c¸c thµnh phÇn c¬ b¶n cña ng«n ng÷ lËp tr×nh TRƯỜNG THPT QUANG TRUNG Bµi 2 TUẦN 2 - TIẾT 2 c¸c thµnh phÇn c¬ b¶n cña ng«n ng÷ lËp tr×nh Gi¸o ¸n ®iÖn tö tin häc líp 11

1. C¸c thµnh phÇn c¬ b¶n Mçi ng«n ng÷ lËp tr×nh th­êng cã ba thµnh phÇn c¬ b¶n: B¶ng ch÷ c¸i, có ph¸p vµ ng÷ nghÜa. C¸c ch÷ c¸i th­êng vµ hoa: a ¨ © b c d ® e ª g h i k l m n o « ¬ p q r s t u ­ v x y C¸c dÊu ` ´ • ’ ~ H·y cho biÕt trong tiÕng ViÖt gåm nh÷ng ch÷ c¸i nµo?

+ - * / = < > [ ]  , ; # ^ $ @ & ( ) { } : ‘ a B¶ng ch÷ c¸i lµ tËp hîp c¸c kÝ tù ®­îc dïng ®Ó viÕt ch­¬ng tr×nh. VÝ dô: B¶ng ch÷ c¸i cña pascal gåm C¸c ch÷ c¸i (th­êng vµ hoa): a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z C¸c ch÷ sè: 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 C¸c kÝ tù ®Æc biÖt: + - * / = < > [ ]  , ; # ^ $ @ & ( ) { } : ‘ dÊu c¸ch _ (dÊu g¹ch d­íi)

C¸c ng«n ng÷ lËp tr×nh kh¸c nhau còng cã sù kh¸c nhau vÒ b¶ng ch÷ c¸i. C¸c ng«n ng÷ lËp tr×nh kh¸c nhau th× b¶ng ch÷ c¸i cã kh¸c nhau kh«ng nhØ ? C¸c ng«n ng÷ lËp tr×nh kh¸c nhau còng cã sù kh¸c nhau vÒ b¶ng ch÷ c¸i. VÝ dô: B¶ng ch÷ c¸i cña ng«n ng÷ c/c++ so víi PASCAL cã bæ sung thªm mét sè kÝ tù nh­: “ \ ! ? % | Kh«ng ®­îc phÐp dïng bÊt k× kÝ tù nµo ngoµi c¸c kÝ tù quy ®Þnh trong b¶ng ch÷ c¸i khi viÕt ch­¬ng tr×nh.

H·y cïng tham gia trß ch¬i sau: b Có ph¸p Lµ bé quy t¾c ®Ó viÕt ch­¬ng tr×nh, gåm nh÷ng quy ®Þnh viÕt tõ vµ tæ hîp tõ cña mçi ng«n ng÷. GhÐp c¸c cÆp tõ sau ®©y sao cho phï hîp víi quy t¾c sö dông trong tiÕng ViÖt! NÕu… V×… Kh«ng nh÷ng… mµ cßn… H·y cïng tham gia trß ch¬i sau: Dùa vµo có ph¸p ng­êi lËp tr×nh vµ ch­¬ng tr×nh dÞch biÕt tæ hîp nµo cña c¸c kÝ tù trong b¶ng ch÷ c¸i lµ hîp lÖ, nhê ®ã cã thÓ m« t¶ chÝnh x¸c thuËt to¸n ®Ó m¸y thùc hiÖn. th×… nªn…

c Ng÷ nghÜa x¸c ®Þnh ý nghÜa thao t¸c cÇn thùc hiÖn, øng víi tæ hîp kÝ tù dùa vµo ng÷ c¶nh cña nã. VÝ dô: X¸c ®Þnh ý nghÜa cña kÝ tù “+” trong c¸c biÓu thøc sau: A + B M + N Víi A, B lµ c¸c ®¹i l­îng nhËn gi¸ trÞ sè nguyªn. Víi M, N lµ c¸c ®¹i l­îng nhËn gi¸ trÞ sè thùc. KÝ tù “+” lµ phÐp céng hai sè nguyªn. KÝ tù “+” lµ phÐp céng hai sè thùc. Ng÷ nghÜa x¸c ®Þnh tÝnh chÊt vµ thuéc tÝnh cña c¸c tæ hîp kÝ tù t¹o thµnh c¸c dßng lÖnh trong ch­¬ng tr×nh.

