ოჯახში ძალადობის მსხვერპლების ფსიქოლოგიური მორგება მაკა ლორთქიფანიძე ნინო ჯავახიშვილი დ. უზნაძის ფსიქოლოგიის ინსტიტუტი ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი

ოჯახში ძალადობა სერიოზული პრობლემაა მთელს მსოფლიოში, მათ შორის, საქართველოში ითვლება დანაშაულად გავრცელების მაჩვენებლები საქართველოში, 2010 წლის კვლევა სხვადასხვა ფორმა

ფსიქოლოგიური მორგება არის შედეგის მაჩვენებელი, ცვლადი, ხშირად იყენებენ ფსიქოლოგები ზომავენ როგორც გარეგან, ასევე შინაგან მაჩვენებლებს: დევიაციური ქცევა - ადიქცია, ალკოჰოლი, კრიმინალური საქციელი დეპრესია, შფოთვა, თვითშეფასება, ცხოვრებით კმაყოფილება, ცხოვრების საზრისი

ოჯახში ძალადობის მსხვერპლებს აქვთ დაბალი ფსიქოლოგიური მორგება: მაღალი დეპრესია, მაღალი შფოთვა, დაბალი თვითშეფასება, პტსდ (Varkovitzky, 2004; Johnson &Ferraro, 2000; Berg, 2004; Mechanic, Weaver & Resick, 2008;).

წინამდებარე კვლევის მიზანი შევისწავლოთ ოჯახში ძალადობის მსხვერპლების ფსიქოლოგიური მორგება სამი მაჩვენებლის მიხედვით: დეპრესია, შფოთვა, ცხოვრებით კმაყოფილება ცხოვრებით კმაყოფილება ოჯახში ძალადობის მსხვერპლებში არ შეუსწავლიათ

წინამდებარე კვლევის მიზანი ოჯახში ძალადობის სხვადასხვა ფორმა - ფიზიკური ეკონომიკური სექსუალური ფსიქოლოგიური ძალადობის ორი ფორმა, რომელიც არ არის შესწავლილი: ემოციურ-ვერბალური და იზოლაცია-დომინაცია

ფსიქოლოგიური ძალადობა: ძალადობის ფორმები ფსიქოლოგიური ძალადობა: დომინანტობა-იზოლაცია: მოძალადე აკონტროლებს მსხვერპლის ქცევებს, მოითხოვს დაქვემდებარებას და ტრადიციული გენდერული როლების მკაცრ დაცვას. მსხვერპლს ოჯახის და მეგობრებისგან იზოლაციაში ამყოფებს (Tolman, 1989). ემოციურ-ვერბალური: მოძალადე ვერბალურად ესხმის თავს მსხვერპლს, ცდილობს დაამციროს ის, არ აწვდის ემოციურ რესურსებს (Tolman, 1989).

მოდელი ფიზიკური სექსუალური დეპრესია ეკონომიკური შფოთვა ემოციურ- ვერბალური დომინანტობა- იზოლაცია დეპრესია შფოთვა ცხოვრებით კმაყოფილება

მეთოდი - შერჩევა თბილისი - 29.8% რეგიონი - 69.3% ასაკი: 19-67, M 36, SD 9.664 69.7% ცხოვრობს პარტნიორთან 89.0% ყავს შვილები 40.4% აქვს უმაღლესი განათლება 65.1% დასაქმებულია თოვლის გუნდის პრინციპი

მეთოდი - ინსტრუმენტები Psychological Maltreatment of Women Inventory, Tolman, 1995 – modified version Center for Epidemiologic Studies Depression Scale (CESD) Laurie Radloff, 1977 – validated for this study State-Trait Anxiety Inventory, Spielberger et al. 1983. We used only state anxiety subscale – validated for Georgian sample by Arutunov and Skhirtladze The Satisfaction with Life scale, Pavot & Diener, 1993 – validated for Georgian sample by Skhirtladze

მეთოდი - ინსტრუმენტები Psychological Maltreatment of Women Inventory, Tolman, 1995 დავამატეთ 12 კითხვა ფიზკურ, ეკონომიკრ და სექსუალურ ძალადობაზე წყარო: World Vision კითხვარი გენდერულ ძალადობაზე.

