اپیدمیولوژی بیماریهای عفونی به نام خدا اپیدمیولوژی بیماریهای عفونی

پیشگیری ((prevention: پیشگیری ابتدایی (primordial prevention): حذف عامل خطر پیشگیری سطح اول (primary prevention): کاهش عامل خطر(ارتقاء بهداشت- اقدامات اختصاصی حفاظتی) پیشگیری سطح دوم (secondary prevention): کشف به موقع ودرمان سریع ان پیشگیری سطح سوم ( tertiary prevention): محدود کردن میزان ناتوانی و انجام باز توانی

سیر طبیعی بیماری : مرحله امادگی(susceptibility): هنوز بیماری ظاهر نشده اما شالوده ان با حضور عواملی که به نفع رویداد بیماری می باشد ریخته شده است. مرحله قبل از بروز علایم بیماری(presymptomatic disease):علایم واضحی از بیماری مشاهده نمی شود اما تغییرات بیماریزایی شروع شده اند. مرحله بالینی: تغییرات چه از نظر ساختار و چه از نظر عملکرد به اندازه ای است که منجر به ظهور علایم ونشانه های بیماری می شود. مرحله ناتوانی

نقص عضو(impairment):هر نوع نقص یا ناهنجاری در ساختار یا فعالیت روانی، فیزیولوژیک یا تشریحی ناتوانی (disability): هر نوع محدودیت ناشی از یک نقص عضو در انجام یک فعالیت که برای انسان عادی به حساب اید معلولیت (handicap):کاهش قابلیت اجرای نقش اجتماعی یک فرد در اثر نقص عضو

مدل های شکل گیری بیماری مثلث اپیدمیولوژیک مدل چرخ شبکه علیت

مثلث اپیدمیولوژیک

Physical environment Social environment Chemical & biological Figure 5.7 Physical environment Social environment Chemical & biological Gene / host The model emphasises the unity of the gene and host within an interactive environmental envelope The overlap between environmental components emphasises the arbitrary distinctions

شبکه علیت

مخزن عفونت (reservoir of infection): هرشخص، حیوان، بندپا، گیا، خاک، ماده یا مجموعه ای از انها که عامل بیماریزای عفونی به طور طبیعی در ان زندگی و تولید مثل کند وبرای بقا به ان وابسته باشد و دران به نحوی تولید مثل کند که بتواند به یک میزبان حساس منتقل شود. زیستگاه طبیعی عامل بیماریزای عفونی منبع عفونت (source of infection) :انسان، حیوان، شیئ ویا موادی که از ان یک عامل عفونی به یک میزبان منتقل شود.

راههای انتقال بیماری: 1- انتقال مستقیم: انتقال مستقیم یا بی واسطه عوامل عفونی به یکی از نقاط بدن انسان یا حیوان که به طور طبیعی محل ورود عفونت می باشد. 2- انتقال غیر مستقیم الف- وسیله برد (vehicle borne) ب- ناقل برد (vector borne) ج- هوا برد (air borne)

عفونت (infection): ورود، تکامل یا تکثیر یک عامل عفونی در بدن انسان یا حیوان آلودگی (contamination): وجود عامل عفونی بر روی اجسام و مواد بیجان آلاینده (pollutant): هر نوع ماده زیانبار زدگی (infestation): رشد و تکثیر عامل بیماریزا در سطح بدن مثل شپش

سطوح مختلف عفونت: الف- Clinical(بالینی) همان بیماری عفونی است Nonclinical (غیربالینی): Preclinical ( پیش بالینی( Subclinical (تحت بالینی) مثل ابتلای تحت بالینی به تب مالت Chronic(مزمن) Latent(پنهان) مثل: ماندن ویروس تبخال

حامل(carrier): انسان یا حیوانی که عامل عفونی خاصی را بدون داشتن علایم واضح بالینی درخود جای می دهد و به صورت یک منبع عفونت بالقوه عمل می کند.

عفونت زایی(infectivity): نسبت مواجه هایی که به عفونت منتهی شدند قابلیت بیماریزایی(pathogenicity): نسبت افراد بیمار به کل افراد عفونت یافته حدت(virulence): نسبت موارد شدید بیماری به کل بیماران کشندگی(fatality): نسبت موارد مرگ در اثر یک بیماری به کل بیماران

بیماری(disease) :هرگونه اختلال در فعالیتهای جسمی یا روانی ناخوشی (illness): حالت ذهنی یا تجربی شخص از بیماری کسالت(sickness): عملکرد نامطلوب یا نقش اجتماعی فرد مبتلا به یک بیماری

دوره کمون (incubation period): فاصله بین مواجه تا شروع علایم بیماری دوره پیش درآمد (induction period): فاصله بین مواجه تا شروع بیماری دوره نهفته (latent period): فاصله بین شروع بیماری تا علائم

دلایل اهمیت دوره کمون: ردیابی منبع عفونت (خصوصاً در عفونتهای با دوره کمون کوتاه) تعیین مدت مراقبت از بیماری (معمولاً برابر با بیشترین دوره کمون بیماری) ایمن سازی (اگاهی از دوره کمون کمک می کند تا بتوانیم با سرمهای حاوی ایمون گلوبولین، از بروز بیماری بالینی پیش گیری کنیم ) مشخص کردن نوع اپیدمی (مثلاً با منبع نقطه ای، پیشرونده) (در اپیدمی با منبع نقطه ای (point source epidemic) همه موارد در طی یک دوره کمون بیماری اتفاق می افتد، در حالی که در اپیدمی پیشرونده (propagated epidemic) بیماری می تواند فراتر از طول دوره کمون هم اتفاق افتد.) تعیین پیش آگهی (prognosis) بیماری (در بعضی بیماری ها (کزاز و هاری) هر چه دوره کمون کوتاه تر باشد، پیش آگهی بیماری بدتر است.)

ایمنی گروهی (herd immunity): مقاومت در برابر انتشار یک بیماری واگیر در یک جمعیت از طریق ایمن شدن بخش زیادی از جامعه برای محافظت جامعه از طریق ایمنی گروهی بایستی: بیماری فقط از طریق انتقال مستقیم منتقل شود بیماری فقط بین انسان قابل انتقال باشد عفونت در افراد ایمنی قوی ایجاد کند احتمال برخورد هر فرد آلوده با افراد دیگر یکسان باشد

چه نسبتی از افراد جامعه باید ایمن شوند تا ایمنی گروه برقرار شود؟

اندمیک (endemic): وجود دایمی یک بیماری در یک منطقه اپیدمیک (epidemic): وقوع بیش از حد انتظار بیماری در یک منطقه طغیان(outbreak): نوعی اپیدمی که حد انتظار ما صفر باشد پاندمیک (pandemic): بروز همه گیری جهانی

انواع اپیدمی: همه گیری بامنبع مشترک (common source epidemic): همه گیری با منبع نقطه ای (point source epidemic) همه گیری با منبع مداوم (continuous source epidemic) همه گیری پیشرونده (propagated epidemic)

بررسی همه گیری: تایید تشخیص تایید همه گیری توصیف وقوع بیماری برحسب شخص زمان ومکان تنظیم فرضیه ازمون فرضیه ارایه توصیه های لازم برای کنترل بیماری

ریشه کنی (eradication): خاتمه کامل انتقال عفونت با امحاء عامل عفونی حذف (elimination): کاهش انتقال بیماری به یک سطح پایین از قبل تعیین شده مهار کردن(containment): ریشه کنی منطقه ای یک بیماری قابل انتقال