Hosi Adilsonio da C. Junior. Institutu La’o Hamutuk

Slides:



Advertisements
Similar presentations
Hari Fundu Mina-rai ida ba Timor-Leste
Advertisements

Orsamentu Jerál Estadu no Sustentabilidade Ekonómiku
Briefing about Proposed 2014 General State Budget and related topics By Lao Hamutuk Timor-Leste Institute for Development Monitoring and Analysis Rua.
Petroleum dependency in Timor-Leste Petroleum dependency in Timor-Leste Signs of the resource curse Signs of the resource curse Where the Petroleum Fund.
Briefing for Civil Society General State Budget By Lao Hamutuk Timor-Leste Institute for Development Monitoring and Analysis Rua Martires da Patria, Bebora,
Portal Transparénsia: eProcurement
Energy National Policy Statements Anne Stuart DECC Energy Development Unit 22 October 2009.
Lala'ok ajudu doadór iha TL The Asia Foundation seminar on Aid, Investment and Accelerated Development Husi Juvinal Dias Institutu Timor-Leste ba Monitor.
POLITIKA NO ESTRATEJIA DEZENVOLVIMENTU EKONOMIKU TIMOR-LESTE
Briefing kona-ba Orsamentu Jerál Estadu 2014 no topiku relevante
First Meeting Introduction C ANOSSIAN S PIRITUALITY.
La’o Hamutuk nia website La’o Hamutuk nia website
National Impact Assessment Programme (NIAP) Public Participation in EIA – How Can it Help in Resolving Conflict ? Asadullah Faiz, Director General, Pakistan.
Lala’ok moris iha Japaun no nia Étika Báziku (礼儀作法 Reigi Saho)
Strategic Development Plan: Managing for Better Results Presentation by Civil Society Economic Strategic Sector presented by Juvinal Dias Timor-Leste &
UNRESTRICTED Infrastructure Assessment as Viewed by Technology Holders IAEA Technical Meeting December 10-12, 2008 R. Godden.
Southern Cross Psychology
Centre for Development Economics and Sustainability
Dezenvolvimentu Infrastruktura iha Timor Leste
Briefing kona-ba Tratadu CMATS
Orsamentu ne’ebe iha Sensitivu ba Jeneru
Sudan Súl, Líbia (no Giné Ekuatoriál?) de’it depende maka’as liu ba esporta mina no gas kompara ho Timor-Leste. GDP (PIB) petróleu iha 2012:…………….………….……
Energy National Policy Statements Nick Cooper DECC.
QOLOQUIO REJOLUSAUN KONFLIKTU CONFLICT RESOLUTION WORKSHOP DR RUTH RUDGE DR JOHN RUDGE DILI, 20 DE NOVEMBER DE
Movimentu Kontra Okupasaun Tasi Timor
Taking environmental water requirements and climate change into account in the designation and management of protected areas for floodplain ecosystems.
TRADE AND ENVIRONMENT DIMENSIONS IN TIMOR-LESTE SUB-REGIONAL WORKSHOP ON THE TRADE AND ENVIRONMENT DIMENTIONS IN THE FOOD AND FOOD PROCESSING INDUSTRIES.
PEIP National workshop in Montenegro: developing environmental infrastructure projects in the water sector Feasibility Study Preparation Venelina Varbova.
MINISTRY OF ENVIRONMENTAL PROTECTION, PHYSICAL PLANNING AND CONSTRUCTION Mediterranean Strategy for Sustainable Development Sustainable.
Timor Leste’s EITI Journey Manila Philippines 19/01/2013 Timor Gap Dili 11/12/ /12/2012 Darwin Dili.
WOMEN'S POLITICAL PARTICIPATION AT LOCAL LEVEL IN TIMOR LESTE Elda de Barros Alola Foundation Support district level Program coordinator.
C ertification for H ydro: I mproving C lean E nergy Contract number: IEE/07/704/SI September 2008 – February 2011.
Operationalising and Updating the Strategic Development Plan for Effective Results Aprezentasaun husi Sosiedade Sivíl Setór Estratéjiku Ekonómiku husi.
