Viðfangsefni þessarar lotu: Námsmatsaðferðir 1 Við skoðum, vegum og metum nokkrar af þeim námsmatsaðferðum sem fjallað er um í 11. og 13. kafla – og – ef tími vinnst til – komum líka e-u í verk!

Gestir Steinunn Sigurbergsdóttir deildarstjóri í Álftanesskóla (frammistöðumat, sjálfsmat, jafningjamat) Baldur Sigurðsson dósent við menntavísindasvið Háskóla Íslands (marklistar) Þátttakendur leggja af mörkum

Helstu námsmatsaðferðir(?) Skipulegar athuganir* Mat á frammistöðu* Námsmöppur / sýnismöppur („Portfolio“) Greining og mat á verkefnum / úrlausnum Dagbækur, leiðarbækur* Sjálfstæð verkefni Sjálfsmat nemenda* Jafningjamat* Umræður – viðtöl* Viðhorfakannanir* Próf og kannanir Óhefðbundin próf* Námshátíðir, upp-skeruhátíðir, sýningar fietta yfirlit á að sýna allar helstu aðferðir við námsmat - smásjáin á að undirstrika samlíkingu við vísindamanninn - þegar aflað er upplýsinga um námsárangur þá þarf að setja hlutna undir smásjá - það þarf að ganga til verka af sömu nákvæmni og vísindamenn við fræðiiðkanir sínar. Ólafur Proppé mun gera prófum skil - Aðeins að fara örfáum orðum um aðrar tegundir prófa

Námsmatsaðferðir í 11. og 13. kafla 11. kafli 13. kafli Mat á frammistöðu Marklistar (Rubrics) Matslistar Gátlistar Óhefðbundin próf Skipulegar athuganir Sjálfsmat Jafningjamat Umræður – viðtöl Viðhorfakannanir Áhugasviðskannanir fietta yfirlit á að sýna allar helstu aðferðir við námsmat - smásjáin á að undirstrika samlíkingu við vísindamanninn - þegar aflað er upplýsinga um námsárangur þá þarf að setja hlutna undir smásjá - það þarf að ganga til verka af sömu nákvæmni og vísindamenn við fræðiiðkanir sínar. Ólafur Proppé mun gera prófum skil - Aðeins að fara örfáum orðum um aðrar tegundir prófa

Dæmi um mikilvæga þætti sem erfitt er að meta með skriflegum kunnáttuprófum Umræður, upplestur, tilraunir, tjáning, vinnubrögð, leikni í samskiptum Leikni Umgengni, ástundun, iðni, frumkvæði, áræðni, úthald Vinnuvenjur Félagsleg viðhorf Tillitssemi, umhyggja, löngun til að stuðla að góðum samskiptum Viðhorf til þekkingar Forvitni, opinn og spurull hugur fiessar ábendingar eru frá Gronlund og Linn um ýmsa þætti sem augljóslega eru vandmetnir með prófum - allt eru þetta þættir sem skipta máli - einhverja þeirra má meta með prófum (verklegum prófum, t.d. upplestur, tilraunir, vinnubrögð) - en önnur verða ekki metin nema í daglegu starfi Áhugi Áhugi Starfsgleði Ánægja – gleði Sjálfsmynd Virðing, geta tekið gagnrýni

Frammistöðumat Authentic Assessment (engin góð þýðing til, sumir nota rauntengt námsmat, IS hefur notað stöðugt, alhliða námsmat) Alternative Assessment (óhefðbundið námsmat) Performance-based Assessment (frammistöðumat)

Skilgreining á frammistöðumati Require that students actively develop their approaches to the task under defined conditions, knowing that their work will be evaluated according to agreed-upon standards. This requirement distinguishes performance assessment from other forms of testing. http://www.ed.gov/pubs/OR/ConsumerGuides/perfasse.html

Þýðing Frammistöðumatsverkefni krefjast þess að nemendur móti sjálfir úrlausnir verkefna við ákveðnar aðstæður; vitandi að frammistaða þeirra verður metin með hliðsjón af viðmiðunum sem samkomulag er um. Þessi skilyrði greina frammistöðumat frá öðrum námsmatsaðferðum.

