بیکاری و تورم
نرخ بیکاری تعریف بیکار: بیکار به شخصی گفته می شود که حاضر است کار کند ولی شغلی پیدا نمی کند.
تقسیم بندی جمعیت 10 ساله و بیشتر کشور جمعیت فعال جمعیت غیرفعال جمعیت شاغل جمعیت بیکار
مثال: اگر شاغلین 13 میلیون نفر و بیکاران 2 میلیون نفر باشند، نرخ بیکاری چقدر است؟
انواع بیکاری بیکاری اصطکاکی بیکاری سیکلی (ادواری) بیکاری ساختاری بیکاری فصلی بيكاري ارادي و غير ارداي بيكاري آشكار و پنهان
1. بیکاری اصطکاکی تعریف: هنگامی که افراد به دنبال شغل هستند، مدت زمانی، بیکار هستند که بیکار اصطکاکی نام داند. علت این نوع بیکاری: کمبود اطلاعات راه حل: ایجاد و گسترش مراکز کاریابی، افزایش اطلاعات در بازار کار ویژگی های بیکاری اصطکاکی: این نوع بیکاری حتی در اشتغال کامل هم وجود دارد و نمی توان به طور کامل آن را از بین برد. این نوع بیکاری به دلیل این که باعث می شود افراد مشاغلی متناسب با علاقه و تخصص خود پیدا کنند، باعث افزایش کارایی و بهره وری می شود.
2. بیکاری سیکلی (ادواری) تعریف: به بیکاری که در دوران رکود به وجود می آید بیکاری سیکلی گفته می شود. علت: رکود اقتصادی. زیرا در دوران رکود تولید کاهش می یابد، بنابراین، اشتغال نیز کاهش می یابد و بیکاری به وجود می آید. راه حل: اتخاذ سیاست های مالی و پولی انبساطی. تا تقاضای کل و تولید ملی و اشتغال افزایش یابد.
3. بیکاری ساختاری تعریف: با تغییر تکنولوژی برخی از شغل ها از بین می روند و شغل های جدید به وجود می آیند، اگر افرادی که شغل خود را از دست داده اند نتوانند آموزش ببینند و شغل های جدید پیدا کنند، بیکار میشوند که بیکاری ساختاری (تکنولوژیکی) نام دارد. راه حل: آموزش، جهت آماده نمودن افراد برای ورود به مشاغل جدید.
4. بیکاری فصلی تعریف: بیکاران فصلی، کسانی هستند که به دلیل فصلی بودن شغل آن ها، در بعضی از فصول سال بیکار می شوند.
بیکاری ارادي و غير ارادي بيكاري غيرارادي: به بيكاراني گفته مي شود كه در سطح دستمزدهاي رايج بازار حاضر به كار هستند، ولي كار برايشان وجود ندارد. بيكاري ارادي به بيكاراني گفته مي شود كه در سطح دستمزدهاي رايج بازار براي آنها كار وجود دارد، ولي حاضر به كار كردن نيستند.
بیکاری آشکار و پنهان سیکلی بیکاران آشکار به کسانی گفته می شود که شغلی ندارند. اعم از بیکاران بیکاران پنهان، به افرادی گفته می شود که شغل دارند ولی در تولید نقشی ندارند. سیکلی ساختاری فصلی اصطکاکی 11
Inflation The aggregate price level is the average price of goods and services in an economy A continual rise in the price level (inflation) affects all economic players
تورم تعریف: تورم عبارت است از افزایش میانگین قیمت ها. اندازه گیری تورم: با استفاده از شاخص قیمت خرده فروشی. مراحل اندازه گیری: یک سبد کالایی که مصرف کنندگان مصرف می کنند را انتخاب می کنند. هزینه تهیه این سبد کالا را با قیمت سال های مختلف حساب می کنند. نرخ افزایش هزینه تهیه سبد کالا در سال های مختلف، نرخ تورم آن سال ها را نشان می دهد.
تورش یا اریب در اندازه گیری تورم تورش جانشینی تورش کیفیت تورش کالاهای جدید راه حل: برای افزایش دقت محاسبات باید سال پایه را زودتر تغییر داد.