Oinsa Analiza Orsamentu Jeral Estadu
Orsamentu Jerál Estadu 2014 no ninia ligasaun ba Ekonomia Timor-Leste
Rona partisipante nia lian iha prosesu peskiza
Stratejia baze-isin hodi hatun konfliktu Body-based approaches to reducing conflict Dr. Kim Dunphy Director, Many Hands International
Public Meeting The Social and Economic Effects of the Tasi Mane Project Juvinal Dias Researcher on Economics and Natural Resources La’o Hamutuk Timor-Leste.
Tansá Timor-Leste- Australia Seidauk iha Fronteira? Hosi Juvinal Inaçio Ze Barto Dias La’o Hamutuk Instituto ba Analiza no Monitor Desenvolvimento iha.
PRESENTED BY TIMOR LESTE DELEGATION
A malnourished child may be permanently damaged. An undereducated child will not be a productive worker. Half of Timor-Leste’s population is less than.
1. Current poverty, inequality and negligible progress (and the lack of good, current data) 2. Where the state gets its money 3. What the 2016 budget.
Welcome To Invest in Timor-Leste
ATITUDE UJA TABAKU ESTRATEGIA PREVENSAUN IHA TIMOR LESTE
Liu 50% povu moris iha liña pobreza nia okos. Liu 50% povu moris iha liña pobreza nia okos. 80% povu hela iha area rurais, moris ho agrikultura subsistensia.
Australia tenke respeita soberania Timor-Leste ho fronteira lina klaran La’o Hamutuk Instituto ba Analiza no Monitor Desenvolvimento iha Timor-Leste Movimentu.
Labarik ida ne'ebé ho malnutrisaun bele hetan kanek permanente. No labele sai traballadór produtivu. Metade populasaun iha idade menus 17, no maioria.
Promosaun Eventu. Regra durante hala’o workshop.
Matadalan atu Organiza Eventu Desportu Introdusaun Rekursu Material (cont.) Lideransa Promosaun Rekursu Material Rekursus Umanus Proposta Halo Planu Formalizasaun.
Halo Proposta. Saida mak proposta? Oinsaa mak halo proposta ba suporta ka patrosiniu? Define objetivu ba proposta Identifika sira nia objetivu atu suporta.
Rekursu Material. Hatudu video ho enerjia diak atu hahuu loron!
Lecturer: Lina Vladimirovna Zhornyak, Associate Professor.
Strategic Environmental Assessment for the Operative Programmes Anita Gulam Ana Kovačević Ministry of Environmental and Nature Protection, Republic of.
New Ecological Science Advice for Ecosystem Protection The EPA Science Advisory Board (SAB) Staff Office supports three external scientific advisory committees.
Training on Gender Equity and Violence Prevention
A VISION FOR HEALTH PROFESSIONAL EDUCATION IN TIMOR-LESTE Patient Safety Workshop INS, Dili August 2015 Jointly Organized by Sydney University,
Presentation by La’o Hamutuk 13th June 2017
Service Availability and Readiness Assessment – Training
Rekursus Umanus.
As Bayu-Undan Dries Up: Challenges and Opportunities
Sunrise LNG iha Timor-Leste Mehi, Realidade no Obstaklu sira
Adilsonio da Costa Junior
Marc Thauront Brussels 30 June 2008.
Bainhira Bayu-Undan sei maran: Dezafiu no oportunidade sira
ENVIRONMENTAL ASPECT Element of an organization’s activities or products or services that can interact with the environment A significant environmental.
Informasaun Importante ba Membru Parlamentu sira
BCTL iha Enkontru Publiku La'o Hamutuk nian
Water Scarcity & Droughts Policy in the EU Gap Analysis
Tendénsia Orsamentu Jerál Estadu
Timor-Leste’s Economic Context and Oil Dependency
Presentation transcript:

