. Fákeppni Kafli 16

. Ófullkomin samkeppni Hugtakið ófullkomin samkeppni vísar til þeirra markaða þar sem hvorki ríkir einokun né fullkomin samkeppni. Ófullkomin samkeppni á einnig við markaði þar sem nokkrir samkeppnisaðilar eru til staðar, sem hver hefur dálítið einokunarvald.

. Tegundir ófullkominnar samkeppni u Fákeppni u Nokkrir seljendur sem bjóða svipaðar vörur til sölu. u Einkasölusamkeppni u Mörg fyrirtæki sem bjóða vörur sem svipar til hverrar annarra en eru samt ólíkar.

. Ferns konar samkeppnisstaða EinokunFákeppniEinkasölu- samkeppni Fullkomin samkeppni kranavatn kapalkerfi Tenniskúlur Olía Bækur Bíóhús Hveiti Videóleigur Fjöldi fyrirtækja Vörutegundir Mörg Ft. Eitt Ft. Mörg Ft. Ólíkar vörur Einsleitar vörur

. Fákeppni u Fáir seljendur bjóða einsleitar vörur u Fyrirtækin hafa áhrif hvert á annað u Samanlagt græða fyrirtækin mest á því að stunda verðsamráð. u Saman gætu þau hegðar sér eins og eitt einokunarfyrirtæki og takmarkað framleiðsluna og farið fram á hærra verð.

. Tvíkeppni (Duopoly) Tvíkeppni er fákeppni með aðeins tveimur seljendum

. A Duopoly Example: Demand Schedule for Water

. Tvíkeppni u Ef fullkomin samkeppni ríkti, yrði verðinu þrýst niður þar til jaðarkostnaður er jafn 0: P = MC = $0 Q = 120 gallons u Ef einokun ríkti yrði markaðsverð og –magn hagrætt á þann hátt sem hámarkaði hagnað: P = $60 Q = 60 gallons n Þjóðhagslega hagkvæmt magn er 120 gallon, en einokarinn mun aðeins framleiða 60 gallon.

. Ef tveir eru um hituna u Tvíkeppnisaðilarnir gætu komið sér saman um einokunarmagn.. u Samráð (Collusion) u Þegar tvö fyrirtæki ákveða saman verð og magn á markaðinum. u Samtök (Cartel) u Þegar tvö fyrirtæki taka höndum saman og fylgja hverju öðru í takt.

. Samkeppni, samráð og samtök Jafnvel þó fákeppnisaðilar vildu bindast samtökum og þéna einokunarhagnað, er það yfirleitt ekki löglegt. Samkeppnislög hindra opinber samtök meðal fákeppnisaðila til þess að vernda almannaheill.

. Jafnvægi í fákeppni Ef hvert fákeppnisfyrirtæki ákveður framleiðsluna, hvert í sínu lagi til þess að hámarka hagnað, þá munu þau framleiða meira magn en ef einokun væri til staðar, en minna en ef fullkomin samkeppni ríkti. Markaðsverðið verður einnig þarna á milli. Hagnaður verður einnig þarna á á milli.

. A Duopoly Example: Demand Schedule for Water

. Hvernig fjöldi markaðsaðila hefur áhrif á útkomuna u Magnáhrifin : Vegna þess að verð er hærra en jaðarkostnaður, mun aukin sala auka hagnað. u Verðáhrifin : Aukin framleiðsla mun lækka verðið og hagnað af öllum seldum einingum. u Eftir því sem fjöldi seljenda vex mun markaður færast í átt til aukinnar samkeppni. u Verðið nálgast jaðarkostnað og framleitt magn nálgast það sem teljast þjóðhagslega hagkvæmt.

. Markaðir með nokkra seljendur Vegna þess hve seljendur eru fáir á fákeppnismörkuðum skapast togstreita á milli langtíma verðsamráðs og skammtíma hagnaðar.

