ЖГМП к.профессоры: Бекботаев Анарбек Туркпенұлы Петрография ЖГМП к.профессоры: Бекботаев Анарбек Туркпенұлы

Әдебиеттер: 1. Петрография және петрология. 1- және 2- бөлім. Бекботаев А.Т. 1992 2. Литология. Бекботаев А.Т. 1996, 2009 3. ОӘК «Петрография» Бекботаев А.Т., Шакирова Г.С. 4. Әдістемелік нұсқаулар а) Магмалық таужыныстар. А.Т.Бекботаев, А.А.Бекботаева, 2004 б) Шөгінді таужыныстар. А.Т.Бекботаев, А.А.Бекботаева, 2004 в) Метаморфтық таужыныстар. А.Т.Бекботаев, А.А.Бекботаева, 2004

«Петрография», оның зерттеу әдістері «Петра»- тас, «графо»- жазу,яғни петрография – таужыныстар туралы ғылым Таужыныстар – Жер қыртысында жеке дене құратын белгілі бір құрамды, құрылысты табиғи минералдар агрегаты. Олар жаратылысына қарай магмалық, шөгінді және метаморфтық болады.

Лабораторияларда мынадай талдаулар жүргізіледі: Спектрлік Люминисценттік Термолюминисценттік Термиялық Рентгенқұрылымдық Электрондық микроскоп Түйірөлшемдік талдау Хроматтық Эксперименттік Микроскоптық

1- модуль. Магмалық таужыныстар (магматиттер)

Магматиттердің минералдық құрамы (I: 84-85 б.) Алюмосиликаттар – Силикаттар – Басқа минералдар – Тегіне қарай: Бастапқы (Бп.м.) Туынды (Т.м.) Бп.м. – Т.м. – Бп.м. таужыныстардағы рөлі бойынша Басты (Б.м.), қосымша (Қ.м.), акцессор (Акц.) минералдарға бөлінеді. Б.м. – таужыныстың негізін қалайды. Гранит: q+f Қ.м. - таужыныста<10%, олар бойынша таужыныстың түрлестері ажыратылады: b-гранит, h-гранит. Акц. – таужыныстарда өте аз кездесетін ауыр, сирек, ұшпа элементтердің минералдары. Б.м. мен Қ.м. химиялық құрамына қарай сиалдық (SA) және фемалық (FM) болады. SA= FM=

Бп.минералдар   Т.м. (Бп.м.) Б.м.,Қ.м. акцессор FM SA Оливин – Пироксендер- ромб. - мон. Амфиболдар- горнбленд- сілтілі- Слюдалар- биотит- мусковит- Далашпаттар- Рудалық минералдар- магнетит- гематит- хромит- пирит- Серпентин- (ov, pyr) Хлорит- (pym,h,b) Эпидот- (pym,h,pg) Серицит- Цоизит- Кальцит- Актинолит- (pym,h) Плагиоклаздар – қышқыл- альбит- олигоклаз- орта- андезин- негізді- лабрадор- битовнит- анортит- Калишпаттар- ортоклаз- микроклин- Шпинель- Апатит- Циркон- Сфен- Кварц- Фельдшпатоидтар: (фоидтар)- нефелин- лейцит-

Магматиттердің химиялық құрамы SiO2 – Al2O3 – FeO+Fe2O3 – MgO – } 9 элемент =98% CaO – Na2O – K2O – H2O – TiO2, MnO, P2O5,CO2,SO3, F2, Cl2 = Қалған элементтер =

Магматиттердің жіктемесі SiO2 –нің мөлшері бойынша топтар: 1) ультранегізді <45%=ультрамафитті–ov,py 2) негізді-45-52% - 3) орта-52-65% - 4) қышқыл->65% - 5) фоидты-35-60%-

Әр топтың таужыныстары қалыптасу орнына қарай үш фацияға бөлінеді: Класс интрузиялық (плутониттер): а) тереңдік (абиссал) б) саяздық (гипабиссал) Класс эффузиялық (вулканиттер): в) төгілме (эффузиялық)

Магматиттердің жіктемесі Абиссал таужыныстар FM, кейде SA – минералдар бойынша жіктеледі. Мысалы: габбро – pgн+pym норит – pgн+pyr Гипабиссал және желілік таужыныстар: а) асхистік: - ұсақ түйірлі (микрогранит) - порфирлі (гранит-порфир) (диорит-порфирит) б) диасхистік: - лейкократты (SA) ұсақ түйірлі – аплит зор түйірлі – пегматит - меланократты (FM) = лампрофирлер Эффузиялық таужыныстар А.Н.Заварицкий бойынша: - кайнотипті = өзгермеген, базальт - палеотипті = өзгерген, базальттық порфирит