Turbo Pascal C++ 2. Mét sè kh¸i niÖm a Tªn Dïng ®Ó x¸c ®Þnh c¸c ®èi t­îng trong ch­¬ng tr×nh. Tªn ®Æt theo quy t¾c ®­îc x¸c ®Þnh cña ng«n ng÷ lËp tr×nh vµ tõng ch­¬ng tr×nh dÞch cô thÓ. Turbo Pascal C++ Tªn lµ mét d·y liªn tiÕp c¸c kÝ tù gåm: ch÷ c¸i, ch÷ sè, dÊu g¹ch d­íi. §é dµi tªn ≤ 127 kÝ tù. B¾t ®Çu tªn b»ng ch÷ c¸i hoÆc dÊu g¹ch d­íi. Kh«ng ph©n biÖt ch÷ hoa vµ th­êng. §é dµi tªn tuú ý. Cã ph©n biÖt ch÷ hoa vµ th­êng. VÝ dô: Baitap S X1 SO_LUONG _R2 PI

BAITAP, A, X1, CHUVI, SO_LUONG, … Mét sè ng«n ng÷ lËp tr×nh ph©n biÖt ba lo¹i tªn sau: Tªn dµnh riªng (Tõ kho¸): lµ nh÷ng tªn ®­îc ng«n ng÷ lËp tr×nh dïng víi ý nghÜa x¸c ®Þnh mµ kh«ng ®­îc dïng víi ý nghÜa kh¸c. Tªn chuÈn: dïng víi ý nghÜa x¸c ®Þnh nµo ®ã ®­îc quy ®Þnh trong c¸c th­ viÖn cña ng«n ng÷ lËp tr×nh, nh­ng ng­êi lËp tr×nh cã thÓ khai b¸o vµ dïng víi ý nghÜa kh¸c. Tªn do ng­êi lËp tr×nh ®Æt: sö dông theo ý nghÜa riªng, x¸c ®Þnh b»ng c¸ch khai b¸o tr­íc khi sö dông. VÝ dô: C/ C++ Pascal Lo¹i tªn Tªn dµnh riªng PROGRAM, USE, VAR, BEGIN, END… MAIN, INCLUDE, VOID, WHILE, IF… Tªn chuÈn BYTE, REAL, ABS... COUT, CLRSCR, CIN… Tªn do ng­êi lËp tr×nh ®Æt BAITAP, A, X1, CHUVI, SO_LUONG, …

§¹i l­îng cã gi¸ trÞ kh«ng ®æi §¹i l­îng cã gi¸ trÞ thay ®æi b H»ng vµ biÕn H»ng lµ ®¹i l­îng cã gi¸ trÞ kh«ng thay ®æi trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh. Bµi to¸n: TÝnh chu vi (CV), diÖn tÝch (S) h×nh trßn víi b¸n kÝnh (R) bÊt k× ®­îc ®­a vµo tõ bµn phÝm. H»ng sè häc lµ c¸c sè nguyªn vµ sè thùc, cã hoÆc kh«ng dÊu. H»ng l«gic lµ c¸c gi¸ trÞ TRUE hoÆc FALSE. H·y x¸c ®Þnh c¸c ®¹i l­îng cã trong bµi to¸n trªn? H»ng x©u lµ chuçi kÝ tù bÊt k×, khi viÕt ®Æt trong cÆp dÊu nh¸y. VÝ dô: C/ C++ Pascal Lo¹i h»ng §¹i l­îng cã gi¸ trÞ kh«ng ®æi §¹i l­îng cã gi¸ trÞ thay ®æi Pi=3.14 R, CV, S H»ng sè häc 3 0 -8 +15 2.5 5.0 -12.79 +6.8 0.2 -2.259E02 1.7E-3 H»ng l«gic TRUE FALSE H»ng x©u ‘Tin hoc’ ‘12345’ “Tin hoc” “12345”

BiÕn lµ nh÷ng ®¹i l­îng ®­îc ®Æt tªn, dïng ®Ó l­u tr÷ gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ cã thÓ ®­îc thay ®æi trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh. Trong vÝ dô trªn: CV, R vµ S lµ c¸c biÕn Tªn biÕn mang gi¸ trÞ cña biÕn t¹i tõng thêi ®iÓm thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh.

Chó thÝch c C¸c ®o¹n chó thÝch ®Æt trong ch­¬ng tr×nh nguån gióp ng­êi ®äc dÔ dµng nhËn biÕt ý nghÜa cña ch­¬ng tr×nh ®ã. Program VD1; uses crt; { khai bao thu vien} BEGIN { bat dau ct} {in TB ra man hinh} Write(‘ Xin chao cac ban lop 11’); readln; END. Chó thÝch kh«ng lµm ¶nh h­ëng ®Õn néi dung ch­¬ng tr×nh nguån vµ ®­îc ch­¬ng tr×nh dÞch bá qua. Trong Pascal, chó thÝch ®­îc ®Æt gi÷a cÆp dÊu { } hoÆc (* *) Trong C++, chó thÝch ®­îc ®Æt gi÷a cÆp dÊu /* vµ */

Ghi nhí! Bé ch÷ c¸i. Có ph¸p. Ng÷ nghÜa. Tªn: C¸c thµnh phÇn c¬ b¶n cña ng«n ng÷ lËp tr×nh: Bé ch÷ c¸i. C¸c kh¸i niÖm c¬ b¶n cña ng«n ng÷ lËp tr×nh: Tªn: Tªn dµnh riªng (Tõ kho¸). Tªn chuÈn. Có ph¸p. Ng÷ nghÜa. Tªn do ng­êi dïng ®Æt. C¸c ®¹i l­îng: H»ng. BiÕn. Chó thÝch.