Lehninger Principles of Biochemistry

Slides:



Advertisements
Similar presentations
Áhrif námsefnis á kennsluhætti Námsgagnastofnun IS /
Advertisements

Hinn íslenski húsbóndi: vinnusamur og gamaldags? Þóra Kristín Þórsdóttir Jafnréttisþing 16. janúar 2009.
Málþing um kennaramenntun á tímamótum Hvert verður hlutverk kennarans og hvernig getur hann best sinnt því? Jón Torfi Jónasson, prófessor í uppeldis- og.
Bóluefni gegn HIV Sif H. Gröndal. 20 ár síðan þróunin hófst og er verið að þróa tvær tegundir bóluefna: 20 ár síðan þróunin hófst og er verið að þróa.
The Goal kaflar The Goal. 21.kafli Hópurinn á fundi ásamt yfirmönum flöskuhálsavélanna Útbúinn er listi af seinkuðum verkum, raðað eftir seinleika.
Allskonar kynjasamþætting Halldóra Gunnarsdóttir Mannréttindaskrifstofu Reykjavíkurborgar.
Móttaka Þyrlu Ingólfur Haraldsson.
Áfengi og fíkniefni Kolbeinn. Kynning Í þessu verkefni munum við aðallega fjalla um áfengi, fíkniefni og hættu þess að neyta of mikils af því. Aðallega.
Fervikagreining (ANOVA) ANOVA = ANalysis Of Variance “Greining á heildarbreytileika í safni athugana eftir breytileikavöldum” One-way ANOVA er notað til.
Líkamstjáning mannsins Þróun mannsins Kolbrún Franklín.
Jacques-Louis David, Dauði Sókratesar, 1787
Ágúst 2006 © Þóra Björk Jónsdóttir 2 Ég fékk C fyrir víravirkið mitt !? Má ég koma með spurningu? Hvernig getur maður fengið C fyrir víravirki? Er það.
Bjarki Þorvaldur Sigurbjartsson 1 Áhrif metóprólóls á dánartíðni, sjúkrahúsinnlagnir og líðan sjúklinga með hjartabilun Effects of Controlled-Release Metoprolol.
Berglind Eyjólfsdóttir, rannsóknarlögreglumaður. Hvernig eru fórnalömb mansals? Staðalímynd Hvernig sjáum við fyrir okkur fórnalamb mansals? Hver er raunin.
THE GOAL Kaflar The Goal. 16. Kafli Alex kemur heim úr skátaferðinni og kemst að því að konan hans er farin frá honum. Ekki verður fjallað meira.
Beinþynning Magnús Jóhannsson prófessor Tannlæknanemar 2013.
Slembin reiknirit Greining reiknirita 7. febrúar 2002.
1 Hvað eru starfendarannsóknir?. Samtal Menntavísindasvið M.Ed Hver er ég ? Hvernig vil ég starfa? Hvað er mér kært? Sjálfsrýni Dagbók.
Second-line treatment in advanced colon cancer: are multiple phase II trials informative enough to guide clinical practice? Bjarki Þorvaldur Sigurbjartsson.
Kynjuð fjárhags- og starfsáætlunargerð Reykjavíkurborgar Kynning 22. nóvember 2011.
Lehninger Principles of Biochemistry Fourth Edition Chapter 14: Glycolysis, Gluconeogenesis, and the Pentose Phosphate Pathway Copyright © 2004 by W. H.
Mál og vald. Við skilgreinum okkur sumpart út frá málnotkun okkar. Hvernig erum við? Hvernig klæðum við okkur, hvaða tónlist hlustum við á, hvert förum.
Lífeyrissjóður bankamanna Helstu atriði breytingartillagna Framhalds ársfundur 20. september 2007.
1 Lehninger Principles of Biochemistry Fourth Edition Chapter 19: Oxidative Phosphorylation and Photophosphorylation Copyright © 2004 by W. H. Freeman.
