا است.

Graphs جهت رسم انواع نمودارها از اين منو استفاده مي شود. نمودارهاي ميله اي، ستوني، خطي، دايره اي، پراكنش و....

Utilities جستجوي اطلاعات درباره متغيرها و فايل ها در اين منو امكان پذير است. تعريف سري متغيرها نيز در اين منو انجام مي شود.

ازدستورات Windowبراي كوچك كردن پنجره ويرايشگر داده ها استفاده مي شود.

Variable view کار با پنجره

)Name(ستون تعریف کردن متغیرها برای تعریف نام متغیرها باید بهترین نام انتخاب شود که به خوبی مفهوم سؤال را برساند. زیرا در این ستون برای نامگذاری با محدودیت های از قبیل زیر مواجه هستیم: حداکثر 8 کارکتر باشد. با یک حرف یا @ شروع شود. از فاصله استفاده نشود. از کلمات (AND،NOT،EQ،BY،ALL) که SPSS به عنوان عبارات محاسباتی از انها استفاده می کند نباید استفاده شود.

( decimals، with ،type)ستون های 3- به كمك Type نوع ، Width عرض و از طريق Decimal ارقام اعشاري متغيرها كنترل وتنظيم مي شود .

(Labelمشخص کردن برچسب برای متغیرها(ستون از انجایی که در ستون Name برای تعریف نام متغیر محدودیت های داشتیم و گاهاً نام استفاده شده به طور مطلوبی نمی تواند گویای سؤال باشد. برای رفع این مشکل ما می توانیم سؤال را در ستون Label به عنوان یک برچسب تعریف کنیم.

)values ستون) مقادیر و ارزشهای مقادیر به وسیله این ستون باید مقدار ارزشی که به هر گزینه ی پاسخ در سؤالات پرسشنامه داده می شود و ارزش انها را برای هر متغیر(سؤال) مشخص نمود. بدین منظور در ستون(value) پس از فعال کردن خانه متناظر با هر متغیر، کادر value label را باز کرده مثلاً برای سؤال جنسیت به صورت زیر عمل می کنیم: در کادر متنی value عدد 1 را تایپ کنید. در کادر متنی label کلمه man (مرد) را تایپ کرده تا دکمه add فعال شود و با کلیک بر روی این دکمه عبارت 1=“man” متناظر می شود. به همین صورت برای کد 2 کلمه woman را تایپ می کنیم. اکنون بر روی ok کلیک کنید.

) missing تعریف مقادیر نامعلوم (ستون گاهی اوقات ممکن است که کاربربخواهد spss با بعضی از پاسخ ها در مجموعه داده ها مانند مقادیر نامعلوم برخورد کند، برای مثال در تجزیه تحلیل مجموعه نمرات قبولی و افتاده یک امتحان، کاربر می تواند از spss بخواهد که با مقادیر زیر به عنوان مقادیر نامعلوم برخورد کند: برای داده های پیوسته مانند نمرات بین 0 تا 9/75 از طریق فعال کردن گزینه (discrete missing values) برای داده های گسسته مانند نمرات 10،11،12 از طریق فعال کردن گزیده (range plus one optional discrete missing value)

(columns&Aligen) تعيين عرض ستون و نحوه نوشتار براي تنظيم نحوه چیدمان نوشتار ستونها ، از ستون Align استفاده می شود، با كليك روي سلول این ستون سه انتخاب مانند روبرو برای ما موجود است.

)measureتعیین مقیاس(سطح)سنجش متغیرها(ستون برای تعین سطح سنجش متغیرهای نسبی وفاصله ای گزینه ی scale ، برای متغیرهای ترتیبی گزینه ی ordinal و برای متغیرهای اسمی گزینه ی nominal را انتخاب می کنیم.

