GEF-UNIDO Проект за индустриска енергетска ефикасност во Македонија Презентирано од: Марко Матеини Одделение за индустриска енергетска ефикасност UNIDO 12 септември 2013 Скопје, Македонија

Пресек Општо за глобалниот фонд за животна средина (GEF) Околу UNIDO Контекст на ИЕЕ во Македонија Потреба од финансирање на заштеди на енергија во индустријата Преглед на GEF-UNIDO проектот

Околку глобалниот фонд за животна средина Станува збор за мултилатерален фонд. Претставува механизам за финансирање на меѓународна соработка на проекти и програми кои ја штитат глобалната животна средина Се фокусира на земји во развој и земји со економии во транзиција Овој механизам финансира неколку мултилатерални спогодби за животната средина, меѓу и програмата за климатски промени

Во врска со UNIDO Организацијата за индустриски развој на Обединетите Нации (UNIDO) претставува специјализирана агенција на Обединетите Нации чиј мандат се состои од: Промоција и забрзување на одржливиот индустриски развој во земјите во развој и економиите во транзиција; Работа кон подобрување на животните услови во најсиромашните земји на светот со помош на своите севкупни глобални ресурси и стручност UNIDO ги фокусира своите активности на три тематски полиња: UNIDO е една од агенциите кои го имплементираат GEF НАМАЛУВАЊЕ НА СИРОМАШТИЈАТА ПРЕКУ ПРОДУКТИВНИ АКТИВНОСТИ ИЗГРАДБА НА ТРГОВСКИ КАПАЦИТЕТ ЕНЕРГЕТИКА И ЖИВОТНА СРЕДИНА 4

ИЕЕ во Македонија, контекст Конечна енерг. Потрошувачка по сектори, 2011 Индустриска енергетска потрошувачка (ktoe) Проц. Заштеди за 2018: 32-58 ktoe (Основица 2009) 7.6 -13.7 % Препорачани потреби за финансирање: 3,421 Mio MKD (Извори на финансирање) ESP, ESCO, FI, PS

Енергетска ефикасност во индустријата Претпоставка Претпријатијата сакаат да ја подобрат енергетската ефикасност за да заштедат пари и да ја подобрат енергетската продуктивност Прашање Дали се потребни надворешни извори на финансирање за да заштедиме енергија во индустријата?

Финансирање на заштеди на енергија во индустријата? ArcelorMittal Saldanha Works – Јужна Африка Извозно ориентирана фирма која произведува валан челик Погонот е пуштен во употреба во1998, со капацитет од 1,2 милиони тони годишно и персонал од 568 лица Во мај 2010 е назначен енергетски управник за да развие и имплементира енергетска стратегија Во јануари 2011 ArcelorMittal Saldanha Works се приклучи конUNIDO EnMS/ISO50001 и програмата за системска оптимизација Во октомври 2011, три инженери му се придружија на енергетскиот управник за да оформат енергетски тим: тимот главно се фокусираше на тоа да ги открие и имплементира можните мерки за заштеда на енергија 7 7

Достигнувања во енергетската ефикасност 2011 Финансирање на заштеди на енергија во индустријата? ArcelorMittal Saldanha Works – Клучни податоци Достигнувања во енергетската ефикасност 2011 Систем за управувањесо енергија Имплементиран Бр. на проекти / мерки 11 Вкупни капитални инвестиции (USD) Бруто финансиска заштеда за 2011 (USD) 9,150,000 Вкупен период на отплаќање (во години) Енергетска заштеда за 2011 (GWh) 79.95 Намалување во емисии на стакл. гасови (тони CO2) 77,000 1 USD = 9.78740 ZAR Курс на размена – 26.07.2013 8 8

