Vetrarbrautir ‘stórborgir alheimsins’

Vetrarbrautin okkar Skífulaga, 4 þyrilarmarSkífulaga, 4 þyrilarmar ljósár í þvermál ljósár í þvermál Skífan 2000 ljósár á þykkt en þynnist út á viðSkífan 2000 ljósár á þykkt en þynnist út á við Sólkerfið er um 28 milljón ljósár frá miðjuSólkerfið er um 28 milljón ljósár frá miðju Miðbunga – gamlar stjörnurMiðbunga – gamlar stjörnur Skífan – gasþokur og virk stjörnumyndunSkífan – gasþokur og virk stjörnumyndun Hjúpur – kúluþyrpingarHjúpur – kúluþyrpingar

Nágrenni sólarinnar 4 ljósár að jafnaði milli stjarna Nálægasta stjarna er α–Centauri kerfið (þrístirni) Flestar nálægar stjörnur eru dvergstirni Smáatriði um nálægar stjörnurnálægar stjörnur

Gasþokur Dreifast um vetrarbrautina Dæmigerð gasþoka er tugir eða hundruð ljósára í þvermál Klasi stjarna myndast þegar gasþoka fellur saman Nálægasta stóra gasþokan er Sverðþokan (M42)

Armar vetrarbrautarinnar Stjörnumyndun er virkust í örmunum Meiri efnisþéttleiki í örmum → meiri líkur á að gasþokur falli saman Bjartar stjörnur (OB) eru aðeins í örmum Armarnir bláleitir (nýjar og heitar stjörnur)

Miðja vetrarbrautarinnar Miðbungan er um 10 þúsund ljósár í þvermál Svarthol í miðju, um 2,6 milljón sólmassar Gas uppurið, aðeins gamlar stjörnur –Miðjan er rauðleit!

Hjúpurinn Kúlulaga utan um alla vetrarbrautina Kúluþyrpingar og gamlar stakar stjörnur

Flokkun vetrarbrauta Hubblesflokkun: –E – Sporvölur (ellipticals) –S – Skífur (spirals) Auk þess –Óreglulegar vetrarbrautir (oft í árekstri) –dvergvetrarbrautir

Sporvölur Oftast í þyrpingum Lítið gas og ryk –Rauðleitar –Engin nýmyndun stjarna Hafa þróast hratt í upphafi og klárað gasforðann Geta myndast við árekstur skífuvetrarbr.

Skífur Oftar einar sér eða í útjaðri þyrpinga Gas og ryk í skífunni –Nýmyndun stjarna í fullum gangi –Bláleitar

Þyrpingar Dæmigerð þyrping – þúsund stórar vbr auk dvergvetrarbrauta Sópar til sín sífellt fleiri vetrarbrautum úr nágrenni sínu Reiknilíkan af þróun þyrpingarReiknilíkanþróun