مقدمه‌ای بر نظام حسابهای ملی ابوالفضل خاوري نژاد

حسابهاي كلان اقتصاد آمارهاي مالي دولت (GFS) آمارهاي پولي و مالي (MFS) Government Finance Statistics آمارهاي پولي و مالي (MFS) Monetary and Financial Statistics جريان وجوه (FOF) Flow of Funds ترازپرداختها (BOP) Balance of Payments حسابهاي ملي (SNA) System of National Accounts

حسابهاي كلان اقتصاد آمارهاي مالي دولت (GFS) شامل: دريافتي هاي دولت: درآمد مالياتي،درآمد مالكيت، فروش كالاها و خدمات، انتقالات پرداختي هاي دولت: طبقه بندي اقتصادي هزينه هاي دولت: جبران خدمات كاركنان، خريد كالاها و خدمات، استهلاك، بهره، انتقالات، عوايد تامين اجتماعي، ساير طبقه بندي وظيفه اي هزينه هاي دولت: خدمات عمومي، دفاع، امور اجتماعي و امنيت، امور اقتصادي، محيط زيست، مسكن، بهداشت، امور تفريحي و فرهنگي، آموزش، حمايت اجتماعي ترازنامه دولت: وضعيت دارايي ها و بدهي ها (مالي و غيرمالي)

حسابهاي كلان اقتصاد آمارهاي پولي و مالي (MFS) شامل همه اطلاعات مربوط به دارايي ها و بدهي هاي مالي بخشهاي نهادي اقتصاد بويژه بخش نهاد مالي است. جداول جريان منابع مالي (جریان وجوه) كه غالباً بصورت ماتريسي ارائه مي گردد انواع مبادلات مالي بين بخشهاي نهادي اقتصاد را به تفصيل منعكس مي كند.

حسابهاي كلان اقتصاد حساب تراز پرداختها انواع مبادلات (اعم از غيرمالي و مالي) اشخاص حقيقي و حقوقي مقيم را با دنياي خارج ارائه مي كند و شامل دو زير حساب جاري و سرمايه است. در نگارش پنجم اين حساب شامل سه زير حساب جاري و سرمايه و مالي است.

حسابهاي كلان اقتصاد نظام حسابهاي ملي متشكل از مجموعه اي منسجم، سازگار و يكپارچه از حسابهاي كلان، ترازنامه ها، و جداول است كه مطابق با مفاهيم، تعاريف، طبقه بندي ها و قواعد حسابداري پذيرفته شده بين المللي تهيه مي گردند. از آنجا كه اين سيستم از نتايج همه حسابهاي مورد اشاره استفاده مي كند، از نقشي محوري و هماهنگ كننده برخوردار است.

نظريه حسابهاي ملي حسابهاي ملي بر اين انديشه استوار است كه مي توان فعاليتهاي اقتصاد ملي را مانند فعاليتهاي اقتصادي يك فرد، يك خانوار يا بنگاه، در قالبي كمي ارزشگذاري نمود. بعبارت ديگر مي توان اقتصاد ملي را نيز مانند يك بنگاه داراي درآمد، هزينه، سرمايه گذاري، دارايي و بدهي محسوب نموده و آنها را بر اساس كميت پولي بيان كرد.

نظريه حسابهاي ملي فعاليتي اقتصادي محسوب مي شود كه محصول آن ايجاد مطلوبيت نموده و بوسيله پول، بعنوان ابزار رايج براي مبادله، قابل ارزشگذاري باشد. بنابراين محصولاتي كه در بازار مورد مبادله قرار مي گيرند، محصولاتي كه بصورت غيربازاري ( با قيمتي غيراقتصادي يا رايگان) عرضه مي گردند و محصولاتي كه به منظور خودمصرفي توليد مي شوند، نتيجه يك فعاليت اقتصادي قلمداد مي گردند.

نظريه حسابهاي ملي « توليد كالاها و خدمات، كسب درآمد از طريق فروش محصولات توليدي، فروش نيروي كار، در اختيار قرار دادن دارايي خود بمنظور استفاده ديگران، مصرف كالاها و خدمات، پس انداز، انباشت انواع دارايي، وام گيري و وام دهي» مقولاتي اقتصادي هستند كه واحدهاي اقتصادي فعال در جامعه نظير خانوارها، بنگاهها، دولت و در نتيجه اقتصاد ملي با آن سروكار دارند.

اهداف و كاربرد هاي نظام حسابهاي ملي (SNA) ارائه تصوير عملكرد اقتصادي و رفتار متغيرهاي اقتصاد كلان ، واحدها و بخشهاي نهادي فراهم آوردن اطلاعات مورد نياز بمنظور تجزيه و تحليل اقتصاد كلان ابزاري براي سياستگذاري و تصميم گيري اقتصادي امكان پذير ساختن مقايسه هاي بين المللي

تغيير در كالاهاي توليدشده موجودي منابع مالي توليد شده طبيعي انساني توليد كالاها و خدمات درآمد توزيع و مصرف مصرف واسطه مصرف نهايي انباشت صادرات ساير تغييرات در مقدار و قيمت داراييها تغيير در منابع انساني تغيير در كالاهاي توليدشده طبيعي و مالي موجودي منابع مالي توليد شده طبيعي انساني

دارايي ها در SNA داراييهاي غيرمالي داراييهاي توليد شده داراييهاي ثابت( مشهود و نامشهود) موجودي انبار (مواد اوليه، كار در جريان ساخت، كالاهاي ساخته شده) اشياء قيمتي(فلزات گرانبها، عتيقه جات، كارهاي هنري) داراييهاي توليد نشده داراييهاي توليد نشده مشهود(زمين، معادن زيرزميني، جنگلها و جانوران وحشي،آبها) داراييهاي توليد نشده نامشهود(حق اختراع، قراردادهاي اجاره و نظايرآن،سرقفلي)

دارايي ها در SNA داراييهاي مالي طلاي پولي و SDR پول در گردش و سپرده ها وام ها سهام و ساير داراييهاي مشابه ذخاير فني بيمه ساير حسابهاي دريافتني/پرداختني

روانه و انباره در SNA متغيرهاي انباره (Stock): بيانگر ارزش داراييها در مقطعي از زمان شامل: داراييهاي غيرمالي و مالي بدهيهاي مالي ارزش ويژه متغيرهاي روانه (Flow) : ارزش متغيرها را در دوره اي از زمان بيان مي كنند نظير مصرف، سرمايه گذاري، توليد ناخالص داخلي. تغيير در ارزش، مقدار، تركيب و مالكيت داراييها نيز متغير روانه محسوب مي شود.

سير تحول نظام حسابهاي ملي (SNA) سيستم حسابهاي ملي سال 1953 6 حساب اصلي و 12 جدول تكميلي در زمينه حسابهاي توليد، مصرف، انباشت و مبادلات خارجي محاسبات به قيمت جاري سيستم حسابهاي ملي سال 1968 تفصيل حساب توليد باگنجاندن جدول داده - ستانده تفصيل خالص وام دهي/استقراض با استفاده اقلام جريان مالي ( جدول جريان وجوه مالي) محاسبات به قيمتهاي جاري و ثابت

سير تحول نظام حسابهاي ملي (SNA) تفكيك حسابهاي درآمد و مصرف درآمد و سرمايه در سطح ملي به بخشهاي نهادي افزودن حساب ترازنامه براي كل اقتصاد و بخشهاي نهادي سیستم حسابهای ملی سال 1993 سیستم حسابهای ملی سال 2008

ابعاد و ويژگيهاي SNA نقش هماهنگ كننده و مركزي SNA در ميان آمارهاي توليد شده توسط سازمانهاي بين المللي (IMF , ILO, FAO,UN) نظير GFS,MFS,BOP,… تعبيه سيستم مياني بمنظور برقراري ارتباط بين سطوح خرد و كلان ارائه حسابها بصورت نهادي (علاوه بر طبقه بندي فعاليتي براي حسابهاي توليد و ايجاد درآمد) براي كليه حسابها توالي كامل حسابها براي بخشهاي نهادي و كل اقتصاد