GOLGIFLÉTTAN Andri, Björgvin og Hrólfur. UPPGÖTVUN  Ítalinn Camillo Golgi er maðurinn sem uppgötvaði þetta fyrirbæri fyrst.  Árið 1898 kom hann auga.
Basophilar Föstudagsfundur Barnadeildar 17.nóvember 2006 Ingi Hrafn Guðmundsson Föstudagsfundur Barnadeildar 17.nóvember 2006 Ingi Hrafn Guðmundsson.
Lehninger Principles of Biochemistry
Mismunandi bylgjuhreyfingar: þverbylgja, langsbylgja, yfirborðsbylgja
Lehninger Principles of Biochemistry
Stúdentarapport 5. maí 2006 Árni Þór Arnarson
Lehninger Principles of Biochemistry
The Ebes Papyrus: - fannst í Thebes 1862 og talinn vera frá
Lehninger Principles of Biochemistry
Lifrarensím Aron Freyr Lúðvíksson.
Lehninger Principles of Biochemistry
Lehninger Principles of Biochemistry Pentose Phosphate Pathway
Lehninger Principles of Biochemistry
Lehninger Principles of Biochemistry
Lehninger Principles of Biochemistry
T. d. að labba upp stiga eða í stigvél
FYLGJUMST MEÐ ! MSN spjallið Um hvað eru krakkarnir að spjalla ?
Erythropoietin “rauðkornavaki”
Lehninger Principles of Biochemistry
Lehninger Principles of Biochemistry
Erythropoietin “rauðkornavaki”
Lehninger Principles of Biochemistry
Case studies Óvenjuleg EKG
Stúdentarapport 2. des 2009 Þorbjörg Karlsdóttir
FYLGJUMST MEÐ ! MSN spjallið Um hvað eru krakkarnir að spjalla ?
Áhrif svifryks á heilsufar og dánartíðni
Katrín Ólöf Böðvarsdóttir
Þuríður Hjálmtýsdóttir Fjölskylduráðgjafi/sálfræðingur
Erythropoietin “rauðkornavaki”
KÆL 102 Á heimasíðu danfoss
Katrín Ólöf Böðvarsdóttir
Leikur að lifa  Leikur að lifa 1 Hvernig ætli það væri að heita ekki neitt? Leikur að lifa.
Animation Thelma M. Andersen.
Kreatín sem fæðubótarefni Það besta síðan niðurskorið brauð?
Vökvameðferð barna Jón Hilmar Friðriksson Barnaspítala Hringsins.
Erythropoietin “rauðkornavaki”
Liposomal Amphotericin B Hjörtur Haraldsson, læknanemi
Liposomal Amphotericin B Hjörtur Haraldsson, læknanemi
Örvar Gunnarsson læknanemi
Lifrarensím Aron Freyr Lúðvíksson.
Ýsa í Norðursjó.
Sturge-Weber Syndrome
Mælingar Aðferðafræði III
Hulda Þórey Gísladóttir
Lehninger Principles of Biochemistry
Lehninger Principles of Biochemistry
Presentation transcript:

Lehninger Principles of Biochemistry David L. Nelson and Michael M. Cox Lehninger Principles of Biochemistry Fourth Edition Chapter 23: Hormonal Regulation and Integration of Mammalian Metabolism Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hlutverk og stýring helstu efnaskiptaferla 1) Glýkólýsa Orkugjafi við loftfirrtar aðstæður, leggur til pýrúvat til oxunar og kolefnisgrind til efnasmíðar Stýrt af fosfófrúktókínasa-1 2) Sítrónusýruhringur Fullbruni fæðuefna, leggur einnig til hráefni til efnasmíðar Stýrt af ATP, en myndunarhraða þess er stýrt af ADP (respiratory control) 3) Pentósaferli Leggur til ríbósa til kjarnsýru- og kóensímasmíðar og afoxandi efni (NADPH) Stýrt af upphafsskrefi Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hlutverk og stýring helstu efnaskiptaferla - 2 4) Nýmyndun glúkósa Viðhald blóðsykurs milli mála Stýrt af frúktósa-1,6-bisfosfatasa 5) Smíð og niðurbrot glýkógens Orkuforði sem fljótlegt er að grípa til Undir samhæfðri stýringu stigmögnunarferlis sem er sett af stað af hormónum 6) Nýsmíð og niðurbrot fitusýra Orkuforði til lengri tíma, helsta brenni vöðva sem starfa loftháð Nýsmíð stýrt af sítrati og ATP (hindra) Losun fitusýra úr fituvef einkum stýrt af hormónanæmum lípasa Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Efnaskiptaferli Flest efnaskiptaferli eru ógagnhverf Ferli niðurbrots og nýsmíðar eru ólík Ferlin hafa