Er lesskilningur „bara heilans vandamál?” Starfendarannsókn á kennslu í gagnvirkum lestri og fyrirhuguð kennarahandbók

Rökstuðningur I Góður lesskilningur forsenda fyrir góðum árangri í bóknámi Vísbendingar um að lestrarkennslu sé lokið þegar kemur upp á miðstig Kennarar virðast ekki hafa tileinkað sér aðferðir til að bæta lesskilning nemenda sinna eða eru óöruggir um þær

Rökstuðningur II Gagnvirkur lestur –Hefur skilað góðum árangri –Reynt að mæta nemendum þar sem þeir eru staddir –Eykur námsvitund –Hægt að laga aðferðina að kennslu í almennum bekk

Markmið rannsóknarinnar Kenna bekkjarkennurum aðferðina Leiðbeina kennurum við kennsluna Kanna hvort nemendur tileinkuðu sér aðferðina Kanna framfarir nemenda í lesskilningi

Eiginleikar lesara Eiginleikar texta a) Innihald (efni) b) Gerð Kennsluaðstæður a) Áreiti af umhverfi b) Bein / óbein markmið og kennsla kennara c) Væntingar kennara um árangur nemenda Lesskilningur Almenn athygli a) Athygli og skammtímaminni b) Geta til einbeitingar c) Áhugi Vitundarstjórnun (námsvitund) a) Kröfur um samhengi b) Lestraraðferðir Ályktunarhæfni a) Þekking á orsakatengslum b) Geta til rökfærslu Bakgrunnsþekking a) Þekking á viðfangsefni og orðaforði b) Aðferðir til að afla þekkingar Grundvallarþekking (umskráning, málfræði, lestrarfærni o.fl.)

Anna Guðmundsdóttir7 Mat á lesskilningi Spurningapróf –Bókstaflegur skilningur –Skilningur á viðhorfum –Orsakaskilningur –Ályktunarhæfni –Hæfni til að greina meginatriði frá aukaatriðum –Hæfni til að greina boðskap í texta

Gagnvirkur lestur Nemendum er kennt: að draga saman meginatriði efnisins að spyrja spurninga um hugmyndir og efni textans að leita skýringa þegar skilning brestur eða eitthvað er óljóst að spá fyrir um framhald texta

Kennsla gagnvirks lestrar Kennari útskýrir og gefur dæmi um hvernig gagnvirkum lestri er beitt á stutta texta Nemendur líkja eftir aðferð kennarans Kennarinn færir ábyrgðina smám saman til nemendahópa, þar sem einstaklingar skiptast á að leiða hóp Samskipti hvers hóps byggjast á samvinnu sem miðar að því að byggja upp sameiginlegan skilning á textanum

Rannsóknarspurningar 1.Hvernig gengur nemendum í almennum bekk að tileinka sér gagnvirkan lestur? 2.Hve vel fer nemendum með misjafna lestrarfærni fram í lesskilningi við það að fá kennslu í gagnvirkumlestri?

Rannsóknargögn Eftirtöldum gögnum var safnað –Vettvangsathuganir rannsakanda í bekkjum –Hljóðupptökur af hópvinnu nemenda –Viðtöl við kennara og 12 nemendur (6 slaka og 6 færa) í upphafi og lok rann- sóknartímabils –Dagbókarskrif kennara –Skriflegar úrlausnir nemenda og les- skilningskannanir –Fundargerðir á miðju rannsóknartímabili og að því loknu

Undirbúningur kennaranna og leiðsögn Fræðsluefni um gagnvirkan lestur Tveir námsfundir áður en kennslan hófst Endurgjöf eftir vettvangsathuganir rannsakanda í bekkjunum Fundur á miðju tímabilinu

Rammi kennslunnar 20 kennslustundir Umræður um aðferðir góðra lesara Kenna einn þátt gagnvirks lestrar í einu, æfa með öllum bekknum fyrst Skipta í hópa, allir með sama verkefni, skipa hópstjóra Ýmist munnleg eða skrifleg skil hópa Skriflegar lesskilningskannanir fyrir einstaklinga úr hverju verkefni

