ЗЛОУПОТРЕБА НА СУПСТАНЦИИ БОЛЕСТИ НА ЗAВИСНОСТ 3.дел Prof . d-р Гордана Китева-Тренчевска ЦЕНТАР ЗА СЕМЕЈНА МЕДИЦИНА- МЕДИЦИНСКИ ФАКУЛТЕТ СКОПЈЕ, Р. МАКЕДОНИЈА

Problemi od alkoholot Alcohol Intoxication, leading to loss of judgment and inhibition (e.g., automobile crashes, drowning, suicide) and patients' putting themselves and others at risk from dangerous behaviors Gastrointestinal diseases, especially gastritis, hepatitis, fatty infiltration of the liver, Laënnec cirrhosis, esophageal varices, and pancreatitis Hypertension and dilated cardiomyopathy Central nervous system diseases, secondary to vitamin deficiencies (e.g., Wernicke's encephalopathy, Korsakoff's syndrome) Oral and esophageal carcinoma (especially when used with tobacco), breast cancer Fetal alcohol syndrome, fetal alcohol effect

Screening Questions for Alcohol Abuse Instrument Questions Interpretation Cyr-Wartman Alcoholism Screen* 1.When was your last drink of alcohol? (Positive = yesterday or today) 2.Have you ever had a problem with alcohol? (Positive = “yes”) A positive response to either question is a positive screen and should prompt further questions about quantities and duration of alcohol use and any accompanying negative consequences of use. *Adapted from Cyr MG, Wartman SA. The effectiveness of routine screening questions in the detection of alcoholism. JAMA. 1988;259:51–54. †Adapted from Ewing JA. Detecting alcoholism. JAMA. 1984;252(14):1905–1907.

CAGE прашалник за брза процена на зависност од никотин и алкохол Cut- дали сте помислиле да прекинете Angry- дали ве љути кога ве критикуваат Guilty- дали се чуствувате криви Eye opener- дали ви е потребен за смирување на нервите 2 позитивни одговори- позитивен тест

Третман на алкохолизам Амбулантски Дневни болници Хоспитален Зависно од тежината на зависноста, степенот на апстиненцијалните симптоми и знаци, психичкиот статус, медицинските компликации-коморбидни состојби

Менaџирање при опасни по живот ситуации и хоспитален третман Кома кај болести на зависност Крварење од езофагеални варикси кај алкохолизам, пациент во шок При опасност од суицид При апстиненцијален синдром со сериозни соматски, невролошки (епилептични напади) и психички симптоми и знаци (delirium tremens) При акутна интоксикација со алкохол да не се пушта да управува возило

НЕФАРМАКОЛОШКИ ТРЕТМАН КОГНИТИВНО-БИХЕВИОРАЛНА ТЕРАПИЈА

Принципи на мотивационото интервјуирање Мотивационото интервјуирање се заснова на 4 главни принципа: Изразување на емпатија Поттикнување на неусогласеност Справување со отпорот Подржување на самоефикасност 9

Принцип 1: Изразување на емпатија Круцијалниот став е прифаќањето Вештото рефлексивно слушање е клучно за клиентот да се почувствува прифатен Колебливоста на клиентот е нормална; терапевтот би требало да покаже разбирање за гледната точка на клиентот. Етикетирањето е непотребно 10

Пример за изразување на емпатија Толку сум уморна што не можам да спијам Па испивам малку вино. Пиеш вино за полесно да засписеш. Кога ќе се разбудам предоцна е Шефот вчера ми даде отказ. Значи, загрижена си што повеќе немаш работа ...но јас немам проблем со пиењето! 11

Принцип 2: Поттикнување на неусогласеност Принцип 2: Поттикнување на неусогласеност Назначување на важната цел на клиентот Истражување на последиците од сегашното однесување на клиентот Создавање и потикнување на неусогласеност во умот на клиентот меѓу тековното однесување и идните животни цели.

Пример за поттикнување на неусогласеност По малку уживам во пиењето со пријателите, тоа е сѐ. Пиењето ми помага да се опуштам, да се разонодам, мислам дека тоа го заслужувам, за промена. Значи, пиењето има свои добри страни. Кажи ми кои се лошите. Па, реков, ја изгубив работата заради пиењето, a и често се чувствувам лошо.

Принцип 3: Справување со отпорот Принцип 3: Справување со отпорот Избегнување на расправа околу отпорот. Ако сепак се случи расправа, да се застане и да се пронајде друг начин. Избегнување на конфронтација. Менување на перцепцијата. Претставување, но не наметнување на нова перспектива. Вреднување на клиентот како извор на можни решенија. 14

Пример како да НЕ се справувате со отпорот Пример како да НЕ се справувате со отпорот Не сакам да претстанам да пијам, како што реков, немам јас проблем, сакам да пијам кога ми се пие... Но, Ана, очигледно е дека пиењето ти е проблем. Немаш право да ме осудуваш. Не ме познаваш.

Пример како да се справите со отпорот Не сакам да престанам да пијам, како што реков, немам јас проблем, сакам да пијам кога ми се пие. Имаш проблем со пиењето. Можеби останатите мислат дека имаш проблем, но не и ти. . Така е, мајка ми мисли дека имам проблем, но не е во право. 16

Принцип 4: Подржување на самоефикасноста Принцип 4: Подржување на самоефикасноста Вербата во тоа дека е способен да се промени (само-ефикасност) е важен мотиватор за клиентот. Kлиентот е одговорен за изборот и процесот на сопствената промена. Постои надеж дека е можен алтернативен пристап. 17

Пример за поддршка на самоефикасноста Се прашувам дали вие може да ми помогнете. Не успеав толку многу пати. . . Ана, не мислам дека не сте успеале, бидејќи сѐ уште сте овде, а и понатаму се надевате дека можете повеќе. Сѐ додека сте во процесот ќе ја имате мојата подршка. Некогаш сте успеале и повторно ќе успеете. Се надевам дека работите ќе бидат подобри овој пат. Имам волја да се потрудам. 18

Препреки 1 Наредување, насочување, командување Предупредување и закани Давање совети, предлози, решенија Убедување со помош на логика, аргументи и укори Морализирање, попување, укажување на должности Осудување, критикување, несогласување, обвинување

Препреки 2 Лажење, одобрувања, пофалби Омаловажување, исмевање, етикетирање, нарекување со погрди имиња Интерпретирање, анализи Уверувања, сочуствувања, тешење Испитување Повлекување, попречување, удоволување, промена на тема. 20

BLAGODARAM NA VNIMANIETO