skuldbindingarskref (committed steps) sem eru ógagnhverf stýriskref Ferlunum er stýrt Ferlin eru staðsett í ólíkum frumuhlutum Efnaskiptahringir – samanburður á sítrónusýruhring og þvagefnishring Sjá efni um þvagefnishring Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Nokkur lykilefni eru á vegamótum í efnaskiptum Helst þessara efna eru glúkósa-6-fosfat, pýrúvat, asetýl-CoA og oxalóasetat Hvaðan koma þau og hvert fara þau? Hvernig tengjast þau innbyrðis? Teiknið sjálf þessi vegamót og tengið þau saman Sýnið einhverf skref Hvað gerist í frymi og hvað í mítókondríum? Þannig getið þið útbúið efnaskiptakort með helstu aðalatriðum Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Tilhögun efnaskipta í helstu líffærum Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Tilhögun efnaskipta í helstu líffærum 1) Lifur er fjölhæft og ósérhlífið líffæri - helstu hlutverk: Að sjá heila og vöðvum fyrir brenni milli mála og í föstu með geymslu og niðurbroti glýkógens og með nýmyndun glúkósa Smíð fitusýra sem flytjast með VLDL til geymslu í fituvef Smíð ketónefna til oxunar utan lifrar Lifur brennir amínósýrur/fitusýrur fremur en glúkósa eða ketónefni Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Afdrif glúkósa-6-fosfats í lifur Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Afdrif amínósýra í lifur Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Afdrif fitusýra í lifur Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Tilhögun efnaskipta í helstu líffærum 2) Fituvefur geymir og losar þríglýseríð Þarf glúkósa til þríglýseríðasmíðar Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Tilhögun efnaskipta í helstu líffærum 3) Vöðvar nota glúkósa við snögga, loftfirrta áreynslu, fitusýrur og einnig ketónefni í hvíld og við stöðuga, loftháða áreynslu Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Tilhögun efnaskipta í helstu líffærum 3) Vöðvar geyma glýkógen til eigin þarfa Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Tilhögun efnaskipta í helstu líffærum 4) Heili notar nær eingöngu glúkósa, nema í langvinnri föstu, þá eru ketónefni einnig notuð, þó ekki eingöngu Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Tegundir vöðvaþráða og einkenni þeirra varðandi orkuöflun og eldsneytisval I IIA IIB Enskt heiti “slow oxidative” “fast oxidative” “fast glycolytic” “slow-twitch” “fast-twitch” Litur rauður rauður ljós Orkugjafi ildisháð fosfórýlering ildisháð fosfórýlering glýkólýsa Mítókondríur margar margar fáar Háræðar margar milli fáar Mýóglóbín mikið mikið lítið lítið Glýkógeninnihald lítið milli mikið Glýkólýsuvirkni lítil milli mikil Þríglýseríðaforði mikill milli lítill Gerð IIA er fremur sjaldgæf í mönnum Gerð I er í dökkum vöðvum í fuglum og við ugga í fiskum, en gerð II er í ljósum vöðvum Gerð I er algengari í maraþonhlaupurum og púlshestum Gerð IIA er algengari í spretthlaupurum og veðhlaupahestum Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Alfa-aktinín er flokkur vöðvapróteina sem binst aktíni. Alfa-Aktinín-3 er óvirkt í mörgu fólki, einkum af evrópskum uppruna, en virkt í Afríkubúum og góðum spretthlaupurum. Þeir sem vantar genið eru betri langhlauparar. Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Eldsneytisval rákótts vöðva: Eftir máltíð: glúkósi Milli mála: fríar fitusýrur, amínósýrur Langvinn fasta: fríar fitusýrur, ketónefni Súrefnisþurrð: glúkósi, eigið glýkógen Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Áhrif líkamsáreynslu Samanburður á eldneytisvali við spretthlaup og langhlaup er lærdómsríkur Við snögga áreynslu, spretthlaup eða kraftlyftingar gengur fyrst á fosfókreatínbirgðir, en síðan á glýkógenbirgðir Efnaskiptin eru loftfirrt, pH lækkar og laktat hækkar Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Við snögga áreynslu, spretthlaup eða kraftlyftingar gengur fyrst á fosfókreatínbirgðir Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Áhrif líkamsáreynslu 2 Að lokinn snöggri loftfirrtri áreynslu eykst súrefnisneysla (oxygen debt) Þetta er einkum vegna endurmyndunar fosfókreatíns í vöðvum á kostnað ATP Þess vegna eru menn móðir og másandi í nokkrar mínútur eftir stutt spretthlaup Síðan tekur við nýmyndun glúkósa frá laktati sem vöðvinn myndar loftfirrt, tekur langan tíma Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hvað gerist eftir snögga áreynslu? Cori-hringrás er virk Við snögga áreynslu, spretthlaup eða kraftlyftingar gengur fyrst á fosfókreatínbirgðir, en síðan á glýkógenbirgðir Efnaskiptin eru loftfirrt, pH lækkar og laktat hækkar Síðan tekur við nýmyndun glúkósa frá laktati sem vöðvinn myndar loftfirrt, tekur langan tíma Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Áhrif líkamsáreynslu 3 Við langvinna áreynslu, maraþonhlaup eða í þolæfingum er notuð blanda: glúkósi frá glýkógenbirgðum og fitusýrur Glýkógenbirgðir einar nægja ekki til að hlaupa maraþon Lágur blóðsykur veldur hækkun hlutfalls glúkagon/insúlíns, fitusýrur oxast Í lok maraþonhlaups eru glýkógenbirgðir næstum þrotnar Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Flutningshlutverk blóðs Blóð flytur súrefni frá lungum til vefja, koldíoxíð frá vefjum til lungna, næringarefni frá görn til vefja, næringarefni milli vefja, úrgangsefni frá vefjum til nýrna, lungna og svitakirtla hormón frá innkirtli til marklíffæris Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Samsetning blóðs Frumur: Rauðar frumur (erythrocytes) flytja súrefni Hvítar frumur (leukocytes) hluti af varnarkerfi líkamans Blóðflögur (platelets, thrombocytes) taka m. a. þátt í blóðsegamyndun (coagulation) Plasma: vökvi sem inniheldur ekki frumur sölt og snefilefni næringarefni/úrgangsefni prótein Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Stýring blóðsykurs Mólmassi glúkósa er 180 90 mg/100 ml = 5 mM Ef blóðsykur fer fer niður fyrir 40 mg/100 ml (2,2 mM) er hætta á ferðum Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring efnaskiptaferla Insúlín er mettunartákn, örvar smíð glýkógens, fitu og próteina 2) Glúkagon er hungurtákn, örvar losun glúkósa úr lifur 3) Katekólamín (adrenalín og noradrenalín) eru streitutákn örva losun glýkógens úr vöðvum og losun fitusýra úr fituvef hindra upptöku glúkósa í vöðva sem notar fitusýrur sem losna úr fituvef Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring efnaskiptaferla 2 Þessi hormón (peptíð, prótein, katekólamín) komast ekki inn í frumur Þau tengjast viðtökum á himnu á markfrumum og virka með innri boðefnum sem oft setja af stað stigmögnunarferli inni í frumum Stera- og skjaldkirtilshormón komast inn í frumur, tengjast viðtökum inni í frumum og hafa áhrif á genatjáningu Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Sérhæfing, verkaskipting og samspil líffæra leysa ýmis efnaskiptavandamál sem verða til vegna áreynslu, langvinnrar föstu eða í sykursýki Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hvað gerist hvænær? Hvað gerist strax eftir máltíð? Hvað gerist milli mála og eftir næturlanga föstu? Hvað gerist í langvinnri föstu, í streitu og við mikla líkamsáverka? Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hvað gerist strax eftir máltíð? Lifrin smíðar fitu Losun insúlíns örvast, losun glúkagons minnkar Smíð glýkógens eykst. smíð fitu eykst Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hvað gerist milli mála og eftir næturlanga föstu? Lifrin smíðar glúkósa Seyting glúkagons eykst, seyting insúlíns minnkar. Glýkógen og nýmyndun glúkósa halda uppi blóðsykri. Um 50% glúkósa fer til heila, um 20% til vöðva og um 20% til rauðra blóðfrumna Vöðvi og fituvefur eru insúlínháðir, heili og rauðar blóðfrumur ekki Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hvað gerist eftir næturlanga föstu? Cori-hringrás og glúkósa-alanín hringrásir eru virkar Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hvað gerist í langvinnri föstu, í streitu og við mikla líkamsáverka? Glúkósi er losaður úr öllum hugsanlegum birgðum. Laktat, amínósýrur og glýseról eru notuð til nýmyndunar glúkósa Fitusýrur og ketónefni eru notuð sem orkugjafar. Við mikla líkamsáverka eyskt niðurbrot vöðvapróteina. Amínósýrurnar eru notar til að gera við skemmda vefi, en einnig til nýmyndunar glúkósa. Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Sérhæfing, verkaskipting og samspil líffæra Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Insúlín er mettunartákn, örvar smíð glýkógens, fitu og próteina Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Glúkagon er hungurtákn, örvar losun glúkósa úr lifur Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Katekólamín (adrenalín og noradrenalín) eru streitutákn örva losun glýkógens úr vöðvum og losun fitusýra úr fituvef hindra upptöku glúkósa í vöðva sem notar fitusýrur sem losna úr fituvef Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Aðlögun efnaskiptaferla í langvarandi föstu er að sumu leyti sambærileg við efnaskiptaraskanir í sykursýki Forgangsatriði í langvarandi föstu Heila og rauðum blóðfrumum er séð fyrir nægilegum glúkósa 2) Reynt er að varðveita prótein Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Atburðarás í langvarandi föstu 1) Fyrsta sólarhring tæmast glýkógenbirgðir, blóðsykur lækkar, nýmyndun glúkósa í lifur örvast og losun þríglýseríða úr fituvef Lifur og vöðvar brenna fitusýrur Vöðvaprótein brotna niður, með því móti fæst glúkósi úr glúkógenískum amínósýrum Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Atburðarás í langvarandi föstu 2) Eftir þriggja sólarhringa föstu fer lifur að mynda ketóna og heili og hjarta að brenna þá Það fer að draga úr niðurbroti vöðvapróteina Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Atburðarás í langvarandi föstu 3) Eftir nokkurra vikna föstu eru ketónefni mikilvægur orkugjafi heila Glúkósaþörf heila er minni og niðurbrot próteina minna Rúmur helmingur af orkuþörf heila kemur frá ketónefnum Þörf er á oxalóasetati til að ketónefni geti brunnið Þríglýseríðabirgðir ráða mestu um úthald í föstu Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hvað gerist í langvinnri föstu? Fyrsta sólarhring tæmast glýkógenbirgðir, blóðsykur lækkar, nýmyndun glúkósa í lifur örvast og losun þríglýseríða úr fituvef Lifur og vöðvar brenna fitusýrur Vöðvaprótein brotna niður, þannig fæst glúkósi úr glúkógenískum amínósýrum Eftir þriggja sólarhringa föstu fer lifur að mynda ketóna og heili og hjarta að brenna þá Það fer að draga úr niðurbroti vöðvapróteina Eftir nokkurra vikna föstu eru ketónefni mikilvægur orkugjafi heila Glúkósaþörf heila er minni og niðurbrot próteina minna Rúmur helmingur af orkuþörf heila kemur frá ketónefnum Þörf er á oxalóasetati til að ketónefni geti brunnið Þríglýseríðabirgðir