ابعاد و ويژگيهاي SNA تفكيك بخش اصلي سيستم از بخشهاي ديگر بخش اصلي شامل حساب كالاها و خدمات تا ترازنامه بخشهاي ديگر شامل: جداول جمعيت و نيروي كار ماتريس حسابداري اجتماعي (SAM) حسابهاي اقماري (Satellite Accounts) خانوار محيط زيست توريسم

بخشهاي نهادي در SNA شركتهاي غيرمالي شركتهاي مالي دولت عمومي خانوار موسسات غيرانتفاعي در خدمت خانوار دنياي خارج

بخشهاي نهادي درSNA - شركتها شركت شخصي حقوقي است كه بمنظور توليد كالاها وخدمات بازاري تشكيل شده و بدنبال سود يا منافع مالي ديگر بوده و بطور جمعي تحت مالكيت و كنترل صاحبان سهام مي باشد.

بخشهاي نهادي درSNA - شركتها شركتها (غيرمالي و مالي) شركتهاي تابع يا وابسته (subsidiary) شركتهاي همبسته (associate) گروه شركتها شركتهاي تعاوني، با مسئوليت محدود و نظاير آن شبه شركتها (quasi-corporations)

بخشهاي نهادي درSNA - شركتها شركتهاي (غيرمالي و مالي) دولتي داراي بيش از نصف سهام يا دارا بودن حق راي غالب پشتوانه قانوني خاص براي اعمال كنترل و مديريت دولتي شركتهاي (غيرمالي و مالي) خصوصي شركتهاي (غيرمالي و مالي) تحت كنترل خارجيان

بخشهاي نهادي درSNA - شبه شركتها بنگاهي غيرشركتي ناميده مي شود كه اگر چه در كار توليد كالاها و خدمات است، اما شخصيت حقوقي مستقل از صاحبان خود (اشخاص حقيقي) ندارد و در نتيجه نمي تواند بطور مستقل ايجاد دارايي و بدهي نمايد. شبه شركتها، بنگاههاي غيرشركتي هستندكه مانند شركتها عمل مي كنند. اين بنگاهها داراي سيستم كاملي از حسابهاي مالي بوده و در نتيجه مي توان داراييها و بدهيهاي آنها را جدا از صاحبانشان ارائه نمود.

بخشهاي نهادي درSNA - شركتهاي مالي بانك مركزي ساير شركتهاي سپرده پذير شركتهاي سپرده پذير ساير ساير واسطه گران مالي بجز شركتهاي بيمه و بازنشستگي شركتهاي درگير در فعاليتهاي جنبي مالي شركتهاي بيمه و بازنشستگي

بخشهاي نهادي درSNA - بخش دولتي دولت عمومي شركتهاي دولتي دولت مركزي شركتهاي مالي شركتهاي غيرمالي دولت ايالتي شركتهاي پولي شامل بانك مركزي دولت محلي شركتهاي مالي غيرپولي صندوق تامين اجتماعي

بخشهاي نهادي درSNA - دولت عمومي دولت مركزي دولت مياني (ايالتي) دولت محلي (شهرداريها) صندوق تامين اجتماعي

بخشهاي نهادي درSNA - دولت عمومي دولت مركزي وضع ماليات بر كليه واحدهاي مقيم و واحدهاي غيرمقيم فعال ارائه خدمات جمعي نظير دفاع، امور خارجه، اداره امور و امنيت عمومي و نيز خدمات فردي نظير آموزش و بهداشت دولت مياني (ايالتي) قابليت وضع قوانين، محاكم داوري و دستگاه اجرايي دولت ايالتي تنها در محدوده منطقه خود آن دولت وضع ماليات بر كليه واحدهاي مقيم در آن منطقه و تخصيص همه يا بخشي از آن بمنظور اعمال سياستهاي خود ثبت دارايي ها و بدهي ها بحساب خود و مستقل از دولت مركزي استخدام افراد مستقل از نظام اداري دولت مركزي

بخشهاي نهادي درSNA - دولت عمومی دولت محلي (شهرداريها) قابليت وضع قوانين، محاكم داوري و دستگاه اجرايي دولت ايالتي تنها در محدوده منطقه خود آن دولت كه كوچكترين واحد جغرافيايي مستقل محسوب مي شود. امكان وضع ماليات بمنظور تامين مالي هزينه ها با اين ملاحظه كه دولت محلي بيشتر به دريافتي ها وانتقالات از سطوح بالاتر دولت وابسته است. امكان ثبت دارايي ها و بدهي ها بحساب خود و مستقل از سطوح بالاتر دولت ارائه خدماتي مانند آموزش با قيمتهاي نازل، خدمات بهداشت عمومي، مهدكودك، پرورشگاه، گورستان، خدمات فرهنگي، موزه ها، كتابخانه ها و ...

بخشهاي نهادي درSNA - خانوارها خانوار متشكل ازگروه كوچكي از اشخاص است كه شرايط زندگي مشترك دارند و با ادغام تمام يا قسمتي از درآمد و ثروت خود كالاها و خدمات را بصورت جمعي مصرف مي كنند.

بخشهاي نهادي درSNA - خانوار بخش نهادي خانوار بعنوان توليدكننده بنگاههاي غيرشركتي بنگاههاي توليدكننده بمنظور خود مصرفي خانوار بر حسب نوع درآمد دريافتي كارفرما كاركن كارگر بحساب خود دريافت كننده درآمد دارايي و انتقالات سود، بهره، رانت، بيمه بازنشستگي، ساير انتقالات

بخشهاي نهادي درSNA - خانوار طبقه بنديهاي ديگر براي خانوار بر حسب سرپرست خانوار شغل،صنعت،سطح سواد،تخصص بر حسب درآمد خانوار بر حسب تعداد افراد خانوار بر حسب مكان گزيني خانوار

بخشهاي نهادي در SNA موسسات غيرانتفاعي در خدمت خانوار شامل گونه ای از موسسات است كه كالاها و خدماتي را بطور رايگان يا به قيمتي نازل در اختيار اعضاء خود و يا ساير خانوارها مي گذارد ، اما درآمد يا سود بين اعضاء توزيع نمي كند. شامل دو گروه است: اتحاديه هاي تجاري، انجمنهاي حرفه اي، انجمن هاي مصرف كنندگان، احزاب، انجمن هاي مذهبي، باشگاهها و كلوپهاي فرهنگي، ورزشي و تفريحي سازمانهاي خيريه كه از طريق كمكهاي داوطلبانه نقدي يا غيرنقدي ساير واحدهاي نهادي تامين مالي مي شود

حسابهاي SNA حسابهاي جاري حساب توليد (چه مقدار درآمد از توليد ايجاد مي شود) حساب ايجاد درآمد (چه نوعي از درآمد ايجاد مي شود) حساب تخصيص درآمد (كدام نهاد كدام نوع از درآمد را دريافت مي كند) حساب توزيع ثانويه درآمد (انتقالات جاري بين نهادها) مصرف درآمد قابل تصرف (هزينه هاي مصرفي نهايي)

حسابهاي SNA حسابهاي جاري)دنباله( حسابهاي انباشت حسابهاي ترازنامه توزيع مجدد درآمد(انتقالات اجتماعي غيرنقدي) مصرف درآمد قابل تصرف تعديل شده(مصرف نهايي واقعي) حسابهاي انباشت حساب سرمايه (تغييرات در داراييهاي غيرمالي) حساب مالي (خالص تغييرات در داراييها و بدهيهاي مالي) ساير تغييرات در مقدار داراييها (تغيير ناشي از بلاياي طبيعي، بلوكه كردن و ...) تجديد ارزيابي(تغيير در ارزش داراييها ناشي از تغيير قيمتها) حسابهاي ترازنامه تراز افتتاحيه و تراز اختتاميه