Hosi Adilsonio da C. Junior. Institutu La’o Hamutuk Projetu Supply Base Suai bele hadi’ak ekonomia Timor-Leste ka lae? Konferénsia Timor-Leste Studies Association (TLSA) Dili, 15 Jullu 2013 Hosi Adilsonio da C. Junior. Institutu La’o Hamutuk

Governu Timor-Leste nia Planu Estratéjiku Dezenvolvimentu Nasionál 2011-2030 ba Projetu Tasi Mane Suai: Area ba baze fornesimentu, fatin indústria, Suai Foun, Aeroportu Suai, no fatin ba hakiak Lafaek. Betano: Fatin ba Refinaria no Petrokimika, Sidade Petróleu (Betano Foun) Beaçu: Fatin Planta LNG nian, Beaçu Foun, Viqueque Foun, Aeroportu Viqueque. Auto estrada: Husi Suai ba Beaçu. Timor Leste Strategic Development Plan 2011-2030, Prodús hosi Governu Timor-Leste 2011, pájina 95 http://timor-leste.gov.tl/wp-content/uploads/2012/02/Strategic-Development-Plan_EN.pdf

Saida mak Supply Base Suai? Fatin indústria petróleu, Planu atu harii sidade foun Suai, Fatin atu harii Aeroportu Fatin hakiak lafaek. Mapa ne’e hosi Environmental Impact Assessment submitted by WorleyParsons http://www.laohamutuk.org/Oil/TasiMane/SSB/EIA/WPVegCommunities.jpg

Orsamentu Estadu ba Projetu Supply Base Suai Orsamentu fiskál 2013, dotasaun orsamentu ba Supply Base Suai entre 2011-2017 tokon $609 inklui $84 ba reabilitasaun Aeroportu Suai. Ministériu Finansas, Orsamentu Jerál do Estadu 2013 fundu espesiál Livru 6, pájina 18, http://www.laohamutuk.org/econ/OGE13/BksApr2013/OGE13Bk6pt.pdf

Investimentu Hira ba Area Operasaun Petróleu? Dezeñu ne’e hosi MPRM kona ba investimentu biliaun $50-70 ne'ebé planeia iha area Triángulu iha Tasi Timor entre Suai, Broome Australia Osidentál no Darwin (Territóriu Norte) Iha gráfiku ne’e hatudu buat balu ne’ebé interesante maibé iha komérsiu potensiál ba baze fornesimentu indústria mina ne’e kuaze iha Australia nia territóriu laran nune’e ami hanoin katak posibilidade ba kompetisaun negósiu ladún fó vantajen di’ak ba Timor-Leste iha futuru. Dezeñu ne’e orijinalmente mai hosi Dokumentu Sr. Alfredo Pires, Ministru Petróleu Rekursu Minerais nia aprezentasaun iha Semináriu Rejional kona ba Projetu Tasi Mane espesialmente ba Supply Base Suai (SBS) organiza husi ONG-Luta Hamutuk. 13/09/2012.

SBS fó Vantajen Ekonómiku Hira ba Estadu? Tuir Ministru Petróleu Rekursu Minerais iha Parlamentu Nasionál tinan fiskál 2013 hatete katak kustu ba projetu SBS ne'ebé atu investe hamutuk tokon $700. Retornu ekonómiku tuir nia hanoin Bayu Undan gasta tokon 500 kada tinan ba bens e servisu. Kitan gasta tokon $125 kada tinan ba bens e servisu. Ministru Petróleu Rekursu Minerais Sr. Alfredo Pires antes halo audiénsia ho Komisaun C no D iha Parlamentu Nasionál, 15 Janeiru 2013 http://www.laohamutuk.org/Oil/TasiMane/13SSBen.htm

Kalkulasaun Simples ba Investimentu SBS tuir Sr Kalkulasaun Simples ba Investimentu SBS tuir Sr. Alfredo Pires nia Hanoin. La’o Hamutuk koko halo kalkulasaun simples hodi bele hatene katak osan ne’ebé gasta hosi Bayu Undan no Kitan ne’e bele rekupera ita nia kapitál investimentu tokon $700 no mós fó retornu ekonómiku ba Timor-Leste ka Lae?

Tokon $25/ projetu/ tinan Asumsaun  La’o Hamutuk bazeia ba Sr. Alfredo Pires nia informasaun mensiona iha leten ho kalkulasaun karik metade hosi tokon $500 ne’ebé mai hosi Bayu Undan gasta kada tinan ba bens no nia restu ba servisu. (Ami halo asumsaun ida ne’ebé pesimistiku liu katak se la iha bisnis ba fornesimentu Bayu Undan mak mai Timor-Leste bainhira la iha Supply Base Suai) Tokon $500/tinan ÷2(Bens) x10%(markup)= Tokon $25/ projetu/ tinan

2/3 ba taxa, kustu operasionál, hela tokon $8/tinan atu selu fila fali kapitál investimentu la ho profit. Ba Kitan maizumenus tokon $2/tinan Ami nia asumsaun katak hafoin Supply Base Suai halo operasaun no aumenta folin 10% ba sasán ne’ebé transfere liu hosi SBS. Signifika SBS sei la kompetitivu no karik base fornesimentu seluk sei hetan oportunidade komérsiu. Nune’e Bayu Undan sei fó rendimentu brutu ba SSB tokon $25 kada tinan. Karik dois tersus hosi osan ne’e gasta hodi selu taxa, kustu operasionál no personalia nune’e  ita hetan de’it tokon $8 kada tinan atu selu fali ba investimentu kapitál.