Viðtöl við nemendur N1 - N12 Hvort og hvers konar vitund nemendur hafa um lesskilnings- aðferðir sínar Hvort þeir þekktu til eða beittu aðferðum gagnvirks lestrar Lestrarvenjur Markmið með lestri Tegund lesefnis Hvort þeir deildu upplifun sinni í lestri með einhverjum

Forkunnátta nemenda N1 - N12 Helmingur segir einhverjum frá lesefni N1 nefndi alla þætti gagnvirks lestrar Slakari nemendur spá síður um framhald texta Betri lesarar bregðast við ef þeir skilja ekki Nemendur úr 5. bekk hafa ekki búið til spurningar en meiri hluti úr 6. bekk Nemendur úr öðrum 6. bekknum hafa gert útdrætti hjá kennara

Árangur í lesskilningskönnunum fyrir og eftir 20 kennslustundir

Yfirlit yfir breytingar á árangri nemenda

Árangur N1 -N12 í lesskilningskönnunum við upphaf og lok námskeiðs

Árangur nemenda Marktækt betri árangur í lokin skv. lesskilningsprófum N1 - N12 bættu sig allir marktækt utan tveggja sem stóðu í stað Tveir þeir slökustu tvöfölduðu árangur sinn Nemendur segjast meðvitaðri um skilning sinn og bregðast við honum Suma vantar meiri æfingu í einstökum þáttum gagnvirks lestrar

Viðhorf og mat kennara I Nem. meðvitaðri um skilning sinn og bregðast við ef eitthvað er óljóst Nem. nýta sér að búa til spurningar Erfiðast að draga saman Nem. virkir í hópum, best saman Nem. jákvæðir í þremur bekkjum en samvinnunám gekk ekki í fjórða bekknum

Viðhorf og mat kennara II Sammála því að kenna einn þátt í einu þegar verið er með heilan bekk Gagnvirkur lestur hentar í bekkjar- kennslu Samvinnunámsformið virkjar flesta Vilja nýta gagnvirkan lestur í lesgreinum Byrja í bekk Allir nemendur hafa gagn af að- ferðinni Meðvitaðri um mikilvægi þess að styrkja lesskilning á markvissan hátt

Anna Guðmundsdóttir23 Niðurstöður rannsóknarinnar - Fyrri rannsóknarspurning Hvernig gengur nemendum í almennum bekk að tileinka sér gagnvirkan lestur? Þekking og notkun nemenda á gagnvirkum lestri jókst tvímælalaust Kennarar töldu þó þörf á að æfa betur að draga saman meginatriði

Anna Guðmundsdóttir24 Niðurstöður rannsóknarinnar - Seinni rannsóknarspurning Hve vel fer nemendum með misjafna lestrarfærni fram í lesskilningi við það að fá kennslu í gagnvirkum lestri? Nemendur með slakan, miðlungsgóðan og góðan lesskilning geta aukið lesskilning sinn marktækt ef þeir fá kennslu í gagnvirkum lestri

Framtíðin Þörf á vakningu meðal kennara sem kenna á mið- og umglingastigi um að taka upp markvissa lestrarkennslu Leggja áherslu á aðferðir sem kenna og æfa mismunandi leiðir og efla námsvitund nemenda

Anna Guðmundsdóttir26 Fyrirhuguð kennarahandbók Stuttur kafli um lesskilning Lýsing á gagnvirkum lestri Kennsluleiðbeiningar og hugmyndir að innleiðingu gagnvirks lestrar Æfingatextar

Anna Guðmundsdóttir27 Kennarahandbók (frh.) Leiðsagnarspjöld fyrir nemendur Dæmi um vinnublöð fyrir hópa Dæmi um notkun í mismunandi námsgreinum