حساب توليد مصارف مصرف واسطه ارزش افزوده منابع ستانده ستانده بازاري ستانده غيربازاري

محدوده توليد در خانوار توليد كالاها بحساب خود توليد كالاهاي كشاورزي شامل توليد و جمع آوري توليد ساير محصولات اوليه نظير معدن نمك، تهيه زغال سنگ، عرضه آب فرآوري محصولات كشاورزي نظيرآسياب كردن، دباغي، خشك و نمك سود كردن، توليد لبنيات و نظاير آن ساير انواع فرآوري نظير پارچه بافي، خياطي، توليد كفش، توليد لوازم بادوام

محاسبه و برآورد توليد معادله اصلي روش توليد (ارزش افزوده= مصارف واسطه- ارزش ستانده) ارزش ستانده = ارزش كل فروش يا ساير موارد كاربرد محصولات + ارزش تغييرات در موحودي انبار محصولات توليد شده ستانده ستانده بازاري ستانده براي خود مصرفي ساير ستانده هاي غيربازاري

محاسبه و برآورد توليد ستانده بازاري شامل مجموع ارزش كالاها و خدماتي است كه به یکی از اشکال ذیل قابل طبقه بندی باشد: به قيمتهاي اقتصادي فروش رفته بصورت پاياپاي مبادله شده بعنوان جبران خدمات غيرنقدي پرداخت شده توسط يك كارگاه از يك بنگاه به كارگاه ديگري از همان بنگاه داده شده تا بعنوان مصرف واسطه استفاده شود يا از نوع تغيير در موجودي انبار كالاهاي ساخته شده و در جريان ساخت است براي يكي از مصارف ذكر شده در بالا مورد استفاده قرار مي گيرد

محاسبه و برآورد توليد ستانده توليد شده براي خود مصرفي مجموع ارزش كالاها وخدماتي است كه بوسيله خانوارتوليد شده و توسط همان خانوار بمصرف مي رسد از نوع دارايي ثابت بوده كه توسط بنگاهي براي استفاده همان بنگاه نگهداري شده و مورد استفاده قرار مي گيرد از نوع تغيير در موجودي انبار كالاهاي ساخته شده و در جريان ساخت بوده و به يكي از مصارف بالا مي رسد

محاسبه و برآورد توليد ساير ستانده هاي غيربازاري شامل مجموع كالاها و خدمات جمعي يا فردي است كه بوسيله موسسات غيرانتفاعي در خدمت خانوار يا دولت بصورت رايگان يا در قيمتهايي كه از نظراقتصادي معني دار نيست به واحدهاي نهادي ديگر عرضه مي شود توسط يك كارگاه از يك بنگاه توليدكننده غيربازاري به كارگاه ديگري از همان بنگاه بعنوان مصرف واسطه ارائه مي شود بعنوان تغيير در موجودي كالاهاي ساخته شده يا در جريان ساخت بمصرف يكي از موارد بالا مي رسد

تقويم يا ارزش گذاري ارزش گذاري ستانده ارزش گذاري مصارف واسطه قيمت(هزينه) عوامل (Factor cost) قيمت پايه (Basic price) قيمت توليدكنندگان (Producers’ price) ارزش گذاري مصارف واسطه قيمت خريداران (Purchasers’ price) ارزش گذاري ارزش افزوده (تابع ارزش گذاري ستانده) قيمت(هزينه) عوامل قيمت پايه قيمت توليدكننده

تقويم يا ارزش گذاري ستانده به قيمت عوامل عبارتست از مبلغ قابل دريافت توسط توليدكننده از خريدار بابت فروش يك واحد از محصول منهاي هرگونه ماليات بعلاوه هرگونه يارانه. در اين نوع ارزش گذاري خالص ساير مالياتهاي بر توليد نيز كسر مي گردد. به قيمت پايه عبارتست از مبلغ قابل دريافت توسط توليدكننده از خريدار بابت فروش يك واحد از محصول منهاي هرگونه ماليات بعلاوه هرگونه يارانه. در اين نوع ارزش گذاري خالص ساير مالياتهاي بر توليد كسر نمي گردد. به قيمت توليدكننده عبارتست از مبلغ قابل دريافت توسط توليدكننده از خريدار بابت فروش يك واحد از محصول منهاي هر گونه ماليات بر ارزش افزوده VAT يا مالياتهايي كه قابل كسر كردن هستند.

تقويم يا ارزش گذاري مصارف واسطه به قيمت خريدار عبارتست از مبلغي كه خريدار بابت خريد كالاها و خدمات خريداري شده پس از كسر VAT يا مالياتهاي كسر كردني مشابه مي پردازد. در قيمت خريدار، بعكس ساير قيمتها، هزينه هاي حمل و نقل منظور مي گردد. ارزش افزوده بسته به اينكه ارزش ستانده به قيمت عوامل، پايه يا توليدكننده تقويم شده باشد، تقويم مي شود.

حساب ايجاد درآمد مصارف جبران خدمات خالص مالياتهاي بر توليد و واردات مازاد عملياتي/ درآمد مختلط منابع توليدناخالص داخلي به قيمت بازار

اتحادهاي اساسي در حسابهاي ملي توليد ناخالص داخلي به قيمت بازار برابر است با (+)هزينه هاي مصرفي نهايي خصوصي (+) هزينه هاي مصرفي نهايي دولتي (+) تشكيل سرمايه ثابت ناخالص (+) خالص تحصيل اشياء قيمتي (+) تغيير در موجودي انبار (+) صادرات به قيمت f.o.b (-) واردات به قيمت f.o.b

اتحادهاي اساسي در حسابهاي ملي توليد ناخالص داخلي به قيمت بازار برابر است با مجموع ارزش افزوده ها به قيمت توليد كننده (+) ماليات بر واردات (-) يارانه به واردات (+) VAT كسر نشدني مجموع ارزش افزوده ها به قيمت پايه (+) ماليات برمحصول (-) يارانه به محصول

اتحادهاي اساسي در حسابهاي ملي توليد ناخالص داخلي به قيمت بازار برابر است با مجموع ارزش افزوده ها به قيمت عوامل (+) ماليات بر محصول (-) يارانه به محصول (+) ساير مالياتهاي بر توليد (-) ساير يارانه هاي به توليد

انواع ماليات و يارانه توليد درSNA بجاي ماليات مستقيم نيز از اصطلاح ماليات بر درآمد و ثروت استفاده مي شود. ماليات (يارانه) توليد و واردات شامل ماليات (يارانه) بر محصول (شامل كالاهاي وارداتي و صادراتي) و ساير مالياتهاي بر توليد مي شود.