Bayu Undan sei uza SBS ba tinan 9=tokon $72 Supply Base Suai sei hahú operasaun maizumenus 2016, no Bayu-Undan sei maran iha 2024. Tinan sia hafoin SBS opera projetu Bayu-Undan sei kontribui tokon $72 atu rekupera investimentu ba Supply Base Suai. Kitan nia operasaun sei hala’o de’it tinan rua hafoin Supply Base hahú, no daudauk ne’e parte balu fornese hosi Timor-Leste, nune’e nia total kontribuisaun ba retornu investimentu Supply Base Suai menus hosi tokon $4. Tanba ne’e presiza tan komérsiu boot dala hitu kompara ho kampu Bayu-Undan  atu rekupera de’it kapitál investimentu tokon $700 no kalkulasaun rekuperasaun ne’e ita seidauk konsidera kompensasaun ba rai, depresiasaun, manutensaun no lukru. Karik kampu ida hanesan ne’e halo operasaun durante tinan 20, ne’e presiza tan maizumenus projetu neen hanesan Bayu Undan  atu halo Supply Base Suai ne’e labele lakon osan povu nian ne’ebé gastu ba nia kapitál investimentu. La’o Hamutuk hanoin katak realidade Timor-Leste la iha tan kampu mina neen hanesan Bayu Undan ne’ebé ita espeta. Bayu Undan sei uza SBS ba tinan 9=tokon $72 Kitan sei uza SBS tinan 2=tokon $4 Investimentu Supply Base Suai; tokon $700 + tokon $400 ba servisu dívida/Net Present Value (NPV) = tokon $1100. Posivel ka lae tokon $76 hosi B-U & Kitan bele rekupera rai tokon $1,024 Projetu hanesan ne’e mak la’o durante tinan 20 @ tokon $8/tinan = tokon $160. Nune’e, Supply Base Suai presiza projetu neen ho gastu hanesan Bayu Undan atu bele rekupera de'it nia kapitál investimentu.

SBS fó Oportunidade Servisu ba Timor Oan Hira? Governu Timor-Leste nia promesa sei fó oportunidade servisu direta no indireta ba ema besik 1400 ho Timor oan 1200 no 200 traballadór rai li'ur durante operasaun SSB. Gráfiku iha liman karuk ne’e mai hosi pamfletu Sekretáriu Estadu Rekursu Naturais, publika iha 2011, sita kona ba oportunidade servisu ba Timor Oan sira durante operasaun projetu SBS no SERN/MPRM/TimorGAP distribui iha Suai tomak besik tinan rua liu ba.  

Kalkulasaun ba Oportunidade Servisu no Sira nia Vensimentu Rata-Rata Asumsaun improvavel ne’ebé La’o Hamutuk halo katak sei iha projetu liu neen hanesan Bayu- Undan mak atu fornese ba baze ida ne’e, maizumenus tokon $25 kada tinan mak sei gasta ba kustu personalia. Karik traballadór rai li’ur na’in 200 sira nia medida saláriu nian dala tolu kompara ho medida saláriu traballadór Timor oan sira, nune’e sei selu $1160 medida saláriu Timor-oan ba kada fulan, saláriu razoavel ida ba ekonomia Timor-Leste iha tinan 2013 (karik la’ós iha 2033). Kontinua… Servisu 1200 ba ema Timor-oan no 200 ba ema internasionál, ne’ebé hetan saláriu dala tolu boot liu Timor-oan sira. Kada projetu fó tokon $5/tinan atu uza ba saláriu. Projetu lima iha kualkér tempu = $25/tinan = $1160/traballadór/fulan.

Karik Supply Base Suai hetan bisnis hosi projetu boot iha de'it rua ba mina- rai no gas, menus metade hosi montante ne’e mak bele selu ba traballadór sira. Karik tokon $700 ne’ebé Governu planeia atu “investe” ba projetu Supply Base Suai ne’e fahe entre traballadór na’in 1200 durante tinan 25, kada ema sei hetan $1944 kada fulan Maibé tokon $700/tinan 25/traballadór 1200 = $1944/traballadór/fulan Supply Base Suai sei gasta dala-rua atu kria servisu sira ne’e kompara ho saláriu total ne’ebé sei selu ba

La’o Hamutuk la sujere atu halo ida ne’e, maibé atu hatete katak lójiku ka lae atu gasta besik dala-rua ho montante ne’e atu kria servisu ida tanba de’it sei selu saláriu ba traballadór sira ho osan ba SBS ne’ebé iha ona no la aumenta buat ruma. Ami sujere se governu utiliza osan atu harii no opera eskola, harii instituisaun saúde ho fasilidade di’ak, estrada iha area rural, dezenvolve saneamentu be moos no posibilidade seluk ne’ebé bele fó benefisia ba ema barak iha area rural duke projetu SBS.