تورش جانشینی در محاسبه شاخص قیمت فرض می شود سبد کالایی مصرفی مصرف کنندگان طی دوره ثابت است. ولی می دانیم که مصرف کنندگان الگوی مصرفی ثابتی ندارند. مثلاً: اگر قیمت سیب و موز هردو افزایش داشته باشد ولی قیمت سیب بیشتر افزایش داشته باشد مردم موز را جانشین سیب می کنند. یعنی الگوی مصرف خود را تغییر می دهند. بعبارت دیگر ضریب یا وزن سیب که قیمت آن بیشتر بالا رفته در هزینه زندگی کم می شود ولی در محاسبه شاخص قیمت همچنان فرض می شود که ضریب یا وزن سیب مثل قبل از افزایش قیمت است. قیمت خرده فروشی مقدار مصرف در سبد کالایی سال پایه مقدار مصرف در سبد کالایی سال پایه قیمت خرده فروشی
تورش کیفیت اگر افزایش قیمت کالای به دلیل بهبود کیفیت آن کالا باشد، به معنی تورم نمی باشد. ولی در محاسبه شاخص قیمت و نرخ تورم، تغییرات کیفی کالاها در نظر گرفته نمی شود. مثلاً: اگر کیفیت تلویزیون بهبود یافته است و قیمت آن بالا رفته است. نکته: اگر کیفیت کالاها و خدمات بهبود یافته باشد، نرخ تورم افزایش هزینه های زندگی را بیشتر از واقعیت نشان می دهد و اگر کیفیت کالاها و خدمات بدتر شده باشد، نرخ تورم، هزینه های زندگی را کمتر از واقعیت نشان می دهد.
تورش کالاهای جدید اگر طی دوره مورد بررسي کالاهای جدید وارد زندگی مردم شده باشد، این کالاها در محاسبه شاخص قیمت ها و نرخ تورم در نظر گرفته نمی شوند. مثال1: ورود هزينه تلفن همراه(گوشي و هزينه مكالمه) در هزينه زندگي مثال2: ورود خدمات پيك موتوري در هزينه زندگي مثال 3: ورود تلويزيون هاي نسل جديد LED در هزينه زندگي
علل تورم
کاهش عرضه کل علل تورم افزایش هزینه های تولید سیاست های مالی انبساطی کاهش بهره وری کاهش واردات سیاست های پولی انبساطی علل تورم کاهش عرضه کل افزایش تقاضای کل تکنولوژی تغییر الگوی مصرف انحصارها افزایش جمعیت جنگ، سیل، زلزله
انواع تورم تورم فشار تقاضا (Demand- pull inflation) تورم فشار عرضه (Cost – push inflation) تورم پولی تورم روانی(يا تورم انتظاري) تورم ساختاری تورم وارداتی
علل انواع تورم 1. تورم فشار تقاضا علت: افزایش تقاضای کل 1. تورم فشار تقاضا علت: افزایش تقاضای کل 2. تورم فشار عرضه علت: کاهش عرضه کل 3. تورم پولی علت: افزایش حجم پول 4. تورم روانی علت: انتظارات (تورمی) نسبت به آینده 5. تورم ساختاری علت: ضعف زیر ساخت ها اعم از نبود جاده، نیروی انسانی ماهر و .... 6. تورم وارداتی علت: افزایش قیمت کالاهای وارداتی
Money and Inflation Data shows a connection between the growth in the money supply and the rate of inflation
Average Inflation Rate Versus Average Rate of Money Growth for Selected Countries, 1997–2007
M2 Money Growth and Inflation - US
رابطه بين نقدينگي و قيمتها در ايران طي دوره 1353-1389
انواع تورم برحسب شدت تورم تورم خفیف یا خزنده (Creeping inflation) رشد یک رقمی سطح عمومی قیمت ها تورم شدید یا تازنده (Galloping inflation) نرخ رشد قیمت ها بیش از ده درصد است تورم بسیار شدید یا لجام گسیخته (Hyper inflation) رشد سطح عمومی قیمت ها بیش از پنجاه درصد است
Examples of Hyperinflation:1980s and Early 1990s
تورم رکودی تعریف: تورم رکودی به وضعیتی گفته می شود که همزمان تورم و رکود در جامعه وجود داشته باشد. علت: انتقال منحنی عرضه کل اقتصاد به سمت چپ. ویژگی: همزمانی بروز رکود و تورم در اقتصاد. یعنی هم تولید ملی کاهش می یابد و هم اشتغال کاهش می یابد و بیکاری فزونی خواهد یافت. راه حل: انتقال عرضه کل به سمت راست از طریق سیاست هایی مانند: کاهش هزینه های تولید، افزایش بهره وری، بهبود تکنولوژی و ...
برخي آثار تورم تورم قدرت خريد صاحبان درآمدهای ثابت را كاهش مي دهد. تورم به بدهکاران نفع و به بستانکاران زیان می رساند. تخصیص نامناسب منابع از دیگر عوارض تورم در اقتصاد است. زیرا تصمیم گیران اقتصادی نمی توانند به طور صحیح قیمت ها را پیش بینی کنند. بنابراین نقش علامت دهی قیمت برای تخصیص صحیح منابع مختل خواهد شد. معمولاً تورم سبب می گردد افراد کمتر پول نقد نگهداری کنند. زیرا در دوران تورم، ارزش آن کاسته می شود و گفته می شود پول داغ یا سوزان است. از اين رو در زمان تورم، افراد مبادرت به نگهداری کالا و يا دارايي می نمایند. تورم باعث اخلال در نظام مالياتي مي شود تورم منجر به كسري بودجه دولت مي شود.