Alhliða námsmat (skilgreining í grein IS) Kjarninn í Authentic Assessment, sem hér er kosið að þýða sem stöðugt, alhliða námsmat, er að matið á að byggjast sem mest á eðlilegu, góðu skólastarfi þar sem nemendur fást við krefjandi og helst sem raunverulegust viðfangsefni. Þessi viðfangsefni eiga sem mest að reyna á að nemendur beiti þekkingu sinni, skilningi, innsæi, hugmyndaflugi og leikni. Áhersla er lögð á virka þátttöku nemenda, sjálfsmat og jafningjamat. Meginatriði er að nemendur sýni við eðlilegar aðstæður það sem þeir kunna (Cole o.fl. 1995:5).

Gildi frammistöðumatsverkefna Reyna á fleiri þætti en hefðbundið skriflegt mat: Skilning, greiningu, mat Öflun og beitingu þekkingar Eigin lausnir Útsjónarsemi, hugvit, sköpun Samstarfshæfni

Frammistöðumatsverkefni? Munnleg próf (?) Verkleg próf (?) Kynningar – flutningur Þrautalausnir Hönnunarverkefni Nýsköpunarverkefni Sýningar Eru námsmöppur (portfolio) frammistöðumat? Dæmi: Elísabet, Harpa, Helgi, Ragnhildur

Óhefðbundin próf Próf þar sem nemendur mega nota hjálpargögn Svindlpróf (dæmi: Sólrún), glósupróf, önnur hjálpargögn ... öll gögn Heimapróf, dæmi: Berglind, Hrafnhildur, Sólrún, Jón Ingi Prófverkefni gefin upp með fyrirvara Munnleg smápróf, dæmi Nemendur fá að gera endurteknar tilraunir við sama próf / sömu próf: Prófavikur (Salaskóli) Einstaklingsmiðuð próf (Salaskóli, Norðlingaskóli) Samvinnupróf (Salaskóli)

Óhefðbundin próf - frh. Allir hjálpast að prófið Tíu prófið Þekkið þið fleiri gerðir af óhefðbundnum prófum? Koma ykkur í hug fleiri gerðir?

Marklistar (sóknarkvarðar), matslistar, gátlistar Á ensku: Scoring Rubrics, Rating Scales, Checklists: Tæki sem nota má bæði við mat á frammistöðu (flutningur, verkefnaskil) og afrakstri (skýrslum, ritgerðum, myndverkum, úrlausnum) Henta í öllum námsgreinum, á öllum skólastigum Auka líkur á nákvæmni, óhlutdrægni Nemendur fá glöggar upplýsingar um til hvers er ætlast

Hverjir nota mark-, mats- og gátlista? Kennarar Nemendur Sjálfsmat Jafningjamat Aðrir (foreldrar, samkennarar, gestir, stjórnendur) Sjá sýnishorn á þessari slóð: http://starfsfolk.khi.is/ingvar/namsmat/matsbanki/Welcome.htm

What is a Rubric? / Hvað er marklisti? A rubric is an evaluation tool that describes quality of work on a continuum from excellent to poor. Specific characteristics of performance are detailed for all quality levels. A rubric measures student work against real-life criteria and is referred to as a form of authentic assessment. http://coe.sdsu.edu/eet/articles/rubrics/index.htm Marklisti er námsmatstæki sem lýsir gæðum verkefna / úrlausna á skala frá mestu gæðum til hinna minnstu. Gefin er námkvæm lýsing á því hvað einkennir mismunandi frammistöðu. Marklisti byggist á viðmiðunum sem eru sótt í veruleikann og má því telja til þeirra aðferða sem kenndar hafa verið við „rauntengt“ námsmat. http://coe.sdsu.edu/eet/articles/rubrics/index.htm

Dæmi um marklista! HAPPY FACE QUALITY EXAMPLE 4 - Displays amazing detail and color; highly elaborate theme; unique and original 3 - Displays detail and color; theme is present with some elaboration; displays initiative to develop original work 2 - Displays some detail and/or color; theme is present but not fully developed; evidence of some initiative to develop original work 1 - Displays a lack of detail, color, and theme; very little or no initiative in developing original work http://coe.sdsu.edu/eet/articles/rubrics/index.htm

