ujeri naxSirwyalbadebi, საქართველოს ტექნკური უნივერსიტეტი ქიმიური ტექნოლოგიისა და მეტალურგიის ფაკულტეტი ორგანული ქიმიის მიმართულება ორგანული ქიმია ujeri naxSirwyalbadebi, alkinebi ლექცია 4 პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი ტელ: (91) 191 723 ელ–ფოსტა: elizbarashvili@gtu.ge
შესავალი ალკინები ეწოდება უჯერ ნახშირწყალბადებს, რომელთა ჰომოლოგიური რიგის ფორმულაა CnH2n-2, მოიცავენ მხოლოდ ერთ სამმაგ ბმას (sp-ჰიბრიდულ ნახშირბადატომებს). დავალება სემინარისთვის! დაწერეთ ალკინების ჰომოლოგიური რიგის პირველი ათი წევრის ბრუტო–ფორმულა პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია http://www.gtu.ge/katedrebi/dep33/eliz/lecturs_eliz.htm
გამოყენება პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია http://www.gtu.ge/katedrebi/dep33/eliz/lecturs_eliz.htm
ნომენკლატურა ალკინების ჰომოლოგიური რიგის უმარტივესი წარმომადგენელი არის ეთინი C2H2, რომლის ტრივიალური დასახელებაა აცეტილენი. ოთხი და მეტი ნახშირბადშემცველი ალკინების დასახელებისას IUPAC–ის პრინციპების მიხედვით ანალოგიურია ალკენების დასახელების. დასახელებისას ფუძედ აღებულია სამმაგი ბმის შემცველი ყველაზე გრძელი ნახშირბადოვანი ჩონჩხის ალკანის დასახელება, რომელშიც „ან“ დაბოლოვება შეცვლილია „ინ“ დაბოლოვებით. ჩონჩხის ნუმერაცია წარმოებს იმ ბოლოდან, საიდანაც ახლოა სამმაგი ბმა პენტ–1–ინი პენტ–2–ინი 4–მეთილპენტ–2–ინი პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია http://www.gtu.ge/katedrebi/dep33/eliz/lecturs_eliz.htm
ნომენკლატურა – IUPAC-ის მიხედვით მოიძებნოს ყველაზე გრძელი ნახშირდაბოვანი ჩონჩხი, რომელიც მოიცავს ორმაგ ბმას და შესაბამისი ალკანის დასახელებაში „ან“ სუფიქსი შეიცვალოს „ინ“ სუფიქსით. მაგალითად: ბუტანი ბუტინი, პროპანი პროპინი. პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია http://www.gtu.ge/katedrebi/dep33/eliz/lecturs_eliz.htm
ნომენკლატურა – IUPAC-ის მიხედვით 2. თუ ორმაგი ბმა სამმაგ ბმაზე უფრო ახლოსაა ჩოჩხის დაბოლოვებასთან, მაშინ ნუმერაცია იწყება ორმაგი ბმის მდებარეობის გათვალისწინებით: პენტ–1–ენ–3–ინი (არასწორია პენტ–4–ენ–2–ინი) 5–მეთილჰექს–1–ენ–3–ინი (არასწორია 2–მეთილჰექს–5–ენ–3–ინი) პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია http://www.gtu.ge/katedrebi/dep33/eliz/lecturs_eliz.htm
ნომენკლატურა – IUPAC-ის მიხედვით 3. თუ ორმაგი და სამმაგი ბმა ერთიდაიგივე მანძილზეა დაშორებული, მაშინ ძირითადი ჩოჩნხის ნუმერაცია იწყება ორმაგი ბმის მხრიდან: პენტ–1–ენ–4–ინი (არასწორია პენტ–4–ენ–1–ინი) 4–მეთილჰექს–1–ენ–5–ინი (არასწორია 3–მეთილჰექს–5–ენ–1–ინი) პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია http://www.gtu.ge/katedrebi/dep33/eliz/lecturs_eliz.htm
ნომენკლატურა 4. თუ სამმაგი ბმა ორმაგ ბმაზე უფრო ახლოსაა ჩოჩხის დაბოლოვებასთან, მაშინ ნუმერაცია იწყება სამმაგი ბმის მდებარეობის გათვალისწინებით: პენტ–3–ენ–1–ინი (არასწორია პენტ–4–ენ–1–ინი) 3–მეთილჰექს–4–ენ–1–ინი (არასწორია 4–მეთილჰექს–2–ენ–5–ინი) მიუხედავად იმისა, რომ ნუმერაცია ზოგჯერ ორმაგი ბმის მხრიდან იწყება სამმაგი ბმის რანგი უფრო მაღალია ვიდრე ორმაგი ბმის. ამიტომ სამმაგი ბმის შემცველი ნაერთების ბოლო სუფიქსი იქნება ყოველთვის „ინ“ პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია http://www.gtu.ge/katedrebi/dep33/eliz/lecturs_eliz.htm
ალკინების აღნაგობა ნახაზი . sp–ჰიბრიდული ნახშირბადატომი პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია http://www.gtu.ge/katedrebi/dep33/eliz/lecturs_eliz.htm
ალკენების აღნაგობა ნახაზი. ორი sp-ჰიბრიდული ნახშირბადატომისა და ორი წყალბატომის მონაწილეობით ეთინში შემაკავშირებელი ორბიტალების წარმოქმნა. დიაგრამაზე სიმარტივისათვის არ არის ნაჩვენები არაშემაკავშირებელი ორბიტალების წარმოქმნა. პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია http://www.gtu.ge/katedrebi/dep33/eliz/lecturs_eliz.htm