ráða mestu um úthald í föstu Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Eftir þriggja sólarhringa föstu fer lifur að mynda ketóna og heili og hjarta að brenna þá Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Asetóasetat getur tapað CO2 og myndað asetón Asetón nýtist ekki, en skilst út í þvagi og útöndunarlofti sem lyktar af asetóni Þetta gerist í langvinnri föstu og ómeðhöndlaðri sykursýki Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Efnaskiptaraskanir í ómeðhöndlaðri sykursýki stafa af hlutfallslegum skorti insúlíns og ofgnótt glúkagons Þær eru sambærilegar við efnaskiptaástand í langvarandi föstu Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Flokkun sykursýki – sykursýki 1 og sykursýki 2 Sykursýki 1 er insúlínháð, greinist snemma á ævinni, almennt talin vera sjálfsofnæmissjúkdómur Sykursýki 2 er insúlínóháð, greinist um miðjan aldur Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hvað gerist í sykursýki? Glúkósi kemst ekki inn í frumur í vöðvum og fituvef Glýkólýsa gengur hægar en nýmyndun glúkósa hraðar Glúkósi skilst út í þvagi og vökvi tapast Fitusýrur losna úr fituvef og eru brenndar Niðurbrot próteina eykst Myndun ketónefna eykst og pH fellur Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Þeir uppgötvuðu insúlín Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Insúlín er framleitt í beta-frumum briskirtils, en glúkagon í alfa-frumum Hormónarnir fara út í portæð og lifrin er fyrsta líffærið sem þeir berast til Flutningur glúkósa inn í beta-frumur briskirtils er mjög háður glúkósastyrk í blóði (Glucose transporter 2, GLUT 2) Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Insúlín og glúkagon eru mikilvægustu hormónarnir sem stýra blóðsykursstyrk Þau hafa öndverð áhrif Insúlín er mettunartákn Glúkagon er hungurtákn Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Glúkósi í blóði stýrir seytingu insúlíns. Flutningur glúkósa inn í beta-frumur briskirtils með GLUT 2 (Glucose transporter 2) er mjög háður glúkósastyrk í blóði Þessi mynd sýnir meiri smáatriði en þið þurfið á að halda Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Flutningskerfi glúkósa GLUT-1 Flestar frumur, t. d. rauðar blóðfrumur Km um 1-2 mM Tryggir flutning glúkósa í frumur við lágan blóðsykurssyrk GLUT-2 Lifur, beta-frumur briskirtils Km um 15-20 mM Flutningur háður glúkósastyrk GLUT-3 Margar frumur, einkum heili Svipaður og GLUT-1 GLUT-4 Vöðvar, fituvefur Km um 5 mM Insúlín fjölgar viðtökum í fitufrumum og vöðva GLUT-5 Þekjufrumur mjógirnis Km (frúktósi) > 10 mM Flytur glúkósa og frúktósa í blóðrás Vinnur með Na+-háðum symporter (SGLT-1) sem flytur glúkósa úr meltingarvegi inn í þekjufrumur mjógirnis Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Glúkósi er hvarfagjörn sameind Glýkósýlering próteina gerist án ensímhvötunar (non-enzymic protein glycosylation) Ruglið þessu ekki saman við ensímhvatta, sérhæfða ábót sykra á glýkóprótein Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Glúkósi hvarfast við amínóhópa próteina Glýkósýlerað hemóglóbín (Hb AIc) er mælikvarði á blóðsykursstyrk undanfarna tvo mánuði Glýkósýlerað albúmín (serum frúktósamín) er mælikvarði á blóðsykursstyrk undanfarna daga Glýkósýleruð prótein hafa aðra eiginleika en eðlileg prótein Hugsanlegt er að langlíf prótein, kollagen í stoðvef, elastín í æðaveggjum, krystallín í augasteini geti glýkósýlerast og að þær breytingar valdi röskun á starfsemi próteinanna Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Sykurþolspróf eru notuð til að greina