انواع ماليات و يارانه توليد درSNA ماليات (يارانه) بر توليد و واردات ماليات(يارانه) بر محصول ماليات بر ارزش افزوده ( VAT) ماليات (يارانه) به واردات حقوق گمركي واردات ماليات بر واردات شامل ماليات عمومي فروش، ماليات كالاهاي خاص، ماليات بر خدمات خاص، ماليات بر سود واردكنندگان انحصاري، ماليات ناشي از نظام نرخهاي ارز چندگانه. ماليات بر صادرات ساير مالياتهاي بر محصول ماليات عمومي فروش، ماليات كالاهاي خاص، ماليات بر خدمات خاص ماليات بر معاملات (داراييهاي ) مالي و سرمايه اي، ماليات بر سود انحصار بنگاههاي دولتي

انواع ماليات و يارانه توليد درSNA ساير مالياتهاي (يارانه) توليد ماليات بر نيروي كار يا پرداختي به نيروي كار ماليات جاري بر زمين و ساختمان ماليات بر پروانه هاي شغلي و حرفه اي (بشرطي كه صدور پروانه مستلزم كارهاي اضافي نباشد) ماليات بر استفاده از داراييهاي ثابت تمبر مالياتي ماليات بر (آلودگي) محيط زيست ماليات بر مبادلات بين المللي (عوارض خروج، ماليات بر فرستادن پول به خارج و نظاير آن)

جبران خدمات كليه پرداختهاي نقدي و غيرنقدي قابل پرداخت بنگاهها به كاركنانشان بابت كارهاي انجام شده توسط آنها در طول يك دوره مالي جبران خدمات ناميده مي شود. كاركن(employee) كسي است كه بر أساس يك قرارداد رسمي يا غيررسمي در قبال كاري كه انجام مي دهد دستمزد نقدي يا غيرنقدي دريافت مي كند. خويش فرما(self-employee) مالك يا مالك مشترك يك بنگاه غيرشركتي است كه درآن كار مي كند. خويش فرما بجاي حقوق و دستمزد، دريافت كننده درآمد مختلط است.

جبران خدمات كاركنان بدون دستمزد فاميلي نيز جزء خويش فرمايان طبقه بندي مي شوند. سهامداران يك بنگاه علاوه بر سود سهام مي توانند بابت كاري كه انجام مي دهند دستمزد نيز دريافت دارند. كساني كه در بيرون از كارگاه بنگاه اما براي بنگاه كار مي كنند، كاركنان بيروني (Outworker) ناميده مي شوند. اين دسته را مي توان كاركن يا خويش فرما ناميد. در صورتيكه بابت مقدار كاري كه انجام مي دهد دستمزد به او مستقيم يا غيرمستقيم پرداخت صورت گيرد صرفنظر از ميزان سود بنگاه، كاركن محسوب مي شود. در صورتيكه مبلغ پرداختي تابعي از ستانده توليدي كه وي مسئول آن است باشد، خويش فرما بحساب مي آيد.

جبران خدمات اجزاء اصلي جبران خدمات پرداختني حقوق و دستمزد قابل پرداخت نقدي حقوق و دستمزد منظم هفتگي، ماهيانه،… بابت زمان يا مقدار كار انجام شده پرداختي منظم بابت هزينه هاي مسكن، هزينه هاي اياب و ذهاب و نظاير آن پرداختهاي استثنايي بابت عملكرد كلي بنگاه كميسيونها و انواع پاداش هاي نقدي حقوق و دستمزد قابل پرداخت غيرنقدي غذا و آشاميدنيها خدمات و تسهيلات مسكن براي كاركنان و اعضاء خانواده اش لباس براي پوشيدن در محل كار يا بيرون از آن خدمات وسيله نقليه يا ساير كالاهاي بادوام براي مصرف شخصي خدمات ورزشي، تفريحي و ساير خدمات مشابه ساير

جبران خدمات سهميه تامين اجتماعي قابل پرداخت توسط كارفرما به نمايندگي كاركنان سهميه تامين اجتماعي واقعي(actual) پرداختي به برنامه تامين اجتماعي يا صندوق خصوصي بيمه اجتماعي سهميه تامين اجتماعي احتسابي (imputed) تامين كننده منافع اجتماعي بدون وجوه متمركز

مازاد عملياتي و درآمد مختلط قلم ترازكننده حساب ايجاد درآمد، مازاد عملياتي و درآمد مختلط است كه از رابطه زير بدست مي آيد: ارزش افزوده (توليد ناخالص داخلی) - جبران خدمات - ماليات بر توليد + يارانه به توليد = مازاد عملياتي و درآمد مختلط درآمد مختلط: قلم ترازكننده حساب ايجاد درآمد براي بنگاههاي غيرشركتي در مالكيت خانوار است. به مازاد اين نوع بنگاهها از آن جهت درآمد مختلط مي گويند كه جبران خدمات از كل مازاد قابل تميز نيست.

حساب تخصيص درآمد اوليه مصارف درآمد مالكيت پرداختي تراز درآمد اوليه / درآمد ملي منابع مازاد عملياتي / درآمد مختلط جبران خدمات خالص مالياتهاي بر توليد و واردات درآمد مالكيت دريافتي

حساب تخصيص درآمد اوليه اين حساب چگونگي تخصيص درآمد ايجاد شده در حساب ايجاد درآمد را نشان مي دهد. در اين حساب تنها طبقه بندي نهادي قابل انجام است.

حساب تخصيص درآمد اوليه منابع حساب تخصيص درآمد اوليه شامل: درآمدهاي اوليه دريافتني نهادها جبران خدمات دريافتني خانوارها خالص ماليات دريافتني بر توليد و واردات توسط دولت مازاد عملياتي و درآمد مختلط درآمدهاي دريافتني داراييهاي مالي يا داراييهاي توليدنشده مرئي بهره، سود سهام و درآمدهاي دريافتني مشابه اجاره دريافتني مالكان زمين يا داراييهاي زيرزميني درآمدهاي دريافتني واحدهاي مقيم از واحدهاي غيرمقيم تحت عناوين جبران خدمات،خالص ماليات و بهره، سود سهام.

حساب تخصيص درآمد اوليه مصارف حساب تخصيص درآمد اوليه وجوه پرداختني يك واحد نهادي به واحد نهادي ديگر بابت حق استفاده از داراييهاي آن شامل: پرداخت بهره به اعتبار دهندگان پرداخت سود به صاحبان سهام پرداخت رانت يا اجاره منابع طبيعي به مالكان زمين يا معادن قلم ترازكننده حساب تخصيص: تراز درآمد اوليه براي بخشهاي نهادي و درآمد ملي براي اقتصاد ملي

حساب تخصيص درآمد اوليه قلم ترازكننده بخشهاي نهادي شركتها(غيرمالي و مالي) =مازاد عملياتي+درآمدهاي دريافتني داراييها - وجوه پرداختني بابت استفاده از داراييهاي واحدهاي نهادي ديگر دولت عمومي=مازاد عملياتي+خالص ماليات دريافتني بر توليد و واردات+درآمد دريافتني داراييها- وجوه پرداختني بابت استفاده از داراييهاي واحدهاي نهادي ديگر خانوار=درآمد مختلط+مازاد عملياتي(خدمات مسكن شخصي) +جبران خدمات دريافتني+ درآمد دريافتني داراييها- وجوه پرداختني بابت استفاده از داراييهاي واحدهاي نهادي ديگر

حساب تخصيص درآمد اوليه قلم ترازكننده بخشهاي نهادي مجموع مازاد عملياتي و درآمد مختلط+جبران خدمات دريافتني خانوارها از بخشهاي نهادي داخلي+خالص مالياتهاي بر توليد دريافتني دولت+خالص درآمد عوامل توليد از خارج يا درآمد ملي= توليد ناخالص داخلي+خالص درآمد عوامل توليد از خارج

حساب تخصيص درآمد اوليه انواع درآمد داراييها درآمد داراييهاي مالي بهره، كه مي توان آن را به گونه هاي زير تفكيك كرد بهره سپرده ها بهره اوراق بهادار بجز سهام بروات،اوراق قرضه، اوراق بهادار شاخص شده بهره وامها بهره سايرحسابهاي دريافتني بهره اجاره مالي درآمد توزيع شده شركتها سود سهام توزيع شده برداشت از درآمد شبه شركتها

حساب تخصيص درآمد اوليه انواع درآمد داراييها سرمايه گذاري مجدد عوايد حاصل از سرمايه گذاري مستقيم خارجي درآمد حاصل از سرمايه گذاري ذخاير بيمه درآمد داراييهاي توليد نشده مشهود اجاره (رانت) زمين اجاره (رانت) منابع زيرزميني

