І. Ұйымдастыру кезеңі Сәлеметсіздерме оқушылар! Сыныпта кезекші кім? Сыныпта кім жоқ? Үйге қандай тапсырма берілді?

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру. AI PO4 H2 SO4 Na Cl H NO3 K2 CO3 H2 SіO3 Br Ag Li S H2 I Na2 SO4,

Берілген реакцияны аяқтап молекулалық және иондық теңдеулерін жазыңдар: K2SO4+ BaCI2 = NaCI+AI2(SO4)3= Na+ CI- NaOH + FeSO4 = KCI + MgSO4= Na+ CI-

Қазанның 15-і Қышқылдар,олардың жіктелуі және қасиеттері. Қазанның 15-і Қышқылдар,олардың жіктелуі және қасиеттері. .

Мақсаты: Қышқылдарға электролиттер тұрғысынан түсінік беру; Қышқылдарды әр түрлі белгілер бойынша жіктеу; Электролиттік диссоциация тұрғысынан қышқылдардың қасиеттерін оқып үйрену;

Қышқылдардың жіктелуі Жіктелу белгілері Қышқылдар топтары Мысалы Қышқыл қалдығында оттектің болуы А) оттекті; Б) оттексіз А) H3PO4, H2SO4; ,Б) HBr, H2S, HCl; Негізділігі А) бір негізді; Б) екі ж/е үш негізді А) HNO3, HCl; Б) H2SO4, H3PO4 Суда ерігіштігі А) еритіндер; Б) ерімейтіндер; А) HNO3, HCl, H2S; Б) H2SiO3 Ұшқыштығы А) ұшқыш; Б) ұшқыш емес А) H2S, HCl, HNO3 Диссоциациялану дәрежесі А) күшті; Б) әлсіз Б) H2SO3, H2CO3 Тұрақтылығы А) тұрақты; Б) тұрақсыз А) H2SO4, HCl Б) H2SіO3, H2CO3

Қышқылдардың химиялық қасиеттері Диссоциациялануы; Индикаторлардың түсін өзгертуі; Металлдармен әрекеттесуі; Негіздік оксидтермен әрекеттесуі; Негіздермен әрекеттесуі; Тұздармен әрекеттесуі.

Қышқылдар диссоцияланғанда Қышқылдар диссоцияланғанда НnҚалд → Н+ + Қалдn- HCl → HNO3→ H2SO4 → H3PO4 → H++ Cl- H+ + NO3- 2H+ + SO42- 3H+ + PO43-

Индикаторлармен әрекеттескенде: Бейтарап орта Қышқыл орта Лакмус Күлгін Қызыл Фенолфталеин Түссіз Метил-оранж Оранж Қызғылт Ескету! Ерімейтін қышқылдар индикатор түсін өзгертпейді.

1.Негіздермен әрекеттесуі Ме(ОН)m + НnҚалд → MenҚалдm + H2O негіз + қышқыл → тұз + су 3 NaOH + H3PO4→ Na3PO4 + 3 H2O 3Na+ + 3OH- + 3H+ + PO43- → 3Na+ + PO43- + 3H2O H+ + OH- → H2O (17-сурет) ! Сілтілермен қышқылдар әрекеттесіп тұз және су түзеді,бұл бейтараптану реакциясы.

2.Металл оксидтерімен әрекеттеседі МеxOy + HnҚалд → МеnҚалдy + H2O Металл оксиді + қышқыл → тұз + су MgO + 2 HCl → MgCl2 + H2O MgO + 2H+ + 2Cl- → Mg2+ + 2Cl- + H2O MgO + 2H+ → Mg2+ + H2O (18-сурет) Реакция өтеді, егер нәтижесінде ерімейтін тұз түзілетін болса

3.Металдармен әрекеттесуі Ме + НnҚалд → МеnҚалдm+ Н2 металл + қышқыл→тұз + сутек 2 Al + 3 H2SO4 → Al2(SO4)3 + 3 H2 Әрекеттеседі, егер : Металдардың кернеу қатарында сутекке дейін; Реакция нәтижесінде еритін тұздар түзіледі; Еритін қышқылдармен

4.Тұздармен әрекеттесуі МеxҚалдy + HnҚалд → HхҚалд + МеnҚалдy Тұз + қышқыл → жаңа қышқыл + жаңа тұз 3 Li2CO3 + 2 H3PO4 → 2 Li3PO4 + 3 H2O + 3 CO2 6Li+ + 3CO32- + 6H+ + PO43- → 6Li+ + 2PO43- + 3H2O + 3CO2 2H+ + CO32- → H2O + CO2 Реакция өтеді, егер нәтижесінде тұнба, газ немесе әлсіз электролит түзілсе.

Мына теңдеулерді аяқтаңдар: Na2CO3 + HCI K3PO4 + H2SO4 Au+H2SO4 NaOH + HCI Fe(OH)3 + HNO3 Mg + H2SO4 Жүретін химиялық реакция теңдеулерін жазыңдар

Химиялық формулаларын жазыңдар Азот қышқылы- Күкірт қышқылы- Күкіртсутек қышқылы- Тұз қышқылы- Ортофосфор қышқылы- Көмір қышқылы-

Мына айналулар тізбегіне сәйкес келетін реакциятеңдеулерін жазыңдар: С СО2 Н2СО3 СаСО3 СаО

Ү/Т ! Оқу § 10. №6 тапсырманы жазбаша орындау. Иондық теңдеулер тақырыбын қайталау. !