კულტურის კვლევების შესავალი ლექცია მეოთხე

კულტურა როგორც მედია

გეგმა კულტურა როგორც მედიათა კულტურა რა არის მედია? კულტურა როგორც მედიათა კულტურა რა არის მედია? მედიათა ანთროპოლოგიური თეორია მედიები და მეხსიერება ექსკურსი მედიათა ისტორიაში მედიათა კლასიფიკაცია მედიათმცოდნეობა vs. კომუნიკაციური მეცნიერება მედიათა კვლევები (Media Studies) მასმედია და კულტურის ინდუსტრია

კულტურა როგორც მედიათა კულტურა ადამიანთა აზროვნება  ცნებით განსხვავებებზე „შიგნით/გარეთ“, „სასარგებლო/მავნებელი“, „სიყვარული/სიძულვილი“, „მამრობითი/მდედრობითი“, „კეთილი/ბოროტი“, „ჯანმრთელი/ავადმყოფი“, „ახალგაზრდა/მოხუცი“ და ა.შ.  სინამდვილის მოდელი = საზოგადოების წევრთა კოლექტიური ცოდნა, რომელიც ქმედებებისა და კომუნიკაციის შედეგად წარმოიქმნება და მიმართულებას აძლევს მათ (საზოგადოების წევრთა) ურთიერთქმედებას ორიენტირების ფუნქცია ქმედებათა დაგეგმვის, განხორციელების, ინტერპრეტაციისა და შეფასების პროცესში კულტურა = კოლექტიური ცოდნის კონსტრუირებისა და რეკონსტრუირების პროგრამების ერთობლიობა, რომლებიც ხორციელდება ავტონომიური ინდივიდების აზროვნებაში. კულტურას შეიძლება დავაკვირდეთ ყველა კომუნიკაციურ (ზეპირ, წერით, ნამღერ) აქტში, რომელთა მსჯელობის საგანი სინამდვილეა. მედიები (ხელოვნების ნიმუშები, არქიტექტურა, წიგნები და გაზეთები, საკვები, ჩაცმულობა, რელიგიური კულტები) = სინამდვილის კონსტრუირების ყოველდღიური საშუალებები

რა არის მედია? ლათ. medium, media - შუა შუამავლობა, წარმოქმნა, გადმოცემა რატომ ვერ ვამჩნევთ მედიებს? მედიათა კომპონენტები: სემიოტიკური კომპონენტი: კოდები ესთეტიკური კომპონენტი: ჟანრები მატერიალური კომპონენტი: მასალა ტექნიკური კომპონენტი: პროდუქტები სოციალური კომპონენტი: ინსტიტუციები არაფორმალური მედიები: ენა, ლიტერატურა, მუსიკა... ფორმალური მედიები: ფოსტა, ტელეფონი, ტელევიზია, რადიო, პრესა, კინო

მედიათა დანიშნულებები / ფუნქციები დაკვირვება-აღქმა (სათვალე, ჭოგრიტი, მეგაფონი, ყურსასმენი), დამახსოვრება-დამუშავება (დამწერლობა, კალმისტარი, საბეჭდი მანქანა, გრამოფონი, კამერა, კინოფილმი) გადაცემა (კურიერული მომსახურება, საფოსტო მტრედები, ტელეგრაფი, კაბელი, თანამგზავრული გადაცემის სისტემა) კომუნიკაცია

მედიათა ანთროპოლოგიური თეორია მედია და სინამდვილე მედიები - ადამიანის აღქმის ორგანოების ერთგვარი გაფართოება ინდივიდუალური მეხსიერების შეზღუდულობის დაძლევა მედიები აქცევს ადამიანს კულტურულ არსებად: დროის სწორხაზოვანი აღქმა სამყაროს გაიგივება მედიალურ და სემიოტურ წარმონაქმნად ყურადღების ფოკუსირების უნარი ემოციები და განწყობა მთავარი და მეორეხარისხოვანის საკითხების იერარქია ქცევის მოდელები სოციალიზაცია ინდივიდუალიზაცია და უშუალო გარემოსთან კავშირის დაკარგვა მოცემული საზოგადოებრივი სისტემის სტაბილიზაცია ან მისი სუბვერსიული რღვევა

მედიები და მეხსიერება დამახსოვრების ორი ძირითადი მოდუსი (ზ. ფროიდი): დამახსოვრების ორი ძირითადი მოდუსი (ზ. ფროიდი): გამეორების სიხშირე შთაბეჭდილების სიძლიერე დამახსოვრების ტექნიკა ზეპირსიტყვიერ (დამწერლობის არმქონე) საზოგადოებებში (ინგლ. oral society) დამყარებულია გამეორებაზე, დამწერლობის მქონე საზოგადოებებში - შენახვაზე