. Leikjafræði og samvinna.  Leikjafræði er greining á strategískri ákvarðanatöku fólks við ýmsar aðstæður.  Strategísk ákvörðun eru ákvarðanir sem teknar eru með hliðsjón af gerðum allra annarra, í sömu aðstöðu.  Vegna þess hve fyrirtæki á fákeppnismarkaði eru fá, mun hvern fyrirtæki hugsa á strategískan hátt.  Hvert fyrirtæki veit að hagnaður þess veltur ekki aðeins sinni eigin framleiðslu, heldur einnig framleiðslu allra hinna fyrirtækjanna á markaðinum.

. Jafnvægi í fákeppni Nash jafnvægi er sú staða þegar þeir aðilar sem að málum standa velja hver þann kost sem hentar þeim best, að gefnum ákvörðunum allra hinna.

. Fangaleikurinn Fangaleikurinn (The prisoners’ dilemma) skýrir þá erfiðleika sem fylgja samvinnu. Fólk eða fyrirtæki geta oft ekki unnið saman þrátt fyrir að samvinna ætti að vera ábatasöm.

. Fangaleikurinn Bonnie’s Decision ConfessRemain Silent Confess Remain Silent Clyde’s Decision Clyde gets 8 years Bonnie gets 8 years Bonnie gets 20 years Bonnie gets 1 year Bonnie goes free Clyde gets 20 years Clyde gets 1 year Clyde goes free

. Fangaleikurinn Ráðandi leikflétta (The dominant strategy) er besta leikfléttan sem hægt er að fylgja, sama hvað aðrir gjöra. Samvinna er erfið í framkvæmd vegna vegna þess að hún er oft í ekki samræmi við hagsmuni einstakra leikmanna.

. Fákeppni líkt við vandamál fangans Iraq’s Decision High ProductionLow Production High Production Low Production Iran’s Decision Iran gets $40 billion Iraq gets $40 billion Iraq gets $30 billion Iraq gets $50 billion Iraq gets $60 billion Iran gets $30 billion Iran gets $50 billion Iran gets $60 billion

. Fákeppni líkt við vandamál fangans Eiginhagsmunir gera það erfitt fyrir fákeppnisfyrirtæki að viðhalda samvinnu með lítilli framleiðslu, háu verði og einokunarhagnaði.

. Vígbúnaðarkapphlaup Decision of the United States (U.S.) ArmDisarm Arm Disarm Decision of the Soviet Union (USSR) USSR at risk U.S. at risk U.S. at risk and weak U.S. safe U.S. safe and powerful USSR at risk and weak USSR safe USSR safe and powerful

. Auglýsingar Marlboro’s Decision AdvertiseDon’t Advertise Advertise Don’t Advertise Camel’s Decision Camel gets $3 billion profit Marlboro gets $3 billion profit Marlboro gets $2 billion profit Marlboro gets $4 billion profit Marlboro gets $5 billion profit Camel gets $2 billion profit Camel gets $4 billion profit Camel gets $5 billion profit

. Sameiginlegar auðlindir Exxon’s Decision Drill Two WellsDrill One Well Drill Two Wells Drill One Well Arco’s Decision Arco gets $4 million profit Exxon gets $4 million profit Exxon gets $3 million profit Exxon gets $5 million profit Exxon gets $6 million profit Arco gets $3 million profit Arco gets $5 million profit Arco gets $6 million profit

. En fólk vinnur stundum saman Fyrirtæki sem hugsa um framtíðar- hagnað munu vinna saman í endurteknum leikjum fremur en að svindla einum leik sem verður ekki endurtekin.