Оптимизација на користењето на LPG - 2011 [1] SA Grid kWh to CO2 Conversion Factor set at 0.957, ‘Journal of Energy in South Africa’ – Vol 22 No 4; November 2011. [1] In 2011 ArcelorMittal Saldanha Works saved overall 11 Kg LPG/ton DRI produced. The company has produced 458,282 tons of DRI in 2011. The Specific Energy Content (kWh/kgLPG) used is 12.3. Source: Directorate General for Energy, Save II Programme, European Commission; http://www.engineeringtoolbox.com/co2-emission-fuels-d_1085.html. [2] The Specific CO2 Emission Factor (kg CO2/Kg LPG) used is 2.952 as per http://www.engineeringtoolbox.com/co2-emission-fuels-d_1085.html [1] All the savings reported in this case study consider an electricity price of 422R/MWh. [2] SA Grid kWh to CO2 Intensity Factor set at 0.957 Kg/kWh, ‘Journal of Energy in South Africa’ – Vol 22 No 4; November 2011. Финансирање на заштеди на енергија во индустријата? ArcelorMittal Saldanha Works – Some projects Оптимизација на вентилаторите за ладење во пост-топечката фаза - 2011 Заштеди во трошоци (USD/год) 26,700 Заштеди во енергија (kWh/год) 622,000 Капитална цена на чинење CO2 заштеда (тони/год) 596 Како: Исклучување на еден од двата вентилатори кои се користат за филтрирање на пост-согорувачкиот проток во текот на планираните и непланираните прекини во производството подолги од два часа. Оптимизација на користењето на LPG - 2011 Намалување на трошоци (USD/год.) 5,313,000 Заштеди во енергија (kWh/год) 62,005,555 Капитална инвестиција во проектот CO2 намалување (тони/год.) 14,881 КАКО: Пропусти во Corex идентификувани и отстранети; промена во перцепциите и праксите при производството 1 USD = 9.78740 ZAR Exch. Rate – 26.07.2013 9 9

Финансирање на заштеди на енергија во индустријата? S.A Lactis - Молдавија Отворено акционерско друштво кое произведува и продава млечни производи (околу 15% од пазарот во Молдавија) 185 вработени 1 постројка со капацитет за производство на млеко од 25,000 тони годишно Управата се занимава со енергетска ефикасност од 2009 за да ги намали производствените трошоци и ефектите од растечките цени на енергија Во септември 2011 се приклучи кон UNIDO програмата за имплементација на EnMS/ISO 50001. S.A. “Lactis” – open joint stock company – was founded in 1995 by the privatization of the patrimony of former cheese factory from Rîşcani town, whose activity started in 1970. The enterprise is a joint-stock company with integral private capital. The basic activity of the company consists in the acquisition, processing of milk and marketing of fresh dairy products, solid, semi-solid and melted cheese, and butter, under company’s own trademark “Lactis”. Volume of milk processed was: 10895 tons in 2009, 12860 tons in 2010 and 15489 tons in 2011. Number of employees of the factory is 185 10 10

Финансирање на заштеди на енергија во индустријата? S.A Lactis – Подобрувања по 1 година 22% намалување на потрошувачката на природен гас 4% намалување на потрошувачката на електрична енергија LACTIS подобрувања 2011-2012 Систем за управување со енергија Имплементиран Бр. на мерки/проекти 10 Бруто парична заштеда (USD) 23,690 Годишна заштеда на енергија (MWh) 672 Вкупна инвестиција (USD) 6,760 Поврат на инвестицијата (во години) 0.26 Годишно намалување на емисијата на стакленички гасови (тони CO2) 320 Вредноста на EnMS/EE проектите планирани за 2013-2014 изнесува 410,000 USD 11 11

Финансирање на заштеди на енергија во индустријата? [1] In 2011 ArcelorMittal Saldanha Works saved overall 11 Kg LPG/ton DRI produced. The company has produced 458,282 tons of DRI in 2011. The Specific Energy Content (kWh/kgLPG) used is 12.3. Source: Directorate General for Energy, Save II Programme, European Commission; http://www.engineeringtoolbox.com/co2-emission-fuels-d_1085.html. [2] The Specific CO2 Emission Factor (kg CO2/Kg LPG) used is 2.952 as per http://www.engineeringtoolbox.com/co2-emission-fuels-d_1085.html [1] SA Grid kWh to CO2 Conversion Factor set at 0.957, ‘Journal of Energy in South Africa’ – Vol 22 No 4; November 2011. [1] All the savings reported in this case study consider an electricity price of 422R/MWh. [2] SA Grid kWh to CO2 Intensity Factor set at 0.957 Kg/kWh, ‘Journal of Energy in South Africa’ – Vol 22 No 4; November 2011. Финансирање на заштеди на енергија во индустријата? S.A Lactis – Позначајни проекти Управување и оптимизација на употребата на пареа Намалување на трошоци (USD/год) 20,050 Заштедена енергија (kWh/год) 630,700 Капитални трошоци 1,610 Поврат на инвестицијата (во години) 0.08 CO2 намалување (тони/год) 296 Како: Оптимизација на три системи на пареа и интервенции во употребата на еден систем на пареа. 12 12

Финансирање на заштеди на енергија во инд.? COOK КОМПОЗИТИ И ПОЛИМЕРИ 2-3% saving per year EnMS Certification Source: Ken Hamilton HP WW Manager Environment and Energy Services 13