gavlili masalis Sesajameblad ნახაზი. ბმის სიგრძეები და ბმებს შორის კუთხეები ეთანში, ეთენში და ეთინში პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია http://www.gtu.ge/katedrebi/dep33/eliz/lecturs_eliz.htm
alkinebis fizikuri Tvisebebi პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია http://www.gtu.ge/katedrebi/dep33/eliz/lecturs_eliz.htm
alkinebis mJavianoba პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია http://www.gtu.ge/katedrebi/dep33/eliz/lecturs_eliz.htm
აცეტილენი არ არის მჟავა, მას აქვს მჟავა თვისება! alkinebis mJavianoba აცეტილენი არ არის მჟავა, მას აქვს მჟავა თვისება! პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია http://www.gtu.ge/katedrebi/dep33/eliz/lecturs_eliz.htm
alkinebis qimiuri Tvisebebi alkinebis hidrirebis reaqciebi 2 პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია http://www.gtu.ge/katedrebi/dep33/eliz/lecturs_eliz.htm
alkinebis qimiuri Tvisebebi alkinebis nawilobrivi hidrirebis reaqciebi ზოგადი რეაქცია: კონკრეტული რეაქციები: პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია http://www.gtu.ge/katedrebi/dep33/eliz/lecturs_eliz.htm
alkinebis qimiuri Tvisebebi alkinebis urTierTqmedeba halogenebTan + Br2 [CCl4] პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია http://www.gtu.ge/katedrebi/dep33/eliz/lecturs_eliz.htm
alkinebis qimiuri Tvisebebi alkinebis urTierTqmedeba halogenwyalbadebTan პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია http://www.gtu.ge/katedrebi/dep33/eliz/lecturs_eliz.htm
alkinebis qimiuri Tvisebebi alkinebis urTierTqmedeba wyalTan (kuCerovis reaqcia) იხილეთ გაგრძელება პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია http://www.gtu.ge/katedrebi/dep33/eliz/lecturs_eliz.htm
alkinebis qimiuri Tvisebebi alkinebis urTierTqmedeba wyalTan (kuCerovis reaqcia) meqanizmi (gagrZeleba) იხილეთ დასაწყისი პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია http://www.gtu.ge/katedrebi/dep33/eliz/lecturs_eliz.htm
alkinebis qimiuri Tvisebebi alkinebis daJangva პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია http://www.gtu.ge/katedrebi/dep33/eliz/lecturs_eliz.htm
alkinebis qimiuri Tvisebebi acetilenuri wyalbadatomis Canacvlebis reaqciebi პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია http://www.gtu.ge/katedrebi/dep33/eliz/lecturs_eliz.htm
alkinebis qimiuri Tvisebebi alkinebis polimerizacia cikluri polimerizacia miRebuli polimerebi eleqtro dens atarebs 100000-jer ukeT, vidre Au da Pt wrfivi polimerizacia პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია http://www.gtu.ge/katedrebi/dep33/eliz/lecturs_eliz.htm
alkinebis sinTezi acetilenis miReba karbiduli meTodiT პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია http://www.gtu.ge/katedrebi/dep33/eliz/lecturs_eliz.htm
alkinebis sinTezi acetilenis miReba meTanidan პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია http://www.gtu.ge/katedrebi/dep33/eliz/lecturs_eliz.htm
alkinebis sinTezi alkinebis sinTezi acetilenidebidan პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია http://www.gtu.ge/katedrebi/dep33/eliz/lecturs_eliz.htm
alkinebis sinTezi alkinebis sinTezi vic-dihalogenalkanebidan EtOH EtOH პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია http://www.gtu.ge/katedrebi/dep33/eliz/lecturs_eliz.htm
დეჰიდრირება ზოგადი რეაქცია: ზოგადი რეაქცია: პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია http://www.gtu.ge/katedrebi/dep33/eliz/lecturs_eliz.htm