حساب توزيع ثانويه درآمد مصارف انتقالات جاري پرداختي ماليات جاري بر درآمد وثروت سهميه ها و منافع (نقدي) تامين اجتماعي ساير انتقالات جاري درآمد قابل تصرف منابع تراز درآمد اوليه‌‌/ درآمد ملي انتقالات جاري دريافتي ماليات جاري بر درآمد و ثروت سهميه ها و منافع (نقدي) تامين اجتماعي ساير انتقالات جاري

حساب توزيع ثانويه درآمد اين حساب انتقالات جاري بين واحدهاي نهادي(شامل دنياي خارج) را ثبت مي كند. قلم ترازكننده حساب توزيع ثانويه درآمد درآمد قابل تصرف است. درآمد قابل تصرف بخشهاي نهادي=درآمد اوليه نهاد+خالص انتقالات جاري بين نهادها با يكديگر و با دنياي خارج درآمد قابل تصرف ملي=درآمد ملي+ خالص انتقالات جاري بين اقتصاد ملي و دنياي خارج

حساب توزيع ثانويه درآمد انواع انتقالات جاري مالياتهاي جاري بر درآمد و ثروت ماليات بر درآمد ماليات بر درآمد خانوارها، ماليات بر درآمد و سود شركتها، ماليات بر عوايد سرمايه اي و ماليات بر مبالغ دريافتي بخت آزمايي و نظاير آن ساير مالياتهاي جاري ماليات بر زمين وساختمان، ماليات جاري بر خالص ثروت، ماليات جاري بر داراييهاي ديگر نظير جواهرات مالياتهاي جاري متفرقه ماليات ثابت سرانه، ماليات بر مخارج، پرداختي خانوار بابت پروانه شكار، ماهيگيري و نظاير آن

حساب توزيع ثانويه درآمد انواع انتقالات جاري سهميه هاي تامين اجتماعي سهميه هاي واقعي سهميه هاي احتسابي بهره منديهاي تامين اجتماعي نقدي بهره منديهاي صندوقهاي تامين اجتماعي خصوصي بهره منديهاي اجتماعي بدون وجوه متمركز كمكهاي اجتماعي نقدي ساير انتقالات جاري خالص حق بيمه هاي غيرعمر، خسارت بيمه هاي غيرعمر، انتقالات جاري در داخل دولت عمومي، مشاركتهاي بين المللي

حساب توزيع مجدد درآمد غيرنقدي منابع درآمد قابل تصرف انتقالات اجتماعي غيرنقدي (خانوار) مصارف انتقالات اجتماعي غيرنقدي(دولت) درآمد قابل تصرف تعديل شده

حساب توزيع مجدد درآمد غيرنقدي اين حساب انتقالات اجتماعي غيرنقدي را ثبت مي كند. قلم تراز كننده اين حساب درآمد قابل تصرف تعديل شده است. انتقالات اجتماعي غيرنقدي شامل بهره منديهاي غيرنقدي تامين اجتماعي (دولت به خانوارها) كمكهاي اجتماعي غيرنقدي (دولت به خانوارها) انتقال كالاها و خدمات فردي غيربازاري (دولت و موسسات غيرانتفاعي در خدمت خانوار به خانوارها)

حساب مصرف درآمد مصارف هزينه مصرف نهايي پس انداز منابع درآمد قابل تصرف خانوارها دولت پس انداز منابع درآمد قابل تصرف

حساب مصرف درآمد و مصرف درآمد تعديل شده اين حساب چگونگي تخصيص درآمد قابل تصرف توسط خانوارها، دولت و موسسات غيرانتفاعي در خدمت خانوار را بين مصرف نهايي و پس انداز نشان مي دهد و به دو صورت تهيه مي شود: حساب مصرف درآمد كه هزينه هاي مصرفي نهايي بخشهای نهادی را ثبت و از درآمد قابل تصرف كسر مي كند تا به پس انداز برسد. حساب مصرف درآمد تعديل شده كه هزينه هاي مصرفي نهايي واقعي را ثبت و از درآمد قابل تصرف تعديل شده كسر مي كند تا به پس انداز برسد.

حساب مصرف درآمد و مصرف درآمد تعديل شده مصرف نهايي: عبارتست از مصرف خانوارها، دولت عمومي يا موسسات غيرانتفاعي در خدمت خانوار از كالاها و خدمات بنحويكه منجر به توليد كالاها و خدمات ديگر نشده و موجب ارضاء بخشي از نيازهاي فردي يا جمعي گردد. كالاها و خدمات فردي (Individual goods) : عبارتست از كالاها و خدماتي كه توسط خانوارها مورد تقاضا و مصرف قرار مي گيرند تا بخشي از نيازهاي آنها را ارضاء نمايند. اين كالاها و خدمات همواره در بازار قابل خريد و فروش مي باشند، اگر چه بصورت رايگان يا به قيمتهاي نازل نيز عرضه ميشوند.

حساب مصرف درآمد و مصرف درآمد تعديل شده خدمات جمعي (Collective goods) : خدماتي كه بطور همزمان براي تمامي اعضاء جامعه يا تمامي اعضاء بخش خاصي از جامعه توليد و ارائه مي شود. فعاليت مربوط به اداره امور و امنيت عمومي در سطوح ملي يا محلي را مي توان نمونه اي از اين خدمات دانست. خدمات جمعي را مي توان معادل كالاي عمومي (Public goods) در نظريات اقتصادي محسوب نمود.

حساب مصرف درآمد و مصرف درآمد تعديل شده هزينه هاي مصرفي نهايي خانوار شامل: هزينه هايي كه خانوار مستقيماً آنها را با پرداخت پول خريداري مي كند. كالاها و خدماتي كه خانوار از طريق مبادله پاياپاي بدست مي آورد. كالاها و خدماتي كه خانوار بحساب خود و بمنظور خود مصرفي توليد مي كند. مواد غذايي و ساير كالاهاي كشاورزي توليد شده توسط خانوار انواع ديگر كالاهايي كه توسط بنگاههاي غيرشركتي تحت تملك خانوار توليد شده و به مصرف اعضاء آن مي رسد خدمات مستغلات مسكوني كه توسط مالك آن توليد ومصرف مي شود خدمات خانگي كه توسط خانوار و با استخدام خدمه بمنظور خود مصرفي توليد مي شود نظير آشپز، باغبان، راننده شخصي

حساب مصرف درآمد و مصرف درآمد تعديل شده (دنباله) هزينه هاي مصرفي نهايي خانوار شامل: درآمد غيرنقدي خانوار كه بصورت كالايي بابت جبران بخشي از خدمات به كاركنان پرداخت شده و بايد بطور همزمان بعنوان هزينه هاي مصرفي خانوار منظور گردد. هزينه هاي كارمزد احتسابي خدمات مالي كه موسسات مالي در اختيار خانوارها قرار مي دهند. اين هزينه ها نيز بايد بعنوان هزينه هاي مصرفي خانوار ثبت شود. نكته: ثبت هزينه هاي كارمزد احتساب بعنوان هزينه هاي مصرفي نهايي خانوار يكي از تمايزات سيستم جديد با سيستم قديم است.

حساب مصرف درآمد و مصرف درآمد تعديل شده هزينه هاي مصرف نهايي واقعي خانوار شامل: موارد گفته شده در مورد حساب مصرف درآمد هزينه هاي مصرفي خانوار بابت كالاها و خدماتي كه قيمت آنها از نظر اقتصادي معني دار نيست هزينه هاي واحدهاي دولتي بابت مصرف كالاها و خدمات فردي كه بعنوان انتقالات اجتماعي به خانوارها ارائه ميشود هزينه هاي موسسات غيرانتفاعي در خدمت خانوار بابت مصرف كالاها و خدمات فردي كه بعنوان انتقالات اجتماعي به خانوارها ارائه مي شود نكته: هزينه هاي مصرفي از محل انتقالات جنسي پس از كسر مبلغ پرداخت شده توسط خانوارها ثبت مي گردد.