راه حل های مبارزه با تورم کاهش تقاضای کل مهمترین دلیل افزایش تقاضای کل در جوامع، افزایش حجم پول است، پس اگر حجم پول متناسب با رشد تولید کشور افزایش یابد، تورم به وجود نمی آید. افزایش عرضه کل راه دیگر مبارزه با تورم، افزایش تولید است. بهبود تکنولوژی، افزایش بهره وری، کاهش هزینه های تولید، ثبات اقتصادی و سیاسی و ... می تواند باعث افزایش تولید شود و تورم را کاهش دهد. میترا علیا
منحنی فیلیپس
منحني فيليپس منحني فيليپس از شواهد آماري آرتور فيليپس(1958) در باره رابطه بين بيکاري و نرخ تغيير دستمزد پولي در انگلستان طي دوره 1957-1861 بدست ميآيد. بر اساس آمار و اطلاعات مذكور، رابطه برآوردي بين اين دو متغير، يک رابطه غيرخطي و معکوس است. اولين مطالعه اساسي جهت ارائه يک پايه نظري قوي براي اين منحني توسط ليپسي (1960) از طريق ترکيب دو رابطه مفروض ارائه شد: (الف) رابطه خطي مثبت بين نرخ افزايش در دستمزد پولي و مازاد تقاضا و (ب) رابطه غيرخطي منفي بين مازاد تقاضا و بيکاري.
نمودار رابطه بين تغيير دستمزد و مازاد تقاضاي کار Q b a e SL DL W We W1 W2 - + (a) (b)
نمودار رابطه بين مازاد تقاضاي کار و بيکاري Excess supply Excess demand e U + -
منحنی فیلیپس (PC) تعریف: در اقتصاد به منحنی گفته می شود که رابطۀ بین تورم و بیکاری را نشان می دهد.
نقد منحني فيليپس منحني فيليپس توسط بسياري از کينزي ها بدين صورت تفسير شد که دلالت بر مبادله با ثبات در بلندمدت دارد و بيانگر تصويري از ترکيبات ممکن تورم - بيکاري است که بر مبناي آن مي توان دست به انتخاب سياست اقتصادي زد. در اواخر دهه 1960 و اوايل دهه 1970هم تورم و هم بيکاري شروع به افزايش کرده بودند. رابطه باثبات بين تورم و بيکاري توسط فريدمن و فلپس به چالش کشيده شد. هر دوآنها وجود مبادله دائمي بين تورم و بيکاري را رد نمودند. مشکل منحني فيليپس اوليه اين است که درآن، تعيين نرخ تغيير دستمزد پولي کاملاً مستقل از نرخ تورم است و اين به نوبه خود دلالت بر اين دارد که کارگران غيرعقلايي بوده و دچار توهم پولي کامل هستند. بدين معني که تصميمات مربوط به عرضه کارشان را بر مبناي دستمزد پولي قرار مي دهند که کاملاً مستقل است از آنچه که براي قيمت رخ مي دهد.
منحني فيليپس با لحاظ نمودن انتظارات SRPC1 A C U1 UN SRPC2 U LRPC B
منحنی فیلیپس از دیدگاه مکاتب مختلف دیدگاه کینزین ها در مورد منحنی فیلیپس دیدگاه کلاسیک ها در مورد منحنی فیلیپس
1. دیدگاه کینزین ها در مورد منحنی فیلیپس (کوتاه مدت) کینزین ها، معتقدند که تورم اثر مثبت بر تولید و اثر معکوس بر بیکاری دارد.
2. دیدگاه کلاسیک ها در مورد منحنی فیلیپس (کوتاه مدت) کلاسیک ها معتقدند که هیچ رابطه ای بین تورم با تولید، اشتغال و بیکاری وجود ندارد.
منحنی فیلیپس در رویکرد بلندمدت منحنی فیلیپس در بلندمدت عمودی است، یعنی رابطه ای بین نرخ تورم و نرخ بیکاری وجود ندارد. تذکر: سیاستگذاران نباید انتظار داشته باشند تورم در بلندمدت آثاری بر تولید و اشتغال داشته باشد. بنابراین، کنترل تورم باید از اهداف سیاستگذاری اقتصادی باشد. راه حل: راه حل کنترل تورم رعایت تناسب بین رشد تولید و رشد پول می باشد.