sykursýki Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Skyndimælar eru afar gagnlegir fyrir sykursjúka Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Strimlar eru notaðir til að mæla ketóna (og sykur) í þvagi Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormón stýra matarlyst - þau kallast adipokines Leptín er framleitt í fituvef Það hefur áhrif á viðtaka í undirstúku sem hemja matarlyst Adipónektín er framleitt í fituvef Það hefur áhrif á AMP-háðan próteinkínasa, AMPK, sem er mikilvægur gangráður efnaskipta AMPK örvar oxun fitusýra og dregur úr fitusýrusmíð Ghrelín er framleitt í maga og örvar hungurtilfinningu Peptíð YY (PYY) er framleitt í mjógirni og ristli og dregur úr hungurtilfinningu Mikil próteinneysla örvar framleiðslu á PYY Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Leptín hemur matarlyst, dregur úr fitusýrusmíð, örvar oxun fitusýra Ef fituvefur eykst, eykst framleiðsla leptíns, matarlyst minnkar, fitusýrusmíð minnkar, fitubrennsla eykst Ef fituvefur minnkar, minnkar leptínframleiðsla, matarlyst eykst, fitusýrusmíð eykst, fitubrennsla minnkar Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Of feit mús með með gallað leptíngen vegur 67 grömm, hin vegur 35 grömm Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Adipónektín er framleitt í fituvef Adípónektín hefur áhrif á AMP-háðan próteinkínasa, AMPK, sem er mikilvægur gangráður efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta AMPK dregur úr fitusýrusmíð Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Ghrelín hækkar rétt fyrir venjulega matmálstima, lækkar svo snögglega Insúlín hækkar strax eftir máltíð, lækkar svo hratt Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hvernig á að grenna sig? Það er ekki auðvelt, en það er kleift! Borða minna, en ekki svelta sig Líkaminn túlkar of litla fæðu sem hungursneyð, lagar sig að henni og efnaskiptahraði minnkar Borða sem samsvarar 1500-200 kcal/dag eða brenna 500-1000 kcal umfram neyslu Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hvernig á að grenna sig? Heppilegt er að minnka neyslu á fitu, einkum mettaðri, íbættum sykri og áfengi Við vitum vel í hvaða fæðutegundum þessa kaloríugjafa er að finna Best er að samsetning fæðu sé eðlilega fjölbreytt og í samræmi við manneldismarkmið Galli við megrunarkúra þar sem mjög lítilla kolhýdrata er neytt er hætta á lágum blóðsykri Einnig getur orðið blóðsýring af völdum ketónefna Kúrarnir virka einkum vegna minni matarlystar og minni fæðuinntöku Gott er að breyta um lífsstíl, en það getur verið erfitt Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hann gat breytt um lífsstíl! Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hvernig á að grenna sig? Öll áreynsla og hreyfing eru til bóta, en í fitubrennslu verður hún að vera það mikil að fólk finni fyrir henni Áreynslan verður að vera það langvinn að fólk brenni fitu, 30-120 mín. 2-4 sinnum í viku Það er vont, það er vont, en það venst! (Einkunnarorð Hlaupaklúbbs Vesturbæjar) Ekki búast við kraftaverkum! Raunhæft markmið er að grennast um hálft kíló á viku, í mesta lagi eitt kíló Eitt kíló af blautum fituvef samsvarar 7000 kcal Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Eftir hlaupið Hormónastýring og samþætting efnaskipta

Hormónastýring og samþætting efnaskipta Líkamsþyngdarstuðull (body mass index, BMI) er þyngd (kg)/(hæð[m])2 BMI < 18 einstaklingur er of grannur, 20-25 gott holdafar, 25-30 of þungur, 30-40 of feitur, > 40 sjúkleg offita Hormónastýring og samþætting efnaskipta Hormónastýring og samþætting efnaskipta