RESTORASYON A G İ R İ Ş

KORUMA ÖLÇÜTLER İ Geçmişten kalan izlerin gelecek kuşaklara tamamının aktarılması mümkün de ğ ildir. Çünkü : ça ğ daş kentleşme bakımsızlık malzemenin yıpranması do ğ al afetler yeni yapılanma baskıları Gibi nedenlerden dolayı tarihi yapıların sayısı sürekli azalmaktadır.

KORUMA ÖLÇÜTLER İ Uygulamada öncelikle korunması gereken, vazgeçilmez ya da korunması rastlantıya bırakılmayacak anıtların seçimine yardımcı olabilecek ölçütlerden yararlanılmaktadır. Bu ölçütler: Tarihi belge Ölçütü Zaman Ölçütü (Eskilik özelli ğ i taşıması) Estetik de ğ er Ölçütü Bir yapı ya da yerleşmede bu özelliklerden bir veya daha fazla özelli ğ e sahip olması korunması için ilk adım olan tescil kararı alınmasını gerektir

KORUMA ÖLÇÜTLER İ Tarihi belge ölçütü: bir yapı veya yapılar grubu tarihi belge niteli ğ ine ; A Tarihi bir olayla veya kişiyle ilişkisi B Tarihi bir süreci yansıtması dolayısıyla sahip olabilir.

Sivas kongresi’nin yapıldı ğ ı bina

KORUMA ÖLÇÜTLER İ ‘tarihi belge ölçütü’ Özel bir toplum yapısını veya yaşam biçimini yansıtan, teknik gelişimin izlerini taşıyan yapı ve yerler bu özellikleriyle korunmalıdır. Örnek: bugün terk edilmiş bir teknolojiyle baskı yapan matbaalar, darphaneler, un ve yel de ğ irmenleri, ya ğ haneler… Toplumların de ğ işik kesimlerinin yaşam biçimi ve yerleşme düzenini yansıtan köy, kasaba, mahalleler, şehircilik tarihi belgeleridir. Örnek: konutlar, ticari etkinlik, el sanatları gibi olguların yo ğ un oldu ğ u bölgeler tarihi belge niteli ğ inden dolayı koruma altına alınmaktadır.

KORUMA ÖLÇÜTLER İ ‘Zaman ölçütü’ Bir yapının, yapımından ne kadar süre sonra eski olarak nitelendirilebilmesi için; Hollanda’da 50 yıl Türkiye’de 1900’lü yıllardan önce yapılmış olması Fransa’da 20.yüzyıl içinde fakat sanat de ğ eri taşıyan Gibi ölçütlerle farklı görüşler bulunmaktadır.

KORUMA ÖLÇÜTLER İ ‘Zaman ölçütü’ Zamanın yıpratıcı etkisi, insanların verdi ğ i hasarlardan zarar görmeyen ve günümüze ulaşabilen kalıntıların sayısı oldukça azdır bu yüzden korunmak isterler. Günümüze geldikçe korunması gereken de ğ erlerin seçiminde daha titiz davranılması do ğ aldır. Farklı sanat anlayışı, yaşam biçimi, sosyal yapı, teknik düzey yada ünlü bir sanatçının akımının ürünü olan yapı ve çevrelerin korunmasının ilke olarak benimsenmesi kesin bir tarih sınırlandırılmasından daha do ğ ru bir yaklaşım olarak görülmelidir.

KORUMA ÖLÇÜTLER İ ‘ Estetik de ğ er ölçütü’ G üzel olma özelli ğ i, yapı ve çevrelerin korunması konusundaki istekleri güçlendiren önemli bir etkendir. Ancak güzellik göreceli bir kavram olmasından dolayı tartışmalara neden olmaktadır. E ğ itim düzeyi yüksek toplumlarda anonim bir estetik yargı bulunması ve buna dayanarak GÜZEL kararı alınması daha kolaydır. Korunacak de ğ er konusunda bilinçli bir toplumsal be ğ eni olmadı ğ ında toplum adına sanat tarihçiler ve estetik uzmanlarının görüşleri ile yönlendirilmesi olasıdır. Örnek:Türkiye’de korunacak de ğ er, harap bir yapının ilk tasarımındaki güzelli ğ i görmek, onu kendi dönemi içinde de ğ erlendirmek ve korunması gereken varlıkları tespit etmede bu konuda birikim sahibi olan arkeolog ve sanat tarihçileri mimarlar tarafından yapılmaktadır.

Taşınmaz kültür varlıklarının de ğ erlendirilmesi Tescil Nedir ? Taşınmaz kültür ve do ğ a varlıklarının saptanarak ulusal kültür varlıkları kütü ğ üne geçirilmesi işlemine denir. Bu işleme korunması gereken kültür varlı ğ ı yasal güvence altına alınarak dokunmazlık sınırları içinde özgün nitelikleri korunabilmektedir. Tescil işlemi :Arkeoloji,sanat tarihi, tarih, sanat, mimarlık tarihi, mimari tasarım, restorasyon, şehircilik vb. bilim dalları tarafından yapılır.

Taşınmaz kültür varlıklarının de ğ erlendirilmesi Taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları koruma yüksek kurulu’nun yılında aldı ğ ı kararla belirlenmiştir. Bu kararla birlikte taşınmaz kültür varlıkları 2 grupta incelenmektedir. 1. grup yapılar: evrensel, ulusal ya da yöresel düzeyde mimari de ğ ere sahip tarihi, anı ve estetik nitelikleriyle korunması zorunlu yapılardır. Örnek: Aspendos Tiyatrosu, Ayasofya, Süleymaniye Camii, Topkapı Sarayı,3. Ahmet Çeşmesi…

Taşınmaz kültür varlıklarının de ğ erlendirilmesi 2.grup yapılar: Kentsel çevreyi oluşturan, yöreye karakter veren, geleneksel yapım tekni ğ iyle yapılmış binalar buraya girmektedir, ayrıca küçük de ğ işiklerle tekrar yeni bir kullanıma uyarlanan binalarda da bu gruba girmektedir.

Taşınmaz kültür varlıklarının de ğ erlendirilmesi Taşınmaz kültür varlıklarının de ğ erlendirilmesi kişisel yargılarının tartışabilirli ğ inden kurtararak bilimsek bir temele oturtmak için çalışmalar devam etmektedir. Henüz ortak bir sistem oluşturulamamıştır. Ancak tarihi, estetik ve teknik açısından önemini açıklamaya yardımcı olabilecek bir ölçü sistemi alman g. Kiesow tarafından geliştirilmiştir.

Taşınmaz kültür varlıklarının de ğ erlendirilmesi Hessen Eyaleti Anıt Koruma Müdürlü ğ ü’ nce kabul edilen de ğ erlendirme 4 ana başlıkta toplanmaktadır. 1.sanat tarihi de ğ eri 2.şehircilik yönünden önemi 3.tarihi önemi 4.teknik önemi

Taşınmaz kültür varlıklarının de ğ erlendirilmesi Taşınmaz kültür varlıklarının en önemlisi olan anıtlar sadece genel görünümüyle de ğ il özgün tarihi dokusuyla da büyük önem taşımaktadır. Bu önemli kültür varlıkları günümüze kadar bir çok yeni yapılanma ve zarar görmüş durumdadır. Ülkemizde geciken bu koruma onarım işlemleri günümüzde daha büyük bir önem ve hız kazanmıştır. Ülkemizde 1995 yılında kentsel koruma ile ilgili yasal düzenlemelerle birçok anıt koruma altına alınmıştır.