Финансирање на заштеди на енергија во индустријата? лесна тешка Техничка изводливост Инвестиција висока ниска вода Гас/елек. енерг. гас Елек. енер. Забелешка: Големината на круговите е пропорционална со заштедите Компаниите се фокусираат на скапи и комплицирани проекти за ЕЕ, а ги занемаруваат ефтините и мали интервенции. GEF-UNIDO проектот најпрвин ќе стреми да им помогне на фирмите да ги имплементираат овие лесни и ефтини/бесплатни решенија. 14 14

GEF UNIDO IEE Проект за Македонија Проектна цел Компоненти на проектот Да се забрза пазарната трансформација за ИЕЕ преку зајакнување на политиките, регулаторните и институционалните рамки и преку поддршка за зголемено ширење на и инвестиции во најдобрите достапни практики и технологии од областа на енергетската ефикасност Поддршка на политики и институционална поддршка Воспоставување на национална платформа за ширење и дисеминација на најдобри практики во IEE Воспоставување на национална програма за наградување на најдобрите практики во ИЕЕ Обезбедување на фискален поттик за развивање на ИЕЕ програми Воспоставување на програма за сертифицирање на пружачи на ИЕЕ услуги Обезбедување на поттици за имплементација на EnMS/ISO50001 Поддршка при развој на пазарот и изградба на капацитети Системи за енергетско управување/ISO 50001 Експертска програма Експертски програми за системска оптимизација (SO) (пареа, пумпи, компримиран воздух,) Пружање на експертска поддршка и алатки на индустријата за имплементација на EnMS и SO Обука на индустриски персонал за имплементација на EnMS и SO Зголемување на инвестициите во ИЕЕ Поддршка за имплементација на ИЕЕ светилнички проекти и/или Партнерство со финансиските институции за воспоставување на механизми за зајакнување на мобилизација на достапните извори на финансирање на ИЕЕ инвестициите 15

GEF UNIDO ИЕЕ ПРОЕКТ ЗА МАКЕДОНИЈА Проектна цел Проектни компоненти Да се забрза пазарната трансформација за ИЕЕ преку зајакнување на капацитетите за креирање на политики, регулаторната и институционалната рамка и преку поддршка за ширење на и инвестиции во најдобрите практики и технологии за енергетска ефикасност Поддршка на политики и институционална поддршка Воспоставување на национална платформа за ширење и дисеминација на најдобри практики во IEE Воспоставување на национална програма за наградување на најдобрите практики во ИЕЕ Обезбедување на фискален поттик за развивање на ИЕЕ програми Воспоставување на програма за сертифицирање на пружачи на ИЕЕ услуги Обезбедување на поттици за имплементација на EnMS/ISO50001 Поддршка за развој на пазарот и зајакнување на капацитети Системи за енергетско управување/ISO 50001 Експертска програма Експертски програми за системска оптимизација (SO) (пареа, пумпи, компримиран воздух,) Пружање на експертска поддршка и алатки на индустријата за имплементација на EnMS и SO Обука на индустриски персонал за имплементација на EnMS и SO Зголемување на инвестициите во ИЕЕ Поддршка за имплементација на ИЕЕ светилнички проекти и/или Партнерство со финансиските институции за воспоставување на механизми за зајакнување на мобилизација на достапните извори на финансирање на ИЕЕ инвестициите 16

Техничка помош за претпријатија Обука на персонал во системот за енергетско управување (ISO 50001), имплементација и оптимизација на енергетски системи (систем на пареа, компримиран воздух и други системи придвижувани со мотори) Експертска поддршка за имплементација на системи за енергетско управување во согласност со ISO 50001 Експертска поддршка за ревизија на енергетски системи (енергетски контроли на специфични системи) и имплементација на мерки за оптимизација Експертска поддршка за подготовка на апликации за ИЕЕ проекти/инвестиции за финансиските институции 17 17

Статус на проектот, следни чекори и распореди Проектните документи се финализираат преку анализа, Наскоро Агенцијата за енергетика ќе отпочне со истражување на управувањето со енергија и енергетската ефикасност во македонската индустрија Работилница за засегнатите страни е закажана за ноември 2013, каде ќе се дискутира финалната верзија на проектот Одобрување на проектот од страна на UNIDO, македонската Влада и GEF Отпочнување на спроведувањето на проектот 3 5 1 4 2 SEPT OCT NOV DEC JAN FEB MAR 18 18

Ви благодариме за вниманието! За повеќе информации Марко Матеини Одделение за индустриска енергетска ефикасност UNIDO Виенскки меѓународен центар P.O. Box 300, A-1400 Vienna, Austria Tel: 0043 1 26026 4583 E-mail: M.Matteini@unido.org Ана Петровска