მეთოდი – ინსტრუმენტები - CFA დეპრესიის სკალის (CESD) ფაქტორულმა ანალიზმა შედეგად მოგვცა 9 პუნქტიანი სკალა, სადაც ყველა კითხვა მოთავსდა ერთ ფაქტორზე Chi-Square 47.357 (P < 0.0091) CFI 0.911 TLI 0.881 RMSEA  0.055 ამოვიღეთ11 პუნქტი, რომლებიც ვერ მოთავსდა დეპრესიის ფაქტორზე EFA - 11 მოთავსდა სხვა 3 ფაქტორზე, თუმცა, რაიმე აზრობრივი დატვირთვა აქ არ აღმოჩენილა

მეთოდი – ინსტრუმენტები - CFA სიტუაციური შფოთვის სკალის (STAI) ფაქტორულმა ანალიზმა შედეგად მოგვცა 18 პუნქტიანი სკალა, სადაც ყველა კითხვა მოთავსდა ერთ ფაქტორზე Chi-Square 212.341 (P < 0.0000) CFI 0.941 TLI 0.907 RMSEA  0.068 ამოვიღეთ 2 პუნქტი, რომლებიც ვერ მოთავსდა შფოთვის ფაქტორზე

შედეგები - მაჩვენებლები ძალადობის ფორმების საშუალო მაჩვენებლები: ვერბალურ-ემოციური - 15.92 (Std 3.177) მინ - 3, მაქს - 18 დომინანტობა-იზოლაცია - 34.98 (Std 9.923) მინ - 8, მაქს - 48 სექსუალური - 8.22 (Std 3.540) მინ - 2, მაქს -12 ეკონომიკური - 13.98 (Std 4.550) მინ - 4, მაქს - 24 ფიზიკური - 20.50 (Std 10.072) მინ - 6, მაქს - 42

ძალადობის რამდენიმე ფორმა ფიზიკური - ეკონომიკური 94.1% ფიზიკური - სექსუალური 80.8% ვერბალურ-ემოციური - ფიზიკური 86.6% ფიზიკური - დომინანტობა-იზოლაცია 87.6% ვერბალურ-ემოციური - ეკონომიკური 90.9% ვერბალურ-ემოციური - სექსუალური 77.5% ვერბალურ-ემოციური - დომინანტობა-იზოლაცია 97.6% დომინანტობა-იზოლაცია - ეკონომიკური 92% დომინანტობა-იზოლაცია - სექსუალური 79.6% ეკონომიკური - სექსუალური 80.4%

შედეგები - მაჩვენებლები მაღალი შფოთვა - 42.16 (Std 4.575) დეპრესიის მაღალი დონე - 52.17 (Std 9.609) ცხოვრებით კმაყოფილების დაბალი დონე - 10.31 (Std 5.197) ეს შედეგები ლოგიკურია და სხვა კვლევებშიც მსგავსი შედეგებია (Varkovitzky, 2004; Ham- Rowbottom, et al. 2005; Liu, Dore & Amrani- Cohen, 2013; Beck, et al. 2014)

შედეგები - კავშირები ფიზიკური ძალადობა (beta = 0.185, sig. 0.038) და იზოლაცია დომინირება (beta = 0.300, sig. 0.001) არიან დეპრესიის მნიშვნელოვანი პრედიქტორები იზოლაცია დომინირება (beta = 0.227, sig. 0.028) და ეკონომიკური ძალადობა (beta = 0.303, sig. 0.000) მნიშვნელოვნად წინასწარმეტყველებს შფოთვას ემოციურ-ვერბალური ძალადობა (beta = 0.372, sig. 0.000) ცხოვრებით კმაყოფილების პრექდიქტორია

შედეგების განხილვა ლიტერატურიდან ცნობილია, რომ ფიზიკურ ძალადობას ხშირად თან სდევს სექსუალური და ფსიქოლოგიური (Beck, et al. 2014) ლიტერატურიდან ცნობილია, რომ ფიზიკური და ფსიქოლოგიური ძალადობა დეპრესიის პრედიქტორებია (Varkovitzky, 2004). ჩვენი მონაცემებიც შესაბამისია. დამატებით, შეგვიძლია ვთქვათ, ფსიქოლოგიური ძალადობის რომელი ფორმა მოქმედებს - იზოლაცია-დომინირება იგივე იზოლაცია-დომინირება არის შფოთვის პრედიქტორიც, თუმცა, მსგავსი კავშირი ლიტერატურაში არ ჩანს

შედეგების განხილვა ემოციურ-ვერბალური ძალადობა არის ცხოვრებით კმაყოფილების პრედიქტორი. არც მსგავსი კავშირია ნაჩვენები ლიტერატურაში. ვფიქრობთ, ძალადობის ამ ფორმას იმდენად არ მიიჩნევენ ძალადობად და შესაბამისად, ის არც მოქმედებს შფოთვაზე ან დეპრესიაზე (ანუ, ფსიქიკურ ჯანმრთელობაზე), თუმცა, მოქმედებს ცხოვრებით კმაყოფილებაზე

გმადლობ ყურადღებისათვის! კითხვები? მოსაზრებები?