ექსკურსი მედიათა ისტორიაში ზეპირი (ორალური) გადმოცემა დამწერლობა წიგნი: თიხის ფილა, პაპირუსის გრაგნილი, პერგამენტი, ქაღალდი ტიპოგრაფია (1440 წ.) ფოტოგრაფია (1839 წ.) ფონოგრაფია (1877 წ.) ტელეფონი გრამოფონი (1887 წ.) რადიო-მაუწყებლობა კინემატოგრაფია (1895 წ.; 1928 წ.) ტელე-მაუწყებლობა კომპიუტერი და ინტერნეტი

პაპირუსის ან პერგამენტის გრაგნილი

codex

მედიათა კლასიფიკაცია კულტურის სემიოტიკაში ბიოლოგიური მედიები - სხეულის ნაწილები და აღქმის ორგანოები ფიზიკური მედიები - ქიმიური ელემენტები და ფიზიკური პირობები ტექნიკური მედიები - ტექნიკური საშუალებები სოციალური მედიები - სოციალური ინსტიტუციები ფუნქციური მედიები - გადმოცემული შეტყობინების მიზანი კოდური მედიები - ნიშნისა და მნიშვნელობის ურთიერთდაკავშირების წესები

მედიათა კლასიფიკაცია მედიათმცოდნეობაში ტექნიკური საშუალებების ჩართულობის მიხედვით: პირველადი მედიები: ენა, მიმიკა, ჟესტები, პროქსემიკა; ცეკვა, თეატრი. მეორადი მედიები: დამწერლობა, ბეჭდური მედია, პლაკატი, სასიგნალო ნიშნები და სხვ.; მესამე ხარისხის (ტექნიკური) მედიები: ფირფიტა, ტელეფონი, კინოფილმი, ტელევიზია, რადიო, კომპიუტერი. გამოყენებული ტექნოლოგიების მიხედვით: დამწერლობა: ხელნაწერი; ბეჭდური მედია: პოლიგრაფია - წიგნი, გაზეთი და სხვ.; აუდიოვიზუალური (ანალოგიური) მედიები: სურათების, მოძრავი სურათებისა და ხმის კონსერვაციის საშუალებები - ფოტოგრაფია, კინემატოგრაფია, ფონოგრაფია; დიგიტალური მედიები: ინფორმაციის შენახვისა და გადაცემის საშუალებები, რომლებიც ორმაგ კოდირებაზეა დამყარებული - კომპიუტერი.

მედიათა კლასიფიკაცია მედიათმცოდნეობაში (გაგრძელება) აღქმის ორგანოების მიხედვით: ვიზუალური აუდიური ოლფაქტორული გუსტატორული ტაქტილური დანიშნულებების მიხედვით: გართობა; ინფორმაციის მოპოვება; ცოდნის გაზიარება. ადრესატის მიხედვით განირჩევა: მასობრივი მედიები; პერსონალური მედიები.

მედიათმცოდნეობა vs. კომუნიკაციური მეცნიერება მედიათმცოდნეობა (კულტურის მეცნიერებები): გასართობი და ფიქციური ფორმები მედიებში (კინოხელოვნება, ტელევიზია, რადიო, ინტერნეტი) ანალიტიკურ- ინტერპრეტაციული, ასევე თეორიული და ისტორიული მიდგომები კომუნიკაციური მეცნიერება (სოციალური მეცნიერებები): ჟურნალისტური ფორმები იმავე მედიებში (პრესა, ტელევიზია, რადიო, ინტერნეტი) სტატისტიკური მეთოდი

Marshall McLuhan: Understanding Media. The Extensions of Man (1964) „The Medium is the message.“ ტექნიკა - ჩვენი სხეულისა და ნერვული სისტემის გაფართოება Gutenberg Galaxy Global Village

მედიათა კვლევები (Media Studies) თანამედროვე კულტურის კვლევების ცენტრი (Centre for Contermporary Cultural Studies) transmission view vs. ritual view (James Carey) კოდირებისა და დეკოდირების მოდელი (Stuart Hall) preferred meanings Positions: dominant-hegemonic, negotiated, oppositional მასობრივი მედიის დანიშნულება მედიები როგორც სიგნიფიკაციის აპარატები

კოდირებისა და დეკოდირების მოდელი (სტიუარტ ჰოლი)

კულტურის ინდუსტრია Max Horkheimer & Theodor Adorno: Dialektik der Aufklärung კულტურული პროდუქტების (მედიები, ფილმები, დისკები...) წარმოება, კულტურის ბაზარი (წიგნის ბაზრობა, თეატრი, მუზეუმი და ა.შ.), კულტურის მართვა კულტურის მოხმარება ხელოვნებისა და კულტურის დეგრადაცია გასართობ პროდუქტად სტანდარტულობა, მონოტონურობა და პროდუქტისებურობა სუბიექტის გაუმწიფროება, მისი კონფორმისტულობა, მიჯაჭვულობა ყველაფერზე, რაც არსებობს, ასევე საკუთარი თავის სტერეოტიპული და ფსევდოინდივიდუალური აღქმა

გმადლობთ ყურადღებისთვის!