کار با پنجره data view

وارد کردن داده ها پس از تعريف متغيرها، نوبت وارد كردن داده‌ها مي‌باشد. با كليك روي دكمه كوچك گوشه پائين سمت چپdata view، صفحه نمايشگر داده‌ها نمايان مي‌شود‌. با انتخاب اولين سلول، ورود داده‌ها شروع مي‌شود بهترين روش وارد كردن داده‌ها ‌اين است كه داده‌ها به صورت سطري وارد شود يعني داده‌هاي مربوط به يك مورد در يك زمان وارد شود

ويرايش داد ه ها گاهي لازم است در كليت وساخت داده هاي يك فايل ، تغييراتي ايجاد شود مانند: - اضافه كردن يك سطر از طریق راست کلیک کردن روی سطر مورد نظر و انتخاب گزینه insert cases - اضافه كردن متغير جديد از طریق راست کلیک کردن روی سطر مورد نظر و انتخاب گزینه insert variable - حذف سطر ( مورد ) از طریق راست کلیک کردن clear روی سطر مورد نظر و انتخاب - حذف ستون ( متغير ) از طریق راست کلیک کردن clear روی سطر مورد نظر و انتخاب

انتخاب قسمتی از داده ها گاهي لازم است روي بخشي از داده ها تجزيه وتحليل انجام دهيد. بنابراين به انتخاب داده نياز پيدا مي كنيد . مثلا امکان دارد کاربر بخواهد فقط محاسباتی را روی مردها انجام بدهد جهت انتخاب مردها به ترتيب زير عمل كنيد :از منوي Data دستور Select Cases را انتخاب واجرا كنيد . شكل مشاهده مي شود : با كليك روي گزينه If Condition .. و انتخاب دكمه If. . . پنجره جديدي باز مي شود . متغير جنسيت را به کادر مقابل انتقال میدهید و مقابل ان عبارت( 1=) را می نویسیم.

با كليك روي گزينه Continue و تاييد گزينه OK، نتيجه مشاهده مي شود :

( باز سازي داده ها ) Recoding دربرخي از پژوهش ها بسته به ماهيت متغيروداده ها ممكن است لازم شود داده هاي موجود طبقه بندي شود. مثلا متغير درآمد به 3 طبقه كم، متوسط و بالا طبقه بندي گردد با استفاده از منوي Transform دستور Recode را انتخاب و اجرا كنيد . در شكل مشاهده شده بازسازي داده ها به دو طريق امكان پذير است: Same Variable (1 Into Into Different Variable(2 در صورتي كه بخواهيد تغييرات در همان ستون متغير موجود اعمال شود ، مورد( 1) را انتخاب كنيد واگر لازم باشد متغير جديد در ستون ديگري تعريف شود ، مورد (2) را انتخاب كنيد دستور2 به این صورت اعمال میشود: Into Different Variable را انتخاب و كليك نمائيد . با توجه به شكل ، متغيرdaramad را از ليست متغيرهاي كادر سمت چپ انتخاب وكليك كنيد .متغير مذكور را به كادر مقابل منتقل كنيد . در كادر Out Put Variable اسم جديد را تايپ كنيد ، سپس روي گزينه Change كليك كنيد.متغير جديد در كنار متغير قديمي قرار مي گيرد . روي گزينه Old and New Value كليك كنيد . كدهاي مورد نظر را با كدهاي جديد تغيير دهيد . بعد ازاعمال تغييرات گزينه Continue را كليك كنيد سپس كليد OK را كليك كنيد ، یک متغیر جدید در فایل داده ها ایجاد شده است.

تهيه جدول فراوني و نمودارها با SPSS روی منوی analyze کلیک کنید سپس روي گزينه Descriptive Statistics كليك كنيدبه منظور گزينه Frequencies را اجرا كنيد. با انتخاب گزینه statistics صدك‌ها، ميانگين، ميانه، مد، مجموع داده‌ها، انحراف معيار و... آماره‌هايي هستند كه با توجه به نوع متغير كه اگر كمي‌ باشد، قابل محاسبه خواهندبود. و با انبخاب گزینه charts امکان رسم نمودار وجود دارد.