9 сынып Сабақтың тақырыбы: Құрама шарт және таңдау операторы.

Сабақтың мақсаты: Алгоритмдік тілде шарттың түрлерін қайталау; Құрама шартты алгоритмдерді программалауды үйрену; Таңдау командасымен танысу; CASE операторымен танысу; Таңдау командасы бар программаларды жазуды үйрену; Есеп шығару.

Алгоритмдік тілде шарттың түрлері: Жай шарт – =, <>, <=, >=, <, > қатынас таңбаларының бірімен біріктірілген екі өрнек (логикалық өрнек). Мысалы: х>3, x=8, abs(A)<= 0.5 Құрама шарт – ЖӘНЕ, НЕМЕСЕ, ЕМЕС қызметші сөздері арқылы біріктірілген екі немесе одан да көп жай шарттар. Мысалы: (x>0) және (у>4) және (x+y≤4) (x<2) немесе (x>5) емес(x>3) және (X≤6)

Құрама шарт AND - ЖӘНЕ OR – НЕМЕСЕ NOT – ЕМЕС Алгоритмдік тілде Паскаль тілінде (х>0) және (x<=4) (х>0) and (x<=4) (х<1) немесе (х+у <= 5) (х<1) or (х+у <= 5) емес (x>2) және (х<=6) not ((x>2) and (х<=6))

егер a>b және a>c онда шығару max:=a 1 есеп. a,b,c сандары берілген. Осы сандардың ең үлкенің табу программасын құрастырыныз. егер a>b және a>c онда шығару max:=a егер b>a және b>c онда шығару max:=b егер c>a және c>b онда шығару max:=c

Program max; Uses crt; Var a,b,c: integer; Begin Writeln (‘a,b,c енгізу’); Readln(a,b,c); IF (a>b) and (a>с) THEN writeln (‘max:=‘,a); IF (b>a) and (b>c) THEN writeln (‘max:=‘,b); IF (c>a) and (c>b) THEN writeln (‘max:=‘,c); Writeln (‘y=‘, y); END.

Таңдау командасы. Case операторы. Паскаль тілінде таңдау командасы CASE n OF операторы арқылы беріледі және END қызметші сөзімен аяқталады. Case – жағдай. n – Real типінен басқа кез келген скалярлық типте берілген айнымалы (не өрнек). Оны сұраптаушы деп атайды. Of – “бойынша” мағынасын білдіретін қызметші сөз. Көп сериялы (үш сериядан артық) тармақталау командасын таңдау командасы деп атайды. Алгоритмдік тілде: Таңдау жағдай 1: серия 1 жағдай 2: серия2 ... ... ... жағдай n: серия n Бітті

Паскаль тілінде: Программаның орындалу кезінде алдымен n айнымалысының мәні жадқа енгізіліп, ол тұрақылармен салыстырылады. Егер n-нің мәні сұраптаушы тұрақтылардың ешқайсысымен тең болмаса, Case операторы орындалмай тастап кетіледі. Case n of 1-тұрақты: 1-оператор; 2-тұрақты: 2-оператор; ... .... .... n-тұрақты: n-оператор; else n+1 оператор; End;

Program vremena_goda; Uses crt; Var N: integer; Begin Clrscr; 1 есеп. Жыл айларының реттік нөмірі бойынша олардың қай жыл мезгілі екенін анықтайтын программа құрастыру. Program vremena_goda; Uses crt; Var N: integer; Begin Clrscr; writeln (‘N еңгіз’); readln (N); case N of 12,1,2: writeln(‘қыс’); 3..5: writeln(‘көктем’); 6..8: writeln(‘жаз’); 9..11: writeln(‘күз’); else writeln (‘жоқ’); end; readkey; end.

2 есеп. Берілген функция бойынша у мәнің есептеу алгоритмін, блок-схемасын және программасын құрастыру. y=x2 Y=2x+1 Y=x2 -1 5 1

Алгоритм және программа алг у мәнін есептеу арг x нәт y басы егер x<=1 онда y:=x2 әйтпесе егер x<5 онда y:= 2x+1 әйтпесе y:=x2 -1 болды соңы Program esepteu; Uses crt; Var x,y: integer; Begin Clrscr; Writeln(‘vvedite x’); Readln(x); IF x<=1 THEN у:=х*х; IF (x>1) and (x<5) THEN у:=2*х+1; IF x>=5 THEN у:=х*х-1; Writeln (‘y=‘, y:5:2); Readkey; END.

Блок-схема Y:=x2 х<5 Y:=2x+1 Y:=x2 -1 енгізу х басы шығару y соңы иә х<=1 жоқ жоқ иә

Есептерді шығар Үй жұмысы: 1. Берілген функция бойынша у мәнің есептеудің блок-схемасын және программасын құрастырындар. 2.Үш бұрыш, трапеция, шаршы және дөңгелек фигуралардың ауданының формуласын экранға шығаратын программасын құрастырындар.