حساب مصرف درآمد و مصرف درآمد تعديل شده هزينه هاي مصرفي دولت و موسسات غيرانتفاعي در خدمت خانوار را مي توان از جهات زير طبقه بندي كرد: بر حسب اينكه كالاها و خدمات توسط توليدكنندگان غيربازاري توليد شده است بر حسب نوع هزينه كالاها وخدمات از نظر جمعي يا فردي بودن با اين توضيح كه هزينه هاي موسسات غيرانتفاعي تماماً فردي محسوب مي شوند. بر حسب وظايف يا اهداف واحد هزينه كننده مطابق با طبقه بندي COFOG و COPNI بر حسب نوع كالاها و خدمات مطابق با طبقه بندي CPC

حساب مصرف درآمد تعديل شده مصارف هزينه مصرف نهايي واقعي خانوارها دولت پس انداز منابع درآمد قابل تصرف تعديل شده

حساب سرمايه تغيير در دارايي ها تشكيل سرمايه خالص وام دهي / استقراض تغيير در بدهيها و ارزش ويژه پس انداز خالص انتقالات سرمايه اي تغيير در ارزش ويژه ناشي از پس‌انداز وانتقالات سرمايه ای

حساب سرمايه حساب سرمايه اولين حساب از مجموعه حسابهاي انباشت است. حساب سرمايه ارزش داراييهاي غيرمالي تحصيل شده واحدهاي مقيم (اعم از مبادله شده يا بحساب خود) و نيز تغيير در ارزش ويژه حاصل از پس انداز و انتقالات سرمايه اي را ثبت مي كند.

حساب سرمايه پنج گونه تغيير در داراييهاي غيرمالي تشكيل سرمايه ثابت ناخالص مصرف سرمايه ثابت تغيير در موجودي انبار خالص تحصيل اشياء قيمتي خالص تحصيل داراييهاي توليد نشده غيرمالي تشكيل سرمايه ناخالص=تشكيل سرمايه ثابت ناخالص + تغيير در موجودي انبار +خالص تحصيل اشياء قيمتي

حساب سرمايه تشكيل سرمايه ثابت ناخالص يا خالص تحصيل داراييهاي ثابت مشهود شامل موارد زير است* مستغلات ساير ساختمانها و سازه ها ماشين آلات و تجهيزات داراييهاي پرورش يافته (درختان و دام) * شامل بهبود أساسي در داراييهاي ثابت نيز مي شود

حساب سرمايه خالص تحصيل داراييهاي ثابت نامشهود شامل موارد زير است هزينه هاي اكتشاف معادن نرم افزارهاي رايانه اي نسخه هاي ادبي، هنري و سرگرميها ساير داراييهاي ثابت نامرئي بهبود أساسي در داراييهاي ثابت نامشهود هزينه هاي مرتبط با انتقال مالكيت داراييهاي توليدنشده

حساب سرمايه تشكيل سرمايه ثابت از جمع جبری اقلام زير بدست می آید: ارزش داراييهاي ثابت خريداري شده +ارزش داراييهاي ثابت تحصيل شده از طريق مبادلات پاياپاي + ارزش داراييهاي ثابت تحصيل شده از انتقالات سرمايه اي غيرنقدي + ارزش داراييهاي ثابت توليد شده بمنظور خود مصرفي - ارزش داراييهاي ثابت بفروش رفته - ارزش داراييهاي ثابت عرضه شده در مبادلات پاياپاي - ارزش داراييهاي ثابت واگذارشده در انتقالات سرمايه اي

حساب سرمايه خالص تحصيل اشياء قيمتي داراييهايي را در برمي گيرد كه بمنظور توليد و مصرف بكار نرفته و انگيزه نگهداري آنها حفظ ارزش است مانند سنگها و فلزات قيمتي، كارهاي هنري و كلكسيونها تغيير در موجودي انبار برابر است با ارزش موجودي اضافه شده به انبار منهاي ارزش موجودي كسر شده از انبار. تقويم ارزش كالاهاي واسطه بر أساس قيمت جاري خريدار، قيمت كالاهاي ساخته شده و در جريان ساخت بر أساس قيمت جاري پايه در نظر گرفته مي شود.

حساب سرمايه داراييهاي توليد نشده غيرمالي شامل زمين و معادن و داراييهاي نامشهود غيرمالي است. زمين: شامل زمينهاي خاكي و آبي است و سازه ها و داراييهاي بنا شده روي آن را در برنمي گيرد. ارزش زمين شامل هزينه هاي انتقال آن نيز مي شود. معادن: ذغال سنگ، نفت وگاز، معادن فلزي و غيرفلزي و نظاير آن مشروط بر آنكه حقوق مالكيت بر آن مترتب باشد داراييهاي توليدنشده غيرمالي نامشهود شامل حقوق مالكيت معنوي، قرارداد اجاره قابل انتقال و سرقفلي و نظاير آن

حساب سرمايه انتقالات سرمايه اي پرداختهاي بلاعوضي هستند كه بصورت ارائه كالا، خدمت يا دارايي (نقدي يا غيرنقدي) انجام از يك واحد به واحد نهادي ديگر انجام مي شوند. انواع انتقالات سرمايه اي: مالياتهاي سرمايه اي(Capital taxes)، كمكهاي سرمايه گذاري دولتي(Investment grants) و ساير انتقالات سرمايه اي مالياتهاي سرمايه اي: انواع مالياتهاي نامنظم وضع شده روي ارزش داراييها يا ارزش ويژه واحدها، مثلا در نتيجه افزايش قيمت زمين بعلت صدور جواز مسكوني، يا روي ارزش داراييهاي منتقل شده بين واحدها بعنوان ارث، هديه و نظاير آن

حساب سرمايه كمكهاي سرمايه گذاري دولتي شامل كمكهاي نقدي و غيرنقدي دولت به واحدها بمنظور تحصيل كالاهاي سرمايه اي مورد نياز همچنين پرداختهاي قابل توجه بابت خسارات و جراحات وارد آمده اي كه پوشش بيمه اي ندارد، انتقالات از واحدهاي دولتي به بنگاههاي عمومي و خصوصي بمنظور پوشش كسري هاي عملياتي گسترده اي كه طي دوسال يا بيشتر انباشته شده است، هداياي قابل توجه به موسسات غيرانتفاعي و دانشگاهها و نظاير آن براي ساختن كتابخانه، خوابگاه و آزمايشگاه

حساب مالي تغيير در دارايي ها خالص افزايش دردارايي‌هاي مالي تغيير در بدهيها و ارزش ويژه خالص افزايش در بدهي‌هاي مالي خالص وام دهي/ استقراض

حساب مالي اين حساب مبادلات انواع داراييها و بدهيهاي مالي بين واحدهاي نهادي را ثبت مي كند. خالص تغيير در بدهيهاي مالي منهاي خالص تغيير در داراييهاي مالي بر حسب اينكه علامت آن مثبت يا منفي باشد، برابر با خالص وام گيري يا خالص وام دهي است. هفت گونه داراييهاي مالي طلاي پولي و حق برداشت مخصوص، پول در گردش و سپرده ها، اوراق بهادار بجز سهام، وام ها، سهام، ذخاير فني بيمه، ساير حسابهاي دريافتني/ پرداختني

حساب مالي واحدهاي نهادي داراي كسري: تامين مالي كسري از طريق افزايش بدهي يا كاهش دارايي واحدهاي نهادي داراي مازاد: تخصيص مازاد از طريق كاهش بدهي يا افزايش دارايي مبادلات مالي را مي توان از جهت دخالت واسطه گرهاي مالي به مستقيم و با واسطه تقسيم كرد. در يك اقتصاد بسته جمع جبري افزايش بدهيها و داراييها برابر صفر و در يك اقتصاد باز برابر خالص وام دهي / وام گيري از دنياي خارج است.