Estudu Asesmentu Impaktu Ambientál ba Projetu SBS too iha Ne'ebé? Iha Agostu, 2011 Komisaun Nasionál Aprovizionamentu konvida konsultan sira ne’ebé iha interese atu halo Asesmentu Impaktu Ambientál no dezenvolve Planu Manejamentu Ambientál tuir komponente sanulu resin ida iha dokumentu tender bazeia ba dekretu lei no 5/2011 kona ba Lisensa Ambientál. Jornál da Repúblika, Repúblika Demokrátika De Timor-Leste Dekretu-Lei no 5/2011, Lisensiamentu Ambientál; http://www.laohamutuk.org/Agri/EnvLaw/DL5-2011.htm

MPRM no TimorGAP deside fó kontratu ba Kompañia Worley Parsons ba implementasaun estudu impaktu ambientál Maiu 2012, Worley Parsons finalize sira nia relatóriu Asesmentu Impaktu Ambientál ba SBS (Pájina 750). Ho volume tolu iha versaun Ingles. WorleyParsons Company, Tasi Mane Project-Suai Supply Base Environmental Impact Assessment Final Report volume-1 Part A. May 2012 ; Part A (14 MB, including executive summary, introduction, regulatory and project context, consultation, climate, land use, topography, geology, air, noise, water, land and marine ecology) Part B (6 MB, including social and economic values, land transport, waste management, environmental management framework, conclusions and recommendations) Attachments (8 MB, including Terrestrial Flora and Fauna Technical Report, Marine Ecology and Fisheries Technical Report, and Tasi Mane Project Strategic Environmental Management Plan) http://www.laohamutuk.org/Oil/TasiMane/SSB/EIA/SSB-EN-REP3_Vol%201%20Main%20Report%20Part%20A.pdf

SEMA autoriza MPRM/TimorGAP ba Projetu SBS? Dokumentu Lisensa Ambientál ba EIA,EMP, Sekretáriu Estadu Meiu Ambiente (SEMA),Environmental License No 02/C:A-1/SSE-MCIE/VI/2013; http://www.laohamutuk.org/Oil/TasiMane /SSB/EIA/SSBEnvLic12Jun2013.pdf   Relatóriu estudu Worley Persons hamosu polemiku entre MPRM TimorGAP no DNMA tanba la konsistente ho lei lisensa ambientál tuir Diresaun Nasionál Meiu Ambiente (DNMA). Sekretáriu Estadu Meiu Ambiente (SEMA) iha loron 12 Juñu 2013 SEMA hasai lisensa atu fó autorizasaun ba Ministériu Petróleu Rekursu Minerais no TimorGAP atu implementa projetu Supply Base Suai.

Reabilitasaun Aeroportu Suai Nudár Parte Hosi SBS Reabilitasaun ba Aeroportu Suai, Komisaun Nasionál Aprovizionamentu hahú loke informasaun konkursu iha 15 Janeiru 2013 ba públiku no sei iha enkontru Pre konkursu iha 25 Fevreiru. Konkursu ne’e mós konvida kompañia nasionál no internasionál sira atu kompete maibé La’o Hamutuk hanoin katak projetu ne’e fó vantajen ekonómiku boot liu ba Kompañia internasionál sira tanba kritéria iha dokumentu konkursu ne’e, as liu duke posibilidade kapitál rekursu umanu no finansial ne’ebé kompañia lokál sira iha. Dokumentu, Komisaun Nasionál de Aprovizionamentu, Invitation to Bid (ITB),Upgrading of Suai Airport, 15 Janeiru 2013 http://www.laohamutuk.org/Oil/TasiMane/2013/Upgarding_of_Suai_Airport-ICB-035-TGAP-2013.pdf Dokumentu, Komisaun Nasionál de Aprovizionamentu, Upgrading of Existing of Suai Airport, Minutes Pre-bid Meeting held on 25 February 2013 http://www.laohamutuk.org/Oil/TasiMane/2013/Suai_Airport_Upgrade-Minutes_of_Prebid_Meeting.pdf

