Alþjóðavæðing og hagvöxtur Ásgeir Jónsson Hagfræðideild 5/10/2019

Hagvaxtarferlar heimsins

Landsframleiðsla á mann í 190 löndum árið 2008

Landsframleiðsla á mann í Bretlandi frá árinu 1 til 2010

Stundum vaxa lönd saman

En stundum sundur

Landsframleiðsla á mann í Haití

Sama fólk, ólík hugmyndakerfi

Þrír einræðisherrar – ólíkar útkomur

Botswana – einfari í Afríku

Hagvöxtur heimsins

Það munar um 1% á ári

Af hverju eru sumar þjóðar ríkar en aðrar fátækar? Höft á alþjóðaviðskiptum og markaðsfrelsi innan landa koma í veg fyrir hagvöxt. Röng efnahagsstefna hefur leidd fátækt yfir mörg lönd. Stofnanaumhverfi, menning og pólitík standa í veginum – líkt og í S-Ameríku Sum lönd eru föst í fátæktargildru og komast bara ekki af stað – líkt og ísland á nítjándu öld.

Önnu Karenínu lögmálið Allar hamingjusamar fjölskyldur eru eins en hver óhamingjusöm fjölskylda er óhamingjusöm á sinn eigin hátt. Hvert land er fátækt á sinn eigin hátt – vegna stofnanabresta. Öll framleiðin lönd eru eins og deila: Virðingu fyrir eignarrétti Markaðsfrelsi Einstaklingsfrelsi Samfélagslegsri sátt Áherslu á menntun og rannsóknir

Þéttihringskenningin – the O-ring Theory Þegar geimferjan Challenger fórst árið 1986 var það vegna þess að einn þéttihringur brást. Sumar þjóðir geta ekki myndað langar virðiskeðjur vegna þess að það vantar samfélagslega þéttihringi hér og hvar til þess að tengja keðjurnar saman.

Stofnanahagfræði (SH) (New Institutional Economics) Hagfræðileg sjónarhorn sem lítur á félagsleg og lagaleg “norm” og reglur sem í daglegu tali kallast stofnanir. SH felur sver sig í ætt við klassíska stjórnmála hagfræði (Political economy). Ræturnar liggja hjá Ronald Coase, "The Nature of the Firm" (1937) og "The Problem of Social Cost" (1960). SH fjallar hugtök líkt og… …property rights, transaction costs, credible commitments, modes of governance, persuasive abilities, social norms, ideological values, decisive perceptions, gained control, enforcement mechanism, asset specificity, human assets, social capital, asymmetric information, strategic behavior, bounded rationality, opportunism, adverse selection, moral hazard, contractual safeguards, surrounding uncertainty, monitoring costs, incentives to collude, hierarchical structures, and bargaining strength.

Þráinn Eggertsson – professor emeritus

Skipta trúarbrögð máli?

Menningarleg skipting Evrópu

Hvað um Ísland?

Hagvöxtur hefur verið 2,57% á ári frá 1870 Landsframleiðsla á mann, magnvísitala, frá 1870-2016

Hagvöxtur tiltölulega hægur fyrstu 60 árin Landsframleiðsla á mann, magnvísitala, frá 1870-1945 22

Landsframleiðsla á mann hefur sexfaldast frá 1945 Landsframleiðsla á mann, magnvísitala, frá 1845-2016 23

Langtíma vaxtarhraði hagkerfisins er um 3% Árlegur vöxtur landsframleiðslu að raunvirði frá 1969