حساب مالي برخي از ثبت هاي حساب مالي داراي قرائني در حسابهاي ديگر هستند نظير خريد و فروش كالا كه در حساب مالي بصورت تغيير در داراييها يا بدهيهاي مالي(مثلاً پول در گردش و سپرده ها) منعكس مي گردد. برخي از ثبت هاي حساب مالي تنها در خود حساب مالي منعكس مي شود و اين زماني است كه يك دارايي مالي با دارايي مالي ديگر مبادله شود يا يك بدهي مالي با يك دارايي مالي بازپرداخت شود (مثلاً فروش اوراق قرضه در بازار ثانويه)

حساب ساير تغييرات در مقدار دارايي ها تغيير در دارايي ها دارايي هاي غيرمالي دارايي هاي توليد شده دارايي هاي توليد نشده دارايي هاي مالي تغيير در بدهيها و ارزش ويژه بدهي ها تغيير در ارزش ويژه ناشي از ساير تغييرات در مقدار دارايي‌ها

حساب تجديد ارزيابي تغيير در دارايي ها منفعت (+)/ زيان(-) حاصل از نگهداري دارايي ها دارايي هاي غيرمالي دارايي هاي توليد شده دارايي هاي توليد نشده دارايي هاي مالي تغيير در بدهيها و ارزش ويژه منفعت (-)/ زيان(+) حاصل از نگهداري دارايي ها بدهي ها تغيير در ارزش ويژه ناشي از منفعت / زيان اسمي نگهداري دارايي ها

حساب ترازنامه در اول دوره مالی (تراز افتتاحيه) دارايي ها دارايي هاي غيرمالي دارايي هاي توليد شده دارايي هاي توليد نشده دارايي هاي مالي بدهيها و ارزش ويژه بدهي ها ارزش ويژه

حساب تغييرات در ترازنامه دارايي ها كل تغيير در دارايي ها دارايي هاي غيرمالي دارايي هاي توليد شده دارايي هاي توليد نشده دارايي هاي مالي بدهيها و ارزش ويژه كل تغيير در بدهي ها بدهي ها تغيير در ارزش ويژه كل ناشي از پس انداز و انتقالات سرمايه اي ناشي از ساير تغييرات در مقدار دارايي ها ناشي از منفعت / زيان نگهداري دارايي ها

خروجي هاي SNA حساب توليد توليد ناخالص داخلي (اقتصاد ملي) و ارزش افزوده ) بخشهاي نهادي( حساب ايجاد درآمد مازاد عملياتي و درآمد مختلط (اقتصاد ملي و بخشهاي نهادي) حساب تخصيص درآمد اوليه درآمد ملي (اقتصاد ملي) و درآمد اوليه (بخشهاي نهادي) حساب توزيع ثانويه درآمد درآمد قابل تصرف (اقتصاد ملي و بخشهاي نهادي)

خروجي هاي SNA حساب توزيع مجدد درآمد غيرنقدي درآمد قابل تصرف تعديل شده ( اقتصاد ملي و بخشهاي نهادي) حساب مصرف درآمد پس انداز ( اقتصاد ملي و بخشهاي نهادي) حساب مصرف درآمد تعديل شده پس انداز (اقتصاد ملي و بخشهاي نهادي) حساب سرمايه خالص وام دهي/ وام گيري حساب مالي خالص تغيير در دارايي ها و بدهيهاي مالي ( اقتصاد ملي و بخشهاي نهادي)

خروجي هاي SNA حساب ساير تغييرات در مقدار داراييها تغيير در ارزش ويژه ناشي از ساير تغييرات در مقدار داراييها حساب تجديد ارزيابي تغيير در ارزش ويژه ناشي از تغيير در قيمت داراييها حسابهاي ترازنامه وضيعت داراييها و بدهيهاي مالي و غيرمالي در آغاز و پايان دوره مالي

حسابهای ملی – مروری بر معادلات اساسی عرضه و تقاضا کل عرضه کالاها و خدمات = کل تقاضای کالاها و خدمات عرضه و تقاضا در یک اقتصاد باز ستانده + واردات = مصرف واسطه + مصرف نهایی + تشکیل سرمایه + صادرات

حسابهای ملی – مروری بر معادلات اساسی ارزش افزوده ارزش افزوده = ستانده - مصرف واسطه

حسابهای ملی – مروری بر معادلات اساسی تولید ناخالص داخلی (روش تولید) ستانده ناخالص+ مالیات ها - یارانه ها - مصرف واسطه = GDP ارزش افزوده ناخالص+ مالیات ها - یارانه ها = GDP

حسابهای ملی – مروری بر معادلات اساسی تولید ناخالص داخلی (روش هزینه نهایی) هزینه مصرف نهایی + تشکیل سرمایه ناخالص + صادرات- واردات = GDP

حسابهای ملی – مروری بر معادلات اساسی تولید ناخالص داخلی (روش درآمد) جبران خدمات کارکنان + مالیات ها - یارانه ها + مازاد عملیاتی ناخالص / درآمد مختلط = GDP

حسابهای ملی – مروری بر معادلات اساسی درآمد ناخالص ملی (GNI) تولید ناخالص داخلی + جبران خدمات کارکنان و درآمد دارایی دریافتی از دنیای خارج - جبران خدمات کارکنان و درآمد دارایی پرداختی به دنیای خارج = GNI

حسابهای ملی – مروری بر معادلات اساسی درآمد ناخالص ملی قابل تصرف (GNDI) درآمد ناخالص ملی + انتقالات جاری دریافتی از دنیای خارج - انتقالات جاری پرداختی به دنیای خارج = GNDI

حسابهای ملی – مروری بر معادلات اساسی درآمد ناخالص ملی قابل تصرف (GNDI) هزینه مصرف نهایی + پس انداز ناخالص = GNDI

حسابهای ملی – مروری بر معادلات اساسی پس انداز ناخالص GNDI - هزینه مصرف نهایی = پس انداز ناخالص

حسابهای ملی – مروری بر معادلات اساسی خالص وام دهی / وام گیری- net lending/net borrowing پس انداز ناخالص + خالص انتقالات سرمایه ای دریافتی - تشکیل سرمایه ثابت ناخالص = خالص وام دهی / وام گیری

حسابهای ملی – مروری بر معادلات اساسی خالص وام دهی / وام گیری از نگاه دارایی ها و بدهی های مالی خالص تملک دارایی های مالی - خالص ایجاد بدهی های مالی = خالص وام دهی / وام گیری

حسابهای ملی – مروری بر معادلات اساسی ارزش ویژه – net worth ارزش کل دارایی های مالی و غیرمالی - ارزش کل بدهی ها = ارزش ویژه = ثروت ملی خالص

)نماگرهای عملکرد اقتصادی( کاربردهای SNA )نماگرهای عملکرد اقتصادی(

حسابهای ملی – نماگرهای عملکرد اقتصادی گروه 1: عملکرد عمومی اقتصاد تولید ناخالص داخلی سرانه: سطح توسعه اقتصادی در مقایسه با سایر کشورها نرخ رشد تولید ناخالص داخلی: عملکرد اقتصاد

حسابهای ملی – نماگرهای عملکرد اقتصادی گروه 2: بهره وری و هزینه نیروی کار ارزش افزوده به ازای هر نفر ساعت نیروی کار: بهره وری نیروی کار جبران خدمات به ازای هر نفر ساعت نیروی کار: هزینه نیروی کار

حسابهای ملی – نماگرهای عملکرد اقتصادی گروه 3: توزیع درآمد جبران خدمات کارکنان / ارزش افزوده ناخالص: سهم درآمدی جبران خدمات در تولید ناخالص داخلی مازاد عملیاتی / ارزش افزوده ناخالص: سهم درآمدی سرمایه در تولید ناخالص داخلی