Konkluzaun no Rekomendasaun Povu nia osan ne’ebé governu gasta ba Projetu Supply Base Suai tuir ami nia kalkulasaun báziku hatudu katak ita labele rekupera ita nia kapitál investimentu tokon $700. Tanba Ita nia rekursu petróleu limitadu no realidade ita la iha posu mina neen boot hanesan Bayu Undan iha Tasi-Timor atu bele rekupera ita nia kapitál investimentu no fó retornu ekonómiku ba Timor-Leste iha futuru.

Rekomendasaun Timor-Leste presiza halo investimentu boot iha setór produtivu hanesan rekursu umanu, edukasaun, agrikultura, turizmu no indústria ki’ik sira nune’e bele ajuda ekonomia Timor-Leste no troka rekursu petrolíferu iha futuru bainhira ita nia rezerva petróleu no gas iha Tasi-Timor maran tiha ona. OBRIGADO BARAK

Referénsia; Timor Leste Strategic Development Plan 2011-2030, Prodús hosi Governu Timor-Leste 2011, pájina 95; http://timor- leste.gov.tl/wp-content/uploads/2012/02/Strategic-Development-Plan_EN.pdf Ministériu Finansas, Orsamentu Jerál do Estadu 2013 Fundu Espesiál Livru 6, pájina 18, http://www.laohamutuk.org/econ/OGE13/BksApr2013/OGE13Bk6pt.pdf Dokumentu Sr. Alfredo Pires, Ministru Petróleu Rekursu Minerais nia aprezentasaun iha Semináriu Rejional kona ba Projetu Tasi Mane espesialmente ba Supply Base Suai (SBS) organiza husi ONG-Luta Hamutuk. 13/09/2012. http://www.laohamutuk.org/Oil/TasiMane/2012/PiresPresentation13Sep2012.pdf Pamfletu kona ba Projetu Tasi Mane Suai Supply Base no Nova Suai hosi Sekretáriu Estadu Rekursu Naturais SERN, 2011, http://www.laohamutuk.org/Oil/TasiMane/2012/SupplyBaseFlyerFront.jpg Bidding Documents procurement for consultancy service, Komisaun Nasionál de Aprovizionamentu, 2011; http://www.laohamutuk.org/Oil/TasiMane/RFP-EIA-TasiManeSep2011.pdf Jornál da Repúblika, Repúblika Demokrátika De Timor-Leste Dekretu-Lei no 5/2011, Lisensiamentu Ambientál; http://www.laohamutuk.org/Agri/EnvLaw/DL5-2011.htm WorleyParsons Company, Tasi Mane Project-Suai Supply Base Environmental Impact Assessment Final Report volume-1 Part A. May 2012 ; Part A (14 MB, including executive summary, introduction, regulatory and project context, consultation, climate, land use, topography, geology, air, noise, water, land and marine ecology) Part B (6 MB, including social and economic values, land transport, waste management, environmental management framework, conclusions and recommendations) Attachments (8 MB, including Terrestrial Flora and Fauna Technical Report, Marine Ecology and Fisheries Technical Report, and Tasi Mane Project Strategic Environmental Management Plan) http://www.laohamutuk.org/Oil/TasiMane/SSB/EIA/SSB-EN-REP3_Vol%201%20Main%20Report%20Part%20A.pdf Dokumentu Lisensa Ambientál ba EIA,EMP, Sekretáriu Estadu Meiu Ambiente (SEMA),Environmental License No 02/C:A-1/SSE-MCIE/VI/2013; http://www.laohamutuk.org/Oil/TasiMane/SSB/EIA/SSBEnvLic12Jun2013.pdf Dokumentu, Komisaun Nasionál de Aprovizionamentu, Invitation to Bid (ITB),Upgrading of Suai Airport, 15 Janeiru 2013; http://www.laohamutuk.org/Oil/TasiMane/2013/Upgarding_of_Suai_Airport-ICB-035-TGAP-2013.pdf Dokumentu, Komisaun Nasionál de Aprovizionamentu, Upgrading of Existing of Suai Airport, Minutes Pre-bid Meeting held on 25 February 2013; http://www.laohamutuk.org/Oil/TasiMane/2013/Suai_Airport_Upgrade- Minutes_of_Prebid_Meeting.pdf