Dæmi um gátlista og matslista úr grunnskólum Reglulegar athuganir (gátlistar, matslistar), dæmi Hrafnagilskóli (virkni) Ingunnarskóli (list- og verkgreinar) Norðlingaskóli, mat á námi í smiðjum Dæmi: Elísabet, Sjöfn, Þorbjörn Matsatriðabanki Baldurs Sigurðssonar http://starfsfolk.khi.is/balsi/leidbeiningar.htm

Anecdotal Records / Tilviks- eða atviksskráningar Dagbókarfærslur ... skráningar ... athugasemdir ... Ótvírætt gildi ... En hversu raunhæft? Áhugaverð tenging við starfendarannsóknir þar sem dagbækur gegna veigamiklu hlutverki

Gögn frá nemendum Nemendasamtal, námssamtal „starfsmannasamtöl“ við nemendur Matsfundir með nemendur Skýrslur, leiðarbækur, dagbækur, greinargerðir, kannanir frá nemendum

Matsfundir 10–20 þátttakendur Orðið gengur tvo til þrjá hringi: Jákvæð atriði: Hvað eruð þið ánægð með? Kvörtunarhringur: Hvað má betur fara? Nemendur nefna eitt / tvö / þrjú atriði eftir því hvað ákveðið hefur verið Öll atriði eru skráð Engar umræður

Kannanir Heildstæðar kannanir Einstök námskeið eða áfangar, dæmi Lotur, kennslustundir, Dæmi – mat á einni kennslustund Dæmi – ígrundun í lok dags (Lundarskóli) Dæmi – mat í vikulok Leiðsagnarkannanir, dæmi (lífsleikni, MS) Áhugasviðskannanir, dæmi

Þýðing sjálfsmats Þýðing Virkja nemendur til ábyrgðar á námi sínu Mikilvæg þjálfun Nemendur skilja betur tilgang námsins Kennarar fá mikilvægar upplýsingar um nám og kennslu (þeir heyra raddir nemenda) Rannsóknir sýna að sjálfsmat getur bætt námsárangur

Dæmi: Ásta, Ragnheiður, Sigrún Fanney, Sjöfn Sjálfsmatsaðferðir Nemendasamtöl, dæmi úr Norðlingaskóla Umræðufundir, sbr. matsfundir Leiðarbækur, dagbækur Gátlistar, matsblöð, kannanir Dæmi: Ásta, Ragnheiður, Sigrún Fanney, Sjöfn

Jafningjamat Virkja nemendur til þátttöku og ábyrgðar Eflir skilning nemenda á markmiðum námsins Eykur við endurgjöfina (hún verður fyllri – fleiri sjónarhorn) Nemendur taka ábendingum nemenda oft betur en ábendingum kennara Nemendur leggja sig oft betur fram ef þeir vita að félagar þeirra taka þátt í mati Veitir mikilvæga þjálfun (tjáning, samstarf, jafningjastuðningur) – nemendur læra að gagnrýna uppbyggilega Dæmi: Ester, Elísabet, Harpa, Lilja, Ragnheiður, Sigrún Fanney, Sjöfn, Þórður, Ingvar

Dæmi um jafningjamat (IS) Við jafningjamatið styðjist þið við eftifarandi spurningar: Er efnið í möppunni fjölbreytt? Er efnið áhugavekjandi? Leggur höfundur mikið af mörkum sjálfur? Gætir hugmyndaflugs? Virðist höfundur hafa lært mikið á námskeiðinu? Gæti annar aðili nýtt sér efnið með auðveldum hætti? Hversu góður er frágangur (málfar)? Er heimilda getið? Skrifið stutta umsögn og gefið einkunn. Notið einkunnaviðmiðanir Kennaraháskólans við einkunnagjöfina (sjá á þessari slóð: http://starfsfolk.khi.is/ingvar/namsmat/matsbanki/matskvardi.htm Jafningjamatið sendið þið umsjónarmanni námskeiðsins (ingvar@khi.is).