حسابهای ملی – نماگرهای عملکرد اقتصادی گروه 4: سرمایه گذاری تشکیل سرمایه ثابت ناخالص / تولید ناخالص داخلی: سهم سرمایه گذاری در کالاهای سرمایه ای از تولید ناخالص داخلی دارایی ثابت تولید شده ناخالص / تولید ناخالص داخلی: برآورد نیاز به کالاهای سرمایه ای تولید شده برای حصول یک واحد نرخ رشد در تولید ناخالص داخلی تشکیل سرمایه ثابت ناخالص / تغییر در تولید ناخالص داخلی: تقریبی برای نسبت سرمایه به تولید (در شرایطی که نرخ رشد مثبت و با ثبات باشد قابل استفاده است) دارایی ثابت ناخالص / ستانده (بر حسب نوع فعالیت): نسبت سرمایه به تولید

حسابهای ملی – نماگرهای عملکرد اقتصادی گروه 5: پس انداز پس انداز / تولید ناخالص داخلی: نرخ پس انداز کشور پس انداز/ تشکیل سرمایه ثابت ناخالص: تامین مالی داخلی سرمایه گذاری پس انداز بخش نهادی / کل پس انداز: سهم بخش نهادی از کل پس انداز پس انداز خانوارها / درآمد قابل تصرف خانوارها: نرخ پس انداز خانوارها

حسابهای ملی – نماگرهای عملکرد اقتصادی گروه 6: عملکرد دولت کسری بودجه دولت/ تولید ناخالص داخلی: نرخ کسری بودجه دولت درآمد/ هزینه (بجز پرداختی های مربوط به اصل و فرع بهره): درصورتی که کمتر از یک باشد، سیاستهای بودجه ای دولت نیازمند بازنگری است تشکیل سرمایه ثابت/ کل هزینه ها: سهم سرمایه گذاری در کالاهای سرمایه ای از کل هزینه های دولت هزینه های بهره ای/ کل هزینه ها: فشار پرداختها بابت بدهی ها روی هزینه های دولت

حسابهای ملی – نماگرهای عملکرد اقتصادی گروه 6: عملکرد دولت - دنباله مالیاتها/ تولید ناخالص داخلی: بار مالیاتی مالیات شرکتها/ تراز درآمد اولیه شرکتها: بار مالیاتی روی شرکتها (درست، منصفانه، زیاد) مالیات بر درآمد افراد/ درآمد ملی ناخالص خانوارها: بار دولت روی خانوار (درست، منصفانه، زیاد)

حسابهای ملی – نماگرهای عملکرد اقتصادی گروه 7: عملکرد نظام بانکی نرخ مطالبات معوق (عدم بازپرداخت بیش از سه ماه): امکان نکول بدهی بانکها/ دارایی بانکها: وضعیت بانکها از نظر سلامت – در صورتی که این نسبت کمتر از یک باشد سالم قلمداد می شود

حسابهای ملی – نماگرهای عملکرد اقتصادی گروه 8: عملکرد تجارت خارجی واردات / تولید ناخالص داخلی ؛ نرخ رشد واردات: اتکای به واردات ؛ عامل رشد صادرات / تولید ناخالص داخلی ؛ نرخ رشد صادرات: سیاستهای معطوف به افزایش صادرات (واردات + صادرات) / تولید ناخالص داخلی: درجه باز بودن اقتصاد (صادرات – واردات) / تولید ناخالص داخلی: شکاف صادرات - واردات

حسابهای ملی – نماگرهای عملکرد اقتصادی گروه 9: تراز پرداختها کسری تراز جاری خارجی/ تولید ناخالص داخلی: قابلیت واردات کشور و نرخ جاری رشد اقتصادی ( بیش از 3 درصد نگران کننده است) (بهره + اصل) / صادرات ( باز پرداخت بدهی ها): توانایی بازپرداخت بدهی ها (انتظار می رود کمتر از 30 درصد باشد)

حسابهای ملی – نماگرهای عملکرد اقتصادی گروه 10: ذخایر ارزی حجم ذخایر ارزی: توانایی تامین مالی واردات و جلوگیری از بروز بحران ارزی

حسابهای ملی – نماگرهای عملکرد اقتصادی گروه 11: قیمت ها شاخص قیمت تولیدکننده، شاخص قیمت مصرف کننده، شاخص قیمت واردات، شاخص قیمت صادرات: نرخ بهره: نرخ ارز: نرخ دستمزد: شاخص قیمت سهام: شاخص های مربوط به تراز داخلی و خارجی اقتصاد

نگاهی به نتایج حسابهای ملی ایران (1386-1375)

سهم بخش های نهادی از تولید ناخالص داخلی سال خانوار دولت عمومی نفت شرکتهای غیرمالی شرکتهای مالی کل ارزش افزوده 1375 43.6 10.1 17.4 28.1 0.8 100 1376 46.5 10.7 14.5 27.5 0.9 1377 49.5 11.6 8.8 28.8 1.3 1378 45.2 10.8 14.8 27.7 1.4 1379 42.1 10.6 17.9 27.8 1.6 1380 43.1 11.0 15.1 29.2 1381 38.0 10.0 22.8 27.3 1.9 1382 36.9 9.4 22.5 28.7 2.5 1383 35.8 8.9 24.1 28.6 2.6 1384 34.0 9.3 26.5 2.1 1385 35.0 9.2 27.1 2.2 1386 36.1 7.5 26.3 2.4

سهم ارزش افزوده ناخالص بخش های نهادی از کل ارزش افزوده 1386-1375

سهم مازاد عملیاتی ناخالص بخش های نهادی 1386-1375 سهم مازاد عملیاتی ناخالص بخش های نهادی 1386-1375

سهم مازاد عملیاتی و درآمد مختلط ناخالص بخش های نهادی 1386-1375 سهم مازاد عملیاتی و درآمد مختلط ناخالص بخش های نهادی 1386-1375

سهم درآمد اولیه ناخالص بخش های نهادی 1386-1375 سهم درآمد اولیه ناخالص بخش های نهادی 1386-1375

سهم درآمد قابل تصرف ناخالص بخش های نهادی 1386-1375 سهم درآمد قابل تصرف ناخالص بخش های نهادی 1386-1375

سهم درآمد قابل تصرف تعدیل شده ناخالص بخش های نهادی 1386-1375 سهم درآمد قابل تصرف تعدیل شده ناخالص بخش های نهادی 1386-1375

سهم پس انداز ناخالص بخش های نهادی 1386-1375 سهم پس انداز ناخالص بخش های نهادی 1386-1375

سهم تشکیل سرمایه ثابت ناخالص بخش های نهادی 1386-1375 سهم تشکیل سرمایه ثابت ناخالص بخش های نهادی 1386-1375

خالص وام گيری / وام دهی در سال 1375- ميليارد ريال

خالص وام گيری / وام دهی در سال 1376- ميليارد ريال

خالص وام گيری / وام دهی در سال 1377- ميليارد ريال

خالص وام گيری / وام دهی در سال 1378- ميليارد ريال

خالص وام گيری / وام دهی در سال 1379- ميليارد ريال

خالص وام گيری / وام دهی در سال 1380- ميليارد ريال

خالص وام گيری / وام دهی در سال 1381- ميليارد ريال

خالص وام گيری / وام دهی در سال 1382- ميليارد ريال

خالص وام گيری / وام دهی در سال 1383- ميليارد ريال

خالص وام گيری / وام دهی در سال 1384- ميليارد ريال

خالص وام گيری / وام دهی در سال 1385- ميليارد ريال

خالص وام گيری / وام دهی در سال 1386- ميليارد ريال

با تشکر از توجهتان