. Jack and Jill’s Oligopoly Game Jack’s Decision Sell 40 gallonsSell 30 gallons Sell 40 gallons Sell 30 gallons Jill’s Decision Jill gets $1,600 profit Jack gets $1,600 profit Jack gets $1,500 profit Jack gets $1,800 profit Jack gets $2,000 profit Jill gets $1,500 profit Jill gets $1,800 profit Jill gets $2,000 profit

. Deilur um samkeppnislög u Samvinna á milli fákeppnisaðila er óæskileg vegna þess að hún leiðir til of lítillar framleiðslu og of hárrar verðlagningar. u Samkeppnislög eiga að koma í veg fyrir einokun á markaði. u Samkeppnislög geta þó stundum komið í veg fyrir viðskiptavenjur sem gætu annars verið jákvæðar: u Verðleiðbeining (Resale price maintenance) u Undirboð (Predatory pricing) u Samþætting (Tying)

. Fákeppnistilburðir Verðleiðbeining gerist þegar framleiðendur eða heildsalar gefa smásölum fyrirmæli um verðlagningu til neytenda. Undirboð gerist þegar stórt fyrirtæki lækkar verð á framleiðsluvörum sínum með því augnmiði að hrekja samkeppnisaðila af markaðinum. Samþætting á við þegar fyrirtæki býður tvær (eða fleiri) framleiðslu-vörur sínar saman á einu verði, fremur en að selja þær í sitthvoru lagi.

. Summary u Oligopolists maximize their total profits by forming a cartel and acting like a monopolist. u If oligopolists make decisions about production levels individually, the result is a greater quantity and a lower price than under the monopoly outcome.

. Summary u The prisoners’ dilemma shows that self- interest can prevent people from maintaining cooperation, even when cooperation is in their mutual self- interest. u The logic of the prisoners’ dilemma applies in many situations, including oligopolies.

. Summary u Policymakers use the antitrust laws to prevent oligopolies from engaging in behavior that reduces competition.

. Graphical Review

. The Four Types of Market Structure MonopolyOligopolyMonopolistic Competition Perfect Competition Tap water Cable TV Tennis balls Crude oil Novels Movies Wheat Milk Number of Firms? Type of Products? Many firms One firm Few firms Differentiated products Identical products

. The Prisoners’ Dilemma Bonnie’s Decision ConfessRemain Silent Confess Remain Silent Clyde’s Decision Clyde gets 8 years Bonnie gets 8 years Bonnie gets 20 years Bonnie gets 1 year Bonnie goes free Clyde gets 20 years Clyde gets 1 year Clyde goes free

. Oligopolies as a Prisoners’ Dilemma Iraq’s Decision High ProductionLow Production High Production Low Production Iran’s Decision Iran gets $40 billion Iraq gets $40 billion Iraq gets $30 billion Iraq gets $50 billion Iraq gets $60 billion Iran gets $30 billion Iran gets $50 billion Iran gets $60 billion

. An Arms-Race Game Decision of the United States (U.S.) ArmDisarm Arm Disarm Decision of the Soviet Union (USSR) USSR at risk U.S. at risk U.S. at risk and weak U.S. safe U.S. safe and powerful USSR at risk and weak USSR safe USSR safe and powerful

. An Advertising Game Marlboro’s Decision AdvertiseDon’t Advertise Advertise Don’t Advertise Camel’s Decision Camel gets $3 billion profit Marlboro gets $3 billion profit Marlboro gets $2 billion profit Marlboro gets $4 billion profit Marlboro gets $5 billion profit Camel gets $2 billion profit Camel gets $4 billion profit Camel gets $5 billion profit

. A Common-Resources Game Exxon’s Decision Drill Two WellsDrill One Well Drill Two Wells Drill One Well Arco’s Decision Arco gets $4 million profit Exxon gets $4 million profit Exxon gets $3 million profit Exxon gets $5 million profit Exxon gets $6 million profit Arco gets $3 million profit Arco gets $5 million profit Arco gets $6 million profit

. Jack and Jill’s Oligopoly Game Jack’s Decision Sell 40 gallonsSell 30 gallons Sell 40 gallons Sell 30 gallons Jill’s Decision Jill gets $1,600 profit Jack gets $1,600 profit Jack gets $1,500 profit Jack gets $1,800 profit Jack gets $2,000 profit Jill gets $1,500 profit Jill gets $1,800 profit Jill gets $2,000 profit